Subject Areas : geographical and environmental

فرهاد قربانیان ¹ , کتایون علیزاده ^{2 *} , محمدعلی احمدیان ³

1 - گروه جغرافیا ،دانشکده علوم انسانی،دانشگاه آزاد مشهد
2 - هئیت علمی دانشگاه ازاد اسلامی واحد مشهد- گروه جغرافیا
3 - عضو هیت علمی و دانشیار دانشگاه ازاد مشهد- مدیر گروه جغرافیا دانشگاه ازاد مشهد

Received: 2023-01-01 Accepted : 2023-04-30 Published : 2025-02-22

Keywords:

References:

منابع
1- ابراهیمی، م.، آسیب پذیری شهر تهران، مجموعه مقالات سمینار بین المللی بلایای طبیعی . شهرداری تهران، 1391
2- آرونوف، ا، 1375، سیستم های اطلاعات جغرافیایی، برگردان سازمان نقشه برداری، تهران. انتشارات سازمان نقشه برداری.
3- آرمان شهر، م، 1388، طرح تفصیلی شهر یزد، شهرداری یزد.
4- اسلامی، ع.، 1395، مکانیابی مراکز امداد و اسکان )نمونه موردی منطقه یک شهرداری تهران(، دومین کنفرانس بین المللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیرمترقبه طبیعی. www.civilica.com.
5- اصغرپور، م، 1397، تصمیم گیری چند معیاره، چاپ اول: انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
6- امیدوار، ب، نوجوان، م. و برادران شرکا، م، 1399، دومین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت شهری،تهران، مکان یابی اسکان موقت با استفاده از GIS مطالعه موردی : منطقه یک شهرداری تهران.
7- امیری، فرشاد، ) 1386 (، مکان یابی پستهای فشارقوی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، عبادی حمید، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی،گروه فتوگرامتری.
8- پوراسماعیل، ع،1394، مکانیابی و طراحی پارکینگهای طبقاتی، پایان نامه کارشناسی ارشد مهندسی
عمران- برنامه ریزی حمل ونقل، دانشگاه علم و صنعت ایران.
9- پیرمرادی، ع و رحمتی نژاد، ف، 1387، ترکیب مدل هم پوشانی شاخص(IO) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)
برای تعیین بهترین مکان احداث ایستگاه آتش نشانی )مطالعه موردی قسمتی از منطقۀ 6 تهران(، همایش ژئوماتیک 87، تهران.
10- توفیق، فیروز، 1372، ارزشیابی چند معیاری در طرح ریزی کالبدی، مجله آبادی، شمارة 11
11- جمعه پور، محمود،1395، کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی در امکان سنجی توانهای محیطی و تعیین الگوی بهینه در نواحی روستایی (مورد نمونه: شهرستان تربت حیدریه(، مجله پژوهش های جغرافیایی، شمارة 55، دانشگاه تهران
12-حبیبی، کیومرث و کوهساری، م، 1395، تلفیق مدل AHP و منطق IO در محیط جهت مکان گزینی تجهیزات جدید شهری (مورد مطالعه: مکانیابی آرامستان جدید شهر سنندج)، سومین همایش سیستمهای اطلاعات مکانی، تهران
13- دفترمطالعات حمل و نقل شهرداری –ششمین آمارنامه حمل و نقل شهر مشهد-مشهد –انتشارات شهرداری مشهد-تابستان 1389
14- روابط عمومی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران، 1395،گزارش پایگاههای پشتیبانی مدیریت بحران، مجله همگامان، . شماره 9
15- رهروان عمران، م، 1388، طرح جامع حمل و نقل شهر یزد، گزارش مرحلۀ 5، شهرداری یزد.
16- زبردست، ا، 1390، کاربرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه ریزی شهری و منطقهای، مجله هنرهای زیبا، شمارة 10، دانشگاه تهران.
17-سعیدنیا، ا، 1391، کتاب سبز شهرداری، حمل و نقل شهری، انتشارات مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهری، تهران.
18- سعیدی، عباس و همکاران، 1389، دانش نامه مدیریت شهری و روستایی، سازمان شهرداری ها و دهیاریهای کشور.
19- سعیدنیا، ا، 1398، کتاب سبز)کاربری زمین شهری(، سازمان شهرداریهای کشور،تهران.
20- سعیدیان طبسی، م و احمدی آذری، ك،1395، کاربرد GIS در مدیریت و مکانیابی پارکینگها، هفتمین همایش مهندسی حمل و نقل و ترافیک ایران، تهران.
21- شاهی، ج،1393، مهندسی ترافیک، چاپ هفتم: مرکز نشر دانشگاهی تهران، تهران.
22-شجاع عراقی،م؛ تولایی، س، ضیائیان،پ، 1390،مکان یابی بهینه پایگاههای پشتیبانی مدیریت بحران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی )مطالعه موردی منطقه 6 شهرداری تهران(، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقه ای . شماره 10، از 41 تا 60
23-طالبی،ژاله ؛ وداعی نژاد، فرامرز-ضوابط طراحی معماری پارکینگهای چند طبقه-مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن،تهران -1374
24- عابدین درکوش، س، 1392، درآمدی بر اقتصاد شهری، چاپ دوم: مرکز نشر دانشگاهی، تهران.
25-علیزاده،کتایون ؛ قربانیان،فرهاد.1396،.فضاهای چند منظوره زیرسطحی، رویکردی نوین در مدیریت بحران شهری (نمونه موردی منطقه ثامن شهرداری مشهد)، اولین کنفرانس بین المللی و هشتمین کنفرانس ملی برنامه ریزی و مدیریت شهری،مشهد.
26-فرج زاده اصل، م و سرور، ه، 1381، مدیریت و مکانیابی مراکز آموزشی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، شمارة 67
27- فرنهاد،مهندسان مشاورمعماروشهرساز-طرح توسعه و عمران (جامع) کلانشهر مشهد-شهرداری مشهد -1399
28- قدسی پور، سید ح، 1385، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP چاپ پنجم: انتشارات دانشگاه صنعتی امیر کبیر)پلی تکنیک تهران(، تهران.
29- قریب، ف، 1382، شبکه ارتباطی در طراحی شهری، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه تهران.
30- کریمی، و ؛ عبادی، ح و احمدی، س، 1396، مدلسازی مکانیابی تأسیسات شهری با استفاده از GIS با تأکید بر مکانیابی پارکینگهای طبقاتی، همایش ژئوماتیک 86، تهران.
31- محمودی، م، 1386، معرفی و بررسی مزایا و معایب مدلهای تلفیق(مدل منطقی بولین، مد لهای شاخص هم پوشانی نقشه، مدلهای منطق فازی) در GIS شهری، اولین همایش ملی GIS، دانشگاه شمال، آمل.
32- مهدی پور، ف و مسگری، م، 1396، همایش ژئوماتیک، تهران، الگویی برای مکان یابی بر اساس متدهای تصمیم گیری چند معیاره درGIS.
33- میر احمدی،مهرداد-تحلیل و پیش بینی الگوهای فضایی زمانی رشد شهر مشهد –پایان نامه کارشناسی ارشد- دانشگاه علم و صنعت-تهران-اسفند ماه 1385
34- نوجوان م، امیدوار ب. و صالحی ا.، 1392، مکان یابی اسکان موقت با استفاده از الگوریتم های فازی؛ مطالعه موردی: منطقه یک شهرداری تهران، نشریه مدیریت شهری، شماره 31، صفحه 205 تا صفحه 221.
35-سایت https://en.wikipedia.org/wiki/Namba_Parks

