Subject Areas : geographical and environmental

farshad torki ¹ , Hossein Mojtabazadeh ² , Hossein Rezaei ³

1 - tehran markaz
2 - Assistant Professor
3 - Professor, Department of Geography and Urban Planning, Islamic Azad University, Tehran Central Branch, Tehran, Iran

Received: 2023-12-17 Accepted : 2024-03-05 Published : 2024-06-04

Keywords:

References:

1. بذرافشان ،جواد ،طولابی نژاد،مهرشاد و میثم طولابی نژاد(1397)تحلیل فضایی تفاوت های تاب آوری درنواحی شهری و روستایی در برابر مخاطرات طبیعی مطالعه موردی :شهرستان پل دختر.پژوهش های روستایی،دوره9،شماره1.
2. پناهی ،قاسم و کاظم اسماعیلی (۱۳۹۷). توصیه رویکردهای نوین در مدیریت سیلاب شهری، نشریه آب و توسعه پایدار، سال پنجم،شماره1، 93-100.
3. پيران، پرويز، ( 1387) تحليل جامعه شـناختي مسـكن شهري در ايران : اسكان غير رسـمي در مجموعـه مقالات مسائل اجتمـاعي ايـران ويـرايش انجمـن جامعه شناسي ايران، نشر آگه، تهران
4. تقوایی، مسعود، صفرآبادی، اعظم، 1392. توسعۀ پایدار شهری و برخی عوامل موثر بر آن (مطالعه¬ی موردی:کرمانشاه). مطالعات جامعه¬شناختی شهری، سال سوم، شماره ¬ششم، دهاقان.
5. جليلي، عادل و الهه خسـروي (1387( پژوهشـي بـر راهبردهاي توسـعه فضـاي سـبز در طـرح جـامع تهران، منـابع طبيعـي شـماره 81 ،زمسـتان 1387 : .176 - 185
6. چاروسایی ، اکبر و مریم ایلانلو (1397) تعاریف و مفاهیم تاب آوری شهری،مجموعه مقالات کنگره بین المللی معماری و شهر سازی معاصر پیشرو در کشور های اسلامی،اردیبهشت 97.
7. قهاری ، غلامرضا و مهندس سید حمید مصباح، (۱۳۹۶). اثر سیل استثنایی بهمن ۱۳۹۵ بر تغذیه مصنوعی آبخوان در سامانه پخش سیلاب گربایگان فسا، مجله سامانه های سطوح آبگیر باران، سال پنجم،شماره2،تابستان1396.صص ۳۹-۵۰
8. محمدی سرین دیزج، مهدی، احد نژاد روشتی، محسن، (1400) تحلیل تاب آوری فیزیکی- کالبدی نواحی شهری در برابر زلزله با ارائه سناریو (مورد مطالعه: شهر زنجان(،نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال بیست و یکم، شماره 60 ،بهار 1.
9. محمدي، جمال، شفقی، سیروس، نوري، محمد(1393)، تحلیل ساختار فضایی– کالبدي بافت فرسوده شهري با رویکرد نوسازي و بهسازي (مطالعه موردي: بافت فرسوده شهر دوگنبدان)، مجله علمی -پژوهشی برنامه¬ریزي فضایی جغرافیا، سال چهارم، شماره دوم، تابستان، صص105-128
10. رضائی زاده مهابادی، کامران؛ تات، محمد (1401). بررسی تاثیر طراحی و معماری سبز بر مناطق متراکم شهری با تاکید بر تعدیل جزایر حرارتی)مورد مطالعه: منطقه ۱۴ شهرداری تهران محل انتشار: نهمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم جغرافیا، معماری و شهرسازی ایران.
11. سامی، ابراهیم؛ کرباسی، پوران؛ اخوان، زهرا (1402). ارزیابی نقش کاربری اراضی بر شکل گیری جزیره حرارتی در شهر مراغه محل انتشار: فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، دوره: 10، شماره: 36.
12. Jianguo, W. (2018). Landscape Ecology, Landscape Ecology
13. Jim, C.H., & Chen, W.Y. (2009). Ecosystem services and valuation of urban forests in China, Cities, 26, 187–194
14. Pathways, Resources, Conservation & Recycling, 125: 115–130. 48.
15. Zhang, Q., Su, S. (2016). Determinants of urban expansion and their relative importance: a comparative analysis of 30 major metropolitans in China. Habitat Int, 58: 89–107. 47.
16. Zhang, Z. Gao, J. (2016). Linking landscape structures and ecosystem service value using multivariate regression analysis: a case study of the Chaohu Lake Basin, China, Environ Earth Sci, 75, -51-38. 46.
17. Zhao, Y.B., Wang, S.J., & Zhou, C.S. (2016). Understanding the relation between urbanization and the eco-environment in China's Yangtze River Delta using an improved EKC model and coupling analysis. Sci. Total Environ, 571: 862–875
18. Fallah Galharei, G. A., & Asadi, M. (2018). An Assessment of Spatial-temporal Alteration of Sunshine Hours in Iran. Geography and Planning, 22(64), 229-246.
19. Asadi, M., & Karami, M. (2017). Representation of temperature variability in Fars province using spatial statistics. Geographical Researches, 32(1), 64-75.
20. Entezari, A., Dadashi Rudbari, A., & Asadi, M. (2016). Assessing the autocorrelation of spatial-temporal temperature change in heat islands of Khorasan Razavi Province. Journal of Geography and Environmental Hazards, 4(4), 125-146.
21. Asadi, M., Khorshiddoust, A. M., & Dadashi Roudbari, A. A. (2021). Assessment the spatial correlation of precipitation in Iran. Geography and Planning, 24(74), 1-11.

