Investigating the Moderating Role of Corporate Governance on the Relationship between Product Market Competition and Investment Efficiency: The Role of Over- and Underinvestment

Subject Areas : Corporate governance

Samira Beiranvand ¹ , Foruzan Abyaz ² , Khadijeh Khodabakhshi Parijan ^{3 *}

1 - PhD.Condidate, Department of Accounting , WT.C, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 - PhD.Condidate, Department of Accounting , WT.C, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 - Assistant Prof, Department of Accounting, WT. C, Islamic Azad University, Tehran, Iran

Received: 2025-04-23 Accepted : 2025-07-15 Published : 2025-10-07

Keywords: Product market competition, Investment efficiency, Overinvestment, Underinvestment, Corporate governance,

Abstract :

Objective: In competitive market environments, companies face multiple pressures to innovate and improve efficiency in order to maintain their position. Effective corporate governance, with mechanisms such as a strong board of directors, appropriate ownership structure, and compliance with regulations, plays a vital role in guiding management decisions towards optimizing investments. This study examines the moderating role of corporate governance on the relationship between product market competition and investment efficiency, with special emphasis on the phenomena of over and underinvestment.

Method: The statistical population of this study was all companies listed on the stock exchange during the period 2017-2024. A statistical sample of 150 companies was selected by systematic exclusion. The research method was applied in terms of purpose and post-event in terms of data collection method. Data analysis was performed using panel data and logit regression techniques.

Findings: The results of the study showed that product market competition had a positive and significant relationship with investment efficiency. It was also determined that product market competition had a positive relationship with overinvestment and a significant negative relationship with underinvestment. In examining the moderating role of corporate governance (ownership concentration), it was determined that corporate governance leads to the moderation of the relationship between product market competition and investment efficiency.

Conclusion: The results indicated that corporate governance leads to the strengthening of the positive relationship between product market competition and investment efficiency.

References:

پرتو طولگیلانی، سونیا. (1403) .بررسی اثر کیفیت گزارشگری مالی بر سرمایه‌گذاری بیش و کمتر از حد. دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در اقتصاد، حسابداری و مدیریت، تهران،ایران.
خدامی پور، احمد؛و رحیمی، علیرضا ؛فروغی، عارف.(1399). بررسی تأثیر توانایی مدیریتی بر رابطه بین اجتناب مالیاتی و کارایی سرمایه‌گذاری. راهبرد مدیریت مالی، 31، 134-111.
صراف.فاطمه؛ وعلی‌اکبری،محمدامین؛عظیمی، علی. (1400). بررسی اجتناب مالیاتی و کارایی سرمایه‌گذاری با تأکید بر مقایسه پذیری صورت‌های مالی و رقابت در بازار محصول. رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری،5(80)، 113-132.
عالی پوری، نسرین؛ وفیروزیان نژاد، محمد. (1402). بررسی تأثیر مدیریت سود بر کارآیی سرمایه‌گذاری شرکت‌ها و ارائه الگو. سومین همایش بین‌المللی پژوهش‌های شاخص در مدیریت، حسابداری، بانکداری و اقتصاد، مشهد،ایران.
عنایتی،فاطمه؛وسرداری باف، ایرج. (1401). بررسی تأثیر مسئولیت اجتماعی بر کارایی سرمایه‌گذاری با توجه به نقش استراتژی‌های شرکت. رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری،21، 1639-1624.
نخجوانی، صدف ؛ودلنوازاصغری، بیتا. (1402). بررسی تأثیر حاکمیت شرکتی بر عملکرد شرکت در شرایط مخاطرات اخلاقی. پژوهش‌های حسابرسی و راهبردی شرکتی، 4(2)، 91-110.

Alipouri, N., & Firouziannejad, M. (2023). Studying the Effect of Profit on the Efficiency of Investment of Companies and Presenting a Model. Proceedings of the Third International Conference on Key Research in Management, Accounting Banking and Economics, Mashhad, Iran. (In Persian).
Ammann, M., Oesch, D. and Schmid, M.M. (2013).Product market competition, corporate governance, and firm value: evidence from the EU area.European Financial Management, 19 (3), 452-469.
Babar, Md. and Habib, A. (2021), Product market competition in accounting, finance, and corporate governance: a review of the literature.International Review of Financial Analysis, 73, 101607
Bertrand, M., & Mullainathan, S. (2003). Enjoying the Quiet Life? Corporate Governance and Managerial Preferences. Journal of Political Economy, 111(5), 1043–1075.
Biddle, G. C., Hilary, G., & Verdi, R. S. (2009). How does financial reporting quality relate to investment efficiency?. Journal of accounting and economics, 48(2-3), 112-131.
Bimo, I. D., Silalahi, E. E., & Kusumadewi, N. L. G. L. (2022). Corporate governance and investment efficiency in Indonesia: The moderating role of industry competition. Journal of Financial Reporting and Accounting, 20(2), 371-384.
Boubaker, S., Dang, V. A. & Sassi, S. (2021). “Competitive Pressure and Firm Investment Efficiency: Evidence from Corporate Employment Decisions.” European Financial Management, in press.
Cheng, P., Man, P., & Yi, C. H. (2013). The impact of product market competition on earnings quality. Accounting & finance, 53(1), 137-162.
Cho, S. M., & Kang, S. A. (2019). The effect of accounting information quality and competition on investment inefficiency: evidence from Korea. Asia-Pacific Journal of Accounting & Economics, 26(4), 489-510.
Dhaliwal, D., Huang, S., Khurana, I. K., & Pereira, R. (2014). Product market competition and conditional conservatism. Review of Accounting Studies, 19(4), 1309-1345.
Enayati, F., & Sardari Baf, I. (2022). Investigating the Effect of Social Responsibility on Investment Efficiency with Regard to the Role of Company Strategies. Scientific Journal of New Research Approaches in Management and Accounting, 6(21), 1624–1639 (In Persian).
Giroud, X., & Mueller, H. M. (2010). Does corporate governance matter in competitive industries?. Journal of financial economics, 95(3), 312-331.
Gomariz, M. F. C., & Ballesta, J. P. S. (2014). Financial reporting quality, debt maturity and investment efficiency. Journal of banking & finance, 40, 494-506
Guo, Haifeng & Seifu, Tenkir & Tang, Jiqiang & Wu, Zhen. (2020). Financial leverage and firm efficiency: the mediating role of cash holding. Applied Economics. 53. 1-17.
Hart, O. D. (1983). The market mechanism as an incentive scheme. The Bell Journal of Economics, 366-382.
Hiyari, A. A., Ismail, A. I., Kolsi, C., & Kehinde, O. H. (2022). Environmental, social and governance performance (ESG) and firm investment efficiency in emerging markets: The interaction effect of board cultural diversity. Corporate Governance: The International Journal of Business in Society.
Jensen, M. C. (1986). Agency costs of free cash flow, corporate finance, and takeovers. The American economic review, 76(2), 323-329.
Jensen, M.C. & Meckling, W.H. (1976). Theory of the Firm: Managerial Behavior, Agency Costs and Ownership Structure. Journal of Financial Economics, 3(4), 305–360.
Jiang, F., Kim, K. A., Nofsinger, J. R., & Zhu, B. (2015). Product market competition and corporate investment: Evidence from China. Journal of Corporate Finance, 35, 196-210.
Khodamipour, A., Rahimi, A., & Forughi, A. (2020). Investigating the Effect of Managerial Ability on Tax Avoidance and Investment Efficiency Relationship. Financial Management Strategy, (31), 111–134. https://doi.org/10.22051/jfm.2020.27194.2147 (In Persian).
Laksmana, I., & Yang, Y. W. (2015). Product market competition and corporate investment decisions. Review of Accounting and Finance, 14(2), 128-148.
Nakhjavani, S., & Delnavaz Asghari, B. (2023). The Effect of Corporate Governance on Corporate Performance in Moral Hazard Circumstances.Journal Accounting and Corporate Governance Researches, 4(2), 91-110.
Novak, J., & Tang, M. (2018). Competitive Threats, Information Asymmetry and Insider Trading.
Parto Tolgilani, S. (2024). Studying the Effect of Financial Reporting Quality on Over- and Underinvestment. The Second International Research Conference in Economics, Accounting and Management, Tehran,Iran. (In Persian).
Sarraf F., Ali Akbari M., & Azimi A. (2021). Tax Avoidance And Investment Efficiency With Emphasis On Comparability Of Financial Statements And Competition In The Product Market. Scientific Journal Of New Research Approaches In Management And Accounting,5 (80), 113-132.(In Persian).
Seda.S.B, Danisman.G.O and Demir.E. (2024). ESG performance and investment effiiency: The impact of information asymmetry. J. Int. Financ. Markets Inst. Money 91 (2024) 101919
Singh.A, Yadav.I. (2024). Agency conflicts, product market competition and investment efficiency: new evidence from emerging market. International Journal of Managerial Finance © Emerald Publishing Limited 1743-9132.
Stoughton, N. M., Wong, K. P., & Yi, L. (2017). Investment efficiency and product market competition. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 52(6), 2611-2642.
Tinaikar, S., & Xu, B. (2023). Does competition exacerbate investment inefficiencies? Evidence from Japanese firms. International Review of Economics & Finance, 87, 35-53.

