Subject Areas : geographical and environmental
jafar bahari 1 , Shahla Bahari 2 , Samira Mohammadi 3
1 - دانش آموخته دکتری مدیریت گردشگری،دانشگاه علم و فرهنگ،تهرانفایران
2 - Department of Management ,Payame Noor University ,P.O.Box 19395-3697 , Tehran ,Iran.
3 - Phd Student In Tourism Management, University of Science and Culture, Tehran, Iran.
Keywords:
Abstract :
بیچرانلو، عبداالله، طالبیان، حامد، زند وکیلی، سارا (۱۳۹۴)، بازنمایی حریم خصوصی در رسانه های اجتماعی: مردم نگاري کاربران ایرانی فیس بوك، مطالعات رسانه های نوین، سال اول، شماره۱، صص ۶۹-۹۹.
رضاقلی زاده، بهنام (۱۳۸۹)، مروري بر اثرات رسانه ها بر گردشگري، فصلنامه پژوهش هاي ارتباطي، سال هفدهم، شمار۴، صص ۱۵۹-۱۸۵.
شیخ، رضا، شامبیاتی، هانیه (۱۳۹۴)،تحلیل محتواي شبکه هاي اجتماعی مجازي با رویکرد نتنوگرافی بر اساس اطلاعات ناقص، مطالعات رسانه هاي نوین، سال اول، شماره۴، صص ۱۷۹-۲۰۳.
کروبی، مهدی، فکری زاد، نازنین (۱۳۹۶)،نقش رسانه ها در ترویج گردشگری غذایی در شهرستان رشت، فصلنامه علمی- ترویجی جامعه، فرهنگ و رسانه، سال ششم، شماره۲۳، صص ۱۲۷-۱۵۰.
کروبی، مهدی، باقری، فاطمه (۱۳۹۷)،نقش رسانه های ارتباطی در ایجاد نگرش پایداری در صنعت گردشگری، فصلنامه گردشگری علم و فرهنگ، سال پنجم، شماره۱۰، صص ۵۳-۷۷.
کروبی، مهدی(1390)، رسانه های ارتباط جمعی و انتخاب مقصد گردشگری، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات مدیریت گردشگری، دوره 7، شماره 20، صص 111- 136.
بهاری، جعفر، صالحی، صادق، بذله، مرجان (1397)، تأثیر تعهد مدیریت در کیفیت خدمات بر رضایت شغلی کارکنان در صنعت هتل داری مورد مطالعه: هتل های پنج ستاره شهر تبریز، دو فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات اجتماعی گردشگری، سال 6، شماره 11، صص 27- 56. مومنی، منصور (۱۳۸۷)،تحلیل های آماری با استفاده از SPSS ،تهران: کتاب نو.
کوهی، الهام، میبودی، حسین، طالشی، مصطفی، کوهی،الهه (۱۳۹۲)، نقش رسانه های ارتباط جمعی در توسعه و پیشرفت صنعت گردشگری پایدار (مطالعه موردی: شهرستان آمل) ، فصلنامه آموزش محیط زیست و توسعه پایدار، سال دوم، شماره اول، صص ۱۹- ۳۰.
سعدیان، عبدالحسین «سرزمین و مردم ایران»، تهران، انتشارات علم و زندگی، ۱۳۶۹.
سیدی¬زاده، احسان، عباسیان، علی اکبر «بجنورد گذرگاه شمالی خراسان»، مشهد، انتشارات اردشیر،۱۳۷۲.
پاپلی یزدی، محمدحسین «کوچ نشینی در شمال خراسان»، ترجمه: اصغر کریمی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، ۱۳۷۱.
صبار، شاهو، هیان، دوان(۱۳۹۴)، عوامل مرتبط با میزان اعتماد مخاطبان به رسانه هاي نوین و سنتی (نگاهی به نوع رسانه، محتواي پیام و ویژگی هاي مخاطب)، مطالعات رسانه هاي نوین، سال اول، شماره۴، صص ۲۰۵-۲۴۷.
شعبان، داریوش(۱۳۹۲)،نحوه انعکاس مطالب گردشگری در مطبوعات محلی شهرستان خرمآباد (تحلیل محتوای پنج نشریه منتشره شهرستان خرمآباد) ، پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: عباس اسدی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
رنجبریان، بهرام ، زاهدي، محمد(۱۳۸۸)،خدمات صنعت گردشگري، اصفهان: چهارباغ.
ضیایی، محمود، تراب احمدي، مژگان(۱۳۹۱)، شناخت صنعت گردشگري با رویکرد سیستمی، تهران: علوم اجتماعی.
ضرغام بروجنی، حمید، حیدری، اصغر(۱۳۹۵)،تاثير رسانه هاي نوين بر توسعه استراتژي هاي گردشگري در راستاي اهداف سند چشم انداز بيست ساله کشور افق (۱۴۰۴)، فصلنامه میراث و گردشگری، سال اول، شماره ۲، صص ۱۳- ۲۵.
نصر الهی، اکبر، شریفی، فرزانه، حقیقی، محمدرضا(۱۳۹۳)،نقش رسانههای تخصصی حوزه حمل و نقل در توسعه گردشگری ملی، فصلنامه مطالعات رسانه ای، سال نهم، شماره ۴، صص ۱۳۷- ۱۵۰.
میناتزی، روبرتا (۱۳۹۵)، بازاریابی رسانه های اجتماعی در گردشگری و مهمان نوازی، مترجم محسن نظری و مهدی طباطبایی، تهران: انتشارات مهکامه.
اسمیت، ملانی، مکلئود، نیکولا، و روبرتسون، مارگارت (۱۳۹۱)، مفاهیم کلیدي در مطالعات گردشگري، ترجمه جعفر باپیري، تهران: مهکامه.
خاکی، غلامرضا (۱۳۹۰). " روش تحقیق با رویکردي به پایان نامه نویسی "، تهران، انتشارات بازتاب.
جعفری مهر آبادی، مریم، اکبری، مجید، عطایی، فرزانه، رازقی چمازکتی، فرزانه (۱۳۹۶)،مدل یابی ساختاری-تفسیری عوامل موثر بر توسعه گردشگری غذا (مطالعه موردی: شهر رشت)، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، سال دوازدهم، شماره ۳، صص ۶۸۱- ۶۹۸.
Amaro, S., Duarte, P., and Henriques, C. (2016). Travelers’ Use of Social Media: A clustering Approach, Annals of Tourism Research, No. 59: 1-15.
Anderson, C. K. (2012), The impact of social media on lodging performance ,Cornell Hosp Rep 12 (5). Pp:4-12.
Ayeh, J.K., Leung, D., Au, N. and Law, R. (2012). Perceptions and strategies of hospitality and tourism practitioners on social media: An exploratory study. In Fuchs, M., Ricci, F. and Cantoni, L. (Eds.), Information and Communication Technologies in Tourism, Wien: Springer-Verlag.
Bodil Stilling, B., & Therkelsen, A.(2010). Food and Tourism: Michelin, Moussaka and McDonald’s, Aalborg University Denmark, TRU Progress.
Burmann, C. & Kirchgeorg, M. (2016). Managing Negative Word-of Mouth on Social Media Platforms; the Effect of Hotel Management Responses on Observers’ Purchase Intention, Wiesbaden: Springer Fachmedien.
Butler, R. W. (1990). The Influence of the Media in Shaping International Tourist Patterns. Tourism Recreation Research, 15(2), pp:46–53. Christou, Evangelos & Nella, Athina (2012), Web 2.0 and pricing transparency in hotel services, In: Singala M, Christou E, ' Gretzel U (eds) Social media in Travel, tourism and hospitality, Theory, Practice and cases, Ashgate, Surrey. pp: 316.
Croy, W. G. (2010), Planning for Film Tourism: Active Destination Image Management, Journal Tourism and Hospitality Planning & Development, 7(1). pp: 21-30.
Choi, S., Lehto, X.Y., Morrison, A.M. and Jang, S.C.S. (2012). Structure of Travel Planning Processes and Information Use Patterns, Journal of Travel Research, 51(1): 26-40.
Chung, N. and Koo, C. (2015). the Use of Social Media in Travel Information Search, Telematics and Informatics, No. 32: 215-229.
Chung, N. and Han, H. (2016). The Relationship among Tourists' Persuasion, Attachment and Change, Technological Forecasting & Social Change, http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S004016251630275X
Fotis, J., Buhalis, D. and Rossides, N. (2012). Social Media Use and Impact during the Holiday Travel Planning Process, Information and Communication Technologies in Tourism, Vienna: Springer.
Failte I.(2010). National Food Tourism Implementation Framework 2011- 2013, National TourismDevelopmentAuthority,from www.failteireland.ie/FailteIreland/.../FoodTourismImpleme.
Jennings, G. R. (2006), percepthions on quality tourism experience In: Jennings G.R., Nickerson N. P. (Eds.), Quality Tourism Experiences, Amsterdam: Elsavier Butterworth Heinemann, Oxford. pp: 252.
Hall, C. M. & Mitchell, R.(2005). Gastronomic tourism: Comparing Food and Wine tourism experiences, in M. Novelli(ed), Niche Tourism: Contemporary Issuse, Trend and Cases, Oxford: Butterworth-Heinemann: 73-88.
Henderson, J C.(2009). Food tourism reviewed, British Food Journal, 11(4): 317-326. Jeng, J. and Fesenmaier, D. (2002). Conceptualizing the travel decision making hierarchy: A review of recent developments, Tourism Analysis, 7(1): 15–32.
Guzman, T. L., & Sánchez-Cañizares, S.(2012). Gastronomy, Tourism and Destination Differentiation: A Case Study in Spain, Review of Economics & Finance, Article ID: 1923-7529-201201-63-0, PP: 63-72.
Kim, Y. G., Eves , A. & Scarles, C.(2009a). Building a Model of Local Food Consumption on Trips and Holidays: A Grounded Theory Approach, International Journal of Hospitality Management, 28(4): 423‐431.