Full-Text:



  مجله علوم جغرافيايي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد، دوره 20، شماره 46، بهار 1403، صص 139-118

 

 

شناسایی حدآستانه دمایی وجزایرحرارتی شهر کرمان باتاکیدبرسیمای سرزمین با رویکرد شهر سالم

 

فرشاد ترکی

گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز،تهران، ایران

حسین مجتبی زاده خانقاهی

گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران(نویسنده مسئول)

[e-mail]        

حسین رضایی

گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران

دريافت: 26/9/1402 پذيرش: 15/12/1402

چکیده

همواره رشد سريع شهرنشيني در سراسر جهان، عوامل استرس زاي انساني بي سابقه اي را به ارمغان آورده است و از طرفی حذف و دفع پوشش گیاهی از سطح زمین به هر دلیل که انجام گیرد، باعث تغییر خصوصیات سطح آن شده و ازاین رو در تراز انرژی و جرم آن تغییراتی به وجود می آورد.بر اساس شواهد و یافته های آمار ی، اقلیم کره زمین به ویژه در مناطق شهری رو به تغییر می رود. لذا هدف از انجام این پژوهش شناسایی حدآستانه دمایی وجزایرحرارتی شهر کرمان باتاکیدبرتحولات کاربری زمین(فضای سبز) با رویکرد شهر سالم بوده است. رویکرد حاکم بر پژوهش حاضر توسعه­ای- کاربردی است که نقش فضای سبز در جزیره گرمایی شهر کرمان با استفاده از تصاویر ماهواره ای با استناد به روش توصیفی-تحلیلی و بر مبنای مطالعات و بررسی­های میدانی و پیمایشی، شهر کرمان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحلیل مکانی نشان داد که در مرکز شهر کرمان نیز به علت حرکت خودرو و تراکم جمعیت برای جابه­جایی وضعیت قرار­گیری بسیار ناسالمی قرار داشته است. همچنین نتایج نشان داد که در سطح سناریو های مطرح شده سناریو (ساخت و ساز) در پهنه ساخت و ساز در سال 1365 از 100 درصد پهنه موجود در سطح شهر کرمان 44/42 درصد به لکه ساخت و ساز اختصاص دارد. در سال 1385 این عدد به 27/49 درصد و در سال 1400 به 02/59 درصد رسیده است. نتایج متریک مساحت نشان داد که بیشترین قسمت سیمای سرزمین منطقة مورد مطالعاتی را لکه های ساخته شده است که این روند کاهشی در بین لکه های موجود در این بخص نیازمند بررسی و پیشنهادات ویژه است. 

کلیدواژه ها: حد آستانه دمایی، جزایر حرارتی، تحولات کاربری زمین، شهر کرمان، شهر سالم

مقدمه 

زمين به عنوان يك سيستم يكپارچه از تعامل اجزاء آن، از جمله خاك كره، هوا كره، آب كره، و زيست كره، در نظر گرفته شده است. با اين حال، رشد سريع شهرنشيني، كه در سراسر جهان در حال رخ دادن است، عوامل استرس زاي انساني بي سابقه اي را به ارمغان آورده است(بذر افشان و همکاران، 1397). پاكسازي زمين براي ساختن شهرها و جاده ها، و تقاضا براي كالاها و منابع، توسط ساكنان شهري، از گذشته تا به امروز، دليل عمده اكثر تغييرات كاربري/پوشش زمين، از جمله جنگل زدايي مي باشد كه موجب كاهش مقدار رسوب كربن جهاني شده است. (پناهی و اسماعیلی، 1397) .تغييرات سطوح زمين و اتمسفر عميقاً با ساخت و ساز و عملكرد شهرها مرتبط هستند. مواد سطحي جديد با ساختمان ها، جاده ها، و زيرساخت هاي ديگر، همراه با تغييرات مورفولوژي سطح، مبادلات انرژي و آب و جريان هوا را تغيير مي دهد (پیران،1387). افزایش درجه حرارت شهرها نسبت به اطراف، یکی از اثراتی است که به دخالت مستقیم انسان ها مرتبط است. گرمایش ساختمان ها، آلودگی هوا و استفاده از مصالح نامناسب در کف سازی خیابان ها و کوچه ها مانند آسفالت خیابان ها به واسطه رنگ تیره در جذب انرژی از عوامل تأثیرگذار بر پدیده جزایر حرارتی شهری به حساب می آید. جزیره حرارتی شهر ناشی از ویژگی های شهرسازی، آلودگی هوا، گرمای انسانی، وجود سطوح نفوذناپذیر در سطح شهر، خواص حرارتی مواد شهری می باشد، آثار مزبور حاصل دخالت و تعارض انسان در عملکرد سیستم طبیعی است. غالباً دستکاری و تغییر در چرخه طبیعی آب و انرژی باعث پیامدهای پیچیدهای در نظام سیستم طبیعی شده و پسخورهای متفاوتی را به دنبال خود به وجود می آورد (تقوایی و صفرابادی 1392) . 

سرین و همکاران(1400) با انجام تحقیقاتی، به این نتیجه رسیدند که سالم بودن ما فقط به سبک زندگی‌مان بستگی ندارد، بلکه محل سکونت نیز بر سلامت انسان تاثیر مستقیم دارد. در اینجا موضوع مهمی به نام شهر سالم مطرح می شود. وجود شهر سالم، رعایت شیوه‌های زندگی سالم را نیز برای ساکنان آن آسان تر می‌کند. گستره این موضوع از خدمات باکیفیت سلامت گرفته تا تشویق مردم به پیشگیری از بیماری‌ها یا کاهش آلودگی‌های هوا را شامل می‌شود.

محمدی و همکاران(1393) با انجام تحقیق، معتقدند که شهر سالم؛ اصطلاحی است در حوزه سلامت و بهداشت عمومی و طراحی شهری مطرح است که بر تاثیر و نقش سیاست بر بهداشت بشر نیز تاکید دارد و از آنجایی که اندازه گیری منظم شاخص‌های ضروری، ایجاد استانداردها و تشخیص و تعیین میزان تاثیر هر بخش جامعه بر سلامت، موضوعی دشوار است، در بعضی مناطق همانند اروپا ارزیابی مشکلات بهداشت و سلامت، یک بخش الزامی در اجرای هرگونه طرح توسعه وعمران عمومی تلقی می شود.

رضائی زاده و همکاران (1401) با انجام تحقیقی، معتقدند که امروزه، شبکه بی شماری از شهرهای سالم در سطح بین المللی و به ویژه در منطقه اروپا وجود دارد، اما هدف و موضوع اساسی در همه این شبکه ها، کسب اطمینان از این است که استانداردها و ارزیابی های بهداشت و سلامت در تمامی مدیریت های شهری، طراحی شهری و شهرسازی به طور دقیق مورد توجه و بررسی قرار گرفته باشد.

Jianguo (2018) با انجام پژوهشی، نشان داد که به همان اندازه که تغییر آب و هوا و اقلیم زمینهی مهمی برای مطالعه ،است درک وضعیت فعلی دانش جزیره حرارتی شهری نیز دارای اهمیت میباشد چراکه سهم و نسبت زیادی از جمعیت جهان یا در حال حرکت به سمت شهرنشینی بوده و یا به این امر دچار شده اند. روند شهرنشینی و متراکم سازی شهری برای اقلیم و آب و هوای محلی امری بسیار تأثیرگذار و مهم است زیرا این عامل باعث تغییرات در ساختار کالبدی و بافتهای شهری میشود. در نتیجه تغییر تعادل انرژی در مناطق شهری باعث ذخیره سازی گرمای بیشتر در سطح زمین میگردد.