Full-Text:



  مجله علوم جغرافيايي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد، دوره 20، شماره 49، زمستان 1403، صص 109-85

 

مکان یابی پارکینگ های عمومی چند منظوره زیرسطحی با تاکید بر استفاده در زمان وقوع بحران در شهرها  (نمونه موردی منطقه یک شهر مشهد)

فرهاد قربانیان- دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

کتایون علیزاده- دانشیار گروه جغرافیا، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد،ایران (نویسنده مسئول)

[e-mail]        

محمد علی احمدیان- دانشیار گروه جغرافیا، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد،ایران

دريافت: 11/10/1401                          پذيرش: 10/2/1402

 

چکیده

آنچه به عنوان اسناد راهبردی توسعه شهری تهیه می شود با هدف حل معضلات شهری، خصوصا" در مواجهه با بحران ها ست.گسترش شهر ها نتیجه ی افزایش جمعیت شهر نشین بوده و به تناسب آن استفاده از وسایل نقلیه موتوری افزایش یافته و پدیده ی ترافیک به یکی از معضلات شهری تبدیل شده است. احداث پارکینگهای عمومی در مجاورت معابر شهری با هدف تامین فضای پارک برای وسایل نقلیه یکی از شیوه های مدیریت ترافیک شهری است.از سوی دیگر انتخاب مکان مناسب جهت اسکان موقت در زمان وقوع بحران، همواره از دغدغه های مدیران شهری بوده است.یکی از فضاهایی که در اختیار مدیریت شهری قراردارد ومی تواند بصورت چند منظوره استفاده شود،فضای زیر سطحی بوستان های شهری است. در این مقاله از بین بوستان های منطقه یک، مناسب ترین بوستان برای احداث ساختمان چندمنظوره زیرسطحی (جهت استفاده پارکینگ وهمچنین استفاده در مواقع بحرانی) در منطقه یک شهر مشهد مورد ارزیابی قرار می گیرد،تا ضمن کاهش هزینه پروژه های شهری، بهینه ترین روش  استفاده از فضای شهری،دراین منطقه،بدست آید. بدین منظورانتخاب مکان مناسب  با هدف تامین معیارهایی مشترک (در پارکینگ و فضای پناهگاهی) و با استفاده از سیستم GIS  و مدل AHP صورت گرفته است. نتایج حاصل از این مقاله پس از تعیین معیارهای لازم،مناسب ترین مکان از بین بوستان های واقع در منطقه یک شهرمشهد را جهت احداث ساختمان چند منظوره زیرسطحی، مشخص می کند. همچنین،کاربری فضای روسطحی، بوستان در نظر گرفته شده است،تا نه تنها به ترکیب کالبدی فضای شهرسازی آسیبی نرسد،بلکه با طراحی و اجرای مجدد آن از روش های نوین بهره گرفت. نتایج حاصل از این مقاله نشان می دهد که با احداث ساختمان چندمنظوره زیرسطحی در زیر یکی از پارک های این منطقه،می توان شاخص فضای پناهگاهی منطقه را حدود 11 درصد و شاخص فضای پارکینگ را 5 درصد افزایش داد.

 

واژه های کلیدی: راهبرد توسعه شهری، بحران، ساختمان های چندمنظوره، سیستم GIS، مدل AHP

1-مقدمه 

هر سال 365 روز است اگر فرض کنیم هر اتومبیل در طول سال بیست و دو هزار کیلومتر مسافت حرکت کند، می توان گفت به طور متوسط هر اتومبیل در روز 60 کیلومتر در معابر شهری راه در حرکت است . با توجه به سرعت حرکت در هر روز هر اتومبیل تنها حدود دو ساعت از عمرش را در حرکت می باشد و برای بیست و دو ساعت باقیمانده به فضایی نیاز دارد که در آنجا بصورت ساکن باشد. در برنامه ریزی، برای هر اتومبیل به طور متوسط چهارده مترمربع فضا، در نظر گرفته می شود (طالبی،ژاله وداعی نژاد، فرامرز،ضوابط طراحی معماری پارکینگهای چند طبقه-مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن،تهران1374: 31)اگر تعداد سفرهای روزانه در مشهد 6 میلیون مورد باشد (دفترمطالعات حمل ونقل شهرداری –هشتمین آمارنامه حمل و نقل شهر مشهد،16:1396)فضای مورد نیاز در مشهد برای پارک وسایل نقلیه به رقمی معادل با هشتادوچهار میلیون مترمربع میرسد(معادل 84 کیلومترمربع) از طرفی، سطح کل پارکینگ حاشیه ای شهر بر اساس آخرین گزارش سازمان ترافیک مشهد حدود شش کیلومترمربع و سطح کل پارکینگ غیرحاشیه ای حدود سه کیلومترمربع می باشد.(غلام زاده،هوشنگ-معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری مشهد،مصاحبه ی نگارنده،1396) یعنی کل سطح پارکینگ وضع موجود شهر مشهد حدود 9 کیلومترمربع است واین یعنی "وضع موجودشهر مشهد توانسته 11درصد از سطح مورد نیاز پارکینگ شهری را پاسخ دهد". این رقم می تواند بیانگرعمق مشکلات باشد .از معضلات بزرگ شهرها بخصوص شهرهای بزرگ، رشد جمعیت است ،افزایش جمعیت شهر مشهد در سالهای اخیر همواره با افزایش تعداد وسایل نقلیه همراه بوده که تداوم آن باعث بروز مشکلات عدیده در حوزه حمل ونقل و ترافیک می گردد ودرنهایت به آسایش و رفاه شهروندان آسیب جدی وارد می کند.