Kim, Y. , Yuan,J., Goh, B. K. & Antun, A.M.(2009b): Web Marketing in Food Tourism: A Content Analysis of Web Sites in West Texas, Journal of Culinary Science and Technology, 7(1): 52‐64.
Kemp, S. (2016). Digital in 2016. Retrieved from http://wearesocial.com/uk/specialreports/ digital-in-2016.
Long, L. M.(2004). Culinary Tourism: A Folkloristic Perspective on Eating and Otherness. In L. M. Long(Eds.) Culinary Tourism, Kentucky, The University Press of Kentucky.
Minazzi, R. (2015). Social Media Marketing in Tourism and Hospitality, New York Dordrecht London: Springer Cham Heidelberg.
Munar, A. M. Jacobsen, JKS. (2014), Motivations for sharing tourism experiences through social media, Tourism Management, 43,pp: 46-54.
Pearce, P. L. (2005). Tourist Behavior: Themes and Conceptual Schemes, UK: Channel View Publications. Rudez, H.N. and Vodeb, K. (2015). Students’ Use of Social Media during the Travel Process, Tourism and Hospitality Management, 21(2): 179-190.
Shenoy, S. S.(2005). Food Tourism and the Culinary Tourist, Unpublished PhD thesis, USA:Clemson University.
White, L. (2010). "Facebook, friends and photos: A snapshot into social networking for generating travel ideas". En Sharda, N. (ed.). Tourism informatics: Visual travel recommender systems, social communities and user interface design. Hershey, PA: IGI Global, 115-129.
Xiang, Z., Wang, D., O’Leary, J. T., & Fesenmaier, D. R. (2014). Adapting to the Internet: Trends in Travelers’ Use of the Web for Trip Planning, Journal of Travel Research, 54(4), 511–527. doi:10.1177/0047287514522883.
Yurtseven, H. R., & Ozan, K.(2011). Local Food in Local Menus: The Case of Gokceada, Tourismos, An Internatinal Multidisciplinary Journal of Tourism, 6(2): 263-275.
مجله علوم جغرافيايي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد، دوره 20، شماره 46، بهار 1403، صص 75-54
تأثیر رسانه ها بر ترویج گردشگری غذایی در شهرستان بجنورد؛ در مراحل پیش از سفر، هنگام سفر و پس از آن
جعفربهاری
دانش آموخته دکتری مدیریت گردشگری، دانشگاه علم و فرهنگ تهران، تهران، ايران (نویسنده مسئول)
jafarbahari797@yahoo.com
شهلا بهاری
گروه مدیریت، دانشگاه پیام نور، صندوق پستی 3697-19395، تهران، ايران
سمیرا محمدی
دانش آموخته دکتری مدیریت گردشگری، دانشگاه علم و فرهنگ تهران، تهران، ايران
دريافت: 16/9/1398 پذيرش: 26/9/1402
چكيده
امروزه گردشگري غذا به يکي از گونه هاي گردشگري تبديل شده است که کشورهاي بسياري به اهميت آن به عنوان يکي از منابع جذب گردشگر پي برده اند. تحقیق حاضر با هدف تأثیر رسانه ها بر ترویج گردشگری غذایی در شهرستان بجنورد؛ در مراحل پیش از سفر، هنگام سفر و پس از آن در نوروز۱۳۹۸ صورت پذیرفته است. جامعه آماری این تحقیق کلیه گردشگران بازدید کننده از شهرستان بجنورد در نوروز۱۳۹۸ در نظر گرفته شده است. داده های مورد نیاز برای این تحقیق با روش نمونه گيري تصادفي دردسترس از گردشگران بازدید کننده از شهرستان بجنورد و با ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و بر اساس روش گردآوری داده ها توصیفی و از نوع پیمایشی است. همچنین از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار Smart pls به منظور تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که تأثیر رسانه در ترویج گردشگری غذایی در مراحل پیش از سفر، هنگام سفر و پس از آن تأیید شد.
کلمات کلیدی: گردشگری، گردشگری غذا، رسانه، اسمارت. پی. ال. اس، بجنورد.
مقدمه
در دنیای امروز که از آن به عصر ارتباطات و اطلاعات یاد می شود، هیچ صنعتی بدون بهره برداری از پتانسیل های وسایل ارتباط جمعی، نمی تواند راه پویایی و توسعه در اقتصاد پر رقابت جهانی وحتی محلی را بپیماید؛ صنعت گردشگری نیز از این قاعده مستثنی نیست. به طوری که فرایند برنامه ریزی سفر توسط گردشگران یک مقصد، تا حدود زیادی پیرامون رسانه ها شکل می گیرد(کروبی و فکری زاد، ۱۳۹۶: ۱۲۸). شبکه ها ورسانه های اجتماعی به عنوان مؤثرترین فضاي ارتباط جمعی در دنیاي امروزمحسوب می شوند(شیخ و شامبیاتی ، ۱۳۹۴). ظهور این نوع محیط رسانه اي باعث شده که میزان اطلاعات در دسترس افراد به شکل خارج از تصوري افزایش یابد (صبار و هیان، ۱۳۹۴) و بیش از هر زمان دیگر به جریان تولید، ذخیره، پردازش، بازیابی و مصرف اطلاعاتی پرداخته شود(بیچرانلو و همکاران، ۱۳۹۴). رسانه هاي اجتماعی به محیطی مشارکتی تبدیل شده اند و به افراد اجازه می دهند تا خود به عنوان یک رسانه عمل نموده و به انتشار و تسهیم اطلاعات سفر بپردازند (آمارو1 و همکاران، ۲۰۱۶). حضور رسانه های اجتماعی در فرایند تصمیم گیری و برنامه ریزی سفر (قبل، حین و بعد از سفر) یکی از فراجریاناتی است که تأثیر چشمگیری بر گردشگری داشته است (میناتزی2، ۲۰۱۵). اهمیت رسانه های اجتماعی در حداقل سازی فاصله شناختی میان گردشگران و مقصدها بسیار برجسته شده و به میزان متفاوت و با اهداف متنوع بر فرایند برنامه ریزی سفر گردشگران مؤثرمی باشند(رودز و وودب3، ۲۰۱۵). با توسعه و رشد فضاي مجازي، کاربران رسانه هاي اجتماعی در حال افزایش هستند و نزدیک به ۳,۲ میلیارد نفر از این رسانه ها استفاده می کنند (کمپ4، ۲۰۱۶). حدود یک پنجم از مسافران در سراسر جهان، براي گرفتن ایده ها و کسب اطلاعات در مورد سفر، از رسانه هاي اجتماعی استفاده می نمایند(چونگ و هان5، ۲۰۱۶). با وجود رشد فوق العاده در تمایل به استفاده از رسانه هاي اجتماعی، شکاف تحقیقاتی عمیقی در زمینه بررسی نقش رسانه هاي اجتماعی در فرآیند برنامه ریزي سفر گردشگران وجود دارد (چونگ و کو6، ۲۰۱۵ ؛ چونگ و هان، ۲۰۱۶). همچنین این ضرورت وجود دارد که تحقیقات و مدل هاي پیشین در زمینه برنامه ریزي سفر با ساختارهاي رسانه هاي اجتماعی سازگار شوند (رودزو وودب، ۲۰۱۵) و این موضوع در کشور ما ایران چشمگیرتر است. رسانه های پرمخاطب على الخصوص تلویزیون و اینترنت، که از اهرم های بسیار تأثیرگذار در جذب گردشگر هستند، نه تنها به توسعه گردشگری، بلکه به رشد مناطق گردشگرپذیر نیز کمک می کنند. فرهنگ سازی و آموزش همگانی برای معرفی جاذبه ها و توجه به نحوه تبلیغ گردشگری از طریق رسانه های جمعی، یکی از مؤثرترین روش ها برای جذب گردشگر و همچنین تبدیل گردشگران به مشتریان وفادار است. از سوی دیگر، رقابت روز افزون بین مقاصد گردشگری، در طول دهه گذشته، منجر به توسعه جاذبه های بیشتر برای جلب توجه گردشگران شده است. بسیاری از مقصدهای گردشگری، از غذا به عنوان منبعی پر جاذبه برای تقویت بازاریابی گردشگری خود استفاده کرده اند. از آنجا که مواد غذایی بخش بزرگی از هزینه های گردشگران (حدود ۳۰ درصد) را به خود اختصاص می دهد، اهمیت زیادی داشته و انجمن جهانی سفر تخمین می زند که در
گردشگری غذایی، سالانه بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار هزینه می شود. گردشگری غذایی می تواند به منافع اقتصادی فراوانی منجر شود. بسیاری آن را ابزاری برای توسعه منطقه قلمداد کرده اند که می تواند به تحریک اقتصاد یاری رسانده، از مشاغل موجود حفاظت کرده و ضمن ایجاد اشتغال، به بهبود فرهنگ و میراث غذایی مناطق منجر شود. گردشگری پایدار وابسته به غذا و پخت و پز، برای گردشگران این امکان را فراهم می کند که در ارتباط نزدیک با مردم و نواحی کشاورزی در منطقه باشند و با فعالیتهای کشاورزی، محصولات محلی و غذاهای سنتی منطقه آشنا شوند(کروبی و فکری زاد، ۱۳۹۶: ۱۲۸). با توجه به آنچه گفته شد این تحقیق در پی پاسخ به این سوال است که رسانه ها چه تأثیری بر ترویج گردشگری غذایی در شهرستان بجنورد؛ در مراحل پیش از سفر، هنگام سفر و پس از آن دارند؟ هدف اصلی این پژوهش تعیین تأثیر رسانه ها بر ترویج گردشگری غذایی در شهرستان بجنورد است. و همچنین اهداف فرعی این پژوهش عبارتند از: تعیین تأثیر رسانه ها در مرحله پیش از سفر، بر ترویج گردشگری غذایی در شهرستان بجنورد؛ تعیین تأثیر رسانه ها در مرحله هنگام سفر، بر ترویج گردشگری غذایی در شهرستان بجنورد؛ تعیین تأثیر رسانه ها در مرحله پس از سفر، بر ترویج گردشگری غذایی در شهرستان بجنورد.
