Subject Areas : geographical and environmental

مجتبی ملک زاده نوقابی ^{1 *} , مهدی زنگنه ²

1 -
2 - دانشگاه حکیم

Received: 2024-04-05 Accepted : 2024-06-23 Published : 2025-02-25

Keywords:

References:

1)افتخاری، عبدالرضا و مهدی پور طاهری (1390) ، اولویت بندی ظرفیت های گردشگری مناطق روستایی شهرستان نیر.
2) ابراهیم زاده، عیسی و شمس الله کاظمی زاده و محمد اسکندري ثانی( 1390) برنامه ریزي استراتژیک توسعة توریسم، با تأکید بر توریسم ،(مطالعه موردی شهر یزد) ، پژوهشهاي جغرافیاي انسانی، 76: 145-115
3) ابراهیم زاده، عیسی و عبدالله آقاسی زاده، (1388) ، تحلیل عوامل موثر بر گسترش گردشگري در ناحیه چابهار با استفاده از مدل راهبردی SWOT ، مطالعات و تحقیق های شهری منطقه ای(1) ، 208-107
4) بازاریابی گردشگری / لس لومسدن ؛ ترجمه محمدابراهیم گوهریان‌، تهران‌: دفتر پژوهشهای فرهنگی‌، 1380.
5) حیدری چیانه، رحیم(1387)، مبانی برنامه‌ریزی صنعت گردشگری، تهران‌: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت‌)
دوستی ، فرشته و محمد حسن زال و مهدی رمضان زاده لسبویی. (1398) ، سنجش ظرفیت های گردشگری خلاق در کلان شهر تبریز.
)دانشپور، معصوم،(1386)، نقش گردشگری در توسعه پایدار روستایی، مجله علوم جغرافیایی، شماره 1، صفحه 85
7) دهخدا، علی اکبر،(1369) لغت نامه، ج19، دانشگاه تهران
8) رضواني،علي اصغر، ( 1374 )،جغرافيا و صنعت گردشگري تهران: انتشارات دانشگاه پيام نور.
9) درازقی، علیرضا . (1398 ) ، مطالعه ظرفیت های گردشگری میراث فرهنگی و طبیعی در نوار ساحلی مکران استان هرمزگان.
10) سازمان میراث فرهنگی شهرستان گناباد(1395)
11) سازمان میراث فرهنگی کشور(1395)
12) علیپور، عباس و سید مصطفی هاشمی و ابراهیم خلیفه و ابوالفضل .مرادي(1396) نقش گردشگري در توسعه پایدار اجتماعی مناطق کویري و بیابانی،موردپژوهی: استان کرمان.فصلنامه برنامه ریزي منطقه اي.28-50-39
13) فرمانداری شهرستان گناباد(1395)
14) كاظمي مهدي(1387)، فرهنگ زیربنای جهانگردی پایدار در ایران،مجله دانشکده علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان،ویژه نامه اقصاد و مدیریت ص183.
15)میرصفدری ، شراره سادات .ویعقوب محمدی فر (1395 ) ، ظرفیتهای گردشگری استان همدان و راهبردها.
مدهوشي مهرداد و نادر ناصرپور(1382)، ارزيابي موانع توسعه صنعت گردشگري در استان لرستان
16)مرادی،مریم و مرجان فیاضی(1385) ، مدیریت گردشگری، مشهد،آستان قدس رضوی، شرکت به نشر.
17)لس لومسدن، ترجمه م.گوهریان،(1380)، بازاریابی گردشگری
18) محلاتی‌، صلاح‌الدین‌،(1382)، درآمدی بر جهانگردی‌، تهران‌ دانشگاه شهید بهشتی‌

منابع لاتین
1)brown- Dennis, (2003), Rural Tourism: An Annotated Bibliography Regional Economist, Washington.
2)Nowbakht, M.B. & Pirooz, E (2008), Development of Tourism Industry in Iran.
3)Barriers and solutions, Tehran: Azad Islamic University in Persian.
4)Shateri, Mitra. (2012), The importance of education in tourism industry, First na-tional conference of new horizons in reinforcement and architectural, structural,
5)Goeldner, C. R., Ritchie J. R. (2003), Tourism: Principle, Practice, Philosophies : John Wiley and Sons
6)H., Lee Liu, C. H, Tzeng, g., M. H., & Lee, P. Y. (2013). Improving metro airport connection service for tourism development: Using hybrid MCDM models. 30-Tourism Management Perspectives, 6, 95-107. Hall, C.M. and David, B.W. (2009). Sustainable tourism futures.
7)Gibson, c., 2008: Locating geographies of tourism. In: Progress in Human Geography, Vol. 32 (3), pp. 407–422.
8)Postma, A. (2006). An Approach for integrated development of quality tourism. In Flanagan
9)Ollenburg, C. (2007). Farm tourism in Australia: A family business and rural studies perspective. PhD thesis, Griffith University, Australia
10)Mason, C. and O’Mahoney, B. (2007). On the Trail of Food and Wine: The Tourism Search for Meainingful Experience. Annual of tourism Research39 (1)171-196.
11)Spillane, James. (1994). Ekonomi Pariwisata, Sejarah dan prospeknya. Yogyakarta: Kanisius.
12. Goeldner R. G. & Ritchie J.R.B (2009),Tourism: principles, practices & philosophies, New Jersey: john wiley.
13.Becken, S (2011), A Critical Review of Tourism and Oil, Annals of Tourism Research, Vol. 38, No. 2, pp. 359–379.
14.. Henderson, J (2002), Tourism and Politics in the Korean Peninsula, the Journal of Tourism Studies, Vol. 13, No.2, pp. 16-27
15.HezarJaribi, J. & Mohammadi Najafi, M (2011), Social Trust and Development of Tourism, Urban-Regional Studies and Research, 2 (7):53-70 [in Persian].
16. Jones, E (2010), Arab Politics and Tourism: Political Change and Tourism in the Great Socialist People’s Libyan Arab Jamahiriya, In: Tourism and Political Change, Edited by R. Butler and W. Suntikul, Oxford: Goodfellow.
17. Kim, S. & et al (2007), Tourism and political ideologies: A case of tourism in North Korea, Tourism Management, Vol. 28, pp. 1031–1043.
18. Kreck, L.A (1998), Tourism in Former Eastern European Societies: Ideology in Conflict with Requisites, Journal of Travel Research, Vol. 36, pp.62-67.