Full-Text:



Journal of Accounting and Corporate Governance Researches

Vol. 3, No. 10, Winter 2025 (105-121)

Paper type: Research Article

Investigating the Moderating Role of Corporate Governance on the Relationship between Product Market Competition and Investment Efficiency:

The Role of Over- and Underinvestment

 

Samira Beiranvand¹, Foruzan Abyaz², Khadijeh Khodabakhshi Parijan*³

Abstract   Objective: In competitive market environments, companies face multiple pressures to innovate and improve efficiency in order to maintain their position. Effective corporate governance, with mechanisms such as a strong board of directors, appropriate ownership structure, and compliance with regulations, plays a vital role in guiding management decisions towards optimizing investments. This study examines the moderating role of corporate governance on the relationship between product market competition and investment efficiency, with special emphasis on the phenomena of over and underinvestment. Method: The statistical population of this study was all companies listed on the stock exchange during the period 2017-2024. A statistical sample of 150 companies was selected by systematic exclusion. The research method was applied in terms of purpose and post-event in terms of data collection method. Data analysis was performed using panel data and logit regression techniques. Findings: The results of the study showed that product market competition had a positive and significant relationship with investment efficiency. It was also determined that product market competition had a positive relationship with overinvestment and a significant negative relationship with underinvestment. In examining the moderating role of corporate governance (ownership concentration), it was determined that corporate governance leads to the moderation of the relationship between product market competition and investment efficiency. Conclusion: The results indicated that corporate governance leads to the strengthening of the positive relationship between product market competition and investment efficiency.   Keywords: Product market competition, Investment efficiency, Overinvestment, Underinvestment, Corporate governance.                                                                         10.71600/jacgr.2025.1204717       How to cite this article: Beiranvand, S., Abyaz, F., & Khodabakhshi Parijan, K. (2025). Investigating the Moderating Role of Corporate Governance on the Relationship between Product Market Competition and Investment Efficiency: The Role of Over- and Underinvestment. Accounting and Corporate Governance Researches, 3(10), 105-121. (In Persian).

Received: 2025/04/23           Accepted: 2025/07/15

 

---

[1] . PhD.Condidate, Department of Accounting , WT.C, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

[2] . PhD Condidate, Department of Accounting, WT.C, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

[3] . Assistant Prof, Department of Accounting, WT. C, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

*Corresponding Author: [e-mail]

نوع مقاله: علمی پژوهشی

بررسی نقش تعدیلی حاکمیت شرکتی بر ارتباط بین رقابت در بازار محصول و کارایی سرمایه‌گذاری:

نقش بیش و کم سرمایه‌گذاری

سمیرا بیرانوند¹، فروزان ابیض²، خدیجه خدابخشی پاریجان*³

تاریخ دریافت: 03/02/1404             تاریخ پذیرش: 24/04/1404

چکیده هدف: در محیط های رقابتی بازار، شرکت‌ها با فشارهای متعددی برای نوآوری و بهبود کارایی به منظور حفظ موقعیت خود مواجه هستند. حاکمیت شرکتی موثر، با سازوکارهایی مانند هیئت مدیره قوی، ساختار مالکیت مناسب و رعایت مقررات، نقش حیاتی در هدایت تصمیمات مدیریتی به سمت بهینه سازی سرمایه‌گذاری‌ها ایفا می‌کند. این پژوهش به بررسی نقش تعدیلی حاکمیت شرکتی بر رابطه بین رقابت در بازار محصول و کارایی سرمایه گذاری با تاکید ویژه بر پدیده‌های سرمایه‌گذاری بیش از حد و کمتر از حد می‌پردازد. روش: جامعه آماری این پژوهش کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس در دوره زمانی 1395 الی 1402 بود. نمونه آماری به روش حذف سیستماتیک به تعداد 150 شرکت انتخاب شد. روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ شیوه­ی گردآوری داده‌ها از نوع پس رویدادی بوده است. تحلیل داده‌ها با استفاده از تکنیک داده‌های پانل و رگرسیون لوجیت انجام شد. یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان داد، رقابت بازار محصول با کارایی سرمایه‌گذاری ارتباط مثبت و معناداری داشته است، همچنین در خصوص مولفه‌های بیش سرمایه‌گذاری و کم سرمایه‌گذاری مشخص گردید، رقابت بازار محصول با بیش سرمایه‌گذاری ارتباط مثبت و با کم سرمایه‌گذاری ارتباط منفی معناداری داشته است. در بررسی نقش تعدیلی حاکمیت شرکتی (تمرکز مالکیت) مشخص گردید، حاکمیت شرکتی منجر به تعدیل روابط بین رقابت بازار محصول و کارایی سرمایه گذاری می‌شود. نتیجه‌گیری: نتایچ گویای این بود که حاکمیت شرکتی منجر به تقویت ارتباط مثبت بین رقابت بازار محصول و کارایی سرمایه گذاری می‌شود. واژه­های کلیدی: رقابت در بازار محصول، کارایی سرمایه گذاری، بیش سرمایه­گذاری، کم سرمایه­گذاری، حاکمیت شرکتی.                                                                       10.71600/jacgr.2025.1204717       استناد: بیرانوند، سمیرا،. ابیض، فروزان،. خدابخشی پاریجان، خدیجه (1403). بررسی نقش تعدیلی حاکمیت شرکتی بر ارتباط بین رقابت در بازار محصول و کارایی سرمایه‌گذاری: نقش بیش و کم سرمایه‌گذاری. پژوهش های حسابداری و راهبری شرکتی، 3(10)، 105–121.

 

 

---

[1] . دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

[2] 2. دانشجوی دکتری،گروه حسابداری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

[3]  استادیار گروه حسابداری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. *نویسنده مسئول: [e-mail]

مقدمه

رقابت در بازار محصول، محرکی قدرتمند برای نوآوری، کارآیی و رشد اقتصادی است. شرکت‌ها در یک محیط رقابتی، برای جذب و حفظ مشتریان، تحت فشار دائمی برای بهبود محصولات، کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت هستند. در این راستا، سرمایه‌گذاری‌های کارآمد و هدفمند، نقشی حیاتی در موفقیت و بقای شرکت‌ها ایفا می‌کنند (امان و همکاران¹، 2013). با این حال، ارتباط میان رقابت در بازار محصول و کارایی سرمایه‌گذاری، رابطه‌ای پیچیده و چندوجهی است که می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلف، به دو جهت مثبت یا منفی سوق پیدا کند. از یک سو، رقابت شدید می‌تواند شرکت‌ها را ترغیب به سرمایه‌گذاری‌های نوآورانه و کارآمد به منظور حفظ مزیت رقابتی کند. از سوی دیگر، فشار ناشی از رقابت بالا می‌تواند منجر به تصمیمات سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت، بیش سرمایه‌گذاری در پروژه‌های با بازدهی پایین، یا کم سرمایه‌گذاری به دلیل کاهش حاشیه سود و افزایش ریسک شود (سینگ و همکاران²، 2024). از طرفی حاکمیت شرکتی به عنوان یک مکانیزم کنترلی، می‌تواند نقش مهمی در تعدیل ارتباط بین رقابت در بازار محصول و کارایی سرمایه‌گذاری ایفا کند. این ارتباط به ویژه در بررسی پدیده‌های کم‌سرمایه‌گذاری و بیش‌سرمایه‌گذاری اهمیت پیدا می‌کند. در شرایط رقابتی، شرکت‌ها برای حفظ و ارتقای جایگاه خود در بازار، به سرمایه‌گذاری‌های کارآمد نیاز دارند. با این حال، رقابت شدید می‌تواند منجر به تصمیمات سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و یا بیش‌سرمایه‌گذاری به منظور افزایش سهم بازار شود (سینگ و همکاران، 2024). حاکمیت شرکتی قوی با ایجاد سازوکارهای نظارتی مناسب، می‌تواند از تصمیمات سرمایه‌گذاری غیربهینه جلوگیری کند. این سازوکارها شامل مواردی نظیر استقلال هیئت مدیره، تمرکز مالکیت، حقوق سهامداران اقلیت و شفافیت اطلاعاتی است. در واقع، حاکمیت شرکتی با کاهش عدم تقارن اطلاعاتی و تعارض منافع بین مدیران و سهامداران، به بهبود کارایی سرمایه‌گذاری کمک می‌کند (سدا و همکاران³، 2024). در شرایطی که رقابت در بازار محصول بالاست، حاکمیت شرکتی قوی می‌تواند از کم‌سرمایه‌گذاری جلوگیری کند. به عبارت دیگر، با ایجاد اطمینان از اینکه سرمایه‌گذاری‌ها به درستی ارزیابی و مدیریت می‌شوند، شرکت‌ها تمایل بیشتری به سرمایه‌گذاری در پروژه‌های سودآور خواهند داشت. همچنین، حاکمیت شرکتی می‌تواند از بیش‌سرمایه‌گذاری نیز جلوگیری کند. با نظارت دقیق بر عملکرد مدیران و جلوگیری از تصمیمات مبتنی بر منافع شخصی، حاکمیت شرکتی می‌تواند از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های غیرضروری و یا پروژه‌هایی با بازده پایین جلوگیری کند (هیاری و همکاران⁴، 2022).

بيان مسأله

این پژوهش تأثیر رقابت بازار محصول را بر کارآمدی سرمایه‌گذاری بررسی می‌کند. علاوه بر این، بررسی می‌کند که آیا حاکمیت شرکتی بر این رابطه اثرگذار است یا خیر. رابطه بین رقابت و کارایی سرمایه گذاری توجه قابل توجهی را به خود جلب کرده است زیرا تصمیمات سرمایه گذاری مدیریتی تأثیرات مهم و بلندمدتی بر عملیات تجاری دارد. اگرچه ادبیات نظری یک رابطه متناقض بین رقابت و سرمایه گذاری را نشان می دهد، شواهد تجربی عمدتاً از یک رابطه مثبت بین این دو پشتیبانی می کند. با این حال، ارتباط مثبت بین سرمایه‌گذاری و رقابت نشان نمی‌دهد که همه سرمایه‌گذاری‌ها ارزش شرکت را به حداکثر می‌رسانند، به ویژه اگر مدیران شرکت را فراتر از سطوح بهینه به دلیل اولویت دادن به منافع شخصی گسترش دهند (جنسن⁵، 1986)، که نشان‌دهنده ارتباط گمراه‌کننده بین رقابت و کارایی سرمایه‌گذاری مدیریتی است.