مبانی نظری تحقیق
تأثیر رسانه ها در فرآیند برنامه ریزی سفر(مراحل پیش از سفر، هنگام سفر و پس از آن) در گردشگری
بررسی فرآیند برنامه ریزی سفر یکی از موضوعات تحقیقاتی قابل توجه بوده و از اهمیت بسیار برخوردار است (چوی7 و همکاران، ۲۰۱۲). برنامه ریزی سفر، فرآیند تصمیم گیری تصادفی، متوالی، چند مرحله ای، موقتی و پویاست (جنگ و فشنمير8 ، ۲۰۰۲). برنامه ریزی برای سفر را می توان در قالب سه مرحله فعالیت های قبل از سفر، اقدامات حین سفر و رفتارهای پس از سفر دسته بندی نمود؛ در مرحله تصمیم گیری بیشتر گردشگران از ماه ها و گاه سال ها قبل برای سفر آتی خود برنامه ریزی خیال پردازی می کنند؛ برای مراحل سفر به مقصد و سفر بازگشت، گردشگر برای حمل و نقل خود و برای خریدهای قبل و بعد از سفر برنامه ریزی می کند؛ مرحله تجربه حضور در مقصد چنان که انتظار می رود، فرصتی برای دیدن، جذب شدن، لمس و احساس کردن مکان مورد بازدید است و در نهایت مرحله یادآوری و تعمق در تجربه گردشگری است که افراد درباره تجارب خود تا ماهها و گاه سال ها پس از گذشت آن فکر می کنند ( پیرس9 ، ۲۰۰۵). صنعت سفر، صنعتی مبتنی بر اطلاعات است؛ ازاین روي، در به کارگیري رسانه هاي اجتماعی در میان سایر بخش ها پیشتاز است (رودز و وودب، ۲۰۱۵: ۱۸۱)، به طوري که تعاملات سفر و رسانه هاي اجتماعی، تغییرات چشمگیري را در رفتار سفر ایجاد نموده و آن را در بستر جدیدي قرار داده است ( بورمن و کیر چجورج10، ۲۰۱۶). به این صورت که از طریق به کارگیري مدل هاي تصمیم گیري مصرف کننده، تأثیر رسانه هاي اجتماعی در فرآیند برنامه ریزي سفر گردشگران را در سه مرحله تبیین نموده است: رفتار قبل از سفر؛ رفتار در حین سفر و رفتار پس از سفر
(آیه11 و همکاران، ۲۰۱۲). رسانه ها از طریق تصویرسازی از مقصد در ذهن مخاطبان به جذب گردشگران می پردازند. گان ، یکی از پیشگامان در حوزه تحقیق تصویر مقصد گردشگری، معتقد است رسانه ها از طریق تصاویر القایی یا تصاویر احساسی (اثرگذار) از مقصد گردشگری بر ذهن مخاطب برای انتخاب مقصد گردشگری تأثیر می گذارند (شعبان، ۱۳۹۲: ۲۸). از چشم انداز گردشگری معاصر، توزیع اطلاعات از طریق رسانه های جمعی مانند روزنامه ها، مجلات، تلویزیون و فیلمها و همچنین تصاویر ایجاد شده توسط این رسانه ها، نقش انکارناپذیری در شکل دادن به انگیزه های گردشگران، تصویر مقصد، الگوهای بازدید گردشگری و فضاهای جدید گردشگری ایفا می کنند (کروی ، ۲۰۱۰: ۲۲). ریچارد باتلر12، در این باره اینگونه بحث می کند که منابع ادبی و تصویری (بروشورها، پوسترها و ...) به شکل گیری ادراک کلی گردشگران در مورد مکان های مقصد کمک می کنند. وی اهمیت تأثیر گذاری استفاده از مجموعه رسانه های مختلف را بیشتر می داند. طبق نظر باتلر، خصوصیات ادبی، بصری و شفاهی رسانه ها که به گردشگران ارائه می شود، در نهایت به تمایل آنان برای سفر به مکان هایی خاص می انجامد. رسانه های سمعی که دارای مخاطبان اندکی نسبت به رسانه های بصری هستند، بیشتر به س مت بازنمایی مکان ها و کشورهای خارجی گرایش دارند؛ همچنان که گرایش رسانه های ادبی بیشتر به سمت مخاطبان نخبه است، رسانه های بصری برای همه گردشگران به ویژه در مکان های خارجی و دوردست به کار برده می شوند. وی همچنین بیان می کند که رسانه ها ممکن است در انتخاب مکان گردش از سوی گردشگران، به عنوان یک ابزار به حساب آیند (باتلر، ۱۹۹۰: ۴۸). براساس نظریه برنامه ریزی سفر، فرایند برنامه ریزی گردشگر، از نظر زمان به سه مرحله پیش از سفر، هنگام سفرو پس از سفر تقسیم می شود که می توان آنهارا مراحل مقدماتی، تجربی و بازتابی نامید(جنینگز ، ۲۰۰۶: ۶۸). رسانه ها در تمام مراحل فرایند سفر بر روی گردشگران تأثیر می گذارند (کریستو و نلا ، ۲۰۱۲: ۱۳۹)، اما شدت و هدف این تأثیر در مراحل پیش، هنگام و پس از سفر متفاوت است (فوتیس و همکاران، ۲۰۱۲: ۳). گام های مرحله پیش از سفر، گردشگر را به تصمیم گیری و ساختن انتظارات درباره تجربه گردشگری آتی هدایت می کند (ژیانگ و همکاران، ۲۰۱۴: ۸). تحولات فناوری اطلاعات هزینه های جستجو را کاهش داده و باعث افزایش قدرت مشتریان شده است، زیرا به آنها این امکان را میدهد تا نقش فعال تری در فرایند تصمیم گیری داشته باشند. به عنوان مثال، رسانه ها قادرند ایده های جدید سفر را برانگیزانند یا بر فرایند تغییر یک نیاز به یک خواسته خاص تأثیر بگذارند. نتایج پژوهش وایت (۲۰۱۰) نشان می دهد که تصاویر مربوط به سفر باعث ایجاد علاقه در دوستان شده و برنامه های سفر را تحت تأثیر قرار میدهد. رسانه ها على الخصوص رسانه های اجتماعی، در مرحله جستجوی اطلاعات نیز نقشی کلیدی ایفا می کنند. در واقع، مطالعات اخیر اهمیت نقدهای آنلاین (تبلیغات دهان به دهان الکترونیک) و به طور کلی محتوای ایجاد شده توسط کاربران را در برنامه ریزی سفر تأیید می کنند(اندرسون ، ۲۰۱۲: ۷)، زیرا آنها منابع اطلاعاتی مفیدی برای کاربران هستند. در این مرحله، نقدهای مشتریان در رابطه با
ارائه دهندگان خدمات سفر (اقامت، رستوران ها، مقاصد منابع اطلاعاتی غنی هستند که به گردشگران در شناسایی گروه مشخصی از گزینه ها و محدود کردن انتخاب ها کمک می کنند (فوتیس و همکاران، ۲۰۱۲: ۳). گردشگران حتی در حین سفر نیز به کسب اطلاعات و اتخاذ تصمیمات ادامه می دهند. افزون بر این، با توسعه تکنولوژیهای همراه و به دلیل افزایش امکان اتصال گردشگران به اینترنت، مراحل پیش از سفر و پس از سفر با یکدیگر همپوشانی هایی پیدا کرده اند (میناتزی، ۱۳۹۵: ۱۱۱). بنابراین در مجموع می توان اینطور نتیجه گیری کرد که تعاملات سفر و رسانه ها، تغییرات چشمگیری را در رفتار سفر ایجاد نموده و آن را در بستر جدیدی قرار داده است؛ بنابراین، رویکرد تأثیرات رسانه ها با تمرکز بر تحقیقات، بینشها و مسیرهایی در خصوص بازاریابی و مدیریت گردشگری مطرح خواهد کرد که بر رفتار گردشگر و همچنین ارتباطات و پیامهای تبلیغاتی مؤثر باشد. فرایند مطالعه تأثیرات رسانه ها، در جهت بهینه سازی رسانه ای است؛ به گونه ای که رسانه ها بتوانند در مسیر خواسته های مصرف کنندگان، افزایش تصاویر مثبت و کاهش تصاویر منفی گام بردارند (رضاقلی زاده، ۱۳۸۹: ۱۷۷).