Full-Text:



  مجله علوم جغرافيايي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد، دوره 20، شماره 48، پاییز 1403، صص 142-121

 

تاثیر آگاهی شهروندان، جاذبه ها، امکانات بر توسعه شهری در مناطق خشک

 (مطالعه موردی شهر گناباد)

مجتبی ملک زاده  نوقابی-کارشناسی ارشد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران(نویسنده مسئول)

[e-mail]        

مهدی زنگنه-استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

دريافت: 17/1/1403                          پذيرش: 3/4/1403

چکیده

توسعه گردشگری در همه کشوره های دنیا هم از منظر اقتصادی و هم از منظرهای فرهنگی و سیاسی مورد توجه همه بوده است. با توجه به اهميت گردشگري هدف اصلي این پژوهش، بررسی قابلیت های گردشگری گناباد و ارائه راهکار های لازم برای توسعه رشد گردشگری با استفاده از ظرفیت های موجود می باشد. این پژوهش توصیفی تحلیلی می باشد که با هدف کاربردی دنبال می شود. اطلاعات جمع آوری شده بر اساس مطالعات کتابخانه ای و میدانی است. گردشگری و شاخه های مختلف آن در جهان امروز نقش متنوعی در زمینه های گوناگون فرهنگی، اجتماعی و همچنین بخش اقتصادی بازی می کنند. هدف از انجام این تحقیق، بررسی تاثیر برخی از عوامل مانند آگاهی شهروندان، جاذبه های گردشگری، امکانات تفریحی، امکانات زیرساختی و توسعه شهری بر گردشگری در شهر گناباد می باشد.

در این تحقیق قابلیت های گردشگری شهر گناباد مورد توجه قرار گرفته است. برای بررسی فرضیات مربوط، پرسش نامه ای طرح شده است. داده های حاصل با استفاده از آزمون تی استیودنت تک نمونه ای و مدل رگرسیون چندمتغیره، برای آزمودن فرضیه های طرح شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. براساس نتایج بدست آمده آگاهی ساکنان شهر گناباد درباره قابلیت های شهر گناباد، وجود جاذبه های گردشگری در این شهر، وجود زیرساختها، امکانات تفریحی و اقامتی و پذیرش اجتماعی ساکنین، به طور معنی داری مورد تایید قرار می گیرند. براساس نتایج حاصل از مدل رگرسیون چندمتغیره، امکانات تفریحی و اقامتی، امکانات و زیرساخت ها، جاذبه های گردشگری و پذیرش اجتماعی ساکنین همگی تاثیر معنی داری بر توسعه شهری گناباد دارند و به ترتیب بیشترین تاثیر بر توسعه این شهر را دارند. از الفای کرونباخ برای تحلیل پایایی و روایی استفاده شده است. نتایج نشان دهنده تاثیر معنی دار عوامل یاد شده بر توسعه گردشگری می باشند.

کلیدواژه‌ها:  گناباد، توسعه شهری،توسعه گردشگری

 

مقدمه

اهميت گردشگري از نظر اقتصادي و اشتغال زایی بسیار زیاد است بطوری كه می توان آن را به عنوان نیروی محرکه اقتصادی هر کشوری قلمداد کرد. گردشگري مزیت های فروانی دارد و میتواند منبع مهمی برای اشتغال باشد، به علت آنکه اشتغال در این صنعت به مهارت زیادی احتیاج ندارد، مردم محلی با اندک دانشی می توانند در مشاغل خدماتی به اشتغال دست پیدا کنند.(برون ،2003). در کشور های مختلف در سال های گذشته ، گردشگری به عنوان یکی از مهم ترین راهکارهای توسعه پایدار محیطی و اجتماعی و اقتصادی در این کشورها مطرح بوده است. ( علیپور و همکاران ،1396 ). بر اساس تخمین سازمان جهانی جهانگردی، کل گردشگران دنیا در سال 2007 میلادی 905 میلیون نفر بوده اند که از این رقم سهم ایران فقط 5/2 میلیون نفر بوده است (هزارجریبی، نجفی، 1391 ). عقب ماندن در حوزه گردشگری به معنای از دست دادن درآمد قابل توجهی می باشد که می تواند برای توسعه ی اقتصادی کشور مهم باشد. درآمد گردشگری در سده ی 21 از گردش مالی بخش صنعت پیشی خواهد گرفت و در چند سال آینده حداقل به 2تریلیون دلار خواهد رسید. در این عرصه، رسیدن کشورهایی که از جاذبه ها و امکانات مناسب گردشگری برخوردار هستند حداقل به یک درصد از آن رقم می رسد و سالانه درآمدی حدود 20 میلیارد دلار نصیب آنها خواهد کرد. درآمدهای ناشی از توسعه گردشگری برای اقتصادهای تضعیف شده مانند اقتصاد ایران بسیار زیاد است و فعالیت های اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی کشور را تحت تأثیر قرار خواهد داد.( نوبخت، پیروز، 1387 ).آموزش از جنبه های پر اهمیت گردشگری پایدار بوده و مدیریت صحیح گردشگری توسعه به عواملی مانند تربیت افراد، ارائه آموزش و فرهنگ سازی و آموزش هنجارهای مناسب جامعه بستگی دارد و از آنجا که گردشگری یک فعالیت خدماتی است و افراد در مشاغل مختلف و در سطوح متفاوت آن را انجام می دهند.، توجه به آموزش و ارتقا سطح فرهنگی و اعتقادی آنان یکی از عوامل اصلی  توسعه فرهنگی هر کشور به شمار می رود. اجرای آموزش و بهسازی فکری و فرهنگی نیروی انسانی سبب می شود تا افراد بتوانند متناسب با فرهنگ های مختلف، برخورد مناسبی با گردشگران بین المللی داشته باشند(شاطری ،2012)بنابراين بررسی و مطالعه  قابلیت ها و توانمندی های شهر گناباد برای جذب گردشگران به عنوان مسئله اين پژوهش می باشد. مهمترین موضوع تحقیق بررسی قابلیت های توسعه گردشگری و تاثیر آن در توسعه شهری گناباد به عنوان یکی از شهرهای تاریخی واقع در مناطق خشک می باشد. گردشگری اثرات زیادی دارد که به عنوان نيروي اصلی توسعه اقتصادی در تمام کشور ها می توان آن را قلمداد کرد. آنچه کشورهای جهان برای گردشگری در کنار مواد اولیه ارزان نیاز دارند جاذبه هاي گردشگری اسـت که می تواند کشورها را از یکدیگر متفاوت کند، لذا همه کشور ها با برنامه ریزی اصولی توانایی جذب گردشگر را دارد و از این راه به رشد و  پیشرفت توسعه منابع درآمد ارزی کمک می کند. جهانگردی به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم بر اقتصاد کشورها تأثير مي گذارد. مستقيم: ارزهايي كه جهانگردان هنگام اقامت در دیگر کشورها هزینه می کنند. غير مستقيم: هزینه هایی كه بـراي سفر از آن كشور به كشور ديگر پرداخت می کنند كـه از منابع اصلی تأمين ارزهاي خارجي براي يـك كشـور در حال توسعه محسوب می شود.( رضوانی ، 1381). در عصر حاضر عدم توجه به توسعه توریسم اغلب کشورها، شهرها را با چرخه ی معیوبی از بهم ریختگی های اجتماعی- اقتصادی و زیست محیطی مواجه ساخته و آنها را مشکلات نو ظهوری از قبیل فقر، نزول کیفیت زندگی، فاصله زیاد درآمدی، از هم پاشیدگی های اجتماعی و بی عدالتی در توزیع خدمات شهری مواجه ساخته است.( ابراهیم زاده، عیسی، 1397). صنعت گردشگری دارای پتانسیل مشارکت در توسعه پایدار، از طریق روش هایی چون ایجاد شغل برای زنان و گروه های محروم می باشد از طرفی گردشگری پایدار میان حفاظت از محیط زیست، یکپارچگی فرهنگی، مزایای اقتصادی، عدالت اجتماعی و نیز برآورده کردن نیازهای جامعه میزبان در جهت بهبود استانداردهای زندگی ایشان،در کشورهای توسعه یاقته و در حال توسعه، توازن وتعادل برقرار می کند. (لی یو و همکاران  ، 2013). یکی دیگر از ضرورت های مهم تحقیق، قرار گرفتن شهر گناباد در فاصله 240 کیلومتری مشهد و در مسیر راه های ارتباطی جاده آسیایی می باشد که شرایط بسیار مناسبی برای جذب گردشگران مهیا کرده است. دبیر ستاد تسهیلات نوروزی شهرستان، تعداد مسافران نوروزی که در سال 88 در 10 روز اول سال به این شهرستان سفر کرده است را 35000 نفر اعلام کرد. این آمار نشان می دهد شهرستان در حال حاضر در ایام عید 3000 نفر در روز مسافر دارد. با توجه به رفت و آمد این جمعیت گردشگر و مسافر از این شهر و همچنین توانمندی ها و بناهای تاریخی و فرهنگی مانند مسجد جامع گناباد، آرامگاه امام زاده سلطان محمد عابد، قنات قصبه ،امام زاده احمد، مسجد جامع عبددلله نوقاب، مسجد جامع بیدخت و ... در جذب گردشگر و تاثیر رشد گردشگری بر توسعه شهری، ضرورت دارد که در این تحقیق برای گردشگری شهر گناباد، به ارائه راهکارهایی برای توسعه گردشگری در شهر گناباد پرداخته شود.ضرورت کاربردی این پژوهش از آنجایی مشهود می شود که در سال های اخیر ورود گردشگران داخلی و خارجی به شهر گناباد و بازدید از بناهای تاریخی پیشرفت محسوسی داشته است که این خود جای خوشحالی برای صنعت گردشگری کشورمان می باشد(ستاد تسهیلات گردشگری شهرگناباد،1388). به طور کلی پژوهش های فراوانی در زمینه گردشگری و راهکارهای توسعه گردشگری  انجام شده است اما تا به حال پژوهشی در رابطه با قابلیت ها و توانمندی های گردشگری در مناطق خشک و به طور خاص شهر گناباد انجام نشده است.