 بر این اساس، به دلیل فرصت‌طلبی مدیریتی، ناکارآمدی سرمایه‌گذاری به‌عنوان انحراف از سطوح بهینه سرمایه‌گذاری تعریف می‌شود که شامل هر دو انتخاب طرح‌های ارزش فعلی خالص منفی (سرمایه‌گذاری بیش از حد) و رد طرح‌های ارزش فعلی خالص مثبت (کم سرمایه‌گذاری) است (بیدل و همکاران⁶، 2009).

در نتیجه، وقتی شرکت‌ها بیش از حد سرمایه‌گذاری می‌کنند، تخصیص سرمایه را مخدوش می‌کند، فرصت‌های سرمایه‌گذاری بهتر را مختل و با پذیرش پروژه‌های کم‌سود، ارزش آن را کاهش می‌دهد. به طور مشابه، وقتی شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کمتری انجام می‌دهند، مانع از دستاوردهای بالقوه در ارزش شرکت می‌شود و با کاهش سهم بازار، رقابت‌پذیری را تهدید می‌کند (بیدل و همکاران، 2009). در این زمینه، نظریه نمایندگی تأثیر تضادهای نمایندگی و عدم تقارن اطلاعاتی، از جمله خطر اخلاقی و انتخاب نامطلوب را بر تعیین کارایی سرمایه‌گذاری مدیریتی شرکت‌ها برجسته می‌کند. توجه به این نکته مهم است که ادبیات تئوری نمایندگی ثابت نشان می دهد که شرکت هایی با مشکلات نمایندگی بالاتر و عدم تقارن اطلاعاتی بالاتر ناکارآمدی سرمایه گذاری مدیریتی بیشتری را نشان می دهند (جنسن و مکلینگ⁷، 1976). به طور مشابه، مخاطرات اخلاقی مدیران را بر آن می دارد تا سرمایه گذاری های خود را بر ثروت سهامداران اولویت دهند، امپراتوری سازی را که منجر به سرمایه گذاری بیش از حد می شود، تقویت می کند، در حالی که انتخاب نامطلوب ناشی از عدم تقارن اطلاعاتی است که منجر به سرمایه گذاری ناکافی به دلیل هزینه های سرمایه بالاتر یا محدودیت های سرمایه سرمایه گذار می شود (گومیراز و بالستا⁸، 2014).

علاوه بر این، مدیران ممکن است از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های NPV مثبت صرف نظر کنند تا «زندگی آرام» را حفظ کنند و به سرمایه‌گذاری کم کمک کنند (برتراند و مولیناتان⁹، 2003). بنابراین، برای پرداختن به نگرانی های ذکر شده در بالا، ادبیات موجود رقابت را به عنوان یک نیروی حاکمیتی خارجی که می تواند با مشکلات نمایندگی و عدم تقارن اطلاعات مقابله کند بیان می‌کند (هارت¹⁰، 1983؛ لاکسمانا و یانگ¹¹، 2015).

 با توجه به این موضوع، رقابت در بازار محصول، مکانیزم قدرتمندی در نظر گرفته می‌شود که استفاده کارآمد از منابع را توسط مدیریت شرکت تضمین می‌کند. دلیل این امر این است که در بازارهای رقابتی شدید، اگر مدیریت اتلاف منابع را بترساند، شرکت‌ها قادر به رقابت نخواهند بود. همچنین، افزایش نگرانی‌های اشتغال در بازارهای رقابتی، مدیران را بر آن می‌دارد تا سرمایه‌گذاری‌های افزایش‌دهنده ارزش را که با منافع سهامداران همسو هستند، در اولویت قرار دهند. ادبیات موجود نشان می‌دهد که رقابت ارتباط بین جریان نقد آزاد مثبت و سرمایه گذاری بیش از حد را ضعیف می کند و ناکارآمدی سرمایه گذاری را کاهش می‌دهد (چو و کانگ¹²، 2019).

علاوه بر این، ادبیات تجربی نشان می‌دهد که رقابت در بازار محصول، اطلاعات نامتقارن را با توانمند ساختن سهامداران و سرمایه‌گذاران برای معیار سنجش عملکرد مدیریتی در برابر سایر شرکت‌ها کاهش می‌دهد (دالیوال و همکاران¹³، 2014). این امر افشای داوطلبانه و کیفیت اطلاعات حسابداری را افزایش می‌دهد، مسائل انتخاب نامطلوب و متعاقب آن سرمایه‌گذاری کم را کاهش می‌دهد (چنگ و همکاران¹⁴، 2013). برخلاف این، ادبیات موجود همچنین نشان می‌دهد که رقابت شدید ممکن است مشکل نمایندگی و عدم تقارن اطلاعاتی را تشدید کند که مشکل ناکارآمدی سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاری بیش از حد را افزایش می‌دهد.

 ادبیات موجود نشان می دهد که حاکمیت شرکتی موثر ناکارآمدی سرمایه گذاری را با پرداختن به تضادهای نمایندگی و عدم تقارن اطلاعاتی کاهش می دهد (بیمو و همکاران¹⁵، 2022). با این حال، ادبیات موجود نقش تعدیلی حاکمیت شرکتی بر ارتباط بین رقابت در بازار محصول و کارایی سرمایه گذاری را نشان نمی دهدکه نشان‌دهنده شکاف پژوهشاتی حیاتی است. مطالعه اصلی توسط ژیرو و مولر¹⁶ (2010) اثر جایگزینی رقابت و حاکمیت شرکتی را بیان و نشان می‌دهد که شرکت‌های غیررقابتی از حکمرانی مؤثر بیشتر از شرکت‌های رقابتی سود می‌برند. به طور مشابه، مطالعات در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که رقابت شدید، سستی مدیریتی را کاهش می‌دهد، که منجر به حداقل مزایای اضافی از حکمرانی مؤثر در شرکت‌های رقابتی می‌شود. علاوه بر این، ادبیات موجود نشان می دهد که حاکمیت شرکتی موثر و سطوح رقابت شدید مکانیسم های جایگزینی برای کاهش عدم تقارن اطلاعات و هزینه های نمایندگی هستند (بابر و حبیب¹⁷، 2021).

ادبیات مالی اخیر به طور گسترده تأثیر رقابت بازار محصول بر تصمیمات شرکتی مختلف، از جمله عملکرد شرکت (امان و همکاران، 2013)، کیفیت گزارشگری مالی (چنگ و همکاران، 2013)، و تصمیمات اقتصادی (جیانگ و همکاران¹⁸، 2015) را بررسی می کند. با این حال، مطالعات محدودی تأثیر رقابت بازار محصول را بر ناکارآمدی سرمایه‌گذاری (چو و کانگ، 2019)، سرمایه‌گذاری بیش از حد (لاکسمانا و یانگ، 2015؛ استوتون و همکاران¹⁹، 2017؛ تینایکار و زو²⁰، 2023)، و سرمایه‌گذاری کم (چو و کانگ، 2019) بررسی کرده‌اند. یافته های متناقض مطالعات فوق در اقتصادهای مختلف و کار محدود در این زمینه در اقتصادهای نوظهور ما را برانگیخت تا پژوهش های جدیدی انجام دهیم. از این رو، مساله این پژوهش، بررسی نقش حاکمیت شرکتی بر ارتباط بین رقابت بازار محصول و کارآمدی سرمایه‌گذاری می باشد.

پیشینه پژوهش

پرتو طولگیلانی (1403) نقش کیفیت گزارشگری مالی بر رابطه بین محافظه کاری شرطی و کارایی سرمایه گذاری را بررسی کرد. جامعه آماری پژوهش شامل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بود. بر این اساس تعداد ۱۴۰ شرکت در دوره زمانی ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۷ از بین جامعه آماری به واسطه اعمال برخی محدودیت ها انتخاب گردید. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان می دهد که بین محافظه کاری شرطی و کارایی سرمایه گذاری رابطه مستقیم و معنی داری وجود داشته و در عین حال کیفیت گزارشگری مالی بر رابطه بین محافظه کاری شرطی و کارایی سرمایه گذاری تاثیرگذار است. نخجوانی و دلنواز اصغری (1402) به بررسی تاثیر حاکمیت شرکتی بر عملکرد شرکت در شرایط مخاطرات اخلاقی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌پردازند. در این راستا، تعداد 110 شرکت برای دوره زمانی 1395-1400 انتخاب گردید. هدف پژوهش کاربردی و روش‌شناسی آن از نوع پس رویدادی است. از رویکرد داده‌های ترکیبی برای آزمون فرضیه‌های پژوهش استفاده شده است. برای آزمون فرضیه‌های پژوهش از نرم افزار آماری Eviews استفاده شد. نتایج نشان داد که مکانیزم‌های حاکمیت شرکتی موجب بهبود عملکرد شرکت می‌شوند. همچنین زمانی که مخاطرات اخلاقی بالا است، وجود مکانیزم‌های حاکمیت شرکتی موجب بهبود عملکرد می‌شود. عالیپوری و فیروزیان نژاد (1402) در پژوهشی ارتباط بین مدیریت سود و کارایی سرمایه گذاری را بررسی کردند. نمونه آماری پژوهش شامل ‎۱۵۹ شرکت تا پایان سال 1400بود. اطلاعات لازم از صورت های مالی ‎۱۵۹ شرکت در دوره زمانیسال های 13 نا ۱۴۰۰ جمع آوری شده است. برای آزمون فرضیه های پژوهش، از مدل رگرسیون چندمتغیره با داده های تابلویی به روش اثرهای ثابت استفاده شده است. نتایج حاکی از این است که یایداری سود شرکت های هموارساز بیش از پایداری سود شر کت های غیرهموارساز است. از طرفی،آزمون ها نشان می دهد شرکت هایی که اقدام به هموارسازی سود نموده انده در مقایسه با سایر شرکت هاء سود سهم پایدارتری در آینده اعلام نموده اند. عنایتی و سرداری باف (1401) به  بررسی تاثیر مسئولیت اجتماعی بر کارایی سرمایه‌گذاری با توجه به نقش استراتژی‌های شرکت پرداخته اند. برای جمع‌آوری داده‌های آن از صورت‌های مالی شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران و برای تحلیل آن­ها از نرم ­افزار ایویوز نسخه 10 استفاده ‌شده است. نمونه آماری پژوهش 105 شرکت از شرکت‌های پذیرفته ‌شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1393 الی 1399 می‌باشد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که افزایش مشارکت های اجتماعی شرکت موجب افزایش کارایی سرمایه گذاری می شود. شرکت های دارای استراتژی تهاجمی ناکارایی سرمایه گذاری بیشتری را تجربه می کنند. همچنین استراتژی شرکت تاثیر معناداری بر رابطه بین مسئولیت های اجتماعی و ناکارایی سرمایه گذاری ندارد. صراف و همکاران (1400) به  بررسی اجتناب مالیاتی و کارایی سرمایه گذاری با تاکید بر مقایسه پذیری صورت های مالی و رقابت در بازار محصول پرداختند. با استفاده از نمونه ای شامل 123 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طول دوره زمانی 1389-1398 و استفاده از روش رگرسیون حداقل مربعات تعمیم یافته می باشد. نتایج نشان داد که اجتناب از مالیات می تواند منجر به افزایش انحراف از سطح مورد انتظار سرمایه گذاری و بروزناکارامدی سرمایه گذاری شود و در صورت مداخله مقایسه پذیری صورت های مالی و رقابت در بازار محصول، این رابطه تعدیل خواهد شد. به طوریکه مقایسه پذیری صورت های مالی این رابطه را تضعیف و رقابت در بازار محصول این رابطه را تشدید می کند.خدامی پور و همکاران (1399) به بررسی تأثیر توانایی مدیریتی بر رابطه بین اجتناب مالیاتی و کارایی سرمایه‌گذاری پرداختند. نمونه مورد مطالعه متشکل از ۱۵۲ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره‌ زمانی ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۶ است. یافته‌های حاصل از آزمون فرضیه‌‌های پژوهش نشان می‌دهد که بر خلاف انتظار با افزایش اجتناب مالیاتی، در سطح توانایی مدیریتی پائین، کارایی سرمایه‌گذاری کاهش نمی‌یابد، در حالی که در سطح توانایی مدیریتی بالا انتظار موجود مبنی بر تأثیرپذیری مثبت کارایی سرمایه‌گذاری از افزایش اجتناب مالیاتی تایید می‌شود.

