Comparative Study of Interpretive Tendencies in the Interpretations of Al-Mizan, Al-Tahrir and Al-Tanvir (A Case Study in Surah Al-Baqarah)

Subject Areas : Thematic interpretation of the Holy Quran

Abdolrasool Shabani ^{1 *}

1 - PhD student of Quran and Hadith Sciences, Islamic Azad University, Najaf Abad branch

Received: 2025-07-23 Accepted : 2025-08-21 Published : 2025-09-08

Keywords: Interpretive Tendency, Al-Mizan, Allamah Tabataba'i, Al-Tahrir and Al-Tanvir, Ibn Ashur,

Abstract :

The interpretive tendency reflects the specialization and interest of the interpreter and is influenced by the social, cultural, political and scientific atmosphere of his/her time. The most important interpretive tendencies are literary, theological, jurisprudential, social, scientific and philosophical. This article, using a comparative method and an analytical-descriptive method, analyzes the interpretive tendency of Allamah Tabataba'i in Tafsir Al-Mizan fi Tafsir Al-Quran and Sheikh Ibn Ashur in Tafsir Al-Tahrir and Al-Tanvir, who were contemporaries of each other. The main question of the research is: What is the dominant tendency of the interpreter in each of the aforementioned interpretations?

A comparative study and case analysis of the aforementioned interpretations of Surah Al-Baqarah indicate that Allamah Tabataba'i and Sheikh Ibn Ashur used different tendencies in their interpretations; however, Allamah Tabataba'i, influenced by contemporary social events and his interest in philosophical issues, gave Al-Mizan a socio-philosophical flavor more than other tendencies, and Sheikh Ibn Ashur, based on his expertise in literature, wrote Al-Tahrir and Al-Tanvir with a literary tendency.

References:

قرآن کریم.
ابن طاووس؛ علی بن موسی، (1400ق)، الطرائف فی معرفه مذاهب الطوائف. قم: مطبعه الخیام.
ابن عاشور؛ محمد بن طاهر، (1393ق)، التحریر و التنویر. تونس: دارالسخون.
اردشیری؛ حسن، (1388ش)، سیره علمی و عملی علامه سید محمدحسین طباطبائی. قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما.
ایازی؛ محمدعلی، (1414ق)، المفسرون حیاتهم و منهجهم. تهران: مؤسسه الطباع و النشر.
ایازی؛ محمدعلی، (1378ش)، قرآن و تفسیر عصری. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
بحرانی؛ عبدالله بن نورالله، (1405ق)، عوالم العلوم و المعارف و الاحوال من الایات و الاخبار و الاقوال. قم: مدرسه الامام المهدی علیه‌السلام.
خسروی؛ محمود، (1392ش)، رساله دکتری مقایسه روش‌ها و گرایش‌های تفسیری علامه طباطبائی و ابن عاشور، دانشگاه پیام نور.
ذهبی؛ محمدحسین، (1961م)، التفسیر و المفسرون. قاهره: دار الکتب الحدیثه.
رجبی؛ محمود، (1378ش)، روش تفسیر قرآن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
رضایی اصفهانی؛ محمدعلی، (1382ش)، منطق تفسیر قرآن. قم: مرکز جهانی علوم اسلامی.
زرکشی؛ محمد بن بهادر، (1410ق)، البرهان فی علوم القرآن. بیروت: دارالمعرفه.
سبحانی؛ جعفر، (بی‌تا)، فلسفه اسلامی و اصول دیالکتیک. قم: نشر امید.
طباطبائی؛ محمدحسین، (1394ق)، قرآن در اسلام. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
طباطبائی؛ محمدحسین، (1390ش)، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: انتشارات اسلامی.
طبرسی؛ فضل بن حسن، (1350ش)، مجمع‌البیان، ترجمه هاشم رسولی. تهران: نشر فراهانی.
طنطاوی، ابن جوهری، ( 1425ق)، الجواهر فی تفسیر القرآن الکریم. بیروت: دارالکتب العلمیه.
علوی مهر؛ حسین، (1435ق)، المدخل الی تاریخ التفسیر و المفسرون. قم: مرکز المصطفی العالمی للترجمه النشر.
عمید زنجانی؛ عباسعلی، (1373ش)، مبانی و روش‌های تفسیر قرآن. تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
فرحات؛ احمد حسن، (1421ق)، فی علوم القرآن. عمان: دار عمار.
فلاحی قمی؛ محمد، (1389ش)، تأثیر علوم ادبی در فهم قرآن. قم: بوستان کتاب.
فیض کاشانی؛ محمد بن شاه مرتضی، (1406ق)، الوافی، تحقیق علامه ضیاء الدین. اصفهان: مکتبه الامام امیرالمؤمنین علیه‌السلام.
فیض کاشانی؛ محمد بن شاه مرتضی، 1381ش)، پژوهشی در جریان شناسی تفسیر عرفانی. تهران: مؤسسه فرهنگی هنری ثمین.
مجلسی؛ محمدباقر بن محمد تقی، (1113ق)، بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار ائمه الاطهار. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
معرفت؛ محمد هادی، (1418ق)، التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب. مشهد: جامعه الرضویه فی علوم الاسلامیه.