به نظر می رسد علیرغم نقش مهم و انکار ناپذیر قنات در توسعه گردشگری پایدار شهری به ویژه قنات قصبه گناباد ، تاکنون دورنمای روشنی از جهات مثبت و منفی عملکرد سامانه قنات تبین نشده است، بنابراین پژوهش حاضر با سوالات و فرضیات ذیل ادامه می یابد.

- آیا آگاهی ساکنان شهر گناباد از قابلیت های گردشگری شهرشان در سطح مطلوبی می باشد و تاثیری بر توسعه شهری دارد؟

- آیا امکانات شهر گناباد از وضعیت مطلوبی برخوردار می باشد و تاثیری بر توسعه شهری دارد؟

-آیا جاذبه های گردشگری از وضعیت مطلوبی برخوردار می باشد و و تاثیری بر توسعه شهری دارد؟.

- آیا توسعه شهری گناباد در گناباد به رخ داده است و تاثیری بر توسعه شهری دارد؟؟  

 

پیشینه تحقیق:

 پیشینه داخلی:

افتخاری و همکارن (1389) ، در پژوهشی به بررسی قابلیت های گردشگری مناطق روستایی شهرستان نیر پرداختند. در سال های گذشته بیکاری و رفتن جوانان از روستا و افراد دارای تحصیلات بالاتر از روستا ها ، ساختار روستاهای کشور به خطر افتاده است. لذا گردشگری به عنوان یک عامل رو به رشد برای تغییر شرایط موجود بعنوان یکی از عوامل پراهمیت راهبرد توسعه روستایی مدنظر است و به عنوان یک راهبرد اساسی و دارای مزیت های زیاد می تواند اشتغال نسل جوان، اقتصاد تضعیف شده روستا ، آفرینی ،سرمایه گذاری و جمعیت را به سمت روستا سرازیر کند. با این دیدگاه واضح ترین اهمیت گردشگری در مناطق مستعد گردشگری می تواند سبب موازنه اقتصادی در منطقه شود. اما مسئله مهم در توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقه، سرمایه گذاری در مکان های دارای جاذبه های گردشگری می باشد و این ممکن نیست جزء اینکه انتخاب درستی از بین مناطق گردشگری صورت گیرد تا شرایط توسعه گردشگری در کل منطقه ایجاد شود. میرصفدری و همکاران (1395) ، در پژوهشی به بررسی جاذبه های گردشگری استان همدان پرداختند. رشد صنعت توریسم در دنیا و قرار گیری آن بعد از درآمد های نفتی و تاثیر آن بر توسعه اقتصاد و جامعه بدون شک یکی از راه های توسعه اقتصاد، برنامه ریزی و سرمایه گذاری است.استان همدان با داشتن سبقه سابقه تاریخی و فرهنگی و موقعیت جغرافیایی خاصی که دارد توانمندی های گردشگری زیادی را برای استان همدان به ارمغان آورده است که متاسفانه درصد بسیار کمی از این توانایی ها امروزه مورد استفاده است. محمودی چناری و همکاران (1397) در پژوهشی به شناخت قابلیت های روستا های شهرستان ماسال برای توسعه گردشگری کشاورزی پرداختند. رازقی (1398) ، در پژوهشی  به شناخت جاذبه های گردشگری و بررسی صنعت توریسم در نوار ساحلی مکران استان هرمزگان پرداختند. دوستی و همکارن (1398) ، در پژوهشی به ارزیابی ظرفیت های گردشگری خلاق درکلان شهر تبریز پرداختند.

 

 

 

 

 

 

پیشینه خارجی

پژوهشهاي مختلفی در خارج و در داخل ایران در خصوص صنعت گردشگري انجام شده است. پژوهشگران از زوایاي مختلف صنعت گردشگري را مورد مطالعه قرار داده اند. محورهاي عمده این تحقیقات رابطه گردشگري با توسعه، گردشگري و اشتغال، امکان سنجی توسعه گردشگري در عارض ههاي طبیعی (دریاچه، رودخانه، اشکال ژئومورفولوژیک و...) یا مکانهاي انسان ساخت (شهر، روستا، مراکز تاریخی و فرهنگی)، رابطه توسعه گردشگري با مدیریت، گردشگري و توسعه پایدار، ارائه الگوي توسعه گردشگري و ... می باشد. اما تعداد اندکی از آنها به بررسی موانع، چالشها، علل ناکامی و عدم توسعه صنعت گردشگري در کشورها یا جوامعی که داراي جاذبه هاي توریستی زیاد هستند، پرداخته اند. مهمترین پژوهشهاي انجام شده مرتبط با موضوع تحقیق در خارج و داخل ایران موارد ذیل است:

کرک (1998) به صنعت گردشگري در کشورهاي سوسیالیستی اروپاي شرقی توجه کرده است و معتقد است که ایدئولوژي بسته سوسیالیستی نقش مؤثري در عدم توسعه صنعت چالش هاي توسعه گردشگري پایدار در گردشگري در این کشورها داشته است. توسان (2001) چاش های توسعه گردشگری پایدار در کشورهاي جهان سوم را با تأکید بر کشور ترکیه بررسی کرده است و معتقد است که این کشورها براي رسیدن به توسعه پایدار گردشگري، نیازمند حمایت و همکاري نهادها و سازمانهاي بین المللی  هستند.