سینگ و همکاران (2024) در پژوهشی ارتباط بین رقابت در بازار محصول و کارایی سرمایه گذاری با نقش حاکمیت شرکتی را بررسی کردند. نمونه آماری آنها شامل 506 شرکت در بازه زمانی 2009 الی 2022 از شرکت های هندی بود. یافته ها نشان داد، افزایش رقابت در بازار محصول، ناکارآمدی سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری بیش از حد و سرمایه‌گذاری کم را در بین شرکت‌های منتخب هندی کاهش می‌دهد که نشان می‌دهد شرکت‌هایی که با رقابت شدید مواجه هستند، کمتر مستعد سرمایه‌گذاری در سطوح بهینه یا بالاتر هستند. نتایج همچنین نشان می‌دهد که حاکمیت شرکتی قوی به طور قابل‌توجهی ناکارآمدی سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد. سدا و همکاران (2024) نقش تعدیلی عدم تقارن اطلاعات را بر ارتباط بین عملکرد محیطی، اجتماعی و حاکمیتی و کارایی سرمایه گذاری را بررسی کردند. این مقاله با استفاده از 1094 شرکت از 21 کشور در اروپا، که سال‌های 2002 تا 2019 را پوشش می‌دهد، رابطه بین مشارکت شرکت‌ها در فعالیت‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و حاکمیتی و کارایی سرمایه‌گذاری شرکتی را بررسی کرد. نتایج نشان داد، مشارکت کلی عملکرد محیطی، اجتماعی و حاکمیتی به طور مثبت و قابل توجهی با کارایی سرمایه گذاری مرتبط است. تجزیه و تحلیل سناریوهای سرمایه گذاری بیش از حد و سرمایه گذاری کم نشان می دهد که مشارکت عملکرد محیطی، اجتماعی و حاکمیتی تنها مشکلات سرمایه گذاری بیش از حد را کاهش می دهد. هیاری و همکاران (2022) پژوهشی تحت عنوان عملکرد محیطی، اجتماعی و حاکمیتی و کارایی سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار تهران: اثر متقابل تنوع فرهنگی هیات مدیره انجام دادند. این مقاله از نمونه ای بین کشوری از شرکت های فهرست شده در هفت کشور در حال ظهور در دوره 2011-2019 استفاده می کند. نویسندگان از رگرسیون پانل اثر ثابت برای آزمایش تجربی فرضیه ها استفاده می کنند. ننتایج نشان می‌دهد که شرکت‌هایی با عملکرد محیطی، اجتماعی و حاکمیت شرکتی قوی‌تر، کارایی سرمایه‌گذاری بالاتری دارند. این مطالعه نشان می‌دهد که تنوع فرهنگی هیئت‌مدیره تاثیر عملکرد محیطی، اجتماعی و حاکمیت شرکتی بر کارایی سرمایه گذاری را برای شرکت‌هایی که در محیط‌هایی مستعد سرمایه‌گذاری بیش از حد فعالیت می‌کنند، تعدیل می‌کند. گوا و همکاران²¹ (2020) در پژوهشی ارتباط بین اهرم مالی و کارایی سرمایه گذاری با نقش تعدیلی نگهداشت وجه نقد را انجام دادند. بازه زمانی پژوهش آنان از سال 2006 الی 2017 و نمونه آماری شان تعداد 77659 مشاهده بوده است. نتایج شان با بهره گیری از تکنیک داده های پانل نشان داد بین اهرم مالی و کارایی سرمایه گذاری ارتباط معنادری وجود دارد. همچنین بین نگهداشت وجه نقد و کارایی سرمایه گذاری ارتباط منفی وجود داشته است. در بررسی نقش تعدیلی نگهداشت وجه نقد مشخص شد ارتباط بین متغیر اهرم مالی و کارایی سرمایه گذاری با وارد شدن متغیر نگهداشت وجه نقد در مدل تعدیل می شود.

فرضيه‏هاي پژوهش

1-1: بین رقابت بازار محصول و کارایی سرمایه گذاری ارتباط معنی دار وجود دارد.

1-2: بین رقابت بازار محصول و بیش سرمایه گذاری ارتباط معنی دار وجود دارد.

1-3: بین رقابت بازار محصول و کم سرمایه گذاری ارتباط معنی دار وجود دارد.

2-1: حاکمیت شرکتی بر ارتباط بین رقابت بازار محصول و کارایی سرمایه گذاری نقش تعدیلی دارد.

2-2: حاکمیت شرکتی بر ارتباط بین رقابت بازار محصول و بیش سرمایه گذاری نقش تعدیلی دارد.

2-3: حاکمیت شرکتی بر ارتباط بین رقابت بازار محصول و کم سرمایه گذاری نقش تعدیلی دارد.

نحوه سنجش متغیرها و مدل های پژوهش

برای بررسی و آزمون فرضیه ها از مدل های رگرسیونی زیر استفاده شد:

متغیر وابسته: کارایی سرمایه گذاری (بیش و کم سرمایه گذاری)

InvInEff، متغیر وابسته و برابر است با کارایی سرمایه گذاری شرکت i در سال t که برای اندازه گیری کارایی سرمایه گذاری بر اساس مدل بیدل و همکاران (2009) به صورت زیر برآورد می شود:

مدل 1
مدل 2
مدل 3
مدل 4
مدل 5
مدل 6

در مدل بالا

Sale Growthi,t-1 رشد فروش است که برابر است با درصد تغییرات فروش در سال قبل نسبت به دو سال قبل

Investment i,t: برابر است با درصد افزایش در دارایی های سال جاری نسبت به سال قبل

در مدل 7

قدرمطلق باقی مانده مدل بیانگر کارایی (عدم کارایی) سرمایه گذاری می باشد. هر چه مقدار باقی مانده‌ها به صفر نزدیکتر باشد، میزان عدم کارایی در سرمایه گذاری کمتر (کارایی سرمایه‌گذاری بیشتر) است و بالعکس. همچنین به منظور سنجش بیش (کم) سرمایه گذاری از باقی مانده مدل بدون قدرمطلق استفاده می شود، چنانچه مثبت (منفی) باشد به معنی بیش (کم) سرمایه‌گذاری بوده و عدد یک (صفر) داده می‌شود و برعکس.

متغیر مستقل: رقابت بازار محصول؛ برای سنجش رقابت بازار محصول از شاخص هرفیندال استفاده می شود که برای اندازه گیری رقابت در بازار محصول از نسبت سهم فروش هر شرکت به فروش کل صنعت در هر سال استفاده شد.

متغیر تعدیلگر: حاکمیت شرکتی: برای سنجش حاکمیت شرکتی در این پژوهش از ساختار مالکیت در شرکت ها استفاده شد، در این پژوهش از تمرکز مالکیت که برابر با درصد سهام در اختیار سهامداران عمده بالای 5 درصد است، به عنوان شاخص حاکمیت شرکتی استفاده گردید.

متغیرهای کنترل

Size، اندازه شرکت و برابر است با لگاریتم طبیعی مجموع دارایی ها

Loss، نوع عملکرد و یک برای شرکت های سودده و صفر برای شرکت های زیان ده

Roe، نرخ بازده حقوق صاحبان سهام و برابر است با نسبت سود خالص تقسیم بر ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام

Tobin، نسبت کیوتوبین که برابر است با نسبت مجموع ارزش بازار حقوق صاحبان سهام و ارزش دفتری مجموع بدهی ها تقسیم بر ارزش دفتری مجموع دارایی ها

Slk، سستی مالی و برابر با نسبت مجموع سرمایه گذاری­های کوتاه مدت و وجوه نقد تقسیم بر مجموع دارایی­های اول سال.