از سوی دیگر یکی از مهمترین مسائلی که همواره مورد توجه مدیریت بحران قرار دارد انتخاب مکانی مناسب جهت اسکان موقت می باشد. حوادث طبیعی پدیده هایی هستند که همیشه زندگی انسان را در معرض آسیب قرار داده اند. در مناطق شهری اثرات زیان باری هنگام وقوع سوانح طبیعی شامل تلفیقی از ویرانیهای کالبدی و اخلال عملکرد عناصر شهری بوجود می آید. تخریب سازه ها و ساختمانهای مسکونی، شبکه راههای دسترسی، مثل پل ها  و جاده های ارتباطی تأسیسات اساسی مثل مخازن آبها،نیرو گاهها، خطوط ارتباطی تلفن، برق، آب و گاز و... از آن جمله هستند .حوادث انسانی به عنوان یکی دیگر از ابعاد بحران است که این تلفات بخصوص در مناطقی که جمعیت زیادی برخوردارند و دارای بافت فشرده می باشند بیشتر می گردد. باتوجه به ماهیت غیرمترقبه بودن اغلب حوادث طبیعی و لزوم اتخاذ سریع و صحیح تصمیم هاو اجرای این عملیات، دانشی با مبانی نظری و بنیادی تحت عنوان مدیریت بحران پدید آمده است. مجموع فرایند برنامه ریزی،پیش بینی،تجهیز و سازماندهی موقت و سپس بازسازی حوادث شهری که به واسطه یکی از بلاهای طبیعی یا انسان ساز، چون زلزله سیل آتش سوزی مهیب، طوفان، برف سنگین، خشکسالی، انفجارهای ناخواسته و خاص، وقوع زلزله و مخاطرات ناشی از آن پیش میاید را می توان وابسته و نیازمند به بخش مهمی از سازماندهی آمایش سرزمینی اسکان موقت دانست.

بر این اساس،در برنامه ریزی شهری، دسترسی مناسب به معبر و مراکزی مانند فضاهای باز، مراکز امداد و نجات و ایستگاههای آتشنشانی، نقش مؤثری در کاهش تلفات و آسیب پذیری در هنگام وقوع حوادث احتمالی و پس از آن دارد . (علیزاده،کتایون وقربانیان،فرهاد، 4:1396)

در این مقاله از بین بوستان های منطقه یک شهرداری مشهد، مناسب ترین بوستان برای احداث ساختمان چندمنظوره زیرسطحی (جهت استفاده پارکینگ وهمچنین استفاده در مواقع بحرانی)، مورد ارزیابی قرار می گیرد،تا ضمن کاهش هزینه پروژه های شهری، بهینه ترین روش استفاده از فضای شهری،دراین منطقه،بدست آید. بدین منظور مکانیابی و همچنین ارزیابی توزیع مکانها با توجه به معیارهایی چون وجود گسل، مسیر آبهای زیرزمینی، جنس خاک، دسترسی به معابر، تراکم جمعیت، تراکم ساختمانی، تأسیسات شهری(برق،آب،گاز،آتشنشانی،پمپ بنزین) و با بهره جستن از سیستم اطلاعات جغرافیاییGIS  و امکانات تحلیل سلسله مراتبی AHP ، صورت گرفته است. با توجه به اینکه هدف اصلی این طرح احداث ساختمانهای چندمنظوره زیرسطحی  می باشد، ضمن اثربخشی در حوزه حمل ونقل باعث،  ارتقاء ایمنی شهر در مواقع بحران می گردد.  بنابرین لازم است به سؤال زیر پاسخ داده شود:

- بهینه ترین فضا از میان بوستانهای موجود در منطقه یک شهرداری مشهد برای احداث ساختمانهای چندمنظوره زیرسطحی جهت استفاده بعنوان پارکینگ عمومی وهمچنین استفاده از این فضا در مواقع بحران،کدامند ؟

پاسخگویی به سؤال بالا هدف مشخص این مقاله می باشد..

2-پیشینه تحقیق:

دنیای امروز دنیای اطلاعات و مدیریت بهینه آن است. بخش عمده­ای از تصمیمات اتخاذ شده توسط مدیران و برنامه ریزان در پروژه‌های مختلف شهری، زیست محیطی، دفاعی، امنیتی و خدماتی، به هر نحو به مکان و موقعیت خاص آن مربوط می باشد. لذا وجود اطلاعات مکانی و جغرافیایی دقیق، مطمئن و به هنگام و مهمتر از آن مدیریت بهینه آن، از موضوعات بسیار اساسی در موفقیت تصمیمات و اجرای آنها می باشد. سیستم های اطلاعاتی جغرافیایی، یک فناوری پیشرفته در جهت مدیریت و تجزیه و تحلیل اطلاعات مکانی و توصیفی می‌باشد و در این راه، از تکنولوژی‌های متعددی همچون؛ سیستمهای تولید نقشه رقومی، سنجش از دور و سیستمهای مدیریت پایگاه داده ها (DBMS)¹ استفاده می‌کنند(چانگ²،2005 ) . استفاده از سیستمهای اطلاعاتی جغرافیایی، در مقیاسه با سیستمهای قدیمی و نیز مرتبط با آن از مزایای متعددی مانند پاسخگویی به نیاز کاربران در کلیه زمینه‌ها، ساماندهی و افزایش بهره وری از منابع موجود، بهینه سازی سرمایه گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها، ابزاری مفید در جهت تصمیم گیری مدیران ، سرعت و دقت کار و تعیین قابلیت‌های توسعه در مناطق و مکان‌های مختلف برخوردار است و این مزایا، این سیستمها را از سایر سیستمها مانند ³CAD بسیار کاربردپذیر ساخته و فراتر می برد. امکان انجام آنالیزهای پیچیده با مجموعه داده‌های مختلف مکانی و غیر مکانی به صورت توام، مهمترین قابلیت GIS⁴می‌باشدکه نمی توان آن را با روشهای دیگر مثل روشهای آنالوگ انجام داد. توانایی تجزیه و تحلیل توام داده های مختلف، امکان ایجاد و استفاده از اطلاعات مکانی را به شکلی کاملاً متفاوت با گذشته فراهم می‌سازد. در ميان زيرساختارهاي مختلف تشكيل‌ دهنده يك کشور،سيستم حمل‌ونقل درون شهري بعنوان زيرساختاري كه نقش بسزايي در فعاليت‌هاي مختلف آن کشور دارد از اهميت بسزايي برخوردار است. ابتداوانتهای هرسفری چه درون شهری وچه برون شهری،باهرهدفی که انجام پذیرد،درنهایت به توقف ختم میگردد. درپایان سفرلازم است خودرودرمحلی مشخص ومعین که دارای ممنوعیت قانونی نیزنباشد،پارک گردد. محاسبه­ها نشان میدهندکه مدت توقف هراتومبیل،بیشترازمدت حرکت آن است. هرچند پژوهش های زیادی در حوزه مکانیابی پارکینگ در کشور عزیزمان انجام گردیده اما به استفاده از مدل منطق فازی –ANP کمتر توجه شده و بیشتر پژوهش ها با دیگر مدلها منجمله مدل AHP انجام شده است . لذا با توجه به مطالعات کتابخانه ای مشخص گردید این پژوهش جنبه های نوآوری در این زمینه را دارد.در جدول شماره 1 سعی شده است مطالعات انجام شده که با عنوان این پژوهش قرابت دارند ،در پیشینه پژوهش آورده شوند.