هندرسون(2002) گردشگري و سیاست ها در شبه جزیره کره را موضوع تحقق خود قرار داده است. وي با مقایسه سیاست ها و ایدئولوژي سیاسی دو کشور کره شمالی و کره جنوبی به این نتیجه رسیده است که کره جنوبی با ایدئولوژي سازگار با گردشگري بین المللی، گردشگر بیشتري  نسبت به کره شمالی جذب کرده است.

 کیم و همکاران (2006)به گردشگری و ایدئولوژی  سیاسی در کره شمالی پرداخته اند و معتقدند که ناکامی صنعت این در حالی است که هر دو کشور داراي تاریخ، فرهنگ و طبیعت یکسان می باشند که تا 60 سال پیش، یک کشور بوده اند.(جونز2010).

 

 

 

 

 

 

مبانی نظری

طبق نظریه میل و موریسون گردشگری به مجموعه فعالیتی اطلاق می شود که در جریان مسافرت یک گردشگر اتفاق می افتد. گردشگری هر فعالیتی از جمله برنامه ریزی سفر، مسافرت به مقصد، اقامت، بازگشت و حتی یادآوری خاطرات آن را شامل می شود. (حیدری چیانه، 1389).  محیط های شهری از دو جهت در گردشگری اهمیت دارند. اول آنکه کانون های شهری از جهت تمرکز جمعیت  و فشارها و دغدغه های ناشی از کار و زندگی و فعالیت به عنوان مبدا مسافرت های توریستی محسوب می شوند و از جهت دیگر به علت وجود امکانات معیشتی و رفاهی، فعالیت های اقتصادی، بازرگانی، صنعتی، فرهنگی، سیاسی، بهداشتی، ارتباطی و فراغتی با داشتن جاذبه های تاریخی، توریستی به عنوان مقصد مسافرت های جهانگردی به شمار می روند. (مردای و فیضی ، 1385).

در واقع گردشگری از مهم‌ترین راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار به خصوص در حوزه شهری است. امروزه از گردشگری به عنوان صنعتی پاک و درآمدزا یاد می‌شود که زمینه را برای توسعه شهر در ابعاد و حوزه‌های مختلف به خصوص حوزه اقتصادی فراهم می‌کند. در فرآیند برنامه‌ریزی گردشگری، زیرساخت‌های شهر توسعه پیدا می‌کند تا زمینه برای ورود و جذب بیشتر گردشگران فراهم شود. مناسب‌سازی فضایی شهر نقش مهمی در توسعه گردشگری دارد و چنانچه این فضاسازی به درستی انجام نگیرد، گردشگری نه تنها زمینه‌ساز توسعه شهر نیست، بلکه می‌تواند آسیب‌زا باشد؛ لذا نیاز است شهرهایی که توسعه صنعت گردشگری را در چشم‌انداز خود دارند، نسبت به توسعه زیربنایی شهر اقدام کنند.(دانشپور و همکار، 1386).

هال(1990)، کرک(1998)، هندرسون(2003)، کیم و همکاران(2006)، جونز(210)، کازویچ ولینچ(2013)، نقش عوامل ایدئولوژیک به عنوان عامل توسعه یا عامل مانع در صنعت گردشگري را بیش از سایر عوامل می دانند. بیکن(2011)، با مطالعه تأثیر نفت بر گردشگري معتقد است که بین قیمت نفت و توسعه گردشگري در کشورهاي نفت خیز رابطه مستقیمی وجود دارد.

 بررسی آرا و نظرات اندیشمندان گردشگري در رابطه با عوامل مؤثر بر گردشگري بسیار متفاوت و متنوع است. نگارندگان با استفاده از نظریات فوق و با ادغام سازي و یا تفکیک سازي و مداخله برخی متغیرهاي جدید، به 8 عامل یا مؤلفه مؤثر بر گردشگري رسیده اند که عبارتند از: عامل نهادي و سازمانی، عامل سیاسی داخلی، عامل سیاسی خارجی، عامل اقتصادي، عامل زیربنایی، عامل امنیتی، عامل فرهنگی و دینی و بالاخره عامل جاذبه هاي گردشگري.

 

 

 

روش پژوهش

پژوهش حاضر از نظر هدف و نوع تحقیق کاربردی و به لحاظ روش تحقیق توصیفی- تحلیلی محسوب می گردد. جامعه آماري این پژوهش شامل (ساکنان شهر مورد مطالعه شهر گناباد) است. و روش نمونه گیري در این تحقیق روش نمونه گیري تصادفی ساده انتخاب شده،  البته باید دانست که به اقتضاي کار تحقیقی و رشته جغرافیا در جهت توزیع متناسب و متعادل پرسشنامه ها و تحت پوشش قرار گرفتن کل شهر سعی شد اکثریت محلات شهر در این جریان سهیم باشند. با استفاده از رابطه کوکران، حجم نمونه آماری با سطح خطای 5 درصد برابر 380 نمونه بدست آمد و به منظور دقت بیشتر 500 عدد در نظر گرفته شد. دلیل دیگر افزایش حجم نمونه، حصول اطمینان از تکمیل تعداد حداقل میزان لازم توسط پرسش شوندگان می باشد. خوشبختانه، از بین 500 پرسشنامه توزیع شده، 483 عدد بدرستی توسط پرسش شوندگان تکمیل شد. متغیر های پژوهش آگاهی شهروندان، امکانات و زیرساختها، امکانات تفریحی، جابه ای گردشگری و توسعه شهری می باشند. براي تجزيه ‌و تحليل داده‌ها از آزمون تي تست تک نمونه- تي تست مستقل استفاده شده است زیرا متغیرها پیوسته و توزیع آنها نرمال می باشد. علاوه براین با توجه به نرمال بودن متغیرهای اندازه گیری شده، از رگرسيون چند متغيره برای بررسی معنی داری و میزان تاثیر گذاری عوامل یاد شده بر توسعه گردشگری استفاده شده است. مقدار آلفا براي کل شاخص ها (36 گویه در قالب آگاهی شهروندان در حوزه گردشگری، جاذبه های گردشگری، امکانات و زیر ساخت ها، امکانات تفریحی و اقامتی، پذیرش اجتماعی ساکنین، توسعه شهری) برابر با 88/0 بوده که نشان می دهد مقیاس مورد نظر از پایایی مناسبی برخوردار است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