Cfo، نسبت وجوه نقد حاصل از عملیات تقسیم بر مجموع دارایی های اول سال

Lev، اهرم مالی و برابر است با مجموع بدهی ها تقسیم بر مجموع دارایی ها

Rd، نسبت هزینه پژوهش و توسعه به مجموع فروش

Mksiz، اندازه بازار و برابر است با لگاریتم طبیعی فروش صنعت

روش شناسی پژوهش

این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و در تعميم نتايج به جامعه آماری از روش استنتاج استقرايی و از لحاظ طرح تحقيق، پس رویدادی است. جمع آوری اطلاعات با استفاده از اطلاعات اولیه شرکتها بوده، یعنی اطلاعات و داده های مورد نیاز پژوهش کلاً از روش کتابخانه ای، با استفاده از صورتهای مالی شرکت ها در دوره زمانی بدست آمد. در این باره علاوه بر مطالعه صورتهای مالی اساسی، اطلاعات مربوط به صورتهای مالی از سایت اطلاعاتی بورس مورد استفاده قرار گرفت.جامعه آماری این پژوهش شامل شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در قلمرو زمانی سال 1395 تا 1402 است. در این پژوهش به منظور نمونه‏گیری از روش نمونه‎گیری هدفمند (حذف سیتماتیک) استفاده شد، بدین منظور کلیه شرکت­های جامعه که دارای شرایط زیر بوده­اند، به عنوان نمونه انتخاب و بقیه حذف گردیدند؛

1. به منظور قابل مقایسه بودن اطلاعات، پایان سال مالی پایان اسفند باشد

2. اطلاعات مربوط به متغیرهای انتخاب شده در این پژوهش در دسترس باشد.

3. شرکت های واسطه گری مالی و بانک ها نباشد (به علت تفاوت در ساختار سرمایه)

4. در دوره زمانی پژوهش تغییر سال مالی نداده باشد. نمونه آماری در این پژوهش 150 شرکت بود.

نتایج پژوهش

آمار توصیفی

خلاصه ی وضعیت آمار توصیفی مربوط به متغیرهای مدل در نگاره (۱) ارائه شده است. کارایی سرمایه گذاری در نمونه پژوهش دارای مقدار میانگین 34 درصد و میانه 25 درصد و دارای انحراف معیار 53 درصد بود. میزان رقابت در بازار محصول دارای 9 درصد مقدار میانگین و بیشینه آن 66 درصد مربوط به شرکت تراکتورسازی در سال 1402 مربوط به صنعت ماشین آلات می باشد. میزان تمرکز مالکیت در نمونه مورد بررسی 60 درصد و دارای انحراف معیار 26 درصد بود. نسبت کیوتوبین نشان دهنده مقدار میانگین بیش از 3 و سستی مالی 9 درصد می باشد.  نسبت بدهی ها در نمونه بیانگر سهم 49 درصدی بدهی ها در ساختار ترازنامه و دارایی‌ها می باشد.

نگاره ۱. آمار توصیفی متغیرهای کمی

مدل 7

چولگی	انحراف معیار	کمینه	بیشینه	میانه	میانگین	شرح
874/6	530/0	0003/0	749/0	252/0	345/0	کارایی سرمایه‌گذاری
059/2	124/0	0001/0	660/0	047/0	098/0	رقابت بازار محصول
018/1-	262/0	0	980/0	690/0	603/0	تمرکز مالکیت
576/0	568/1	406/11	362/21	283/15	386/15	اندازه شرکت
190/1-	339/0	952/2-	618/2	340/0	339/0	نرخ بازده حقوق صاحبان سهام
009/5	581/3	622/0	787/36	312/2	303/3	نسبت کیوتوبین
447/2	115/0	0002/0	821/0	048/0	092/0	سستی مالی
084/1	231/0	824/0-	566/1	142/0	191/0	نسبت وجوه نقد عملیاتی
620/0	209/0	031/0	741/1	493/0	497/0	نسبت بدهی‌ها
256/0	476/1	113/15	730/21	114/18	213/18	اندازه صنعت

در خصوص بیش (کم) سرمایه گذاری از بین 1200 مشاهده، تعداد 414 مشاهده دارای بیش سرمایه گذاری و تعداد 786 مشاهده دارای کم سرمایه گذاری بوده اند. همچنین نوع عملکرد نشان می دهد 1101 مشاهده دارای عملکرد سود و 99 مشاهده دارای عملکرد زیان بوده اند.

نگاره 2. آمار توصیفی متغیرهای کیفی

مشاهدات دارای نمره صفر	مشاهدات دارای نمره یک	تعداد کل مشاهدات	شرح
786	414	1200	بیش سرمایه‌گذاری
414	786	1200	کم سرمایه‌گذاری
99	1101	1200	نوع عملکرد

آزمون فرضیه اول

نگاره 3. خلاصه نتایج آماری آزمون فرضیه اول پژوهش

سطح معناداری		آماره t	انحراف معیار	ضریب	متغیر
000/0		131/11	123/0	376/1	عرض از مبدأ
008/0		620/2-	199/0	524/0-	رقابت بازار محصول
000/0		025/11	024/0	264/0	اندازه شرکت
046/0		996/1-	027/0	054/0-	نوع عملکرد
057/0		900/1-	026/0	049/0-	نرخ بازده حقوق صاحبان سهام
107/0		611/1-	002/0	003/0-	نسبت کیوتوبین
002/0		098/3-	076/0	235/0-	سستی مالی
000/0		729/3	035/0	132/0	نسبت وجوه نقد عملیاتی
000/0		003/4-	051/0	205/0-	نسبت بدهی‌ها
878/0		152/0	451/3	526/0	پژوهش و توسعه
000/0		192/12-	021/0	265/0-	اندازه صنعت
227/2	آزمون دوربین واتسون		519/3		آماره اف فیشر
250/0	ضریب تعیین تعدیل‌شده		000/0		سطح معناداری اف فیشر
000/0	سطح معناداری بروش پاگان		499/4		آزمون بروش پاگان
000/0	سطح معناداری اف لیمر		918/1		آزمون اف لیمر
000/0	سطح معناداری هاسمن		741/126		آزمون هاسمن

 

آماره دوربین واتسون پس از برآورد ضرایب، مقدار 2.227 را نشان می‌دهد که به معنی عدم وجود همبستگی پیاپی در جزء اخلال می‌باشد. نتیجتاً مشکل خودهمبستگی سریالی در این فرضیه مشاهده نمی‌شود. با توجه به مقدار سطح معنی­داری به‌دست‌آمده براي آماره F به ميزان (0.0000) می­توان ادعا نمود که مدل رگرسیونی برازش شده معنادار است. با توجه به ضریب تعیین مدل­ برازش شده می­توان ادعا نمود، حدود 25 درصد از تغییرات در متغیر وابسته مدل توسط متغیرهای مستقل و کنترل توضیح داده می­شود. آزمون ناهمسانی واریانس نشان‌دهنده عدم همسانی واریانس مدل بوده که نتیجه آن استفاده از روش داده‌های اثرات ثابت با استفاده از رویکرد GLS در مدل گردیده است. نتایج مدل نشان می‌دهد، رقابت در بازار محصول دارای ضریب 52 درصد و دارای قدر مطلق آماره تی بزرگ‌تر از ۲ در برازش مدل می‌باشد که بیانگر ارتباط معناداری بین متغیرهای فوق می‌باشد، لذا ارتباط بین رقابت در بازار محصول و کارایی سرمایه‌گذاری در مدل اول در سطح اطمینان 95 درصد تأیید می‌شود. نتیجه برازش مدل نشان دهنده ارتباط منفی بین رقابت در بازار محصول و متغیر وابسته می باشد، با توجه به نحوه سنجش متغیر وابسته (مقادیر بالا نشان دهنده عدم کارایی سرمایه گذاری می باشد)، ارتباط منفی بین رقابت در بازار محصول با متغیر وابسته، به این معنی است که رقابت بازار محصول منجر به کاعش عدم کارایی سرمایه گذاری و بهبود کارایی سرمایه گذاری می شود.

 

 

آزمون فرضیه دوم

نگاره 4. خلاصه نتایج آماری آزمون فرضیه دوم پژوهش

سطح معناداری	آماره Z	انحراف معیار	ضریب	متغیر
000/0	421/8-	051/1	852/8-	عرض از مبدأ
000/0	109/5-	177/0	907/0-	رقابت بازار محصول
000/0	488/3	084/0	293/0	اندازه شرکت
074/0	785/1	360/0	644/0	نوع عملکرد
000/0	814/3	259/0	990/0	نرخ بازده حقوق صاحبان سهام
006/0	710/2	019/0	052/0	نسبت کیوتوبین
358/0	917/0	682/0	625/0	سستی مالی
046/0	995/1	358/0	715/0	نسبت وجوه نقد عملیاتی
016/0	397/2-	358/0	858/0-	نسبت بدهی‌ها
321/0	990/0-	787/90	954/89-	پژوهش و توسعه
034/0	114/2	073/0	154/0	اندازه صنعت
128/0	ضریب تعیین مک فادن	156/199		آماره ال آر
119/0	آزمون هوسمر لمشو	000/0		سطح معناداری ال آر

 

مدل دوم پژوهش با استفاده از رگرسیون لوجیت برازش شده است. با توجه به مقدار آماره LR و سطح معناداری آن به ميزان (0.000) می­توان ادعا نمود که مدل رگرسیونی برازش شده معنادار است. با توجه به ضریب مک فادن مدل­ برازش شده می­توان ادعا نمود، حدود 12 درصد از تغییرات در متغیر وابسته مدل توسط متغیرهای مستقل توضیح داده می­شود. در بررسی آزمون هوسمر- لمشو نیز مشخص گردید که سطح معناداری این آزمون 11 درصد بوده که بیانگر نیکویی مدل برازش شده بوده است. نتایج مدل نشان می‌دهد، رقابت در بازار محصول دارای ضریب 90 درصد و دارای قدر مطلق آماره تی بزرگ‌تر از ۲ در برازش مدل می‌باشد که بیانگر ارتباط معناداری بین متغیرهای فوق می‌باشد، لذا ارتباط بین رقابت در بازار محصول و بیش سرمایه‌گذاری در مدل دوم در سطح اطمینان 95 درصد تأیید می‌شود. نتیجه برازش مدل نشان دهنده ارتباط منفی بین رقابت در بازار محصول و بیش سرمایه گذاری می شود.