گردشگري غذا
امروزه گردشگري غذا به يکي از گونه هاي گردشگري تبديل شده است که کشورهاي بسياري به اهميت آن به عنوان يکي از منابع جذب گردشگر پي برده اند(جعفری مهر آبادی و همکاران، ۱۳۹۶، ۶۸۱). غذا بخش مهمی از تعطیلات گردشگران را در بر می گیرد؛ بخشی که ممکن است حتی یک سوم از مخارج گردشگران را شامل گردد(کیم و دیگران، آ۲۰۰۹: به نقل از بلیچفلد" و ثرکل سن، ۲۰۱۰، ۱). غذا یکی از مهم ترین عوامل در تصمیم گیری گردشگران برای سفر به مقصدی خاص می باشد(کیم و دیگران، ب ۲۰۰۹، ۵۴). با توجه به این که گردشگری غذا بخش وسیعی از صنعت گردشگری را به خود اختصاص داده است، تعریف پذیرفته شدی جامعی برای آن وجود ندارد( فيلت ایرلند، ۲۰۱۰، ۶). محققان، گردشگری غذا را این گونه تعریف کرده اند: بازدید از مقصدهایی که انگیزه اولیه سفر به آن مقصدها علاقه به آشپزی یک قوم، ملت یا منطقه است و می تواند شامل خوردن و نوشیدن، یادگیری در مورد فرآیندهای تولید محصولات غذایی، خرید خوراک و نوشیدنی با شرکت در دوره های آموزش آشپزی باشد(اسمیت و دیگران، ۱۳۹۱، ۸۱). گردشگری غذا، شامل فعالیت هایی می شود که با غذا و خوراک گردشگران مرتبط می شود، از قبیل خوردن و خریدن محصولات غذایی بومی و یا محصولات وابسته به مواد غذایی، و تجربه ی ویژگیهای منحصر به فرد غذایی تولید شده ی محلی (شنوی، ۲۰۰۵، ۱۷)، غذا و نوشیدنی از جمله محصولات اصلی گردشگری به شمار می آیند که هر مسافری در هر سفری آن را صرف خواهد کرد(ضیایی و تراب احمدی، ۱۳۹۱، ۹۱) و این که نقش مهمی در ساخت مکان ها و مقصدهای گردشگری دارد در نتیجه غذا در گردشگری، در حالیکه از عرضه داشتها و تولید کنندگان بومی حمایت می کند، محصولات غذایی با کیفیت بسیار بالایی را برای گردشگران مهیا می سازد(لانگ، ۲۰۰۴، ۶۸). این نشان میدهد که غذا در گردشگری هم برای گردشگران و هم برای جامعه ی میزبان می تواند سودآور باشد(یورتسون و کایا، ۲۰۱۱، ۲۶۴). هال و میشل (۲۰۰۵) بیان می کنند که ترکیب غذا، نوشیدنی و گردشگری از اوایل سده ی ۱۹ میلادی با افتتاح اولین رستورانها شکل گرفت، اما آنقدر گران قیمت بود که تنها خواص می توانستند از آن لذت ببرند(اسمیت و دیگران، ۱۳۹۱، ۸۱)، غذا و نوشیدنی و گردشگری در هفت شكل مختلف با یکدیگر در تعامل هستند: ۱- جاذبه ای برای مقصدهای گردشگری، ۲- به عنوان یک عرضه داشت گرد شگری، ۳- کسب تجارب غذایی امتحان کردن غذا، شرکت در کارگاه های آموزشی و جشنواره های غذایی، و... )، ۴- به عنوان مؤلفه ای از فرهنگ بومی، ۵- بازاریابی گردشگری براساس گردشگران، ۶- شیوه ای برای توسعه ی عمومی مقصدها و کسب مزیت رقابتی و ۷- فرصتی برای ایجاد اشتغال (هندرسون، ۲۰۰۹، ۳۲۰ - ۳۲۲).
گردشگران غذا
گردشگران غذا افرادی هستند که انگیزه ی اصلی آنها از مسافرت، تجربه و امتحان محصولات غذایی محلی می باشند(گزمن و کانیزارس، ۲۰۱۲، ۶۴). همه ی گردشگران معمولا سه بار در روز غذا می خورند، اما هدف اصلی سفر تنها عده ی قلیلی از آنها غذا خوردن است. هال و میشل (۲۰۰۵) گردشگران غذا را به شکل زیر بخش بندی می کنند:
۱- گردشگران خوش خوراک: این افراد به رستوران ها یا نوشیدنی فروشی های بسیار گران قیمت یا با اعتبار می روند؛
۲- گردشگران خورد و خوراک /آشپزی : این گروه به مسایل گسترده تر چون فرهنگ و چشم اندازی علاقمندند که غذا و نوشیدنی در آن بستر تهیه می شود؛ و
٣. گردشگران خوراک پردازید. این دسته به سبک آشپزی خاصی از یک کشور یا منطقه علاقمندند.
گردشگران غذا به طور متوسط متمول تر و فرهیخته تر از سایر گردشگران هستند، بدون فرزند مسافرت نمی کنند و معمولا در گروه های AB( قشر اجتماعی متوسط به بالا) یا CI( متوسط به پایین) قرار دارند (اسمیت و دیگران، ۱۳۹۱، ۸۳).
انگیزه ی گردشگران غذا
غذاهای محلی و چشیدن طعم آنچه تاکنون آن را تجربه نکرده اند، اشتیاق و لذت خاصی به گردشگران هدیه میدهد که جانشینی برای آن نمی توان یافت (رنجبریان و زاهدی، ۱۳۸۸، ۱۰۵) ویژگیهای غذاهای محلی که گردشگران را به این منطقه جذب می کند، شامل: ۱- تنوع گسترده غذاها با منشا گیاهی، به طوری که اگر بخواهیم تا ۳۰ روز هم می توانیم بدون استفاده از گوشت، غذاهای گیاهی با طعم های مختلف تهیه نماییم؛ ۲- تنوع گستردهی غذاهای گوشتی، گوشت سفید انواع پرندگان و ماهیها) و قرمز؛ ۳- سریع پخت بودن غذاها؛ ۴- استفاده از مواد غذایی که خاصیت درمانی دارند؛ ۵- استفاده از مواد غذایی که متعادل کننده و مکمل یکدیگرند؛ ۶- سفره آرایی و نقش رنگهای مختلف در سفره و۷- استفاده از غذاهای مخصوص در زمان های مخصوص در ایام جشن، اعیاد و سوگواری، دوران بارداری، زمان شالیکاری، فصل ها و ... )، می باشد.
پیشینه تحقیق
کروبی و فکری زاد در سال ۱۳۹۶ تحقیقی را با عنوان نقش رسانه ها در ترويج گردشگري غذايي در شهرستان رشت انجام دادند. براساس نتايج حاصل از تحليل رگرسيوني، نقش رسانه در ترويج گردشگري غذايي در مراحل پيش از سفر، هنگام سفر و پس از آن تاييد شد. در پايان، با تحليل اين وضعيت، پيشنهاداتي كاربردي براي استفاده هرچه بهتر و بيشتر از قابليت هاي رسانه ها براي توسعه گردشگري غذايي در شهرستان رشت ارائه شد. ژیانگ و همکاران (۲۰۱۴)، تحت عنوان «روندهای استفاده گردشگران از وب برای برنامه ریزی سفر» اشاره کرد که با بررسی مجموعه ای از مطالعات ملی که در طی شش سال (۱۲-۲۰۰۷) انجام شده است، تغییرات اساسی و مهمی که توسط گردشگران آمریکایی در استفاده از اینترنت صورت گرفته است را مطالعه کرده و شاهد رشد تفاوت و ایجاد شاخه های جدید در بین مسافران سنتی آنلاین بودند. این مطالعات دو دسته از گردشگران را شناسایی کرد: دسته ای که همچون گذشته، از اینترنت تنها برای جستجوی محصولات سفر استاندارد استفاده می کردند و دسته رو به رشد دیگری که شروع به استفاده از اینترنت برای جستجوی محصولات جایگزین برای تجربیات عمیق تر و شگفت انگیزتر می کنند. همچنین مونار و جاکوبسن (۲۰۱۴) در مقاله ای با عنوان «انگیزه های به اشتراک گذاشتن تجارب گردشگری در رسانه های اجتماعی»، انگیزه های افرادی که در تعطیلات هستند را برای استفاده از رسانه های اجتماعی و تمایل آنها برای به اشتراک گذاشتن مفاهیم از طریق رسانه های اجتماعی مختلف بررسی کردند. یافته ها نمایانگر پذیرش رسانه های اجتماعی گردشگری در میان گردشگران بوده و همچنین میزان تمایل گردشگران به محتواهای بصری را اثبات کرد و به اشتراک گذاشتن تجربیات از طریق رسانه های اجتماعی از سوی گردشگران را اقدامی برای نشان دادن نیاز به معاشرت و حمایت های عاطفی از سوی این افراد دانست. فوتیس و همکاران (۲۰۱۲)، به بررسی استفاده از رسانه های اجتماعی و تأثیر آن بر فرایند برنامه ریزی سفر در میان مسافران تعطیلات اتحاد جماهیر شوروی سابق، پیش از سفر، در طول سفر و پس از آن براساس دامنه استفاده، سطح نفوذ و تأثیر و اعتماد، پرداختند. نتایج حاکی از آن بود که رسانه های اجتماعی عمدتا پس از تعطیلات، برای به اشتراک گذاری تجربه استفاده می شوند. همچنین همبستگی زیادی بین سطح نفوذ رسانه های اجتماعی و تغییرات در برنامه های تعطیلات پیش از تصمیم گیری های نهایی مشاهده شد. همچنین، ضرغام بروجنی و حیدری (۱۳۹۵) در مقاله ای با عنوان «تأثیر رسانه های نوین بر توسعه ی استراتژی های گردشگری در راستای اهداف سند چشم انداز بیست ساله کشور افق (۱۴۰۴)» به بررسی کارکردها و ویژگی های رسانه های نوین در جامعه و استراتژی های گردشگری سند چشم انداز گردشگری، الگوی نظری ارتباطات توسعه و مدیریت گردشگری پرداختند و در پایان مدلی ارائه کردند که تأثیر کارکردهای رسانه های نوین بر توسعه ی استراتژی های گردشگری مبتنی بر فناوری اطلاعات را نشان داده است. همچنین، براساس یافته ها مشخص شد که رسانه های نوین بر توسعه استراتژی های گردشگری تأثیر مثبت و معنی داری دارند. نصراللهی و همکاران (۱۳۹۳)، در پژوهشی با عنوان «نقش رسانه های تخصصی حوزه حمل و نقل در توسعه گردشگری ملی»، با توجه به جامعه آماری نسبتا محدودی که رسانه های مزبور داشتند، به این نتیجه رسیدند که این رسانه ها از جذابیت بصری و شاخصه های رسانه فعال برخوردار نیستند که در نتیجه ی این امره شمار مخاطبان این رسانه ها و میزان اثرگذاری آنها در تشویق مخاطبان به گردشگری پایین و اندک است. کروبی (۱۳۹۰)، در پژوهش رسانه های ارتباط جمعی و انتخاب مقصد گردشگری» رابطه بین منابع اطلاعاتی گردشگران و انتخاب مقصد را بررسی کرده است. این کار با استفاده از یک پرسشنامه برخط به زبان انگلیسی که از طریق چند وبگاه و پست الکترونیکی در اختیار گردشگران بالقوه با ملیت های مختلف قرار گرفت، انجام شد. نتایج به دست آمده از تحلیل های رگرسیون، حاکی از تأثیر مثبت رسانه ها و منابع اطلاعاتی در انتخاب مقصد گردشگری است. همچنین یافته ها نشان داد که پوشش رسانه ها و منابع اطلاعاتی تأثیر مثبت و معناداری در تصویر ذهنی مقصد دارد. به طور کلی در پژوهش های داخلی بیشتر بر نقش رسانه ها در مرحله پیش از سفر و تأثیر آن بر تصمیم گردشگران و برنامه ریزی سفر پرداخته شده است. در تحقیقات خارجی، همانطور که اشاره شده علی رغم مطالعاتی که استفاده گسترده از رسانه ها (علی الخصوص رسانه های اجتماعی) را در مرحله پیش از سفر برای جستجوی اطلاعات و مرحله پس از سفر برای به اشتراک گذاشتن فعالیت ها نشان میدهند، اغلب مطالعات اخیر بر افزایش اهمیت رسانه های اجتماعی در مرحله هنگام سفر، به ویژه به خاطر گسترش تکنولوژی های همراه تأکید می کنند که به معنی انتقال برخی تصمیم گیری های سفر هنگام سفر است. در پژوهش حاضر نیز تلاش شده است تأثیر رسانه ها برترویج گردشگری غذایی در شهرستان بجنورد در هر سه مرحله مهم پیش از سفر، هنگام سفر و پس از سفر مورد بررسی قرار گیرد.