تصاویر 1و2 نمونه هایی از فضای چند منظوره درکشور ژاپن( پارک نامبا در شهر اوساکا ) آمده است.در این پارک فضاهای زیرسطحی بعنوان پارکینگ، مورد استفاده قرارگرفته اند.

 

 

تصویر شماره 1: فضای چند منظوره پارک نامبا در شهر اوساکا، ژاپن

منبع: سایت https://en.wikipedia.org/wiki/Namba_Parks

 

 

تصویر شماره 2: فضای چند منظوره پارک نامبا در شهر اوساکا، ژاپن

منبع: سایت https://en.wikipedia.org/wiki/Namba_Parks

3-روش شناسی  پژوهش

تحقیق حاضر از نوع تحقیق « عملی – کاربردی » بوده است که به دو روش کتابخانه ای و روش میدانی اقدام به جمع آوری، تهیه مطالب و اطلاعات شده است

ب – روش گردآوری اطلاعات ( میدانی، كتابخانه ای و غیره ) :

       به دو روش کتابخانه ای و میدانی اقدام به جمع آوری، تهیه مطالب و اطلاعات شده است . ابزار گردآوری اطلاعات (مصاحبه، مشاهده، آزمون، فیش، جدول، نمونه برداری، تجهیزات آزمایشگاهی و بانكهای اطلاعاتی و شبكه های كامپیوتری و ماهواره ای و غیره )

در روش کتابخانه ای با مراجعه به کتابخانه و بانک اطلاعاتی اداراتی چون شهرداری و سازمان آب و اداره کل راه و شهرسازی از نقشه ها، عکسهای هوایی، کتب، اسناد آنها در ارتباط با موضوع استفاه شده است و همچنین از مقالات –مجلات و آمارنامه ها مرتبط به موضوع نیزاستفاده شده است .

درروش میدانی بازدید از محل و انطباق آن با شرایط موجود در نقشه ها صورت گرفته است .

ث- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات : بعد از جمع آوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش تحلیل نتایج و یافته ها با استفاده روش های آماری مانند ArcGIs ومدل AHP انجام گرفته است .

4-مبانی نظری و یافته ها

4-1- معیارهاى مورد نیاز در مکان یابى

در نمودار شماره 1، معیارهایی جهت انتخاب مناسب ترین مکان برای فضای اسکان موقت و پناهگاه (مطابق استانداردهای مشخص شده)، معیارها به سه دسته شامل :معیارهای سازگار،معیارهای ناسازگار و معیارهای طبیعی، تفکیک می شوند.

جهت انتخاب مناسب ترین مکان برای احداث پارکینگ نیز معیارهای تراکم جمعیت و دسترسی تعیین می شوند. بنابراین مطابق نمودار شماره 1 معیارهایی همچون دسترسی و تراکم جمعیتی درانتخاب فضای اسکان موقت و پناهگاهی وهمچنین پارکینگ نیز مشترک می باشند .

 

 

نمودار شماره 1: معیارهای مکان یابی فضای اسکان موقت و پناهگاه-معیار های مشترک با پارکینگ(تراکم جمعیتی –دسترسی)

منبع: مهدی پور، ف و مسگری، م. 25: 1396

در جدول شماره 1 نیز معیارهای موثر در مکان یابی فضای اسکان موقت و پناهگاه و حدود فاصله استاندارد آنها از فضا جهت  مکان یابی روی نقشه ها آمده است.

جدول شماره 1: معیارهای موثر در مکانیابی فضای اسکان موقت و پناهگاه 

معیار	توضیحات	منابع
دسترسی	امکان دسترسی به پناهگاه شرط اولیه هرگونه امداد رسانی و برنامه ریزی است.در معیار دسترسی باید به دو نکته توجه شود:1-وجود معابر2-مالکیت زمین به منظور دسترسی	(UNHCR2017)، (Chalinder1998)،
منابع آب	دسترسی بین 1500-250 متر	(UNHCR2017)، (Kelly2015)، (فلاحی،1396)
مراکز درمانی	فاصله کمتر از 2000متر	(Kelly2015)،
مراکز آتش نشانی	فاصله کمتر از 3500متر	(Kelly2015)،
گسل	فاصله بیشتر از 100متر	(صادقی،1386)
پمپ بنزین	فاصله بیشتر از 200متر	(UNHCR2017)،
تراکم جمعیتی	در نقاط متراکم نیاز به فضای پناهگاهی بیشتر است	”
خطوط فشار قوی برق	فاصله بیشتر از 200متر	(صادقی،1386)
فضای سبز	فاصله کمتر از 500متر	(UNHCR2017)،  (فلاحی،1396)
امنیت (مراکز امنیتی و کلانتریها)	فاصله کمتر از 3500متر	(The Sphere Project2004)، (Kelly2015)،  (Twigg2010)،
ملاحظات اقتصادی		(Sheppard and Hill1998)، (Chalinder1998)،

منبع: مهدی پور، ف و مسگری، م. 25: 1396

4-2- مراحل انجام کار

در این پژوهش، به منظور مکان یابی پایگاه های اسکان موقت در مدیریت بحران :

1- اطلاعات مکانی و توصیفی مورد نیاز فراهم گردید. مطابق نقشه شماره1و2

2-ایجاد لایه های مورد نیاز با تهیه نقشه ها از شهرداری منطقه یک شامل :

الف. اطلاعات مربوط به کاربری های ناسازگار از جمله: پمپ بنزین، پمپ گاز، خطوط وایستگاه های مترو، خطوط

و ایستگاه های برق فشارقوی، خطوط آب

ب. اطلاعات مربوط به دسترسی از جمله دسترسی به راه های درجه 1،راه های درجه 2و راه های محلی

ج. اطلاعات مربوط به موقعیت نسبت به گسل

ت. اطلاعات مربوط به کاربری های سازگار - دسترسی به مراکز درمانی، آتش نشانی، فضای سبز

ه. تراکم جمعیت

3- انتقال لایه ها در ArcGIS و طبقه بندی بر مبنای ضوابط مرتبط با هر لایه ) با در نظر گرفتن مطلوب ترین فاصله و حریم های مرتبط بر اساس ضوابط ( . جدول شماره 2

-4 تهیه نقشه فاکتور و طبقه بندی مجدد آنها (نقشه های فاکتور مشتمل بر دو مرحله پردازش و وزن دهی به لایه های اطلاعاتی است (.