Jim و Chen (2009) با انجام پژوهشی، نشان دادند که بر اساس تعاریف ذکر شده جزایر حرارتی شهری را میتوان منطقه ای از شهر نامید که به میزان قابل توجهی گرم تر از محیط اطرافش باشد. بر همین اساس همانطور که مراکز جمعیتی از لحاظ اندازه روستا به شهرک سپس به شهر رشد می کنند، به میزان قابل توجهی هم افزایش دمایی خواهند داشت که در ماههای زمستانی نسبت به ماههای تابستانی بیشتر می شود.

Zhang و Su (2016) در طی یک پژوهشی یافتند که اثرات پدیده جزایر حرارتی میتواند موجب بالا رفتن درجه حرارت مناطق شهری نسبت به مناطق حاشیه ای و روستاها شود. جزیره در شهرها به وسیله افزایش تقاضا برای انرژی در زمان اوج مصرف تابستان بالا بردن هزینه های مربوط به تهویه مطبوع آلودگی هوا و انتشار گازهای گلخانه ای ،بیشتر افزایش بیماریها و بالا رفتن میزان مرگ ومیرها مربوط به گرما و پایین آمدن کیفیت آب تأثیر مستقیمی بر جامعه دارد .

Fallah Galharei وAsadi  ( 2018) در پژوهشی به بررسی تغییرات زمانی- مکانی ساعات آفتابی در ایران پرداختند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که تغییرات زمانی و مکانی ساعات آفتابی ایران دارای الگوی خوشه‌ای بالا می­باشد. دراین‌بین بر اساس شاخص موران محلی و لکه داغ، مناطق جنوب، جنوب­شرق و مرکز به نمایندگی ایستگاه‌های همدید استان­های سیستان و بلوچستان، کرمان، شیراز، اصفهان و یزد استان دارای الگوی خودهمبستگی فضایی مثبت (الگوی پرآفتاب) و بخش‌های شمال، شمال­شرق و شمال غربی به نمایندگی ایستگاه‌های همدید استان­های تبریز، مازندران، مشهد و سمنان دارای خودهمبستگی فضایی منفی (الگوهای کم آفتاب) بوده است. در طی دوره موردمطالعه بخش اعظمی از کشور در بیشتر موارد تقریباً نیمی از کل مساحت کشور هیچ‌گونه الگوی معنا‌داری یا خودهمبستگی فضایی نداشته است.

  Asadi وKarami  ( 2018) در پژوهشی به بازنمایی تغییرپذیری دما در استان فارس با استفاده از آمار فضایی پرداختند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که تغییرات زمانی و مکانی خوشه های دمایی استان فارس دارای الگوی خوشه‌ای بالا می باشد. در این ‌بین بر اساس شاخص موران محلی و لکه داغ، خوشه های دمایی در جنوب، جنوب غرب و جنوب شرق استان دارای الگوی خودهمبستگی فضایی مثبت (خوشه  های دمایی گرم) و بخش‌های شمال و شمال شرق دارای خودهمبستگی فضایی منفی (خوشه های دمایی سرد) بوده است. در طی دوره مطالعه بخش اعظمی از استان در بیشتر موارد تقریبا نیمی از کل مساحت استان هیچ‌گونه الگوی معنا‌داری یا خودهمبستگی فضایی نداشته است.

Entezari و همکاران (2016) در پژوهشی به ارزیابی خودهمبستگی فضایی تغییرات زمانی- مکانی جزایر گرمایی در خراسان رضوی پرداختند. نتایج حاصل نشان می دهد که تغییرات زمانی و مکانی جزایر گرمایی استان دارای الگوی خوشه‌ای بالا می‌باشد. بر اساس شاخص موران محلی و لکه داغ، جزایر گرمایی در جنوب غرب و جنوب شرق استان دارای الگوی خودهمبستگی فضایی مثبت (جزایر گرمایی گرم) و بخش‌های شمالی و نواحی مرتفع مرکزی (عمدتاً قوچان، گلمکان و نیشابور) دارای خودهمبستگی فضایی منفی (جزایر گرمایی سرد) هستند. همچنین بخش اعظمی از استان هیچ‌گونه الگوی معنی‌داری یا خود همبستگی فضایی در طی دوره مطالعه ندارد. به‌طورکلی جزایر گرمایی استان تحت تأثیر دو سیستم ایجاد و کنترل می‌شوند؛ عوامل محلی کنترل‌کننده مکان (آرایش جغرافیایی جزایر گرمایی) و عوامل بیرونی کنترل‌کننده زمان (رژیم جزایر گرمایی).

Asadi و همکاران (2021) در پژوهشی به ارزیابی خودهمبستگی فضایی بارش ایران پرداختند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که تغییرات بارش در ایران دارای الگوی خوشه‌ای بالا می‌باشد. در این بین بر اساس شاخص محلی موران و لکه‌های داغ، بارش در کرانه‌های ساحلی دریای خزر و بخش‌های غرب و جنوب‌غرب کشور (عمدتاً زاگرس) دارای خودهمبستگی فضایی مثبت و بخش‌هایی از نواحی مرکزی و همچنین بخش‌هایی از جنوب شرق کشور و نواحی مرکزی دارای خودهمبستگی فضایی منفی بوده است. در سایر مناطق کشور (کمتر از یک چهارم مساحت کل کشور) بارش هیچ‌گونه الگوی معناداری یا خودهمبستگی فضایی نداشته است. بروندادهای آماره‌های مورد مطالعه بیانگر این امر بوده است الگوهای پربارش در مناطق جنوبی در حال عقب نشینی بوده و تنها به کانون‌های عمده در زاگرس و کرانه‌های دریای خزر در حال محدود شدن می‌باشد.

حذف و دفع پوشش گیاهی از سطح زمین به هر دلیل که انجام گیرد، باعث تغییر خصوصیات سطح آن شده و ازاین رو در تراز انرژی و جرم آن تغییراتی به وجود می آورد.بر اساس شواهد و یافته های آمار =ی، اقلیم کره زمین به ویژه در مناطق شهری رو به تغییر می رود و از طرفی جزیره حرارتی شهر ناشی از ویژگی های شهرسازی، آلودگی هوا، گرمای انسانی، وجود سطوح نفوذناپذیر در سطح شهر، خواص حرارتی مواد شهری می باشد، آثار مزبور حاصل دخالت و تعارض انسان در عملکرد سیستم طبیعی است. غالباً دستکاری و تغییر در چرخه طبیعی آب و انرژی باعث پیامدهای پیچیدهای در نظام سیستم طبیعی شده و پسخورهای متفاوتی را به دنبال خود به وجود می آورد. لذا هدف از انجام این پژوهش شناسایی حدآستانه دمایی وجزایرحرارتی شهر کرمان باتاکیدبرتحولات کاربری زمین(فضای سبز) با رویکرد شهر سالم بوده است

 

مواد و روش 

رویکرد حاکم بر پژوهش حاضر توسعه¬ای- کاربردی است، که سعی دارد بررسی نقش فضای سبز در جزیره گرمایی شهر کرمان با استفاده از تصاویر ماهواره ای بپردازد. بر این اساس با استناد به روش توصیفی-تحلیلی و بر مبنای مطالعات و بررسی های میدانی و پیمایشی، شهر کرمان مورد بررسی قرار گرفته و از نرم افزار های GIS,ENVI,SPSS استفاده شده است.