مدل مفهومي تحقيق
مدل رابطه بين طرح نظري (تئوري)و كار جمع آوري و تجزيه و تحليل اطلاعات مي باشد.در علوم اجتماعي مدلها شامل نشانه ها و علايم هستند يعني خصوصيات برخي از پديدههاي تجربي (شامل اجزا و ارتباط آنها) به طور منطقي از طريق مفاهيم مرتبط با يكديگر بيان مي شود. بنابراين، مدل منعكس كننده واقعيت است و جنبه هاي معيني از دنياي واقعي را كه با مسئله تحت بررسي ارتباط دارند مجسم مي سازند.روابط عمده را در ميان جنبه هاي مذبور روشن مي كند و سرانجام امكان آزمايش تجربي تئوري را با توجه به ماهيت اين روابط فراهم ميكند.بعد از آزمايش مدل درك بهتري از بعضي از قسمتهاي دنياي واقعي حاصل مي شود.به طور خلاصه بايد گفت كه مدل دستگاهي است متشكل از مفاهيم، فرضيه ها و شاخصها كه كار انتخاب و جمع آوري اطلاعات مورد نياز براي آزمون فرضيه را تسهيل مي كند(خاکی،1390).براي ساختن مدل تحليلي، محقق نهايتا مي تواند به دو شيوه متفاوت عمل كند كه ميانشان تفاوت مشخصي وجود ندارد: يا ابتدا از تدوين فرضيه ها شروع مي كند و در مرتبه بعدي به مفاهيم مي پردازد، يا اين كه راه معكوسي را طي مي كند(خاکی،1390). در اين تحقیق از مدل مفهومی کروبی و فکری زاد (۱۳۹۶) استفاده شده است. چهارچوب مفهومي تحقيق در شكل ۱ ارائه شده است.
شکل 1. مدل مفهومی تحقیق برگرفته از کروبی و فکری زاد (۱۳۹۶)
بر همین اساس فرضیه های تحقیق عبارتند از:
فرضیه اصلی
رسانه ها تأثیر مثبت و معناداری بر ترویج گردشگری غذایی در شهرستان بجنورد دارند.
فرضیات فرعی
رسانه ها در مرحله پیش از سفر، تأثیر مثبت و معناداری بر ترویج گردشگری غذایی در شهرستان بجنورد دارند.
رسانه ها در مرحله هنگام سفر، تأثیر مثبت و معناداری بر ترویج گردشگری غذایی در شهرستان بجنورد دارند.
رسانه ها در مرحله پس از سفر، تأثیر مثبت و معناداری بر ترویج گردشگری غذایی در شهرستان بجنورد دارند.
روش شناسی پژوهش
پژوهش حاضر، از حیث هدف، پژوهشی کاربردی است و از حیث روش انجام آن، در زمره پژوهشهای پیمایشی- همبستگی قرار میگیرد. چرا که در انجام پژوهش حاضر، پژوهشگر از روش آمار استنباطی و مدلسازی معادلات ساختاری برای بررسی تأثیرگذاری متغیرها و روابط بین آنها استفاده کرده است (بهاری و همکاران، ۱۳۹۷: ۳۹). و همچنین برای جمع آوری داده ها از تکنیک پرسشنامه استفاده شد. قلمرو مکانی این تحقیق در شهرستان بجنوردبوده است. قلمرو زمانی تحقیق نوروز۱۳۹۸ می باشد. در این پژوهش برای انتخاب افراد مورد نظر از روش نمونه گیری تصادفی دردسترس استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق گردشگران بازدید کننده از شهرستان بجنورد در نوروز۱۳۹۸ است. با توجه به اين كه حجم جامعه نامعلوم مي باشد از فرمول كوكران به منظور تعيين حجم نمونه استفاده شده است كه عدد ۳۸۴ بدست آمده است.
فرمول کوکران
در این رابطه (n )حجم نمونه، (Z ) مقدار متغیر نرمال واحد استاندارد که در سطح اطمینان ۰۹۵/۰برابر با ۹۶/۱، (P ) نسبت صفت موجود در جامعه که برابر با ۵/۰ قرار داده شد تا حجم نمونه به حداکثر مقدار ممکن افزایش یابد، همچنین (d) مقدار خطاي مجاز و برابر با ۰۵/۰ است (مومنی، ۱۳۸۷).
در این پژوهش برای آزمون فرضیههای پژوهش و برازش مدل مفهومی، مدلسازی معادلات ساختاری به کار گرفته شده است. و همچنین از نرمافزار Smart PLS 2 استفاده شده است. در این تحقیق از پرسشنامه کروبی و فکری زاد (۱۳۹۶) استفاده شده است. و پرسشنامه تحقیق در قالب مقياس 5 رتبه اي ليكرت تدوین شده است. به منظور سنجش روائي پرسشنامه، دو نوع روايي منطقي و روائي سازه درنظر گرفته شده و در اين راستا، روايي محتوا، اعتبار ظاهري و اعتبار عاملي (تحليل عاملي) بررسي شدند، آزمون اعتبارعاملي پرسشنامه با كمك تحليل عاملي تأييدي و با استفاده از نرم افزار اسمارت پي ال اس انجام گرفته است. همه بارهاي عاملي متغيرهاي تحقيق بالاتر از ۵/۰ بوده كه نشان دهنده روايي بالا پرسشنامه مي باشد.همچنين اعتبار محتوا پرسشنامه با اتكا به نظر متخصصان و اساتيد محترم تأييد و اصلاحات لازم اعمال بعمل آمده است. همچنین به منظور سنجش پايايي ابزار تحقیق ازضریب آلفاي كرونباخ استفاده شده است. اين كميت بين صفر و يك تغيير مي كند، ضريب پايايي صفر، معرف عدم پايايي و ضريب پايايي يك، معرف پايايي كامل است. مقادیر بالاي 0/7 براي آلفاي كرونباخ مطلوب است (سکاران، ۱۳۸۸). درتحقيق حاضر ضريب آلفاي كرونباخ كل پرسشنامه برابر ۸۹۹/۰ بوده، كه حاكي از پايايي خوب ابزار اندازه گيري است. نتايج حاصل از بررسي پايايي ابزار سنجش به تفكيك در جدول ۱ آمده است.