محدوده مطالعه

شهر گناباد در طول جغرافيايي 58 درجه و 41 دقيقه و عرض جغرافيايي34 درجه و 21 دقيقه قرار دارد و شهرستانهاي همجوار اين شهرستان در شمال فيض آباد و بجستان ، مغرب فردوس و بجستان ، مشرق آن خواف و جنوب قائن است . ارتفاع متوسط اين ناحيه از سطح درياي آزاد 1105 متر است . شهرستان گُناباد جنوبی‌ترین شهرستان استان خراسان رضوی ایران است. گناباد از قدیمی‌ترین شهرهای ایران محسوب می‌شود مركز آن گناباد بوده و در260 كيلومتري مشهد قرارگرفته است و بر اساس آخرين تقسيمات كشوري داراي 2 بخش به نام هاي مركزي ، كاخك ، 3 شهر ، 4 دهستان و حدود 125 آبادي داراي سكنه است. آب و هوای این شهرستان گرم و خشک می باشد. شهر گناباد 40،773 نفر جمعیت را دارا می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل شماره(1) موقیعت جغرافیایی گناباد، ( میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی،1400)

 

 

 

 

 

یافته ها

در این مرحله از تحقیق به دو نوع از یافته های تحقیق اعم از توصیفی و استنباطی پرداخته می شود.

_ یافته های توصیفی

يافته هاي حاصل از پرسشنامه ها نشان مي دهد که بیشترین فراوانی در بازه درآمدی 5 تا 7 میلیون تومان بوده قریب به 30 درصد افراد را شامل گردیده است. عمده پرسش شوندگان دارای تحصیلات لیسانس(47 درصد) بوده اند. 40 درصد پرسش شوندگان دارای شغل دولتی و بقیه از سایر مشاغل بوده اند. 6/71 درصد افراد متأهل، 8/64 درصد افراد مورد پرسش مرد و بقیه زن بوده اند.

_ یافته های استنباطی

One-Sample Statistics
N	Mean	Std. Deviation	Std. Error Mean
483	7772.	1.12993	0.5141	آگاهی شهروندان در حوزه گردشگری جاذبه های گردشگری امکانات و زیر ساخت ها امکانات تفریحی و اقامتی پذیرش اجتماعی ساکنین توسعه شهری
483	7484.	1.05826	0.815
483	7293.	1.09036	0.4961
483	7010.	1.047428	0.4888
483	3735.	97340.	0.4429
483	7227.	1.04443	0.4752

 

ne-Sample Test
t		Test Value = 0
		df	Sig. (2-tailed)	Mean Difference	95% Confidence Interval of the Difference
					Lower	Upper
15.117		482	000.	77723.	6762.	8782.	آگاهی شهروندان در حوزه گردشگری جاذبه های گردشگری امکانات و زیر ساخت ها امکانات تفریحی و اقامتی پذیرش اجتماعی ساکنین توسعه شهری
15.543		482	000.	74845.	6538.	8431.
14.700		482	000.	72930.	6318.	8268.
14.341		482	000.	70104.	6050.	7971.
8.433		482	000.	37350.	2865.	4605.
15.208		482	000.	72274.	6294.	81161.

 

			جدول(شماره 7) نتایج آزمون فرضیه آگاهی شهروندان در حوزه گردشگری
N		Mean		Std. Deviation	Std. Error Mean	Test Value = 0
						T	df	Sig. (2-tailed)	Mean Difference	95% Confidence Interval of the Difference
										Lower	Upper
483		0.77723		1.12993	05141.	15.117	482	000.	0.77723	06762	08782

 

در این تحقیق هر پاسخ دهنده به 5 سوال در ارتباط با آگاهی شهروندان گنابادی در حوزه گردشگری، 6 سوال در رابطه با قابلیت های گردشگری گناباد، 8 سوال در رابطه با امکانات و زیر ساخت های گناباد، 5 سوال در رابطه با امکانات تفریحی و اقامتی گناباد، 5 سوال در رابطه با پذیرش اجتماعی ساکنین گناباد، 12 سوال در رابطه با تاثیر رواج گردشگری بر توسعه شهری و سوالاتی در رابطه با مشخصات فردی، پاسخ داده است. تعداد پرسش نامه های توزیع شده برابر 500 عدد است که از این بین 17 پرسش نامه غیر قابل پذیرش (مخدوش) و بقیه 483 پرسش نامه بدرستی توسط پاسخ دهندگان تکمیل شده اند. هر سوال شامل 5 گزینه خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم است و به منظور کمّی سازی پاسخ ها به ترتیب 2، 1، 0، 1- و 2- در نظر گرفته شده اند. برای فراهم کردن پاسخ کلی هر فرد به هر یک از 6 سوال کلی مطرح شده، میانگین پاسخ ها محاسبه شده اند. به طور مثال برای محاسبه پاسخ هر فرد به آگاهی شهروندان گنابادی در حوزه گردشگری میانگین پاسخ فرد به 5 سوال مربوط در نظر گرفته شده است. کلیه محاسبات با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شده است.

با توجه به هر سوال کلی مطرح شده از پرسش شوندگان یک آزمون فرضیه مطرح می شود. به عنوان مثال برای سوال اول فرضیه صفر این است که به نظر پرسش شوندگان "شهروندان آگاهی لازم در حوزه گردشگری را ندارند" و فرضیه خلاف آن بیانگر این است که "شهروندان آگاهی لازم در حوزه گردشگری را دارند". در واقع فرضیه صفر معادل این است که میانگین پاسخ ها به این سوال برابر صفر است و فرضیه خلاف آن معادل این است که میانگین پاسخ ها  به این سوال برابر صفر نیست. برای سایر سوال ها به صورت مشابه فرضیه های صفر و خلاف را معرفی می کنیم.

برای آزمودن یک فرضیه آماری مقدار معنی داری آزمون محاسبه می شود که در خروجی نرم افزار SPSS با Sig. نمایش داده می شود. اگر مقدار معنی داری از خطای نوع اول آزمون که آن را با α نشان می دهیم کمتر باشد، فرضیه صفر در سطح α رد می شود. طبق تعریف، خطای نوع اول احتمال رد فرض صفر در صورت درست بودن آن است و معمولا قبل از انجام آزمون و به اختیار محقق ولی مقدار بسیار کوچکی مانند 0.05 یا 0.01 فرض می شود.

با توجه به مطالب بالا برای سوال اول، فرضیه صفر در سطح 0.01 (حتی در سطوح کمتر) رد می شود زیرا مقدار معنی داری (0.000) بسیار کوچک و تقریبا نزدیک صفر است. از طرفی مثبت بودن میانگین پاسخ  ها (0.7772) نشان می دهد پرسش شوندگان با این پرسش موافق بوده اند. لذا از لحاظ آماری نظر پرسش شوندگان درباره اینکه شهروندان گنابادی از قابلیت های گردشگری آگاهی لازم دارند، مورد تایید قرار می گیرد.