آزمون فرضیه سوم

نگاره 5. خلاصه نتایج آماری آزمون فرضیه سوم پژوهش

سطح معناداری		آماره Z	انحراف معیار	ضریب	متغیر
000/0		032/8	035/1	321/8	عرض از مبدأ
000/0		864/4	143/0	698/0	رقابت بازار محصول
000/0		348/3-	083/0	278/0-	اندازه شرکت
072/0		795/1-	358/0	643/0-	نوع عملکرد
000/0		802/3-	258/0	982/0-	نرخ بازده حقوق صاحبان سهام
009/0		587/2-	019/0	050/0-	نسبت کیوتوبین
422/0		802/0-	679/0	545/0-	سستی مالی
049/0		962/1-	356/0	699/0-	نسبت وجوه نقد عملیاتی
004/0		842/2	357/0	016/1	نسبت بدهی‌ها
977/0		028/0-	669/65	886/1-	پژوهش و توسعه
047/0		981/1-	072/0	143/0-	اندازه صنعت
122/0	ضریب تعیین مک فادن		529/190		آماره ال آر
121/0	آزمون هوسمر لمشو		000/0		سطح معناداری ال آر

مدل سوم پژوهش با استفاده از رگرسیون لوجیت برازش شده است. با توجه به مقدار آماره LR و سطح معناداری آن به ميزان (0.000) می­توان ادعا نمود که مدل رگرسیونی برازش شده معنادار است. با توجه به ضریب مک فادن مدل­ برازش شده می­توان ادعا نمود، حدود 12 درصد از تغییرات در متغیر وابسته مدل توسط متغیرهای مستقل توضیح داده می­شود. در بررسی آزمون هوسمر- لمشو نیز مشخص گردید که سطح معناداری این آزمون 12 درصد بوده که بیانگر نیکویی مدل برازش شده بوده است. نتایج مدل نشان می‌دهد، رقابت در بازار محصول دارای ضریب 69 درصد و دارای قدر مطلق آماره تی بزرگ‌تر از 2 در برازش مدل می‌باشد که بیانگر ارتباط معنادار بین متغیرهای فوق می‌باشد، لذا ارتباط بین رقابت در بازار محصول و کم سرمایه‌گذاری در مدل سوم در سطح اطمینان 95 درصد تأیید می‌شود. نتیجه برازش مدل نشان دهنده ارتباط مثبت بین رقابت در بازار محصول و کم سرمایه گذاری می شود.

آزمون فرضیه چهارم

نگاره 6. خلاصه نتایج آماری آزمون فرضیه چهارم پژوهش

سطح معناداری		آماره t	انحراف معیار	ضریب	متغیر
000/0		179/11	125/0	397/1	عرض از مبدأ
000/0		971/2-	353/0	049/0-	رقابت بازار محصول
388/0		862/0	050/0	043/0	حاکمیت شرکتی
000/0		954/6	113/0	774/0	رقابت بازار محصول*حاکمیت شرکتی
000/0		952/10	024/0	268/0	اندازه شرکت
049/0		962/1-	028/0	055/0-	نوع عملکرد
051/0		949/1-	025/0	049/0-	نرخ بازده حقوق صاحبان سهام
092/0		685/1-	002/0	003/0-	نسبت کیوتوبین
001/0		223/3-	076/0	246/0-	سستی مالی
000/0		724/3	036/0	135/0	نسبت وجوه نقد عملیاتی
000/0		993/4-	051/0	205/0-	نسبت بدهی‌ها
933/0		083/0	544/3	296/0	پژوهش و توسعه
000/0		184/12-	022/0	271/0-	اندازه صنعت
226/2	آزمون دوربین واتسون		474/3		آماره اف فیشر
249/0	ضریب تعیین تعدیل‌شده		000/0		سطح معناداری اف فیشر
000/0	سطح معناداری بروش پاگان		821/4		آزمون بروش پاگان
000/0	سطح معناداری اف لیمر		904/1		آزمون اف لیمر
000/0	سطح معناداری هاسمن		262/127		آزمون هاسمن

 

آماره دوربین واتسون پس از برآورد ضرایب، مقدار 2.226 را نشان می‌دهد که به معنی عدم وجود همبستگی پیاپی در جزء اخلال می‌باشد. نتیجتاً مشکل خودهمبستگی سریالی در این فرضیه مشاهده نمی‌شود. با توجه به مقدار سطح معنی­داری به‌دست‌آمده براي آماره F به ميزان (0.0000) می­توان ادعا نمود که مدل رگرسیونی برازش شده معنادار است. با توجه به ضریب تعیین مدل­ برازش شده می­توان ادعا نمود، حدود 24 درصد از تغییرات در متغیر وابسته مدل توسط متغیرهای مستقل و کنترل توضیح داده می­شود. آزمون ناهمسانی واریانس نشان‌دهنده عدم همسانی واریانس مدل بوده که نتیجه آن استفاده از روش داده‌های اثرات ثابت با استفاده از رویکرد GLS در مدل گردیده است. در مدل چهارم از ضریب تعاملی رقابت بازار محصول* حاکمیت شرکتی جهت تأیید یا رد فرضیه استفاده گردیده است، نتایج مدل نشان می‌دهد، ضریب متغیر تعاملی رقابت در بازار محصول*حاکمیت شرکتی دارای ضریب 77 درصد و دارای قدر مطلق آماره تی بزرگ‌تر از ۲ در برازش مدل می‌باشد که بیانگر ارتباط معنادار بین متغیرهای فوق می‌باشد، لذا نقش تعدیلی حاکمیت شرکتی بر ارتباط بین رقابت در بازار محصول و کارایی سرمایه‌گذاری در مدل چهارم در سطح اطمینان 95 درصد تأیید می‌شود. نتیجه مدل برازش شده در خصوص نقش تعدیلی حاکمیت شرکتی بیانگر این مطلب است، که حاکمیت شرکتی ( در این پژوهش، تمرکز مالکیت) منجر به تقویت ارتباط بین رقابت در بازار محصول و کارایی سرمایه گذاری می شود، به عبارتی با توضیحات مربوط به ارتباط بین رقابت بازار محصول و کارایی سرمایه گذاری در فرضیه (1-1)، حضور حاکمیت شرکتی در مدل منجر به تقویت ارتباط مثبت بین رقابت در بازار محصول و کارایی سرمایه گذاری (تضعیف ارتباط منفی بین رقابت بازار محصول و عدم کارایی سرمایه گذاری) می شود.

آزمون فرضیه پنجم

نگاره 7. خلاصه نتایج آماری آزمون فرضیه پنجم پژوهش

سطح معناداری		آماره Z	انحراف معیار	ضریب	متغیر
000/0		660/8-	089/1	439/9-	عرض از مبدأ
000/0		547/5-	158/0	879/0-	رقابت بازار محصول
731/0		343/0-	363/0	124/0-	حاکمیت شرکتی
047/0		985/1	835/2	631/5	رقابت بازار محصول*حاکمیت شرکتی
000/0		246/3	086/0	282/0	اندازه شرکت
047/0		920/1	364/0	699/0	نوع عملکرد
000/0		996/3	263/0	053/1	نرخ بازده حقوق صاحبان سهام
008/0		641/2	019/0	051/0	نسبت کیوتوبین
281/0		076/1	684/0	736/0	سستی مالی
042/0		024/2	362/0	733/0	نسبت وجوه نقد عملیاتی
032/0		137/2-	362/0	774/0-	نسبت بدهی‌ها
401/0		840/0-	384/91	771/76-	پژوهش و توسعه
012/0		502/2	076/0	190/0	اندازه صنعت
128/0	ضریب تعیین مک فادن		156/199		آماره ال آر
116/0	آزمون هوسمر لمشو		000/0		سطح معناداری ال آر

 

 

مدل پنجم پژوهش با استفاده از رگرسیون لوجیت برازش شده است. با توجه به مقدار آماره LR و سطح معناداری آن به ميزان (0.000) می­توان ادعا نمود که مدل رگرسیونی برازش شده معنادار است. با توجه به ضریب مک فادن مدل­ برازش شده می­توان ادعا نمود، حدود 13 درصد از تغییرات در متغیر وابسته مدل توسط متغیرهای مستقل توضیح داده می­شود. در بررسی آزمون هوسمر- لمشو نیز مشخص گردید که سطح معناداری این آزمون 11 درصد بوده که بیانگر نیکویی مدل برازش شده بوده است. در مدل از ضریب تعاملی رقابت بازار محصول* حاکمیت شرکتی جهت تأیید یا رد فرضیه استفاده گردیده است، نتایج مدل نشان می‌دهد، ضریب متغیر تعاملی رقابت در بازار محصول*حاکمیت شرکتی دارای ضریب 631/5 درصد و دارای سطح معناداری کمتر از 5 درصد می‌باشد که بیانگر ارتباط معنادار بین متغیرهای فوق می‌باشد، لذا نقش تعدیلی حاکمیت شرکتی بر ارتباط بین رقابت در بازار محصول و بیش سرمایه‌گذاری در مدل پنجم در سطح اطمینان 95 درصد تأیید می‌شود. نتیجه مدل برازش شده در خصوص نقش تعدیلی حاکمیت شرکتی بیانگر این مطلب است، که حاکمیت شرکتی ( در این پژوهش، تمرکز مالکیت) منجر به تقویت ارتباط بین رقابت در بازار محصول و بیش سرمایه گذاری می شود، به عبارتی با توضیحات مربوط به ارتباط بین رقابت بازار محصول و بیش سرمایه گذاری در فرضیه (1-2)، حضور حاکمیت شرکتی در مدل منجر به تقویت ارتباط مثبت بین رقابت در بازار محصول و بیش سرمایه گذاری می شود.