جدول ۱. تعداد سوالات هربخش از پرسشنامه و ضریب الفای کرونباخ هربخش
ضریب آلفای کرونباخ | تعداد سوالات | متغیر |
۹۳۵/۰ | ۷ | ترویج گردشگری غذایی |
۸۸۹/۰ | ۵ | استفاده از رسانه در مرحله قبل از سفر |
۸۸۴/۰ | ۴ | استفاده از رسانه در مرحله هنگام سفر |
۸۸۸/۰ | ۳ | استفاده از رسانه در مرحله بعد از سفر |
۸۹۹/۰ | ۱۹ | مجموع متغیرها |
جدول ۲. ابعاد و متغیرهای تحقیق
متغیر | ابعاد | گویه/ سوالات |
ترویج گردشگری غذایی | اهمیت غذای محلی خراسان شمالی از نظر گردشگران | تأثیر غذا یا نوشیدنی های استان خراسان شمالی در تصمیم سفر به این استان |
پیشنهاد مصرف غذاهای محلی در سفر به استان خراسان شمالی به دیگران | ||
غذا یا نوشیدنی (محصولات غذایی) استان خراسان شمالی را سوغات مناسبی برای سفر دانستن | ||
خریداری غذا یا نوشیدنی (محصولات غذایی) استان خراسان شمالی به عنوان سوغات سفر | ||
غذا را بخشی از هویت استان خراسان شمالی دانستن | ||
ترجیح غذاهای محلی استان خراسان شمالی به فست فودها و غذاهای غیر خراسان شمالی در طول سفر به شهرستان بجنورد | ||
تخصیص هزینه های مربوط به غذا به غذاهای محلی خراسان شمالی در طول سفر به شهرستان بجنورد | ||
استفاده از رسانه | مرحله قبل از سفر | خلق ایده های سفر |
جستجو برای کسب اطلاعات کلی درباره غذا و گردشگری غذایی در شهرستان بجنورد | ||
جستجو برای کسب اطلاعات درباره عناصر غذایی در بجنورد | ||
جستجو برای یافتن انواع رستوران و انواع غذاهای محلی(بر اساس نوع رستوران، قیمت، نوع غذا، مکان رستوران و ...) | ||
بررسی نظرات و دیدگاه های دیگران درباره بجنورد و محصولات غذایی آن | ||
استفاده از رسانه | مرحله هنگام سفر | کسب مجدد اطلاعات مورد نیاز در سفر به بجنورد |
به اشتراک گذاری تصاویر و فیلم ها از تجربه سفر به بجنورد | ||
به اشتراک گذاری نظرات و دیدگاه و نقدهای خود نسبت به سفر به بجنورد و مصرف محصولات غذایی محلی | ||
در تماس و ارتباط بودن با دوستان و آشنایان | ||
استفاده از رسانه | مرحله بعد از سفر | به اشتراک گذاری و مقایسه نظرات و دیدگاه و نقدها درباره کل سفر به بجنورد |
انتشار و به اشتراک گذاری عکس و فیلم درباره سفر به بجنورد و مصرف محصولات غذایی | ||
گسترش ارتباطات با گردشگرانی که در طول سفر با آن ها تعامل داشتند |
منطقه مورد مطالعه
شهرستان بجنورد در طول جغرافیایی و عرض جغرافیایی واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا 1070 متر است. وسعت این شهرستان در حدود 17300 کیلومتر مربع می باشد که حدود 46/5 درصد از وسعت خراسان را به خود اختصاص داده است. شهرستان بجنورد در شمال شرق ایران واقع شده است و از شمال به مرز ایران و ترکمنستان از شرق به شهرستان شیروان از جنوب به شهرستان اسفراین و بخش جغتای سبزوار و از غرب به شهرستان آشخانه محدود است. این شهرستان از نقاط کوهستانی است که در میان کوه آلاداغ (از کوه های امتداد رشته کوه البرز) واقع است (سیدی زاده وعباسیان،2:1372) و در سمت راست آن، کوه آق مشهد و در سمت چپ آن، کوه جان بالغ قرار دارد (شریعتی،73:1363). بجنورد ناحیه ای کوهستانی است که در میان دشت مرتفع و نسبتاً خشک اترک (منطقة قوچان و شیروان) و حوضة مرطوب دشت کم ارتفاع گرگان قرار گرفته است(پاپلی یزدی،53:1371) و آب و هوای آن به علّت وجود عوامل اقلیمی متعدد در نقاط مختلف نسبتاً متغیر است، اما به طور کلی می توان گفت در قسمت های کوهستانی، سردسیر و در جلگه ها معتدل است و تابستان هایی معتدل و زمستان هایی سرد دارد (سیدی زاده و عباسیان، 6:1372 ؛ سعدیان،784:1369).
شکل ۱. منطقه مورد مطالعه
یافته های تحقیق
براساس نتایج تحقیق ۶۰ درصد افراد نمونه مرد و ۴۰ درصد زن بوده اند. در زمینه ی توزیع سنی نیز ۲۵ درصد در رده سنی 20 تا 30 سال، ۳۵ درصد در رده سنی 30 تا 40 سال، ۲۲ درصد در رده سنی 40 تا 50 سال و ۱۸ درصد در رده سنی 50 سال به بالا بوده اند. وهمچنین در زمینه ی میزان تحصیلات ۲۲ درصد دیپلم، ۲۸ درصد فوق دیپلم، ۴۲ درصد کارشناسی ۵ درصد دارای مدرک کارشناسی ارشد و در نهایت ۳ درصد دارای مدرک دکتری بوده اند.
بررسي شاخص هاي برازش مدل
یافتن یک مدل نظری به لحاظ آماری معنادار و همچنین دارای معنا و مفهوم نظری و كاربردی باشد هدف اولیه از بکارگیری مدل سازی معادله ساختاری است.معیار كلی برای روش حداقل مربعات جزئی در نظر گرفته شد جي-اُ-اف (Gof) نام دارد.شاخص های این معیار كرانی از صفر تا یک را در بر دارند و به چهار شاخص مطلق،نسبی،مدل درونی و مدل بیرونی تقسیم می شوند.مدل درونی در واقع همان روابط بین متغیرهای مکنون یا همان ضرایب مسیر می باشد و مدل بیرونی در واقع برآورد بارهای عاملی و تحلیل عاملی است(فورنل و چا13، 1994).شاخص های نیکویی برازش نسبی و مطلق هر دو شاخص های توصیفی هستند.چنانچه این شاخصها بزرگتر یا مساوی با ۵/۰ باشند،مناسب مدل می باشند.همانطور كه مشاهده مي شود،از نتايج حاصل از برازندگي مدل نتيجه مي گيريم كه شاخص نيكويي برازش نسبي براي اين مدل مناسبتر از مطلق است.هرچند که تقريبا اكثر شاخص ها نمايانگر برازندگي خوب مدل مي باشند.بنابراين، بعد از تاييد مدل مي توان نتايج تحليل مسير را در آزمون فرضيات به كار برد و به تفسير آن ها پرداخت.
جدول ۳ . شاخص هاي برازندگی مدل
شاخص هاي برازندگی مدل | مقدار |
مطلق | ۵۸۹/0 |
نسبی | ۷۸۸/0 |
مدل بیرونی | ۹۶۷/0 |
مدل درونی | ۷۸۳/0 |
تحلیل مسیر
در تحليل مسير روابط بين متغيرها در يك جهت جريان مي یابند و به عنوان مسيرهاي متمايز در نظرگرفته مي شوند مفاهيم تحليل مسير در بهترين صورت از طريق ويژگي عمده آن، يعني نمودار مسير كه پيوندهاي علّي احتمالي بين متغيرها را آشكار مي سازد،تبيين مي شوند.براي بررسي فرضيه هاي تحقيق لازم است كه مدل كلي زير برازش شود:
شکل 2. تحلیل مسیر مدل
بررسی فرضیه های تحقیق
به منظور بررسي تمامي فرضيه هاي اين پژوهش، ابتدا ضريب مسير محاسبه، سپس معنا داري اين ضريب مسير با آماره آزمون بررسي مي شود. چنانچه سطح معناداري محاسبه شده از سطح معناداري آزمون(05/0 α=)كوچك تر باشد، فرضية مربوط تأييد مي شود و در صورتي كه مقدارآن از 05/0 α=بيشتر باشد فرضية مرتبط با آن رد می شود.
جدول ۴ . مسیرهای مستقیم متغیرهای فرضیات اصلی
مسیرمستقیم | ضریب مسیر | آماره آزمون(t) | سطح معناداری | نتیجه |
استفاده از رسانه ¬ ترویج گردشگری غذایی | 0/782 | 8/935 | 0.000 | تایید فرضیه |
استفاده از رسانه پیش از سفر ¬ ترویج گردشگری غذایی | 0/736 | 8/478 | 0.000 | تایید فرضیه |
استفاده از رسانه هنگام سفر¬ ترویج گردشگری غذایی | 0/624 | 7/356 | 0.000 | تایید فرضیه |
استفاده از رسانه پس از سفر ¬ ترویج گردشگری غذایی | 0/712 | 8/235 | 0.000 | تایید فرضیه |
در فرضیه اول، دوم، سوم و چهارم ضرایب مسیربه ترتیب عبارتند از: 0/782 ، 0/736 ، 0/624 و 0/712 است و با توجه به مقدار احتمال معناداري كه برابر 000/0 شده است و كمتر از 05/0 مي باشد مي توان نتيجه گرفت كه اين ضرايب مسير در سطح خطاي05/0 معني دار است یعنی استفاده از رسانه در مراحل پیش از سفر، هنگام سفر و پس از آن تأثیر مثبت و معناداری بر ترویج گردشگری غذایی دارد.