1-2 منطقه مورد مطالعه

شهر کرمان در ۵۰ درجه و ۵۷ دقیقه طول شرقی و ۱۷ درجه و ۳۰ دقیقه عرض شمالی قرار دارد و یکی از شهرهای بزرگ ایران و مرکز استان کرمان به عنوان پهناورترین استان ایران در جنوب شرقی این کشور واقع شده است. جمعیت این شهر طبق سرشماری بر اساس آمار سال ۱۳۹۵ معادل ۵۳۷۷۱۸ نفر بوده است کرمان یکی از پنج شهر تاریخی ایران است. وسعت شهر کرمان حدود ۱۳۰۰۰ هکتار میباشد. شهر کرمان یک مرکز جمعیتی و بزرگترین شهر در جنوب شرقی ایران است و به لحاظ صنعتی، سیاسی، فرهنگی و علمی مهمترین شهر جنوب شرق کشور است. شهر کرمان با ۱۷۵۶ متر ارتفاع از سطح دریا سومین مرکز استان بلند و مرتفع ایران محسوب میشود. علاوه بر این بنا به اعلام روابط عمومی سازمان جهادکشاورزی استان کرمان با توجه به بررسیهای بعمل آمده و گشت زنی در مناطق حاشیه ای شهر کرمان در سال ۹۳ تغییر کاربری اراضی کشاورزی به میزان ۲۷۰ هکتار از اراضی دارای سابقه کشاورزی در محدوده مناطق طاهر آباد ، محمد آباد ، حسن آباد و مستوره در حاشیه غربی شهر کرمان بدون مجوز تغییر کاربری یافته بود که این امر تداوم داشته و نشان دهنده وقوع تغییرات در شهر کرمان و حاشیه های آن می باشد.

 

شکل 3- موقعیت منطقه مورد مطالعه در ایران

موقعیت ایستگاه سینوپتیک شهر کرمان برای پایش دمای هوای شهر سالم

ایستگاه های سینوپتیک ایستگاه هایی هستند که بر اساس نیازهای ملی منطقه ای و بین المللی پارامترهای هواشناسی برحسب نوع ایستگاه در ساعت استاندارد تعیین شده انجام و در قالب گزارش سینوپ و به منظور انواع کاربریهای پیش بینی هواشناسی صدور اخطاریه ها مطالعات اقلیمی و ... ارسال میکنند این نوع ایستگاهها دیدبانیهای جوی را به صورت شبانه روزی و به منظور استفاده در سطح بینالمللی انجام میدهند همچنین این ایستگاهها گزارشهای جوی را در هر ساعت یکبار تهیه و در زمان مقرر به مرکز سوئیچ سازمان هواشناسی ارسال میگردد که حاصل فعالیت شبانه روزی این ایستگاهها هشت گزارش سینوپ با فاصله زمانی سه ساعت و ۱۴ گزارش با فاصله زمانی یک ساعت میباشد و در ایستگاه های سینوپتیک جو بالا علاوه بر موارد ذکر شده تهیه گزارش جوی سطوح فوقانی اتمسفر بر عهده دارد که نقش بسزایی در امور هوانوردی ایفا میکند و همچنین فعالیت ایستگاههای سینوپتیک تکمیلی به صورت ۱۲ ساعت میباشد که از ساعت 30/06 صبح تا ساعت 30/18 بعد از ظهر به وقت محلی فعالیت دارند و در این مدت ۵ گزارش سینوپ با فاصله زمانی سه ساعت و ۸ گزارش متار با فاصله زمانی یک ساعت به مرکز سوئیچ سازمان هواشناسی ارسال می نمایند. به طور معمول در این ایستگاهها ، دما ، رطوبت فشار هوا میزان دید افقی سمت و سرعت وزش باد پدیده های مهم، میزان ابرناکی و نوع ابرها و میزان بارندگیها و مدت تابش آفتاب ثبت و گزارش میشود. در این ایستگاه ها ممکن است تجهیزات مربوط به اندازه گیری تبخیر ۲۴ ساعته و دمای عمق خاک نیز موجود باشد (سایت آب و هوا شناسی کل استان کرمان) که در جدول زیر موقعیت ایستگاه سینوبتیک شهر کرمان نشان داده شده است.

جدول 3- موقعیت ایستگاه سینوپپتیک شهر کرمان

سال تأسیس	مشخصات جغرافیایی					کد	محل ایستگاه	نوع ایستگاه
	ارتفاع		عرض		طول
1328	8/1753	30	15	56	58	40841	کرمان	سینوپتیک

 

برآورد قابلیت انتشار (Emissivit)در شهر سالم

مقدار قابلیت انتشار (Emissivity) بر روی مقدار دمای سطح به شدت تأثیر گذار است. قابلیت انتشار یک ماده واقعی در مقایسه با جسم سیاه بسته به نوع ماده تشکیل دهنده پدیده ها مختلف متفاوت و در طول موجهی مختلف ناحیه مادون قرمز حرارتی با یکدیگر تفاوت میکند. به همین دلیل پدیده های مختلف را با وجود دمای یکسان میتوان با استفاده از این پارامتر تشخیص داد (15) که این قابلیت انتشار اجسام وابسته به طول موج است. یعنی هنگامی که قابلیت انتشار انرژی از اجسام واقعی در طول موجهای مختلف اندازه گیری شود، مقادیر متفاوتی حاصل خواهد شد. قابلیت انتشار برخی از مواد طبیعی در محدوده طول موج ۱۲-۸ میکرومتر که در سنجش از دور کاربرد زیادی دارند دیده میشود. وند گریند و اوو در سال (۱۹۹۳) رابطه بین شار تابشی و شاخص پوشش گیاهی را به دست آوردند مقدار قابلیت انتشار اجسام با استفاده از شاخص پوشش گیاهی از طریق رابطه زیر محاسبه میشود.