	جدول(شماره 8) نتایج آزمون فرضیه برای همه گویه های مربوط به آگاهی شهروندان در حوزه گردشگری
			Test Value = 0
Mean		t	df	Sig. (2-tailed)	Mean Difference	95% Confidence Interval of the Difference
						Lower	Upper
87164.		20.375	481	000.	87164.	7876.	9557.	تا چه اندازه براي شما مهم است که گردشگران و مسافران ایرانی و خارجی از اماکن دیدنی گناباد دیدن کنند؟
6294.		10.732	481	000.	6294.	5142.	7446.	شما و اطرافیانتان تا چه اندازه مکان هاي دیدنی گناباد را می شناسید؟
1.14286		24.062	481	000.	1.14286	1.0495	1.2362	به نظر شما شهر گناباد از طریق گسترش گردشگري می تواند پیشرفت نماید؟
61698.		10.357	481	000.	61698.	4999.	7340.	به نظر شما شهر گناباد و پیرامون آن از قابلیت و ظرفیت مناسب براي گسترش گردشگري برخوردار است؟
62526.		11.111	481	000.	62526.	5147.	7358.	تا چه اندازه شهر گناباد ظرفیت پذیرش گردشگر ایرانی و خارجی را داراست؟

با توجه به مطالب بالا برای سوال دوم، فرضیه صفر در سطح 0.01 (حتی در سطوح کمتر) رد می شود زیرا مقدار معنی داری (0.000) بسیار کوچک و تقریبا نزدیک صفر است. از طرفی مثبت بودن میانگین پاسخ  ها (0.7484) نشان می دهد پرسش شوندگان با این پرسش موافق بوده اند. لذا از لحاظ آماری نظر پرسش شوندگان درباره اینکه آیا شهر گناباد از قابلیت های گردشگری مناسب برخوردار است، مورد تایید قرار می گیرد.

		جدول(شماره 9) نتایج آزمون فرضیه های جاذبه گردشگری
N	Mean		Std. Deviation	Std. Error Mean	Test Value = 0
					T	Df	Sig. (2tailed)	Mean Difference	95% Confidence Interval of the Difference
									Lower	Upper
483	47845,.		04815.	04711.	15.543	481	000.	47845,.	6538.	8431.

 

جدول(شماره 10) نتایج آزمون فرضیه برای همه گویه های مربوط به جاذبه های گردشگری
		Test Value = 0
Mean	t	df	Sig. (2-tailed)	Mean Difference	95% Confidence Interval of the Difference
					Lower	Upper
96687.	20.588	481	000.	96687.	8746.	1.0593.	قنات قصبه گناباد تا چه اندازه می تواند براي گردشگران مهم باشد؟
66046.	11.744	481	000.	66046.	5500.	7710.	تا چه حد موزه مردم شناسی، موزه آب و موزه حیات وحش میتواند براي مسافران ایرانی و خارجی جذبه داشته باشد؟
71014.	14.513	481	000.	71014.	6140.	8063.	آیا سفال گري روستاي مند می تواند گردشگران را به خود جذب نماید؟
71014.	14.513	481	000.	71014.	6140.	8063.	اماکن تاریخی شهر گناباد و پیرامون مانند: منزل شیخ بهلول، دارلشفاي دلویی، مسجد جامع، مجموعه تاریخی ریاب،عمرانی، آتشکده ها، یخدانها و . . . در حدي هستند که بتوانند مورد بازدید علاقه مندان و گردشگران باشند؟
65424.	13.934	481	000.	65424.	5620.	7465.	آیا آرامگاه هاي شهر گناباد و پیرامون مانند: امامزاده ها و یا مزار سلطانی جذبه بازدید را دارند؟
78882.	16.402	481	000.	78882.	6943.	8833.	تا چه حد مناطق ییلاقی پیرامون شهر گناباد مانند: هنگام، درب صوفه، سنو، کلات می توانند مقصدي براي گردشگران باشند؟

 

 

 

جدول(شماره 11) نتایج آزمون فرضیه امکانات و زیر ساخت ها
N	Mean	Std. Deviation	Std. Error Mean	Test Value = 0
				t	Df	Sig. (2-tailed)	Mean Difference	95% Confidence Interval of the Difference
								Lower	Upper
483	72930,.	1.09036	04961	14.700	481	000.	72930,.	6318.	8268.

برای سوال سوم، فرضیه صفر در سطح 0.01 (حتی در سطوح کمتر) رد می شود زیرا مقدار معنی داری (0.000) بسیار کوچک و تقریبا نزدیک صفر است. از طرفی مثبت بودن میانگین پاسخ  ها (0.7293) نشان می دهد پرسش شوندگان با این پرسش موافق بوده اند. لذا از لحاظ آماری نظر پرسش شوندگان درباره اینکه از نظر شهروندان گنابادی امکانات و زیر ساخت های موجود برای جذب گردشگران مناسب هستند، مورد تایید قرار می گیرد.

جدول(شماره 12) نتایج آزمون فرضیه امکانات تفریحی و اقامتی
N	Mean	Std. Deviation	Std. Error Mean	Test Value = 0
				t	Df	Sig. (2-tailed)	Mean Difference	95% Confidence Interval of the Difference
								Lower	Upper
483	70104,.	1.07428	04888.	14.700	481	000.	70104,.	6050.	7971.

 

 

با توجه به مطالب بالا برای سوال پنجم، فرضیه صفر در سطح 0.01 (حتی در سطوح کمتر) رد می شود زیرا مقدار معنی داری (0.000) بسیار کوچک و تقریبا نزدیک صفر است. از طرفی مثبت بودن میانگین پاسخ  ها (0.3735) نشان می دهد پرسش شوندگان با این پرسش موافق بوده اند. لذا از لحاظ آماری نظر پرسش شوندگان درباره اینکه پذیرش اجتماعی ساکنین گناباد در خور گردشگران می باشد، مورد تایید قرار می گیرد.

 

 

 

 

 

جدول(شماره 13)  نتایج آزمون فرضیه پذیرش اجتماعی ساکنین
Test Value = 0
N	Mean	Std. Deviation	Std. Error Mean	t	Df	Sig. (2-tailed)	Mean Difference	95% Confidence Interval of the Difference
								Lower	Upper
483	37350,.	97340.	04429	8.433	481	000.	37350,.	2865.	4605.

 

با توجه به مطالب بالا برای سوال ششم، فرضیه صفر در سطح 0.01 (حتی در سطوح کمتر) رد می شود زیرا مقدار معنی داری (0.000) بسیار کوچک و تقریبا نزدیک صفر است. از طرفی مثبت بودن میانگین پاسخ  ها (0.7227) نشان می دهد پرسش شوندگان با این پرسش موافق بوده اند. لذا از لحاظ آماری نظر پرسش شوندگان درباره اینکه قابلیت های گردشگری باعث توسعه شهری در شهر گناباد شده است، مورد تایید قرار می گیرد.