 

 

 

آزمون فرضیه ششم

نگاره 8. خلاصه نتایج آماری آزمون فرضیه ششم پژوهش

سطح معناداری		آماره Z	انحراف معیار	ضریب	متغیر
000/0		415/8	078/1	075/9	عرض از مبدأ
042/0		027/2-	204/2	467/4-	رقابت بازار محصول
826/0		219/0	360/0	079/0	حاکمیت شرکتی
011/0		532/2	814/2	127/7	رقابت بازار محصول*حاکمیت شرکتی
000/0		024/3-	086/0	262/0-	اندازه شرکت
051/0		954/1-	362/0	708/0-	نوع عملکرد
000/0		027/4-	262/0	508/1-	نرخ بازده حقوق صاحبان سهام
012/.		501/2-	019/0	048/0-	نسبت کیوتوبین
323/0		987/.-	681/0	673/0-	سستی مالی
046/0		989/1-	36/0	717/0-	نسبت وجوه نقد عملیاتی
011/0		552/2	361/0	923/0	نسبت بدهی‌ها
787/0		278/.-	532/66	524/18-	پژوهش و توسعه
012/0		522/2-	075/0	191/0-	اندازه صنعت
129/0	ضریب تعیین مک فادن		001/202		آماره ال آر
126/0	آزمون هوسمر لمشو		000/0		سطح معناداری ال آر

 

با توجه به مقدار آماره LR و سطح معناداری آن به ميزان (0.000) مدل رگرسیونی برازش شده معنادار است. با توجه به ضریب مک فادن مدل­ برازش شده می­توان ادعا نمود، حدود 13 درصد از تغییرات در متغیر وابسته مدل توسط متغیرهای مستقل توضیح داده می­شود. در بررسی آزمون هوسمر- لمشو نیز مشخص گردید که سطح معناداری این آزمون 12 درصد بوده که بیانگر نیکویی مدل برازش شده بوده است. نتایج مدل نشان می‌دهد، ضریب متغیر تعاملی رقابت در بازار محصول*حاکمیت شرکتی دارای ضریب 127/7 درصد و دارای سطح معناداری کمتر از 5 درصد می‌باشد که بیانگر ارتباط معنادار بین متغیرهای فوق می‌باشد، لذا نقش تعدیلی حاکمیت شرکتی بر ارتباط بین رقابت در بازار محصول و کم سرمایه‌گذاری در مدل ششم در سطح اطمینان 95 درصد تأیید می‌شود. نتیجه مدل برازش شده در خصوص نقش تعدیلی حاکمیت شرکتی بیانگر این مطلب است، که حاکمیت شرکتی ( در این پژوهش، تمرکز مالکیت) منجر به تقویت ارتباط بین رقابت در بازار محصول و کم سرمایه گذاری می شود، به عبارتی با توضیحات مربوط به ارتباط بین رقابت بازار محصول و کم سرمایه گذاری در فرضیه (1-2)، حضور حاکمیت شرکتی در مدل منجر به تقویت ارتباط مثبت بین رقابت در بازار محصول و کم سرمایه گذاری می شود.

نتیجه‌گیری و پیشنهادهای پژوهش

نتایج آزمون فرضیه اول به طور کلی نشان داد، رقابت در بازار محصول با ناکارآمدی سرمایه گذاری ارتباط منفی و با کارایی سرمایه گذاری ارتباط مثبت داشته است، رقابت در بازار محصول منجر به افزایش بیش سرمایه گذاری و منجر به کاهش کم سرمایه گذاری می شود. مطالعات انجام شده در خصوص روابط بین رقابت در بازار محصول و کارایی (عدم کارایی) سرمایه گذاری بیانگر نتایج متفاوتی می باشد، مطالعات گذشته اظهار کرده اند، مدیران منافع شخصی را بر ثروت سهامداران ترجیح می‌دهند، که به طور بالقوه منجر به سرمایه‌گذاری بیش از حد و ایجاد امپراتوری‌سازی مدیریتی می‌شود.  شواهد تجربی همچنین از این ایده حمایت می‌کنند که رقابت شدید سرمایه‌گذاری بیش از حد را تقویت می‌کند و به این به این دلیل است که در یک محیط بسیار رقابتی، شرکت ها به دلیل تهدیدات رقابتی اطلاعات کمتری را افشا می کنند و عدم تقارن اطلاعاتی را در بین خودی ها و سهامداران تشدید می کند (نواک و تانگ²²، 2018). در نتیجه، رقابت زیاد منجر به سرمایه گذاری های ناکارآمد می شود (استاتون و همکاران، 2017). علاوه بر این، بوباکر و همکاران²³ (2021) همچنین نشان داد که افزایش رقابت بازار محصول بر کارایی سرمایه گذاری تأثیر منفی می گذارد. یافته‌های آن‌ها نشان می‌دهد که افزایش رقابت، تصمیمات سرمایه‌گذاری را مخدوش می‌کند.  از سوی دیگر، برخی تحقیقات تجربی نشان می‌دهند که رقابت به‌عنوان یک مکانیسم حاکمیتی خارجی عمل می‌کند که تضادهای نمایندگی و عدم تقارن اطلاعاتی را کاهش می‌دهد (هارت، 1983؛ بگز و بتگنیز، 2007). بر این اساس، از منظر کارایی سرمایه‌گذاری، رقابت به‌عنوان یک مکانیسم انضباطی عمل می‌کند و مدیران را تشویق می‌کند تا پروژه‌های افزایش‌دهنده ارزش که با منافع سهامداران همسو هستند را دنبال کنند. علاوه بر این، رقابت در بازار محصول استفاده کارآمد مدیریت از منابع شرکت را تضمین می کند. در بازارهای رقابتی شدید، اگر مدیران منابع را هدر دهند، شرکت‌ها قادر به رقابت نخواهند بود و ریسک ورشکستگی و انحلال افزایش می‌یابد؛ در نتیجه، مدیران از رفتار فرصت‌طلبانه خودداری می‌کنند و سرمایه‌گذاری‌های بهینه را انتخاب می‌کنند که ارزش شرکت را افزایش می‌دهد، کیفیت را بهبود می‌بخشد و بهره‌وری را افزایش می‌دهد، و این ادعا را پشتیبانی می‌کند که رقابت در بازار محصول برای همسو کردن منافع مدیران و «سهام‌داران» کار می‌کند. نتایج به دست آمده با نتایج سینگ و همکاران (2024) همسو می باشد.

در فرضیه دوم نقش تعدیلی حاکمیت شرکتی و در این تحقیق، تمرکز مالکیت بررسی گردید و نتایج نشان داد، حاکمیت شرکتی منجر به تعدیل ارتباط بین رقابت در بازار محصول و کارایی سرمایه گذاری می شود. نتایج آزمون فرضیه ها نشان داد، رقابت در بازار محصول منجر به کاهش بیش سرمایه گذاری و افزایش کم سرمایه گذاری می شود، ارتباط مثبت بین تمرکز مالکیت و بیش سرمایه‌گذاری در تئوری‌های نمایندگی و رفتار سازمانی ریشه دارد. در این حالت، سهامداران عمده (مالکان متمرکز) به دلیل قدرت و نفوذی که دارند، می‌توانند تصمیمات سرمایه‌گذاری را به نحوی تحت تاثیر قرار دهند که منجر به بیش سرمایه‌گذاری شود (بیمو و همکاران، 2022). بیمو و همکاران (2022) بیان داشته اند، ممکن است، سهامداران عمده منافع غیرمالی مانند افزایش قدرت، اعتبار و نفوذ اجتماعی را دنبال کنند. این منافع می‌توانند آن‌ها را به سمت سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ و پرهزینه سوق دهند، حتی اگر این پروژه‌ها بازدهی کافی نداشته باشند. سهامداران عمده به دلیل موقعیت خود، دسترسی بیشتری به اطلاعات داخلی شرکت دارند. این اطلاعات بیشتر می‌تواند آن‌ها را به سمت سرمایه‌گذاری در پروژه‌هایی سوق دهد که از نظر دیگران نامناسب به نظر می‌رسند. در خصوص نتایج ارتباط بین رقابت بازار محصول و کم سرمایه گذاری، می توان بیان داشت، افزایش رقابت در بازار محصول، می‌تواند منجر به تغییرات سریع در سلیقه مصرف‌کنندگان، فناوری و استراتژی‌های رقبا شود. این امر منجر به کاهش حاشیه سود شرکت ها گردیده و شرکت ها به علت ترس از دست دادن منافع و کاهش ریسک بازگشت سرمایه گذاری در آینده، اقدام به عدم تمایل به ایجاد سرمایه گذاری های جدید داشته باشند، سهامداران عمده نیز با حفظ حداکثر کردن سودآوری کوتاه‌مدت، تمایلی عدم شرکت در سرمایه گذاری های پیش رو داشته که منجر به تقویت ارتباط بین رقابت بازار محصول و کم سرمایه گذاری می شود. نتایج به دست آمده با نتایج سینگ و همکاران (2024) همسو می باشد. با توجه به نتایج به دست آمده، تصمیمات سرمایه گذاری شرکتها موضوعی مهم در ادبیات و تحقیقات حسابداری به شمار رفته و از جنبه های مختلف توسط سرمایه گذاران تحلیل گران مدیران و محققین مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به تحولاتی که در جهان امروز رخ داده است خصوصا در کشورهای در حال توسعه که با تهدیدات عدیده ای روبه رو میباشند این کشورها جهت حل مشکلات اقتصادی خود نیازمند راهکارهای مناسب جهت استفاده بهتر از امکانات و ثروتهای خدادادی خود میباشند، در این راستا یکی از راهکارهای مهم، بسط و توسعه سرمایه گذاری است با توجه به محدودیت منابع علاوه بر مسئله توسعه سرمایه گذاری افزایش کارایی سرمایه گذاری از جمله مسائل بسیار با اهمیت میباشد کارایی سرمایه گذاری مستلزم آن است که از یک سو از مصرف منابع در فعالیتهایی که سرمایه گذاری در آن بیش تر از حد مطلوب انجام شده است ممانعت شود جلوگیری از بیش (کم) سرمایه گذاری و از دیگر سو، منابع به سمت فعالیت هایی که نیاز بیشتری به سرمایه گذاری دارد، هدایت گردد. جلوگیری از کم سرمایه گذاری با توجه به اهمیت کارایی سرمایه گذاری در توسعه اقتصاد ملی و با توجه به نتایج پژوهش به سرمایه گذاران پیشنهاد میشود که در تحلیلهای مالی برای رفتار سرمایه گذاری شرکتها، مساله معیارهای رقابتی و نظارتی موجود در ایجاد شفافیت محیط اقتصادی را مدنظر قرار دهند. از سوی دیگر، به سیاست گذاران بخش اقتصادی کشور توصیه میشود با افزایش و ایجاد رقابت پایدار سبب تقویت کارایی سرمایه گذاری شده تا در نهایت موجب تقویت اقتصاد کشور شود. مسئله حاکمیت شرکتی به طور عام و تمرکز مالکیت به طور خاص باید در ساختار مالکیت شرکت ها مورد توجه طیف وسیعی از کاربران صورتهای مالی قرار بگیرد. این امر می تواند منجر به ایجاد تصمیمات صحیحی در خصوص تصمیمات گذشته گردد. همچنین به محققین در انجام تحقیقات آینده پیشنهاد می شود، به بررسی آینده پژوهی کارایی سرمایه گذاری در افق 20 ساله بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شود. به بررسی عوامل موثر بر کارایی سرمایه گذاری با استفاده از تکنیک ماشین بردار پرداخته شود. همچنین عوامل موثر بر کارایی سرمایه گذاری با استفاده از تکنیک فراتحلیل پرداخته شود.