 

E = قابلیت انتشار اجسام

E=0.004 FVC + 0.986

گام اول تحلیل و پایش تصاویر ماهواره ای شهر کرمان با استفاده از نرم افزارENVI 

در این بخش با استفاده از 3 تصویر ماهواره­ای در بازه زمانی مورد مطالعه (1365، 1385و 1400) طبقات پوشش حرارتی برا شهر کرمان استخراج گردید و با مقایسه تصاویر طبقه بندی شده، تغییرات دمایی در شب و روز در شهر کرمان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

 

 

 

 

جدول 4. آمار استخراج شده از تصاویر لندست 4 و 7  در شهر کرمان

تصویر طبقه بندی شده	صحت کلی	ضریب کاپا
1365	98.2234	0.9252
1385	99.9820	0.9323
1400	99.4012	0.9167

در اینجا هدف آن است که بین درجه روشنایی تصویر ماهواره ای و نوع کاربری زمین یک رابطه پیدا شود و سپس به هر پیکسل یک برچسب کاربری داده شود. برای طبقه بندی تصاویر ماهواره ای شهر کرمان 4 کلاس به شرح زیر تعریف شده است: 1- کلاس اراضی ساخته‌شده (شامل کاربری مسکونی و غیر مسکونی ) 2- کلاس پوشش گیاهی (شامل اراضی منابع طبیعی و زراعی و فضاهای سبز شهری) 3- کلاس اراضی بایر 4- کلاس آب جهت طبقه بندی تصاویر ابتدا با استفاده از فاکتور  I در نرم افزار envi  ترکیب باندی بهینه انتخاب شد. با تعیین ترکیب باندی بهینه، باند هایی که عوارض موجود در تصویر را با بیشترین تمایز طیفی نشان می‌دهند، شناسایی می‌شود. درنهایت بعد از تعریف نواحی تعلیمی برای طبقه بندی و انتخاب باندهای بهینه، از روش حداکثر احتمال برای طبقه‌بندی تصاویر ماهواره‌ای استفاده شده است.

 

شکل 4:  طبقه بندی تصویر ماهواره­ای

سنجنده­های ماهواره لندست برای جمع­آوری داده­ها از سه باند مرئی (آبی، سبز و قرمز) و یک باند مادون قزمر نزدیک و دو باند مادون قرمز میانی و یک باند در بخش­های حرارتی استفاده می­کند که مجموع آنها 7 باند می­شود. لازم به ذکر است که تعداد باندها و قدرت تفکیک ماهواره­های سنجش‌ازدور با هم متفاوت است. در جدول (4-2)مشخصات سنجنده TM  و سنجنده استر که در این تحقیق مورداستفاده قرار گرفته است آورده شده است.

جدول4. باندهای سنجنده در ماهواره Landsat

باند	قدرت تفکیک	طیف نوری	محدوده طیفی
باند 1	30	آبی	518/0 – 452/0
باند 2	30	سبز	609/0- 528/0
باند 3	30	قرمز	693/0 – 626/0
باند 4	30	مادون قرمز	904/0 – 776/0
باند 5	30	مادون قرمز میانی	784/1 – 567/1
باند 6	30	مادون قرمز میانی	349/2 – 097/2
باند 7	120	گرهایی	42/12 – 45/10

در اینجا هدف آن است که بین درجه روشنایی تصویر ماهواره­ای و نوع کاربری یک رابطه پیدا شود و سپس به هر پیکسل یک برچسب کاربری داده شود

گام دوم ارزیابی شبکه های بوم شناختی سیمای سرزمین در سطح شهر کرمان از طریق (درخت پوشای مینیمم MST)

برای ارزیابی شبکه های بوم شناختی سیمای سرزمین در سطح شهر کرمان از طریق درخت پوشای مینیمم وضعیت طبق گام های تحلیل انجام گرفت و ماتریس مقایسات 17*17 تهیه و الگوی آن ارائه گردید.

جدول5.  ماترین مقایسات درخت مد نظر

E4	E3	E2	E1	D3	D2	D1	C4	C3	C2	C1	B3	B2	B1	A3	A2	A1
2	9	8	7	1	3	6	5	2	17	22	12	3	11	7	4	0	A1
1	3	1	6	7	4	3	8	9	12	3	4	1	6	7	0	4	A2
6	1	4	15	5	4	8	9	4	3	2	4	3	3	0	3	7	A3
3	8	9	12	3	4	1	6	5	4	8	9	4	0	2	4	11	B1
9	4	2	15	5	6	7	8	9	2	3	6	0	2	3	5	3	B2
3	5	7	2	8	3	2	1	8	5	3	0	3	3	5	2	12	B3
9	6	3	6	8	3	7	4	4	3	0	1	2	4	1	1	22	C1
9	3	9	3	2	5	7	9	2	0	3	4	5	1	6	3	17	C2
9	3	9	3	2	5	7	9	0	2	4	6	7	4	1	1	2	C3
5	4	8	4	9	2		0	2	3	2	7	9	6	4	6	5	C4
7	6	1	8	4	5	0	4	1	3	8	3	4	7	15	7	6	D1
6	7	5	8	5	0	4	1	6	1	9	5	2	9	5	4	3	D2
2	8	3	2	0	4	6	4	3	8	6	7	15	7	4	3	11	D3
6	8	3	0	2	4	7	15	9	4	3	2	5	6	8	8	7	E1
9	2	0	8	3	2	9	5	3	5	6	8	6	5	9	9	8	E2
8	0	4	9	5	1	7	4	9	6	8	3	7	6	4	12	9	E3
0	8	6	6	7	6	6	8	3	3	3	2	8	5	3	3	2	E4

همچنين چگونگي استخراج در قالب شكل و اعداد متناظر با آن نيز با توجه به شاخص های 17 گانه در قالب جدول (5) و شکل (5) ارائه گردید.همان­گونه كه ملاحظه مي­شود، با توجه به دريافت اطلاعات ورودي شبكه واقعي و جهت­دار در سطح شهر کرمان برای شناسایی مدل بوم شناختی سیمای سرزمین سناریو های سه گانه متفاوتی با توجه به شاخص های 17 گانه ارائه گردید.

جدول 5. سناریوهای بوم شناختی سیمای سرزمین

میزان اثر هر سناریو	تئوری توابع ریاضی	سناریو
شناسایی دسترسی مسکونی و مساحت سهم اجزای تشکیل دهنده سناریو		سناریو (ساخت و ساز)
شناسایی مساحت سهم اجزای تشکیل دهنده سناریو		سناریو (طبیعی)
دسترسی های مناسب و شناسایی مساحت سهم اجزای تشکیل دهنده سناریو		سناریو (فضاهای باز)

خروجي متناظر بهينه­ترين سناریوهای اجراشده در محيط 2016 MATLAB ، در قالب شكل (5) ارائه گردید لازم به ذکر است تمامی مراحل بعد از کد نویسی و RUN کردن نرم افزار اتفاق افتاده است.