 

جدول(شماره14) نتایج آزمون فرضیه توسعه شهری
Test Value = 0
N	Mean	Std. Deviation	Std. Error Mean	t	Df	Sig. (2-tailed)	Mean Difference	95% Confidence Interval of the Difference
								Lower	Upper
483	72274,.	1.04443	04752	15.208	481	000.	72274,.	6994.	8161.

 

 

 

 

 

 

مدل بندی میزان تاثیر قابلیت های گردشگری بر توسعه شهری

 

به منظور اندازه گیری میزان تاثیر هرکدام از 5 مولفه آگاهی شهروندان در حوزه گردشگری، جاذبه های گردشگری، امکانات و زیرساختها، امکانات تفریحی و اقامتی و پذیرش اجتماعی ساکنین بر توسعه شهری، مدل رگرسیون چندگانه زیر را در نظر گرفته می شود.

 

 

 

که  ها ضرایب مدل رگرسیونی هستند و  تا  نشان دهنده متغیرهای مستقل آگاهی شهروندان در حوزه گردشگری تا پذیرش اجتماعی ساکنین به ترتیب بالا هستند،  توسعه شهری را نشان می دهد و  مقدار خطای تصادفی است.

مقدار بالای ضریب تعیین (R Square) که در جدول زیر برابر 0.997 گزارش شده، نشان دهنده این است که متغیرهای مستقل فوق الذکر به خوبی تغییرات متغیر وابسته که همان توسعه شهری است را تبیین می کند.

 

Model Summaryb
Model	R	R Square	Adjusted R Square	Std. Error of the Estimate
1	998.a	997.	997.	05941.

 

آماره F و میزان معنی داری مربوط به آن که در جدول زیر آمده است نشان می دهد داده ها درست بودن مدل را تایید می کنند.

ANOVAa
Model		Sum of Squares	df	Mean Square	F	Sig.
1	Regression	524.096	5	104.819	29693.886	.000b
	Residual	1.648	477	004.
	Total	525.780.	481
a. Dependent Variable: توسعه شهری
b. Predictors: (Constant), پذیرش اجتماعی ساکنین, آگاهی شهروندان در حوزه گردشگری, امکانات تفریحی و اقامتی, جاذبه های گردشگری, امکانات و زیر ساخت ها

 

در جدول زیر ضرایب مدل براورد شده اند و معنی داری آنها مورد آزمون قرار گرفته است. با توجه به ستون آخر که مقدار معنی داری را برای هر کدام از ضرایب نشان می دهد، نتیجه می شود که از نظر پاسخ دهندگان، همه عوامل جز آگاهی شهروندان در حوزه گردشگری تاثیر معنی داری بر توسعه شهری دارند. بر این اساس می توان مدل براورد شده را به صورت زیر بازنویسی کرد.

 

 

 

براساس این مدل می توان دریافت که از دید پاسخ دهندگان، امکانات تفریحی و اقامتی، امکانات و زیرساخت ها، جاذبه های گردشگری و پذیرش اجتماعی ساکنین به ترتیب بیشترین تاثیر را بر توسعه شهری دارند.

 

Coefficientsa
Model		Unstandardized Coefficients		Standardized Coefficients	t	Sig.
		B	Std. Error	Beta
1	(Constant)	043.	005.		7.986	000.
	آگاهی شهروندان در حوزه گردشگری	011.-	015.	012.-	734.-	464.
	جاذبه های گردشگری	107.	023.	108.	4.719	000.
	امکانات و زیر ساخت ها	319.	032.	333.	9.8 18	000.
	امکانات تفریحی و اقامتی	.506	029.	520.	17.154	000
	پذیرش اجتماعی ساکنین	506.	015.	0520.	3.829	000.
a. Dependent Variable: توسعه شهری

 

 

 

 

 

 

 

اعتبار پرسشنامه

برای سنجش اعتبار پرسش نامه از آلفای کرونباخ برای همه 6 گروه سوالات استفاده شده است. مقدار های نزدیک به 1 از این اندازه، نشان دهنده اعتبار پرسشنامه می باشد. با توجه به خروجی نرم افزار که در ادامه آمده است مقدار آلفای کرونباخ برای همه گروه ها بسیار نزدیک 1 می باشند و نشان دهنده اعتبار قابل قبول پرسشنامه می باشد.

 

گویه ها	تعداد نمونه	تعداد گویه	ضریب الفای کرونباخ
آگاهی شهروندان در حوزه گردشگری	483	5	0.981
جاذبه های گردشگری	483	6	0.989
امکانات و زیر ساخت ها	483	8	0.989
امکانات تفریحی و اقامتی	483	5	0.975
پذیرش اجتماعی ساکنین	483	5	0.971
توسعه شهری	483	12	0.992

 

 

 

 

 

نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات 

همانطور که در نتایج تحقیق بیان شد موانع پیش روي صنعت گردشگري متنوع و بسیاري از آنها مربوط به امور کلان ملی است. توسعه صنعت گردشگري نیازمند اراده ملی و حمایت گسترده نهادهاي ملی تصمیم ساز است. تا زمانی که نهادهاي تصمیم گیر اصلی ملی و مسئولان عالی کشور به فواید گسترده صنعت گردشگري باور نداشته باشند این صنعت توسعه نخواهد یافت.

نتیجه می شود که آگاهی ساکنان شهر گناباد از قابلیت های گردشگری شهرشان به طور معناداری در سطح مطلوبی می باشد. قابلیت های گردشگری در شهر گناباد به طور معناداری از وضعیت مطلوبی برخوردار می باشد. امکانات و زیر ساخت های گناباد برای جذب گردشگران به طور معناداری مناسب هستند. امکانات و زیر ساخت های گناباد برای جذب گردشگران به طور معناداری مناسب هستند. امکانات تفریحی و اقامتی برای پذیرایی و اقامت گردشگران به طور معناداری کافی هستند. پذیرش اجتماعی ساکنین گناباد در خور گردشگران می باشد، به طور معنی داری قابل قبول است. اینکه قابلیت های گردشگری باعث توسعه شهری در شهر گناباد شده است، از لحاظ آماری معنی دار است. علاوه براین، می توان نتیجه گرفت که امکانات تفریحی و اقامتی، امکانات و زیرساخت ها، جاذبه های گردشگری و پذیرش اجتماعی ساکنین همگی تاثیر معنی داری بر توسعه شهری گناباد دارند و به ترتیب بیشترین تاثیر بر توسعه این شهر را دارند.

با توجه به نظر پاسخ دهندگان راجع به ارائه راهکارهای گسترش گردشگری در گناباد و بر اساس نتایج بدست آمده، موارد زیر پیشنهاد گردیده است.

- پرهیز از نگاه امنیتی صرف به گردشگران بین المللی و توجه به ابعاد اقتصادي اشتغال زایی و درآمدزای ، تبادل فرهنگی و تبلیغ ارزش هاي فرهنگی ترویج صلح و ایجاد فضاي مناسب براي صنعت گردشگري.