5- محاسبه وزن معیارها با استفاده از روش مقایسه زوجی )وزن هر فاکتور نشان دهنده میزان اهمیت و ارزش آن نسبت به دیگر فاکتورها در عملیات میدانی مکان یابی است(. .جدول شماره3

-6 تلفیق نقشه های فاکتور و تعیین مکان های مناسب) هدف تلفیق نقشه های فاکتور، تعیین مکان هاى مناسب برای احداث مکان مناسب جهت ایجاد ساختمان های چندمنظوره است (. نقشه شماره 3

7- تعیین مکان مناسب و اولویت ها با استفاده از AHP (با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبى بهترین مکان و یا گزینه های مناسب جهت ایجاد ساختمانهای چندمنظوره تعیین میگردند.) نقشه شماره 4

اطلاعات مکانی و توصیفی: شهر مشهد در عرض جغرافيايي 16/36 درجه واقع شده لذا بررسي تابش در آن براساس مطالعات مربوط به عرض جغرافيايي 37 درجه است. مشهد مقدس به درستي "ميراث معنوي و فرهنگي مردم ايران" است. اين شهر بيش از 1000 سال است كه اين ميراث عظيم معنوي و فرهنگي را در طول زندگي پرماجراي خود خلق كرده است. شهر مشهد هرچند در طول حيات تاريخي خود بارها و بارها مورد هجوم و تاخت و تاز اقوام مختلف و قدرت هاي داخلي و خارجي قرار گرفته و گاهي تا سرحد نابودي كامل پيش رفته است اما دوباره سربلند كرده و به زندگي پرفراز و نشيب خود ادامه داده است. از طرف ديگر برخي از پادشاهان و قدرتهاي محلي و ملي به علت آگاهي از دلبستگي مردم ايران به اين كانون معنوي و براي مشروعيت بخشيدن به پايه هاي قدرت خود از اين شهر حمايت كرده و در آباداني و عمران آن كوشيده اند. براي پيدايش و گسترش مشهد مقدس عوامل متعددي مي توان يافت. اما از لحاظ تاريخي دو عامل مهم در شكل گيري، بقاء توسعه و تكامل اين شهر نقش اساسي و محوري داشته است. هرچند در دوران معاصر به ويژه در سه دهه ي اخير، پديده شهرنشيني، جهاني شدن و ساير عوامل متأثر از دنياي جديد نيز تأثيرات اساسي در اين فرايند داشته اند. اين دو عامل عبارت اند از:

1- استقرار شهر مشهد در يكي از كهن ترين كانون هاي شكل گيري تمدن بشري در مشرق زمين، يعني خراسان رضوی

2- وجود حرم مطهر امام رضا(ع)در اين شهر اين دو عامل، يعني پيشينه ي تاريخي و فرهنگي غني و منحصر به فرد، وجود بارگاه قدس رضوي سبب شده كه كلانشهر مشهد، در سرزمين ايران و در فرايند توسعه ي ملي و در ميان ساير كلانشهرها از نقش و جايگاه ويژه و تعيين كننده اي برخوردار شود. (طرح توسعه وعمران مشهد،1389: 1)

 

نقشه شماره 1: محدوده مورد مطالعه

منبع: مطالعات نگارنده

منطقه مورد مطالعه: منطقه 1 شهرداری مشهد

منطقه 1 شهرداري مشهد از قدیمی ترین مناطق شهرداري محسوب می شود. مطابق جدول زیر، مساحت این منطقه 1477هکتار بوده  و 5/6 درصد کل شهر مشهد را به خود اختصاص داده است. بر اساس سرشماري 1395 جمعیت این منطقه 167013 نفر می باشد. در حال حاضر عمده کاربري هاي این منطقه مسکونی، تجاري، اداري، بهداشتی و آموزشی می باشد. اهمیت خدمات رسانی در این منطقه چند برابر مناطق دیگر بوده و با توجه به اهمیت شریانی و بافت مرکزي محدوده، از این منطقه روزانه به طور متوسط بیش از 50 درصد جمعیت شهر مشهد از خدمات گوناگونی چون ادارات، مراکز بهداشتی و درمانی مانند بیمارستان ها و مطب پزشکان، واحدهاي تجاري، آموزشی و...  بهره مند می گردند. در نقشه شماره 2 تقسیمات ناحیه ای منطقه یک شهر مشهد مشخص شده است.

 

 

نقشه شماره 2: منطقه یک شهرداری مشهد

منبع: مطالعات نگارنده

4-3- تهیه نقشه های فاکتور

نقشه ی فاکتور هر عامل نشان دهنده ی مکان های مختلف از نظر شرایط بهینه در احداث مکان جدید است . مقدار هر واحد پیکسل بر روی آن، میزان مناسب بودن آن مکان برای ساخت محل جدید از دیدگاه فاکتور مورد نظر است . ابتدا مقایسه های دوتایی بین معیارها صورت پذیرفت. در واقع ماتریسی تشکیل گردید که درایه های آن با توجه به میزان اهمیت هر یک از معیارها نسبت به یکدیگر به صورت دوبه دو مقایسه شده بود.

جدول 2- مقیاس نه(9) کمیتی پروفسور ساعتی برای مقایسه دودویی معیارها

درجه اهمیت	تعریف	توضیح
1	اهمیت مساوی	در تحقیق هدف،دو معیار اهمیت مساوی دارند.
3	اهمیت اندکی بیشتر	تجربه نشان می دهد که برای تحقیق هدف، اهمیت i کمی بیشتر از j است.
5	اهمیت بیشتر	تجربه و تامل نشان می دهد که اهمیت i آشکارا بیشتر از j است.
7	اهمیت خیلی بیشتر	در عمل ثابت شد که اهمیت I خیلی بیشتر از j است.
9	اهمیت مطلق	اهمیت خیلی بیشتر i نسبت به j به طور قطعی به اثبات رسیده است.
2و4و6و8	مقادیر میانه	هنگامی که حالت میانه ای وجود دارد.

منبع: توفیق، فیروز، 1372:21

4-4- محاسبه وزن معیارها

برای محاسبه وزن هر معیار از روش میانگین هندسی استفاده شده است. نرم افزار مذکور برای تحلیل مسایل چند معیاره با استفاده از تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP طراحی شده است و مورد حمایت پروفسور ساعتی بنیانگذار روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی می باشد. پس از شناسایی و آماده سازی کلیه معیار ها و عوامل موثر در مکان یابی پایگاه ها در این مرحله لازم است نقشه های فاکتور هر یک از لایه ها آماده شود . آماده سازی نقشه های فاکتور مشتمل بر دو مرحله پردازش و وزن دهی به لایه های اطلاعاتی است.