جدول 6.  محاسبات عددی پیاده سازی شده در محیط متلب

sig	Nodes	MST	مسیر پیسنهادی
001/0	001/1	12/84	سناریو 1
001/0	001/1	31/77	سناریو 2
001/0	001/1	49/75	سناریو 3

 

نتایج و بحث

اثرات پیکربندی های فضایی خوشه های پوشش زمین بر افزایش دمای سطح زمین و شکل گیری جزایر حرارتی شهری کرمان با استفاده spss و smart pls

با توزیع پرسشنامه ها میان جامعه آماری مورد پژوهش مشخص گردید، علاوه بر اثرگذاری نوع پوشش زمین بر شکل گیری جزایر حرارتی، که پیشتر بدان پرداخته شد، عوامل دیگری هم چون الف) شیوه های پیکربندی فضایی، الگوهای فضایی استقرار و نحوه کنار هم قرارگیری انواع خوشه های حرارتی و پوشش زمین و نیز ب) شاخص های متریک خوشه ها شامل ابعاد و اندازه و میزان پیوستگی و یکپارچگی بر شدت جزایر حرارتی اثرگذار است.

 

شکل 5- دسته بندی پوشش های سطح زمین در خوشه ها

رفتار حرارتی این خوشه ها با یکدیگر متفاوت است:

-       رفتار حرارتی خوشه ی سطوح گرم در روزهنگام با تابش مستقیم خورشید، سطوح داغ به سرعت شروع به جذب نور خورشید کرده و داغ می شوند. خاک به سرعت گرم میشود و گرما را در محیط آزاد می کند؛ آسفالت نیز به دلیل رنگ تیره به سرعت داغ میشود از سوی دیگر همان طور که در روز پوشش داغ با طلوع خورشید به سرعت داغ میشود، در زمان غروب خورشید نیز به سرعت دما در این خوشه از دست می رود. رفتار حرارتی خوشه ی سطوح معتدل سطوح معتدل مانند ساختمانها و چمنزارها به دلیل ظرفیت حرارتی بالا با طلوع خورشید به تدریج گرما را جذب کرده و با غروب خورشید به تدریج گرما را در محیط رها می کند. بنابراین با غروب خورشید و شب جزایر حرارتی در این خوشه ها افزایش مییابد به گونه ای که به عنوان گرمترین خوشه شناخته میشوند. رفتار حرارتی خوشه ی سطوح خنک: سطوح خنک نیز به دلیل برخورداری از فرآیند تبخیر در طول روز، از جذب گرما جلوگیری میکند و بنابراین هم در شب و هم در روز خنک تر هستند.

-       با توجه به رفتار متفاوت پوششها در اقلیمهای متفاوت در شهری مانند کرمان با اقلیم خشک و نسبتا خشک، با غروب آفتاب در بخش بیرونی شهر دما به سرعت کاهش مییابد و جزایر حرارتی در بخش مرکزی شهر شروع به شکل گیری میکند. به این دلیل که در اقلیمهای گرم و خشک دمای خاک دارای بیشترین مقدار است ولی مناطق ساخته از دمای متوسطی برخوردارند در اقلیمهای معتدل و مرطوب برعکس خاک دمای بسیار پایینی دارد ولی مناطق ساخته شده گرمترین نقاط شهری هستند.

 

 

جدول 7. دمای خوشه ها در مناطق مختلف شهر کرمان

میانگین دما در روز تابستانی	پوشش زمین (درصد)		مناطق
	خوشه گرم	خوشه سرد
34.13	17.47	10.23	M1
36.03	25.17	3.7	M2
34.84	13.46	7.22	M3
36.75	31.79	7.31	M4
35.7	30.81	5.85	M5

 

براساس جدول فوق، مناطق عمدتاً پیرامون نیمه پایینی شهر از میانگین دمای بالاتری نسبت به دیگر مناطق برخوردار هستند.

 

 

شکل 6. رابطه میان سهم خوشه های سرد و گرم بر شدت جزایر حرارتی در مناطق مختلف شهر کرمان

 

شکل 7. تاثیر شاخص پیوستگی خوشه های گرم بر دمای شهر کرمان

براساس طبقه بندی انجام شده، در کرمان سطوح گرم با شدت های متفاوت تشکیل خوشه داده اند. (حدود 27 درصد از سطح شهر توسط خاک و آسفالت پوشیده شده است). با توجه به جدول زیر تقریبا می توان این گونه نتیجه گرفت که حدود نیمی از سطوح گرم دارای ضریب پیوستگی خوشه ای بالا هستند و در نتیجه حرارت ناشی از آن ها نیز تشدید می شود.

جدول 8. میانگین دمای دسته های مختلف پیوستگی سطوح گرم

 

اثر ضریب یکپارچگی خوشه ای، در قسمت های پیرامونی شهر دارای شدت بیشتری بوده که باعث افزایش شدت جزایر حرارتی شده است. علت آن، اراضی توسعه نیافته و بایر شهری یکپارچه و وسیعی است که توسط خاک پوشیده شده اند.

بررسی سازوکار فرمی و متریک انواع پوشش بر شکل گیری جزایر حرارتی شهری

با توجه به اطلاعات به دست آمده از پرسشنامه ها و نتایج به دست آمده از تحلیل مطالعات پیشین در فصل دوم، هر چه سطوح گرم در کنار یکدیگر استقرار یابند موجب ایجاد خوشه گرم پیوسته با ابعاد گسترده می شوند که در ادامه ضریب یکپارچگی خوشه افزایش یافته و نهایتا باعث تشدید جزایر حرارتی شهری می شود. با این پیش فرض، مطابق شکل زیر در فاصله ی X رفتار پوشش ها ثابت است ولی پس از آن فاصله یعنی در شعاع n-x رفتار حرارتی تشدید می شود. براین اساس در صورت شناسایی این فاصله ی بهینه به تفکیک انواع پوشش، می توان به نوعی با تدابیر برنامه ریزانه هم چون کاشت ردیف درختان یا طراحی مسیرها و کریدورهای آبی در این فواصل جهت قطع پیوستگی پوشش های گرم اقدام نمود.