-ایجاد تفاهم نامه هاي بین المللی با کشورهاي گردشگر فرست و قطبهاي گردشگري در شرق آسیا و اروپا براي ارائه تسهیلات به گردشگران خارجی و از جمله حذف روادید.

- حمایت از سرمایه گذار يهاي بین المللی در صنعت گردشگري ایران و برگزاري نشستها، کنفرانس ها، کارگاه هاي معرفی و فرصت هاي سرمایه گذاري در صنعت گردشگري ایران در کشورهاي مختلف جهان.

- حمایت از بخش خصوصی براي سرمایه گذاري در حوز ههاي مختلف گردشگري و پرهیز دولت از تصدي گري در امور هتلداري، مجموعه هاي گردشگري و حتی حمل و نقل.

- ارائه خدمات گسترده آنلاین به صورت تبلیغات و رزرواسیون در تمامی امور روادید، اقامتگاهی، حمل و نقل و جاذبه هاي گردشگري

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

منابع

1)افتخاری، عبدالرضا و مهدی پور طاهری (1390) ، اولویت بندی ظرفیت های گردشگری مناطق روستایی شهرستان نیر.

2) ابراهیم زاده، عیسی و شمس الله کاظمی زاده و محمد اسکندري ثانی( 1390) برنامه ریزي استراتژیک توسعة توریسم، با تأکید بر توریسم ،(مطالعه موردی شهر یزد) ، پژوهشهاي جغرافیاي انسانی، 76: 145-115

3) ابراهیم زاده، عیسی و عبدالله آقاسی زاده، (1388) ، تحلیل عوامل موثر بر گسترش گردشگري در ناحیه چابهار با استفاده از مدل راهبردی SWOT ، مطالعات و تحقیق های شهری منطقه ای(1) ، 208-107

4) بازاریابی گردشگری / لس لومسدن ؛ ترجمه محمدابراهیم گوهریان‌، تهران‌: دفتر پژوهشهای فرهنگی‌، 1380.

5) حیدری چیانه، رحیم(1387)، مبانی برنامه‌ریزی صنعت گردشگری، تهران‌: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت‌)

دوستی ، فرشته  و محمد حسن زال و مهدی رمضان زاده لسبویی. (1398) ، سنجش ظرفیت های گردشگری خلاق در کلان شهر تبریز.

)دانشپور، معصوم،(1386)، نقش گردشگری در توسعه پایدار روستایی، مجله علوم جغرافیایی، شماره 1، صفحه 85

7) دهخدا، علی اکبر،(1369) لغت نامه، ج19، دانشگاه تهران

8) رضواني،علي اصغر، ( 1374 )،جغرافيا و صنعت گردشگري تهران: انتشارات دانشگاه پيام نور.

9) درازقی، علیرضا . (1398 ) ، مطالعه ظرفیت های گردشگری میراث فرهنگی و طبیعی در نوار ساحلی مکران استان هرمزگان.

10) سازمان میراث فرهنگی شهرستان گناباد(1395)

11) سازمان میراث فرهنگی کشور(1395)

12) علیپور، عباس و سید مصطفی هاشمی و ابراهیم خلیفه و ابوالفضل .مرادي(1396) نقش گردشگري در توسعه پایدار اجتماعی مناطق کویري و بیابانی،موردپژوهی: استان کرمان.فصلنامه برنامه ریزي منطقه اي.28-50-39

13) فرمانداری شهرستان گناباد(1395)

14) كاظمي مهدي(1387)، فرهنگ زیربنای جهانگردی پایدار در ایران،مجله دانشکده علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان،ویژه نامه اقصاد و مدیریت ص183.

15)میرصفدری ، شراره سادات .ویعقوب محمدی فر (1395 ) ، ظرفیتهای گردشگری استان همدان و راهبردها.

مدهوشي مهرداد و نادر ناصرپور(1382)، ارزيابي موانع توسعه صنعت گردشگري در استان لرستان

16)مرادی،مریم و مرجان فیاضی(1385) ، مدیریت گردشگری، مشهد،آستان قدس رضوی، شرکت به نشر.

17)لس لومسدن، ترجمه م.گوهریان،(1380)، بازاریابی گردشگری

18) محلاتی‌، صلاح‌الدین‌،(1382)، درآمدی بر جهانگردی‌، تهران‌ دانشگاه شهید بهشتی‌

 

منابع لاتین

1)brown- Dennis, (2003), Rural Tourism: An Annotated Bibliography Regional Economist, Washington.

2)Nowbakht, M.B. & Pirooz, E (2008), Development of Tourism Industry in Iran.

3)Barriers and solutions, Tehran: Azad Islamic University in Persian.

4)Shateri, Mitra. (2012), The importance of education in tourism industry, First na-tional conference of new horizons in reinforcement and architectural, structural,

5)Goeldner, C. R., Ritchie J. R. (2003), Tourism: Principle, Practice, Philosophies : John Wiley and Sons

6)H., Lee Liu, C. H, Tzeng, g., M. H., & Lee, P. Y. (2013). Improving metro airport connection service for tourism development: Using hybrid MCDM models. 30-Tourism Management Perspectives, 6, 95-107. Hall, C.M. and David, B.W. (2009). Sustainable tourism futures.

7)Gibson, c., 2008: Locating geographies of tourism. In: Progress in Human Geography, Vol. 32 (3), pp. 407–422.

8)Postma, A. (2006). An Approach for integrated development of quality tourism. In Flanagan

9)Ollenburg, C. (2007). Farm tourism in Australia: A family business and rural studies perspective. PhD thesis, Griffith University, Australia

10)Mason, C. and O’Mahoney, B. (2007). On the Trail of Food and Wine: The Tourism Search for Meainingful Experience. Annual of tourism Research39 (1)171-196.

11)Spillane, James. (1994). Ekonomi Pariwisata, Sejarah dan prospeknya. Yogyakarta: Kanisius.

12. Goeldner R. G. & Ritchie J.R.B (2009),Tourism: principles, practices & philosophies, New Jersey: john wiley.

13.Becken, S (2011), A Critical Review of Tourism and Oil, Annals of Tourism Research, Vol. 38, No. 2, pp. 359–379.

14.. Henderson, J (2002), Tourism and Politics in the Korean Peninsula, the Journal of Tourism Studies, Vol. 13, No.2, pp. 16-27

15.HezarJaribi, J. & Mohammadi Najafi, M (2011), Social Trust and Development of Tourism, Urban-Regional Studies and Research, 2 (7):53-70 [in Persian].

16. Jones, E (2010), Arab Politics and Tourism: Political Change and Tourism in the Great Socialist People’s Libyan Arab Jamahiriya, In: Tourism and Political Change, Edited by R. Butler and W. Suntikul, Oxford: Goodfellow.

17. Kim, S. & et al (2007), Tourism and political ideologies: A case of tourism in North Korea, Tourism Management, Vol. 28, pp. 1031–1043.

18. Kreck, L.A (1998), Tourism in Former Eastern European Societies: Ideology in Conflict with Requisites, Journal of Travel Research, Vol. 36, pp.62-67.

1

 

---

Related articles