 

 

 

 

 

جدول 3 –وزن دهی معیارها و زیر معیارها

 

معیارها	وزن	زیر معیارها	وزن	فاصله
کاربری های سازگار	17/0	فضای باز و سبز بیمارستان آتش نشانی	401/0 485/0 160/0	کمتر از 1000 متر کمتر از 500 متر کمتر از 3500 متر
گسل	650/0			بیشتر از 200 متر
کاربری های ناسازگار	05/0	پمپ بنزین پمپ گاز مترو برق فشار قوی خطوط آب رسانی	421/0 260/0 201/0 151/0 09/0	بیشتر از 200 متر بیشتر از 200 متر بیشتر از 100 متر بیشتر از 50 متر بیشتر از 100 متر
تراکم جمعیت	120/0
دسترسی به راه	140/0	دسترسی به اتوبانها دسترسی به راه های درجه 2 دسترسی به خیابان محلی	600/0 270/0 09/0	کمتر از 200 متر کمتر از 100 متر کمتر از 50 متر

منبع: کریمی و همکاران، 1396:41

4-5-یافته های تحقیق

جمعیت

یکی از مهم ترین ارکان هر پژوهش، جمعیت به شمار می آید. تراکم انسانی یکی از شاخص‌های مهم زندگی شهری است. هر چه تراکم جمعیت در شهر کمتر باشد و این تراکم به طور متعادل در سطح شهر توزیع شده باشد ، میزان بهره مندی از منابع و تخصیص امکانات بیشتر خواهد شد، برعکس تراکم جمعیتی بالا در شهر به معنای افزایش تقاضای هر نوع ، کالا و خدمات محسوب می شود. در تراکم های پایین فضای بیشتری جهت احداث پارکینگ یا حتی پارک خودرو در پارکینگ های حاشیه ای وجود دارد. اما در تراکم های بالا میزان استفاده کنندگان خودروها نیز بیشتر شده و باعث ترافیک ، و بسیاری از مشکلات در معابر شهری می شود.به طور کلی تراکم های انسانی نقش غیر قابل تردیدی در رابطه با شاخص های مختلف رفاهی، بهداشتی، آموزشی و ... دسترسی به امکانات دارد.

در انجام مطالعات پارکینگ طبقاتی نیز یکی از شاخص های مورد استفاده ما تراکم جمعیت ‌می‌باشد. بدین لحاظ در ارزش گذاری ، جهت مکان یابی پارکینگ آن لایه ای که بالاترین تراکم را دارد ارزش 9 گرفته و تراکم های پایین به دلیل نیاز کمتر به پارکینگ ارزش 1 می گیرند.

 

جدول شماره 4 ارزش گذاری تراکم جمعیت

تراکم جمعیت	ارزش گذاری	مساحت ( هکتار)	درصد مساحت
86	1	144	23.27
131	9	106	17.02
111	5	106	17.17
114	7	143	23.04
103	3	121	19.50

جدول شماره 5 جمعیت ناحیه

ناحیه	جمعیت موجود براساس سرشماري 1385	جمعیت پیشنهادي در سال 1405	کل مساحت ناحیه
ناحیه 1  (محله های  سجاد، ملک آباد)	26846	28879	3091283
ناحیه2  (محله های فلسطین،راهنمایی،آبکوه)	29605	29876	2264808
ناحیه3  (محله های گوهرشادوهجرت)	30814	33610	2779599
ناحیه4   (محله های مجد، مطهري2، قائم و سناباد)	44301	50496	3067512
ناحیه5   محله احمد آباد	26799	28360	2595961

 

بررسی‌ها نشان می دهد که 17.02 درصد از منطقه دارای تراکم جمعیت 131 نفر در هکتار، 23.04 درصد دارای تراکم 114 نفر در هکتار، 17.17 درصد دارای تراکم 111 نفر در هکتار، 19.50درصد دارای تراکم 103 نفر در هکتار و 23.27 درصد منطقه دارای تراکم 86 نفر در هکتار می‌باشد.

 

نقشه شماره 3 تراکم جمعیت

 

بر اساس نقشه تراکم جمعیت، 9.7 هکتار از محدوده مورد مطالعه کاملاً نامناسب، 25.2هکتار نسبتاً نامناسب، 32هکتار بی تفاوت، 37.7 هکتار نسبتاً مناسب و 50 هکتار کاملاً مناسب جهت استقرار پارکینگ می­باشند. یعنی مکان های با تراکم بالاتر جمعیت در اولویت استقرار پارکینگ ها قرار می­گیرند.

 تقاضای پارکینگ

تخمین تقاضای مورد نیاز جهت پارک خودروها در این پژوهش یکی از حساس ترین و سخت ترین قسمت­های کار به شمار می آید. بر مبنای تقاضا است که تعداد پارکینگ مورد نیاز در منطقه محاسبه می­شود، بنابراین در این قسمت ما تقاضا را تعداد واحد های مسکونی موجود در منطقه در نظر می‌گیریم.

جدول شماره 6 ارزش گذاری تقاضای پارکینگ

تقاضای پارکینگ	ارزش گذاری	مساحت ( هکتار)	درصد مساحت
6468	3	104	16.7
6692	5	108	17.4
7529	7	122	19.6
11311	9	184	29.7
6353	1	103	16.6

طبق داده های حاصل از جدول تقاضای پارکینگ در 29.7درصد از منطقه که برابر با 184 هکتار از مساحت محدوده می باشد در حداکثر قرار دارد و 122هکتار ( 19.6درصد از مساحت ) دارای تقاضای نسبتا زیاد، 108هکتار ( 17.4درصد از مساحت ) متوسط، 104هکتار 16.7 درصد از مساحت ) دارای تقاضای نسبتاً کم و 103هکتار(16.6 درصداز مساحت) حداقل تقاضای پارکینگ را دارند.

 

نقشه شماره 4 تقاضای پارکینگ

عرضه پارکینگ

به طور کلی مکانیابی در اینجا براساس تعداد واحدهای مسکونی موجود در منطقه در نظر گرفته شده است. براساس مطالعات قبلی که در زمینه پارکینگ در مناطقی از مشهد انجام شده است مقدار عرضه پارکینگ 59 درصد واحدهای مسکونی بدست آمده است :

ضریب مالکیت پارکینگ = 59/ 0 تعداد واحدهای مسکونی.