 

شکل 8. تقسیم متریک سطوح با توجه به تشدید دما

جدول 9- رابطه کاربری با دمای سطح زمین سال 2002

 

 

شکل 9- نمودار رابطه کاربری با دمای سطح زمین سال 2002

جدول 10- رابطه کاربری با دمای سطح زمین سال 2013

 

 

شکل 10- نمودار رابطه کاربری با دمای سطح زمین سال 2013

جدول 11- رابطه کاربری با دمای سطح زمین سال 2018

 

 

شکل 12- نمودار رابطه کاربری با دمای سطح زمین سال 2018

 

 

 

 

شکل 13. پروفیل دمایی پوشش در نقاط مختلف سطوح با استفاده از نرم افزار SPSS

 

جدول 12- همبستگی پیرسون خوشه ها

همبستگی پیرسون	ناحیه	نوع خوشه
0.363	ناحیه 1	خوشه گرم
0.5	ناحیه 2	خوشه گرم
0.562	ناحیه 3	خوشه گرم
0.724 -	ناحیه 4	خوشه سرد
0.578 -	ناحیه 5	خوشه سرد

 

مطابق تصاویر فوق، فاصله بهینه در پوشش اراضی ساخته شده به دلیل استفاده از مصالح متنوع و متعدد متغیر بوده و از الگوی خاصی پیروی نمی کند. به ین معنا که امکان تشخیص این فاصله مشروط به تحلیل ها و مدلسازی می باشد.

 

4 نتیجه گیری

دمای سطح زمین یکی از پارامترهای کلیدی در مطالعات شهرها میباشد چراکه تقریب با دمای هوای لایه های پایینی اتمسفر شهری که مرکز موازنه انرژی سطح زمین میباشد و تعین کننده اقلیم میان ساختمانها و مؤثر بر زندگی و آسایش ساکنان شهری است برابری میکند سنجنده های حرارتی قادر هستند تا جزایر حرارتی سطح زمین را با استفاده از مقدار رادیانس صادر شده از مناطقی که در میدان دید سنجنده قرار میگیرند را ارزیابی کنند. به طور کلی پارامتر LST ، پارامتر کلیدی در فیزیک رفتاری سطح زمین است. دمای سطح زمین یکی از پارامترهای کلیدی در مطالعات شهرها میباشد. چراکه تقریبا با دمای هوای لایه های پایینی اتمسفر شهری که مرکز موازنه انرژی سطح زمین میباشد و تعین کننده اقلیم میان ساختمانها و مؤثر بر زندگی و آسایش ساکنان شهری است برابری می.کند پس از طبقه بندی دمایی شهر کرمان، محدوده های دمایی مختلف بر روی نقش ههای حرارتی شهر مشخص شدند مقایسه نتایج پژوهش حاضر نشان داد که تبدیل ۴۲۹۳,۸۱ هکتار از اراضی کشاورزی به اراضی مسکونی و بایر و کاهش فضای سبز درون ،شهر عامل اصلی افزایش دمای سطح و گسترش جزایر حرارتی شهری در شهر کرمان بوده است. البته نمیتوان تأثیر زمینهای بایر اطراف شهر که در سال ۲۰۱۳ نسبت به سال ۲۰۰۲ با افزایش ۵۹۱,۰۳ هکتاری رو به رو بوده را در افزایش دما نادیده گرفت علاوه بر این افزایش ۱۰۵۴٫۸ هکتاری راه ها که قابلیت جذب انرژی بالایی را دارند نیز تأثیر فراوانی در افزایش دما و ایجاد جزایر حرارتی شهر کرمان دارد که تقریباً برابـر بـا افـزایش مساحت طبقه دمایی بسیار گرم بوده است. بررسی تغییرات توزیع فضایی دمای سطح زمین و جزیره حرارتی نشان داد با از بین رفتن پوشش گیاهی داخل و اطراف شهر طبقه دمایی بسیار خنک، جای خود را به طبقه ی دمایی متوسط داده است. همچنین با دستکاری دامنه های اطراف ،شهر دمای آنها افزایش یافته و به طبقه دمایی گرم تغییر یافته اند و با توجه به این که در این پژوهش رابطه بین کاربری اراضی و دما اثبات شده است بر همین اساس مدلسازی و پیشبینی انجام شده برای سال ۱۴۰۴ به عنوان پایان برنامه ششم توسعه نشان می دهد که شهر کرمان همچنان روند کاهش فضای سبز و افزایش مناطق مسکونی را ادامه خواهد داد که این امر موجب گرمتر شدن دمای شهر کرمان می.شود نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از داده های ماهواره ای چند زمانه و ترکیب روشهای معمول بررسی جزایر حرارتی بررسی تغییرات توزیع زمانی مکانی جزایر حرارتی شهری نسبت به تغییرات کاربری شهری، رابطه جزایر حرارتـی بـا پوشش گیاهی و کاربری – پوشش زمین میتواند دیدی همه جانبه از نحوه شکل گیری و گسترش جزایر حرارتی شهری به دست دهد. علاوه بر این نتایج تحقیق حاضر که نشان دهنده نقش آب و پوشش گیاهی در کاهش دما دارد با نتایج تحقیقاتی که دکتر علوی پناه و همکاران برای شهر مشهد انجام داده است و همچنین دکتر فیضی زاده و همکاران برای مهاباد انجام داده اند همسویی دارد.

تغييرات سطوح زمين و اتمسفر عميقاً با ساخت و ساز و عملكرد شهرها مرتبط هستند. مواد سطحي جديد با ساختمان ها، جاده ها، و زيرساخت هاي ديگر، همراه با تغييرات مورفولوژي سطح، مبادلات انرژي و آب و جريان هوا را تغيير مي دهد اين تغييرات با انتشار انساني مستقيم گرما، دي اكسيد كربن و آلاينده ها تركيب شده و منجر به يك اقليم شهري متمايز مي­شود. يكي از شناخته شده ترين اثرات توسعه شهر، جزيره حرارتي شهري است پديدهاي كه به موجب آن مناطق شهري درجه حرارت بالاتري نسبت به مناطق روستايي اطراف آن تجربه مي­كنند سطوح غير قابل نفوذ در مناطق شهري معمولاً بازتاب كمي دارند به اين معني كه بيشتر تابش خورشيد توسط سطح جذب مي­شود سطوح غير قابل نفوذ از نفوذ آب رواناب به زمين جلوگيري ميكند كه باعث كاهش رطوبت خاك منطقه ميشود. اين تا حد زيادي رطوبت قابل دسترس براي دفع حرارت از طريق فرآيند انتقال حرارت نهان تبخير را كاهش مي­دهد. جزیره حرارتی شهر به منطقه ای اطلاق می گردد که دمای آن ناحیه بیشتر از محیط اطراف باشد به عنوان نتیجه در این پژوهش باید گفت در سطح سناریو های مطرح شده سناریو (ساخت و ساز) در پهنه ساخت و ساز در سال 1365 از 100 درصد پهنه موجود در سطح شهر کرمان 44/42 درصد به لکه ساخت و ساز اختصاص دارد. در سال 1385 این عدد به 27/49 درصد و در سال 1400 به 02/59 درصد رسیده است. نتایج متریک مساحت نشان می دهان بیشترین قسمت سیمای سرزمین منطقة مورد مطالعاتی را لکه های ساخته شده است.. این روند کاهشی در بین لکه های موجود در این بخص نیازمند بررسی و پیشنهادات ویژه است. برای بررسی وشناخت جزایر گرمایی شهر کرمان متکی بر تغییر و تحولات آلودگی در این شهر پس از بررسی­های انجام گرفته در مورد میزان انتشار آلودگی و تولید دی اکسید کربن در 8 بخش وضعیت هر شاخص از نظر میزان انتشار بررسی گردید در ادامه نیز با توجه به یافته­های این پژوهش با تجمیع نقشه­های 8 گانه مرحله قبل و با توجه به اینکه وضعیت تحلیل تصاویر ماهواره چه چیزی را نشان می­دهد وضعیت جزیار گرمایی حاصل از آلودگی در شهر کرمان ارائه گردید.