نتیجه گیری
«چهارچوب مفهومی به منظور مطالعـه تـأثیر رسـانه هـا بـر گردشگری از سوی ریچارد باتلر مطرح شده اسـت. بـاتلر، تقسیم بندی گردشگران را طبق ترجیحـات رسـانه ای آنـان پیشنهاد می دهد. وی در این باره بحـث مـی کنـد کـه منـابع ادبی و تصویری (بروشورها، پوسترها و...) به شکل گیـری دراک کلی گردشگران در مورد مکان هـای مقصـد کمـک می کنند. رسانه ها به عنوان یک متغیر مهـم در تأثیرگـذاری بـر نوع تجـارب جسـتجو شـده از سـوی گردشـگران حـائز اهمیت هستند. رسانه یک ابزار تکنولـوژیکی بـرا ی انتشـار پیام و این وسـایل دارای ویژگـی هـا یی ماننـد پیـام گیـران ناآشنا، سرعت عمل زیاد و تکثیر پیام هستند. رسانه هـا در دوران کنونی بخشی جـدایی ناپـذیر از زنـدگی مخاطبـان شده اند. این مخاطبان در دنیـای اطلاعـاتی و ارتبـاطی امـروز، بخش عظیم فرهنگ، ارزش ها و هنجارهای جامعـه خـود و دیگر جوامع را از رسانه ها دریافت می کند. بـه عبـارتی در دوران معاصر که به عصر اطلاعـات و جامعه اطلاعـاتی و ارتباطی معروف است، بخش عظیمی از جامعـه پـذیری مخاطبان از طریق رسانه هـا انجـام می شـود و نفـوذ و تـأثیر رسانه ها تا جایی است که برخی از نظریه پردازان ارتبـاطی بر این باورند که رسانه ها اولویت ذهنی و حتی رفتاری مـا را تعیین می کنند و اگر چگونـه فکـر کـردن را بـه مـا یـاد ندهند، اینکه به چه چیزی فکر کنیم را به مـا مـی آموزنـد. بولان و دیویدسـون14 بـا تمرکـز بـر گـذران تعطـیلات در ایرلند، درباره انواع مختلف رسانه ها و میزان تأثیر هـر یـک ز آنها بر انتخاب مقصد گردشگران، مطالعات و تحقیقـاتی را انجام داده اند که نتایج یکـی از آنهـا فـیلم و تلویزیـون و ســپس کتــاب هــای راهنمــا و مجــلات را بــه عنــوان تأثیرگــذارترین ابــزار بــر تصــمیم گیــری گردشــگران در خصوص انتخاب مقصد نشان می دهد. رسانه های جمعـی و بویژه تلویزیون، به واسطه قابلیت ها و کارکردهایی چـون اطلاع رسانی، آموزش، سرگرم سازی، اقنـاع، تبلیـغ ، بسـیج عمومی و فرهنگ سـازی مـی تواننـد نقـش بـی بـدیلی در صنعت گردشگری ایفا کنند» (کوهی و همکاران، ۱۳۹۲: ۲۱-۲۲). «گردشگری به عنوان یک صنعت پول سـاز و زیربنـایی در اقتصادامروز جایگاه بسیاربـا اهمیتـی دارد و حـوزه هـا و کارکردهای مختلفی را شامل می شود. توسـعه مناسـب آن می تواند زمینه گسترش روابط فرهنگی و توسعه اقتصادی کشورها را فـراهم سـازد صـنعت گردشـگری بـا معرفـی مکان های جدید به عنوان ظرفیت هایی که هنوز مورد بهره برداری قـرار نگرفتـه انـد، معرفـی محصـولات جدیـد از کشورهای مختلف، ارتباط در سطحی بین المللی، آشـنایی با فرهنگ ها و آداب و رسوم مختلف و شناخت قابلیت هـای محیط زیست، جامعه جهانی را به منظور رسیدن به اهداف هزاره سوم یاری می کند. اطلاع رسانی به مردم و تبلیغـات صحیح به منظور آشنا نمودن آنان با صنعت گردشگری در توسعه این صنعت مؤثر است. بـالا بـردن سـطح آگـاهی مردم از طریق اطلاع رسانی صحیح، مهمترین عامـل رشـد و توسعه صنعت گردشگری می باشد. جهان محصـور در رسانه ها، یکی از ویژگی های قرن حاضـر اسـت . بـدیهی است که هر عامل دیگر در این جهان بارسانه های ارتبـاط جمعی پیوند برقرار کرده است» (کوهی و همکاران، ۱۳۹۲: ۲۸). تحقیق حاضر با هدف تأثیر رسانه ها بر ترویج گردشگری غذایی در شهرستان بجنورد؛ در مراحل پیش از سفر، هنگام سفر و پس از آن در نوروز۱۳۹۸ صورت پذیرفته است. استان خراسان شمالی نیز مانند دیگر استانهای ایران تنوع غذایی زیادی دارد. توصیه میشود در طول سفر خود به این استان حتما چند نمونه از غذاهای سنتی آن را امتحان کنید. در این استان انواع آش مانند آش قلیه، آش یارمه، آش جشواره و… وجود دارد. قروتو نیز غذایی مانند آش است که با آب و کشک آماده میشود. یکی دیگر از غذاهای محبوب در استان خراسان شمالی قابلی نام دارد. قابلی نوعی پلوی بجنوردی است که بیشتر در زمستانها پخته میشود.از دیگر مواد تشکیلدهنده این غذا رشته پلویی، لوبیا چیتی، خرما، گوشت چرخ کرده، برنج، پیاز و ادویه است. دیمه دنی، اُجِز و زیره تو و همچنین نان محلی قطاب از دیگر غذاهای سنتی و محلی استان خراسان شمالی میباشد. همة ما می دانیم مناطقی که دارای پتانسیل های گردشی هستند در مناطق مختلف جهان به درسـتی اطلاع رسانی نشده اند ، و شاید برای یـک گـروه خـاص ازمـردم ایـن اتفاق افتاده باشـد. ایـن رسـانه هـا هسـتند کـه بـا فعالیـت فرهنگی، اجتماعی خود پیـام صـنعت گردشـگری را بـه مـردم انتقـال داده و روابـط را دوجانبـه تنظـیم مـی کننـد. استفاده از ظرفیت رسانه ای چنان بالا است که مـی توانـد در طول یک دوره معین با برنامه ریزی سبب توسـعه یـک منطقه شود. البته به شرط آنکه راهکارها به درستی و طبـق اصول اجرا شوند. رادیو، تلویزیون، روزنامـه و مجـلات و اینترنت از جملـه مهمتـرین رسـانه هـای ارتبـاط جمعـی هستند که میتوانند در خـدمت توسـعه گردشـگری یـک منطقه قرارگیرند(کوهی و همکاران، ۱۳۹۲: ۲۸-۲۹). «رسانه ها در جهان امروز با اشکال مدرن و مخاطب پسند خود، بزرگترین و موثرترین ابزار تولید مفاهیم، تناسبات اجتماعی و به طور کلی «پیام رسانان فرهنگ» در جوامع هستند. رسانه ها قادرند با برنامه ریزی دقیق و کنترل شده، اندیشه های مردم یک جامعه را شکل دهند، رفتار آنان را به صورت دلخواه سمت و سو بخشند و در نهایت دیدگاه مورد نظر خود را گسترش دهند. رادیو، تلویزیون، نشریات و اینترنت و رسانه های مدرن اعم از رسانه ها و شبکه های اجتماعی، وسایل ارتباطی غیر مستقیمی هستند که قدرت جهت دهی، اعمال سلیقه و ذهنیت سازی را دارا هستند و در زمینه گردشگری بسیار می توانند کارآمد ظاهر شوند رسانه ها و پیشرفت های کمی و کیفی آن در کلیه ابعاد زندگی و توسعه ارتباطات از جوانب مختلف، طلایه داران جنبش اخیر هستند. در حقیقت، باید پذیرفت که امروزه رسانه های جمعی به منبع غالب شکل گیری واقعیت های اجتماعی در جوامع تبدیل شده اند و این ادعا که دنیا در محاصره واقعیت های رسانه ای قرار دارد، بی شک ادعایی گزاف نیست. قرن گذشته و قرن حاضر، به عنوان «قرون رسانه» شناخته می شود و بشر پس از گذار از دو دوره گفتار و نوشتار اینک به دوره تصویر رسیده است. تصویر در رسانه ها از گفتار و نوشتار قوی تر است؛ چرا که جذاب ترین، ماندگارترین و مؤثرترین اثر را بر مخاطب می گذارند؛ تردیدی نیست که رسانه ها تأثیر عمیق و تعیین کننده ای در ساخت تصویر ذهنی جامعه میزبان و گردشگران دارد» (کروبی و باقری، ۱۳۹۷: ۷۳). نتایج بدست آمده حاکی از آن است که استفاده از رسانه تأثیر مثبت و معناداری بر ترویج گردشگری غذایی در شهرستان بجنورد دارد. و همچنین تأثیر رسانه ها بر ترویج گردشگری غذایی در شهرستان بجنورد؛ در مراحل پیش از سفر، هنگام سفر و پس از آن تأیید شد. و نتایج حاصل از این تحقیق با نتایج کار کروبی و فکری زاد (۱۳۹۶)، آمارو و همکاران(۲۰۱۶)، میناتزی (۲۰۱۵) هم راستا می باشد. و همانگونه که در نمودار ۱ قابل مشاهده است تأثیراستفاده از رسانه برترویج گردشگری غذایی با ضریب مسیر ۷۸۲/۰ دارای بالاترین ضریب مسیر می باشد و بعد از آن به ترتیب تأثیراستفاده از رسانه پیش از سفر برترویج گردشگری غذایی با ضریب مسیر ۷۳۶/۰، تأثیراستفاده از رسانه پس از سفر برترویج گردشگری غذایی با ضریب مسیر ۷۱۲/۰ و تأثیراستفاده از رسانه هنگام سفر برترویج گردشگری غذایی با ضریب مسیر ۶۲۴/۰دارای بیشترین ضرایب مسیر می باشند.
نمودار ۱
منابع
بیچرانلو، عبداالله، طالبیان، حامد، زند وکیلی، سارا (۱۳۹۴)، بازنمایی حریم خصوصی در رسانه های اجتماعی: مردم نگاري کاربران ایرانی فیس بوك، مطالعات رسانه های نوین، سال اول، شماره۱، صص ۶۹-۹۹.
رضاقلی زاده، بهنام (۱۳۸۹)، مروري بر اثرات رسانه ها بر گردشگري، فصلنامه پژوهش هاي ارتباطي، سال هفدهم، شمار۴، صص ۱۵۹-۱۸۵.
شیخ، رضا، شامبیاتی، هانیه (۱۳۹۴)،تحلیل محتواي شبکه هاي اجتماعی مجازي با رویکرد نتنوگرافی بر اساس اطلاعات ناقص، مطالعات رسانه هاي نوین، سال اول، شماره۴، صص ۱۷۹-۲۰۳.
کروبی، مهدی، فکری زاد، نازنین (۱۳۹۶)،نقش رسانه ها در ترویج گردشگری غذایی در شهرستان رشت، فصلنامه علمی- ترویجی جامعه، فرهنگ و رسانه، سال ششم، شماره۲۳، صص ۱۲۷-۱۵۰.
کروبی، مهدی، باقری، فاطمه (۱۳۹۷)،نقش رسانه های ارتباطی در ایجاد نگرش پایداری در صنعت گردشگری، فصلنامه گردشگری علم و فرهنگ، سال پنجم، شماره۱۰، صص ۵۳-۷۷.
کروبی، مهدی(1390)، رسانه های ارتباط جمعی و انتخاب مقصد گردشگری، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات مدیریت گردشگری، دوره 7، شماره 20، صص 111- 136.
بهاری، جعفر، صالحی، صادق، بذله، مرجان (1397)، تأثیر تعهد مدیریت در کیفیت خدمات بر رضایت شغلی کارکنان در صنعت هتل داری مورد مطالعه: هتل های پنج ستاره شهر تبریز، دو فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات اجتماعی گردشگری، سال 6، شماره 11، صص 27- 56.