 

جدول شماره 7 ارزش گذاری عرضه پارکینگ

عرضه پارکینگ	ارزش گذاری	مساحت ( هکتار)	درصد مساحت
744	9	39	6.28
2013	7	101	16.30
2895	5	128	20.62
3696	3	151	24.40
5340	1	201	32.40

بررسی‌ها نشان می دهد که 6.28 درصد از منطقه دارای عرضه پارکینگ744 و ارزش 9، 16.30 درصد دارای 2013 و ارزش 7، 20.62درصد 2895 و ارزش 5، 24.40درصد دارای 3696 و ارزش 3 و 32.40 درصد منطقه دارای 5340 و ارزش 1می باشد. هر چه عرضه کمتر باشد در مکانیابی پارکینگ دارای ارزش بیشتری خواهد بود.

 

نقشه شماره 5 عرضه پارکینگ

دسترسی بر اساس عرض معبر

راه ها، عامل ارتباط دهنده تأسیسات مختلف شهری در سطح شهر هستند. معمولا بین 25% تا 30% از سرانه های شهری اختصاص به راه ها و شبکه های ارتباطی دارد. مسیر های منتهی به پارکینگ نقش مهمی در تعیین محل پارکینگ دارند. خیابان های پر تردد و کم عرض به دلیل مشکلات ترافیکی در آن و ازدحام خودرو ها چندان مناسب جهت مکان یابی پارکینگ نیستند. پارکینگ را بایستی طوری طراحی نمود تا در مواقع اضطراری بتواند حداکثر 50 درصد ظرفیت خود را تخلیه کند. بنا براین مسیرهای مجاور آن باید ظرفیت این بار ترافیکی را داشته باشند. برای ایجاد هماهنگی بین ظرفیت ترافیکی خیابان ها و بار ترافیکی ناشی از ایجاد پارکینگ، بایستی نوع خیابان­های منطقه بر حسب استاندارد درجه بندی شوند. معابر عریض با ظرفیت بالا دارای امتیاز بالاتری در مکان یابی پارکینگ می باشند.

 

جدول شماره 8 ارزش گذاری دسترسی بر اساس عرض معبر

معابر	ارزش گذاری	مساحت ( هکتار)	درصد
دسترسی محلی	3	422	68
جمع و پخش کننده	5	130	21
شریانی درجه2 فرعی	7	46	7.36
شریانی درجه2 اصلی	9	23	3.64

بررسی ها نشان می دهد معابری که نقش دسترسی محلی دارند68 درصد، جمع و پخش کننده، دارای 21 درصد،معابر شریانی درجه2 فرعی7.36 درصد، معابرشریانی درجه2 اصلی3.64 درصد، از محدوده مورد مطالعه را تحت پوشش قرار می دهند.

 

نقشه شماره 6 دسترسی بر اساس عرض معبر

تهیه نقشه نهایی

پس از تحلیل معیارها، نقشه نهایی محدوده های مناسب و نامناسب در منطقه تهیه شده و پس از آن، جانمایی بهینه در نقشه مشخص گردید. در نقشه شماره 7، سطوح بهینه و در نقشه شماره 8، مکان بهینه مشخص شده است.

 

نقشه شماره 7: سطوح بهینه با توجه به معیارهای انتخاب شده

منبع: مطالعات نگارنده

 

نقشه شماره 8: نقشه نهایی مکان یابی بهینه

منبع: مطالعات نگارنده

جدول شماره 4 :میزان تاثیر احداث فضای چند منظوره در سرانه فضای پارکینگ و پناه گاهی

 

ردیف	فضای کاربردی (منطقه یک شهرداری مشهد)	مساحت موجود(مترمربع)	میزان افزایش پس از احداث ساختمان چند منظوره(متر مربع)	درصد افزایش سرانه
1	پارکینگ های عمومی	58800	2940	5%
2	فضاهای پناه گاهی	29091	3200	11%

 

5-نتیجه گیری و بحث

با توجه به اینکه عوامل مختلفی در مکان یابی دخالت دارند که بررسی و تحلیل تمام ابعاد آنها با روش های سنتی امکانپذیر نمی باشد. از طرفی بی توجهی باین عوامل در مکان یابی موجب هدر رفتن سهم قابل توجهی از منابع مادی و از دست دادن حجم زیادی از منابع محیطی شده و صدمات سنگینی را به مردم و مدیریت شهری تحمیل می کند.

استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP و سامانه اطلاعات مکانی  GIS در انتخاب مکان بهینه یک سایت، کارایی بالایی دارد. این کارآیی به خاطر امکان مقایسه و ارزیابی مکان های مختلف و انتخاب مکان بهینه با توجه به معیارهای مورد نظر می باشد. با توجه به اینکه منطقه یک شهرداری مشهد از مناطق مرکزی و شلوغ شهر مشهد می باشد و اهمیت آن به دلیل قرارگیری مراکز درمانی و مراکز تجاری متعددی در این منطقه است که خدمات بسیاری رابه مسافران شهر مشهد ارائه می کندو ضرورت استفاده از فضاهای چند منظوره جهت تأمین پارکینگ و استفاده در مواقع بحران را نشان می دهد . پس از بررسی نقشه ها و تحلیل داده ها با استفاده از روش های فوق، نتایج حاصل از این مقاله نشان می دهد که با احداث ساختمان چندمنظوره زیرسطحی در زیر یکی از پارکهای این منطقه به مساحت تقریبی سه هزارو پانصدمترمربع،می توان شاخص فضای پناه گاهی منطقه را حدود 11 درصد و شاخص فضای پارکینگ را 5 درصد افزایش داد. و این در حالیست که شهرداری می تواند با استفاده از روش های زیر و با تأکید بر اقتصاد مقاومتی با کمترین هزینه اولیه، درآمدهای پایدار شهری را افزایش دهد: 1-از اجاره این پارکینگ ها در روزهای عادی و یا اجاره فضاها در ایام تعطیل جهت بازارهای موقت، بدست آورد. از نمونه های بازار موقت در پارکینگ می توان به پارکینگ پروانه واقع در تهران خیابان جمهوری، چهارراه استانبول،اشاره کرد. 2-در روشی دیگر نیز می توان جهت فروش سرقفلی این فضاهای پارکینگ بر اساس مزایده و تعیین اولویت در واگذاری به کاربری های همجوار که نیاز به پارکینگ دارند، اقدام کرد و زمینه اجرایی شدن این طرح را فراهم ساخت . در صورت توجه به این طرح ها می توان ضمن اثر بخشی بیشتر طرح ها، درآمدهای پایدار شهری و حفظ محیط زیست و... زمینه های امنیت مراکز شهری را ارتقاء داد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

منابع

1- ابراهیمی، م.، آسیب پذیری شهر تهران، مجموعه مقالات سمینار بین المللی بلایای طبیعی . شهرداری تهران، 1391

2- آرونوف، ا، 1375، سیستم های اطلاعات جغرافیایی، برگردان سازمان نقشه برداری، تهران. انتشارات سازمان نقشه برداری.

3- آرمان شهر، م، 1388، طرح تفصیلی شهر یزد، شهرداری یزد.