 

منابع

پرتو طولگیلانی، سونیا. (1403) .بررسی اثر کیفیت گزارشگری مالی بر سرمایه‌گذاری بیش و کمتر از حد. دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در اقتصاد، حسابداری و مدیریت، تهران،ایران.

خدامی پور، احمد؛و رحیمی، علیرضا ؛فروغی، عارف.(1399). بررسی تأثیر توانایی مدیریتی بر رابطه بین اجتناب مالیاتی و کارایی سرمایه‌گذاری. راهبرد مدیریت مالی، 31، 134-111. 

صراف.فاطمه؛ وعلی‌اکبری،محمدامین؛عظیمی، علی. (1400). بررسی اجتناب مالیاتی و کارایی سرمایه‌گذاری با تأکید بر مقایسه پذیری صورت‌های مالی و رقابت در بازار محصول. رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری،5(80)، 113-132.

عالی پوری، نسرین؛ وفیروزیان نژاد، محمد. (1402). بررسی تأثیر مدیریت سود بر کارآیی سرمایه‌گذاری شرکت‌ها و ارائه الگو. سومین همایش بین‌المللی پژوهش‌های شاخص در مدیریت، حسابداری، بانکداری و اقتصاد، مشهد،ایران.

عنایتی،فاطمه؛وسرداری باف، ایرج. (1401). بررسی تأثیر مسئولیت اجتماعی بر کارایی سرمایه‌گذاری با توجه به نقش استراتژی‌های شرکت. رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری،21، 1639-1624.

نخجوانی، صدف ؛ودلنوازاصغری، بیتا. (1402). بررسی تأثیر حاکمیت شرکتی بر عملکرد شرکت در شرایط مخاطرات اخلاقی. پژوهش‌های حسابرسی و راهبردی شرکتی، 4(2)، 91-110.

 

Alipouri, N., & Firouziannejad, M. (2023). Studying the Effect of Profit on the Efficiency of Investment of Companies and Presenting a Model. Proceedings of the Third International Conference on Key Research in Management, Accounting Banking and Economics, Mashhad, Iran. (In Persian).

Ammann, M., Oesch, D. and Schmid, M.M. (2013).Product market competition, corporate governance, and firm value: evidence from the EU area.European Financial Management, 19 (3), 452-469.

Babar, Md. and Habib, A. (2021), Product market competition in accounting, finance, and corporate governance: a review of the literature.International Review of Financial Analysis, 73, 101607

Bertrand, M., & Mullainathan, S. (2003). Enjoying the Quiet Life? Corporate Governance and Managerial Preferences. Journal of Political Economy, 111(5), 1043–1075.

Biddle, G. C., Hilary, G., & Verdi, R. S. (2009). How does financial reporting quality relate to investment efficiency?. Journal of accounting and economics, 48(2-3), 112-131.

Bimo, I. D., Silalahi, E. E., & Kusumadewi, N. L. G. L. (2022). Corporate governance and investment efficiency in Indonesia: The moderating role of industry competition. Journal of Financial Reporting and Accounting, 20(2), 371-384.

Boubaker, S., Dang, V. A. & Sassi, S. (2021). “Competitive Pressure and Firm Investment Efficiency: Evidence from Corporate Employment Decisions.” European Financial Management, in press.

Cheng, P., Man, P., & Yi, C. H. (2013). The impact of product market competition on earnings quality. Accounting & finance, 53(1), 137-162.

Cho, S. M., & Kang, S. A. (2019). The effect of accounting information quality and competition on investment inefficiency: evidence from Korea. Asia-Pacific Journal of Accounting & Economics, 26(4), 489-510.

Dhaliwal, D., Huang, S., Khurana, I. K., & Pereira, R. (2014). Product market competition and conditional conservatism. Review of Accounting Studies, 19(4), 1309-1345.

Enayati, F., & Sardari Baf, I. (2022). Investigating the Effect of Social Responsibility on Investment Efficiency with Regard to the Role of Company Strategies. Scientific Journal of New Research Approaches in Management and Accounting, 6(21), 1624–1639 (In Persian).

Giroud, X., & Mueller, H. M. (2010). Does corporate governance matter in competitive industries?. Journal of financial economics, 95(3), 312-331.

Gomariz, M. F. C., & Ballesta, J. P. S. (2014). Financial reporting quality, debt maturity and investment efficiency. Journal of banking & finance, 40, 494-506

Guo, Haifeng & Seifu, Tenkir & Tang, Jiqiang & Wu, Zhen. (2020). Financial leverage and firm efficiency: the mediating role of cash holding. Applied Economics. 53. 1-17.

Hart, O. D. (1983). The market mechanism as an incentive scheme. The Bell Journal of Economics, 366-382.

Hiyari, A. A., Ismail, A. I., Kolsi, C., & Kehinde, O. H. (2022). Environmental, social and governance performance (ESG) and firm investment efficiency in emerging markets: The interaction effect of board cultural diversity. Corporate Governance: The International Journal of Business in Society.

Jensen, M. C. (1986). Agency costs of free cash flow, corporate finance, and takeovers. The American economic review, 76(2), 323-329.

Jensen, M.C. & Meckling, W.H. (1976). Theory of the Firm: Managerial Behavior, Agency Costs and Ownership Structure. Journal of Financial Economics, 3(4), 305–360.

Jiang, F., Kim, K. A., Nofsinger, J. R., & Zhu, B. (2015). Product market competition and corporate investment: Evidence from China. Journal of Corporate Finance, 35, 196-210.

Khodamipour, A., Rahimi, A., & Forughi, A. (2020). Investigating the Effect of Managerial Ability on Tax Avoidance and Investment Efficiency Relationship. Financial Management Strategy, (31), 111–134. https://doi.org/10.22051/jfm.2020.27194.2147 (In Persian).

Laksmana, I., & Yang, Y. W. (2015). Product market competition and corporate investment decisions. Review of Accounting and Finance, 14(2), 128-148.

Nakhjavani, S., & Delnavaz Asghari, B. (2023). The Effect of Corporate Governance on Corporate Performance in Moral Hazard Circumstances.Journal Accounting and Corporate Governance Researches, 4(2), 91-110.

Novak, J., & Tang, M. (2018). Competitive Threats, Information Asymmetry and Insider Trading.

Parto Tolgilani, S. (2024). Studying the Effect of Financial Reporting Quality on Over- and Underinvestment. The Second International Research Conference in Economics, Accounting and Management, Tehran,Iran. (In Persian).

Sarraf F., Ali Akbari M., & Azimi A. (2021). Tax Avoidance And Investment Efficiency With Emphasis On Comparability Of Financial Statements And Competition In The Product Market. Scientific Journal Of New Research Approaches In Management And Accounting,5 (80), 113-132.(In Persian).

Seda.S.B, Danisman.G.O and Demir.E. (2024). ESG performance and investment effiiency: The impact of information asymmetry. J. Int. Financ. Markets Inst. Money 91 (2024) 101919

Singh.A, Yadav.I. (2024). Agency conflicts, product market competition and investment efficiency: new evidence from emerging market. International Journal of Managerial Finance © Emerald Publishing Limited 1743-9132.

Stoughton, N. M., Wong, K. P., & Yi, L. (2017). Investment efficiency and product market competition. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 52(6), 2611-2642.

Tinaikar, S., & Xu, B. (2023). Does competition exacerbate investment inefficiencies? Evidence from Japanese firms. International Review of Economics & Finance, 87, 35-53.

 

---

[1]  Ammann et al

[2]  Singh et al

[3]  Seda et al

[4]  Hiyari et al

[5]  Jensen

[6]  Biddle et al

[7]  Jensen & Meckling

[8]  Gomariz & Ballesta

[9]  Bertrand & Mullainathan

[10]  Hart

[11]  Laksmana & Yang

[12]  Cho & Kang

[13]  Dhaliwal et al

[14]  Cheng et al

[15]  Bimo et al

[16]  Giroud & Mueller

[17]  Babar & Habib

[18]  Jiang et al

[19]  Stoughton et al

[20]  Tinaikar & Xu

[21]  Guo et al

[22]  Novak & Tang

[23]  Boubaker et al