 

 

منابع 

1.       بذرافشان ،جواد ،طولابی نژاد،مهرشاد و میثم طولابی نژاد(1397)تحلیل فضایی تفاوت های  تاب آوری درنواحی شهری و روستایی در برابر مخاطرات طبیعی مطالعه موردی :شهرستان پل دختر.پژوهش های روستایی،دوره9،شماره1.

2.       پناهی ،قاسم و کاظم اسماعیلی (۱۳۹۷). توصیه رویکردهای نوین در مدیریت سیلاب شهری، نشریه آب و توسعه پایدار، سال پنجم،شماره1، 93-100.

3.       پيران، پرويز، ( 1387) تحليل جامعه شـناختي مسـكن شهري در ايران : اسكان غير رسـمي در مجموعـه مقالات مسائل اجتمـاعي ايـران ويـرايش انجمـن جامعه شناسي ايران، نشر آگه، تهران

4.       تقوایی، مسعود، صفرآبادی، اعظم، 1392. توسعۀ پایدار شهری و برخی عوامل موثر بر آن (مطالعه¬ی موردی:کرمانشاه). مطالعات جامعه¬شناختی شهری، سال سوم، شماره ¬ششم، دهاقان.

5.        جليلي، عادل و الهه خسـروي (1387( پژوهشـي بـر راهبردهاي توسـعه فضـاي سـبز در طـرح جـامع تهران، منـابع طبيعـي شـماره 81 ،زمسـتان 1387 : .176 - 185

6.       چاروسایی ، اکبر و مریم ایلانلو (1397) تعاریف و مفاهیم تاب آوری شهری،مجموعه مقالات کنگره بین المللی معماری و شهر سازی معاصر پیشرو در کشور های اسلامی،اردیبهشت 97.

7.       قهاری ، غلامرضا و مهندس سید حمید مصباح، (۱۳۹۶). اثر سیل استثنایی بهمن ۱۳۹۵ بر تغذیه مصنوعی آبخوان در سامانه پخش سیلاب گربایگان فسا، مجله سامانه های سطوح آبگیر باران، سال پنجم،شماره2،تابستان1396.صص ۳۹-۵۰

8.       محمدی سرین دیزج، مهدی، احد نژاد روشتی، محسن، (1400) تحلیل تاب آوری فیزیکی- کالبدی نواحی شهری در برابر زلزله با ارائه سناریو (مورد مطالعه: شهر زنجان(،نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال بیست و یکم، شماره 60 ،بهار 1.

9.       محمدي، جمال، شفقی، سیروس، نوري، محمد(1393)، تحلیل ساختار فضایی– کالبدي بافت فرسوده شهري با رویکرد نوسازي و بهسازي (مطالعه موردي: بافت فرسوده شهر دوگنبدان)، مجله علمی -پژوهشی برنامه¬ریزي فضایی جغرافیا، سال چهارم، شماره دوم، تابستان، صص105-128

10.       رضائی زاده مهابادی، کامران؛ تات، محمد (1401). بررسی تاثیر طراحی و معماری سبز بر مناطق متراکم شهری با تاکید بر تعدیل جزایر حرارتی)مورد مطالعه: منطقه ۱۴ شهرداری تهران محل انتشار: نهمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم جغرافیا، معماری و شهرسازی ایران.

11.       سامی، ابراهیم؛ کرباسی، پوران؛ اخوان، زهرا (1402). ارزیابی نقش کاربری اراضی بر شکل گیری جزیره حرارتی در شهر مراغه محل انتشار: فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، دوره: 10، شماره: 36.

12.       Jianguo, W. (2018). Landscape Ecology, Landscape Ecology

13.       Jim, C.H., & Chen, W.Y. (2009). Ecosystem services and valuation of urban forests in China, Cities, 26, 187–194

14.       Pathways, Resources, Conservation & Recycling, 125: 115–130. 48.

15.       Zhang, Q., Su, S. (2016). Determinants of urban expansion and their relative importance: a comparative analysis of 30 major metropolitans in China. Habitat Int, 58: 89–107. 47.

16.       Zhang, Z. Gao, J. (2016). Linking landscape structures and ecosystem service value using multivariate regression analysis: a case study of the Chaohu Lake Basin, China, Environ Earth Sci, 75, -51-38. 46.

17.        Zhao, Y.B., Wang, S.J., & Zhou, C.S. (2016). Understanding the relation between urbanization and the eco-environment in China's Yangtze River Delta using an improved EKC model and coupling analysis. Sci. Total Environ, 571: 862–875

18.       Fallah Galharei, G. A., & Asadi, M. (2018). An Assessment of Spatial-temporal Alteration of Sunshine Hours in Iran. Geography and Planning, 22(64), 229-246.

19.       Asadi, M., & Karami, M. (2017). Representation of temperature variability in Fars province using spatial statistics. Geographical Researches, 32(1), 64-75.

20.       Entezari, A., Dadashi Rudbari, A., & Asadi, M. (2016). Assessing the autocorrelation of spatial-temporal temperature change in heat islands of Khorasan Razavi Province. Journal of Geography and Environmental Hazards, 4(4), 125-146.

21.       Asadi, M., Khorshiddoust, A. M., & Dadashi Roudbari, A. A. (2021). Assessment the spatial correlation of precipitation in Iran. Geography and Planning, 24(74), 1-11.

 

 

 

1