4- اسلامی، ع.، 1395، مکانیابی مراکز امداد و اسکان )نمونه موردی منطقه یک شهرداری تهران(، دومین کنفرانس بین المللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیرمترقبه طبیعی. www.civilica.com.

5- اصغرپور، م، 1397، تصمیم گیری چند معیاره، چاپ اول: انتشارات دانشگاه تهران، تهران.

6- امیدوار، ب، نوجوان، م. و برادران شرکا، م، 1399، دومین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت شهری،تهران، مکان یابی اسکان موقت با استفاده از GIS مطالعه موردی : منطقه یک شهرداری تهران.

7- امیری، فرشاد، ) 1386 (، مکان یابی پستهای فشارقوی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، عبادی حمید، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی،گروه فتوگرامتری.

8- پوراسماعیل، ع،1394، مکانیابی و طراحی پارکینگهای طبقاتی، پایان نامه کارشناسی ارشد مهندسی

عمران- برنامه ریزی حمل ونقل، دانشگاه علم و صنعت ایران.

9- پیرمرادی، ع و رحمتی نژاد، ف، 1387، ترکیب مدل هم پوشانی شاخص(IO) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)

 برای تعیین بهترین مکان احداث ایستگاه آتش نشانی )مطالعه موردی قسمتی از منطقۀ 6 تهران(، همایش ژئوماتیک 87، تهران.

10- توفیق، فیروز، 1372، ارزشیابی چند معیاری در طرح ریزی کالبدی، مجله آبادی، شمارة 11

11- جمعه پور، محمود،1395، کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی در امکان سنجی توانهای محیطی و تعیین الگوی بهینه در نواحی روستایی (مورد نمونه: شهرستان تربت حیدریه(، مجله پژوهش های جغرافیایی، شمارة 55، دانشگاه تهران

12-حبیبی، کیومرث و کوهساری، م، 1395، تلفیق مدل AHP و منطق IO در محیط جهت مکان گزینی تجهیزات جدید شهری (مورد مطالعه: مکانیابی آرامستان جدید شهر سنندج)، سومین همایش سیستمهای اطلاعات مکانی، تهران

13- دفترمطالعات حمل و نقل شهرداری –ششمین آمارنامه حمل و نقل شهر مشهد-مشهد –انتشارات شهرداری مشهد-تابستان 1389

14- روابط عمومی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران، 1395،گزارش پایگاههای پشتیبانی مدیریت بحران، مجله همگامان، . شماره 9

15- رهروان عمران، م، 1388، طرح جامع حمل و نقل شهر یزد، گزارش مرحلۀ 5، شهرداری یزد.

16- زبردست، ا، 1390، کاربرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه ریزی شهری و منطقهای، مجله هنرهای زیبا، شمارة 10، دانشگاه تهران.

17-سعیدنیا، ا، 1391، کتاب سبز شهرداری، حمل و نقل شهری، انتشارات مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهری، تهران.

18- سعیدی، عباس و همکاران، 1389، دانش نامه مدیریت شهری و روستایی، سازمان شهرداری ها و دهیاریهای کشور.

19- سعیدنیا، ا، 1398، کتاب سبز)کاربری زمین شهری(، سازمان شهرداریهای کشور،تهران.

20- سعیدیان طبسی، م و احمدی آذری، ك،1395، کاربرد GIS در مدیریت و مکانیابی پارکینگها، هفتمین همایش مهندسی حمل و نقل و ترافیک ایران، تهران.

21- شاهی، ج،1393، مهندسی ترافیک، چاپ هفتم: مرکز نشر دانشگاهی تهران، تهران.

22-شجاع عراقی،م؛ تولایی، س، ضیائیان،پ، 1390،مکان یابی بهینه پایگاههای پشتیبانی مدیریت بحران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی )مطالعه موردی منطقه 6 شهرداری تهران(، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقه ای . شماره 10، از 41 تا 60

23-طالبی،ژاله ؛ وداعی نژاد، فرامرز-ضوابط طراحی معماری پارکینگهای چند طبقه-مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن،تهران -1374

24- عابدین درکوش، س، 1392، درآمدی بر اقتصاد شهری، چاپ دوم: مرکز نشر دانشگاهی، تهران.

25-علیزاده،کتایون ؛ قربانیان،فرهاد.1396،.فضاهای چند منظوره زیرسطحی، رویکردی نوین در مدیریت بحران شهری (نمونه موردی منطقه ثامن شهرداری مشهد)، اولین کنفرانس بین المللی و هشتمین کنفرانس ملی برنامه ریزی و مدیریت شهری،مشهد. 

26-فرج زاده اصل، م و سرور، ه، 1381، مدیریت و مکانیابی مراکز آموزشی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، شمارة 67

27- فرنهاد،مهندسان مشاورمعماروشهرساز-طرح توسعه و عمران (جامع) کلانشهر مشهد-شهرداری مشهد -1399

28- قدسی پور، سید ح، 1385، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP چاپ پنجم: انتشارات دانشگاه صنعتی امیر کبیر)پلی تکنیک تهران(، تهران.

29- قریب، ف، 1382، شبکه ارتباطی در طراحی شهری، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه تهران.

30- کریمی، و ؛ عبادی، ح و احمدی، س، 1396، مدلسازی مکانیابی تأسیسات شهری با استفاده از GIS  با تأکید بر مکانیابی پارکینگهای طبقاتی، همایش ژئوماتیک 86، تهران.

31- محمودی، م، 1386، معرفی و بررسی مزایا و معایب مدلهای تلفیق(مدل منطقی بولین، مد لهای شاخص هم پوشانی نقشه، مدلهای منطق فازی) در GIS شهری، اولین همایش ملی GIS، دانشگاه شمال،  آمل.

32- مهدی پور، ف و مسگری، م، 1396، همایش ژئوماتیک، تهران، الگویی برای مکان یابی بر اساس متدهای تصمیم گیری چند معیاره درGIS.

33- میر احمدی،مهرداد-تحلیل و پیش بینی الگوهای فضایی زمانی رشد شهر مشهد –پایان نامه کارشناسی ارشد- دانشگاه علم و صنعت-تهران-اسفند ماه 1385

34- نوجوان م، امیدوار ب. و صالحی ا.، 1392، مکان یابی اسکان موقت با استفاده از الگوریتم های فازی؛ مطالعه موردی: منطقه یک شهرداری تهران، نشریه مدیریت شهری، شماره 31، صفحه 205 تا صفحه 221.

35-سایت https://en.wikipedia.org/wiki/Namba_Parks

 

---

[1] Data Base Management System

[2] Chung

3Computen- Aided Design

4Geographic Information System

 

[3]  

 

[4]