مومنی، منصور (۱۳۸۷)،تحلیل های آماری با استفاده از SPSS ،تهران: کتاب نو.
کوهی، الهام، میبودی، حسین، طالشی، مصطفی، کوهی،الهه (۱۳۹۲)، نقش رسانه های ارتباط جمعی در توسعه و پیشرفت صنعت گردشگری پایدار (مطالعه موردی: شهرستان آمل) ، فصلنامه آموزش محیط زیست و توسعه پایدار، سال دوم، شماره اول، صص ۱۹- ۳۰.
سعدیان، عبدالحسین «سرزمین و مردم ایران»، تهران، انتشارات علم و زندگی، ۱۳۶۹.
سیدیزاده، احسان، عباسیان، علی اکبر «بجنورد گذرگاه شمالی خراسان»، مشهد، انتشارات اردشیر،۱۳۷۲.
پاپلی یزدی، محمدحسین «کوچ نشینی در شمال خراسان»، ترجمه: اصغر کریمی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، ۱۳۷۱.
صبار، شاهو، هیان، دوان(۱۳۹۴)، عوامل مرتبط با میزان اعتماد مخاطبان به رسانه هاي نوین و سنتی (نگاهی به نوع رسانه، محتواي پیام و ویژگی هاي مخاطب)، مطالعات رسانه هاي نوین، سال اول، شماره۴، صص ۲۰۵-۲۴۷.
شعبان، داریوش(۱۳۹۲)،نحوه انعکاس مطالب گردشگری در مطبوعات محلی شهرستان خرمآباد (تحلیل محتوای پنج نشریه منتشره شهرستان خرمآباد) ، پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: عباس اسدی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
رنجبریان، بهرام ، زاهدي، محمد(۱۳۸۸)،خدمات صنعت گردشگري، اصفهان: چهارباغ.
ضیایی، محمود، تراب احمدي، مژگان(۱۳۹۱)، شناخت صنعت گردشگري با رویکرد سیستمی، تهران: علوم اجتماعی.
ضرغام بروجنی، حمید، حیدری، اصغر(۱۳۹۵)،تاثير رسانه هاي نوين بر توسعه استراتژي هاي گردشگري در راستاي اهداف سند چشم انداز بيست ساله کشور افق (۱۴۰۴)، فصلنامه میراث و گردشگری، سال اول، شماره ۲، صص ۱۳- ۲۵.
نصر الهی، اکبر، شریفی، فرزانه، حقیقی، محمدرضا(۱۳۹۳)،نقش رسانههای تخصصی حوزه حمل و نقل در توسعه گردشگری ملی، فصلنامه مطالعات رسانه ای، سال نهم، شماره ۴، صص ۱۳۷- ۱۵۰.
میناتزی، روبرتا (۱۳۹۵)، بازاریابی رسانه های اجتماعی در گردشگری و مهمان نوازی، مترجم محسن نظری و مهدی طباطبایی، تهران: انتشارات مهکامه.
اسمیت، ملانی، مکلئود، نیکولا، و روبرتسون، مارگارت (۱۳۹۱)، مفاهیم کلیدي در مطالعات گردشگري، ترجمه جعفر باپیري، تهران: مهکامه.
خاکی، غلامرضا (۱۳۹۰). " روش تحقیق با رویکردي به پایان نامه نویسی "، تهران، انتشارات بازتاب.
جعفری مهر آبادی، مریم، اکبری، مجید، عطایی، فرزانه، رازقی چمازکتی، فرزانه (۱۳۹۶)،مدل یابی ساختاری-تفسیری عوامل موثر بر توسعه گردشگری غذا (مطالعه موردی: شهر رشت)، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، سال دوازدهم، شماره ۳، صص ۶۸۱- ۶۹۸.
Amaro, S., Duarte, P., and Henriques, C. (2016). Travelers’ Use of Social Media: A clustering Approach, Annals of Tourism Research, No. 59: 1-15.
Anderson, C. K. (2012), The impact of social media on lodging performance ,Cornell Hosp Rep 12 (5). Pp:4-12.
Ayeh, J.K., Leung, D., Au, N. and Law, R. (2012). Perceptions and strategies of hospitality and tourism practitioners on social media: An exploratory study. In Fuchs, M., Ricci, F. and Cantoni, L. (Eds.), Information and Communication Technologies in Tourism, Wien: Springer-Verlag.
Bodil Stilling, B., & Therkelsen, A.(2010). Food and Tourism: Michelin, Moussaka and McDonald’s, Aalborg University Denmark, TRU Progress.
Burmann, C. & Kirchgeorg, M. (2016). Managing Negative Word-of Mouth on Social Media Platforms; the Effect of Hotel Management Responses on Observers’ Purchase Intention, Wiesbaden: Springer Fachmedien.
Butler, R. W. (1990). The Influence of the Media in Shaping International Tourist Patterns. Tourism Recreation Research, 15(2), pp:46–53.
Christou, Evangelos & Nella, Athina (2012), Web 2.0 and pricing transparency in hotel services, In: Singala M, Christou E, ' Gretzel U (eds) Social media in Travel, tourism and hospitality, Theory, Practice and cases, Ashgate, Surrey. pp: 316.
Croy, W. G. (2010), Planning for Film Tourism: Active Destination Image Management, Journal Tourism and Hospitality Planning & Development, 7(1). pp: 21-30.
Choi, S., Lehto, X.Y., Morrison, A.M. and Jang, S.C.S. (2012). Structure of Travel Planning Processes and Information Use Patterns, Journal of Travel Research, 51(1): 26-40.
Chung, N. and Koo, C. (2015). the Use of Social Media in Travel Information Search, Telematics and Informatics, No. 32: 215-229.
Chung, N. and Han, H. (2016). The Relationship among Tourists' Persuasion, Attachment and Change, Technological Forecasting & Social Change, http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S004016251630275X
Fotis, J., Buhalis, D. and Rossides, N. (2012). Social Media Use and Impact during the Holiday Travel Planning Process, Information and Communication Technologies in Tourism, Vienna: Springer.
Failte I.(2010). National Food Tourism Implementation Framework 2011- 2013, National TourismDevelopmentAuthority,from www.failteireland.ie/FailteIreland/.../FoodTourismImpleme.
Jennings, G. R. (2006), percepthions on quality tourism experience In: Jennings G.R., Nickerson N. P. (Eds.), Quality Tourism Experiences, Amsterdam: Elsavier Butterworth Heinemann, Oxford. pp: 252.
Hall, C. M. & Mitchell, R.(2005). Gastronomic tourism: Comparing Food and Wine tourism experiences, in M. Novelli(ed), Niche Tourism: Contemporary Issuse, Trend and Cases, Oxford: Butterworth-Heinemann: 73-88.
Henderson, J C.(2009). Food tourism reviewed, British Food Journal, 11(4): 317-326.
Jeng, J. and Fesenmaier, D. (2002). Conceptualizing the travel decision making hierarchy: A review of recent developments, Tourism Analysis, 7(1): 15–32.
Guzman, T. L., & Sánchez-Cañizares, S.(2012). Gastronomy, Tourism and Destination Differentiation: A Case Study in Spain, Review of Economics & Finance, Article ID: 1923-7529-201201-63-0, PP: 63-72.
Kim, Y. G., Eves , A. & Scarles, C.(2009a). Building a Model of Local Food Consumption on Trips and Holidays: A Grounded Theory Approach, International Journal of Hospitality Management, 28(4): 423‐431.
Kim, Y. , Yuan,J., Goh, B. K. & Antun, A.M.(2009b): Web Marketing in Food Tourism: A Content Analysis of Web Sites in West Texas, Journal of Culinary Science and Technology, 7(1): 52‐64.
Kemp, S. (2016). Digital in 2016. Retrieved from http://wearesocial.com/uk/specialreports/ digital-in-2016.
Long, L. M.(2004). Culinary Tourism: A Folkloristic Perspective on Eating and Otherness. In L. M. Long(Eds.) Culinary Tourism, Kentucky, The University Press of Kentucky.
Minazzi, R. (2015). Social Media Marketing in Tourism and Hospitality, New York Dordrecht London: Springer Cham Heidelberg.
Munar, A. M. Jacobsen, JKS. (2014), Motivations for sharing tourism experiences through social media, Tourism Management, 43,pp: 46-54.
Pearce, P. L. (2005). Tourist Behavior: Themes and Conceptual Schemes, UK: Channel View Publications.
Rudez, H.N. and Vodeb, K. (2015). Students’ Use of Social Media during the Travel Process, Tourism and Hospitality Management, 21(2): 179-190.
Shenoy, S. S.(2005). Food Tourism and the Culinary Tourist, Unpublished PhD thesis, USA:Clemson University.
White, L. (2010). "Facebook, friends and photos: A snapshot into social networking for generating travel ideas". En Sharda, N. (ed.). Tourism informatics: Visual travel recommender systems, social communities and user interface design. Hershey, PA: IGI Global, 115-129.
Xiang, Z., Wang, D., O’Leary, J. T., & Fesenmaier, D. R. (2014). Adapting to the Internet: Trends in Travelers’ Use of the Web for Trip Planning, Journal of Travel Research, 54(4), 511–527. doi:10.1177/0047287514522883.
Yurtseven, H. R., & Ozan, K.(2011). Local Food in Local Menus: The Case of Gokceada, Tourismos, An Internatinal Multidisciplinary Journal of Tourism, 6(2): 263-275.
[1] Amaro
[2] Minazzi
[3] Rudez & Vodeb
[4] Kemp
[5] Chung & Han
[6] Chung & Koo
[7] Choi
[8] Jeng & Fesenmaier
[9] Pearce
[10] Burmann & Kirchgeorg
[11] Ayeh
[12] Richard Butler
[13] Fornell & Cha
[14] Bolan and dayvidson