Identifying the components of students' belonging to Islamic Azad University

Subject Areas :

Fatemeh Gharibi ¹ , Farahnaz Mashayekh ² , Alireza Ghasemi Zad ^{3 *} , pari Mashayekh ⁴ , Amin Bagheri Kerachi ⁵

1 - 1 PhD. Student, Department of Educational Administration, Kazerun Branch, Islamic Azad University, Kazerun, Iran.
2 - 2*Assistant professor, Department of Educational Administration, Kazerun Branch, Islamic Azad University, Kazerun, Iran.
3 - 3 Associate Professor, Department of Educational Administration, Kazerun Branch, Islamic Azad University, Kazerun, Iran.
4 - 4 Assistant professor, Department of Educational Administration, Kazerun Branch, Islamic Azad University, Kazerun, Iran.
5 - 5 Associate Professor, Department of Educational Sciences, Farhangian University, Tehran, Iran.

Received: 2024-08-19 Accepted : 2024-10-19 Published : 2024-10-24

Keywords: Belonging, students, Islamic Azad University.,

Abstract :

 

Purpose: The main purpose of this research was to identify the important and essential components of belonging to the students at Islamic Azad University of Iran.

Method: The method of the current research is qualitative in the form of thematic analysis with Atride Stirling method. Semi-structured interviews have been used to obtain information and a brief description of the experiences and perceptions of specialists, experts and executives. In this regard, with the number of 37 students at Azad University in 2023, in the bachelor's, master's and doctoral degrees who were in different fields. Validation of this research was considered as a qualitative paradigm based on four criteria: credibility (credibility), impartiality (verifiability), reliability (compatibility), and applicability (transferability).

Results: Based on the findings of the research, for belonging, there are 5 overarching themes (evolving transformation, expanding interaction, expanding support, delimiting and expanding development), 16 organizing themes under the headings (sense of self-efficacy, sense of independence, psychological well-being, sense of worth , student communication, communication with the scientific community, intercultural interaction, support, creativity in recruiting, quality of services, facilitation, access to the university, acceptability of professors, job creation, skill training, flourishing of talents) and 145 basic themes were identified.

Conclusion: By conducting this research, it was found that belonging has all the components of basic human motivation, in the sense that belonging does not come from other forms of motivation, but it is alone as a motivational structure.

 

References:

انتظاری، یعقوب. (1401). ارائه الگویی برای تأمین مالی دانشگاه¬های دولتی. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی.17(2).36-1.
ترابیان، انسیه.، رحمانی، جعفر.، فضل الهی قمشیی، سیف اله، منتظرعطایی، محبوبه. (۱۴۰۲). طراحی مدل تعلق خاطر کاری معلمان مدارس ابتدایی با رویکرد آمیخته. فصلنامه آموزش و پرورش متعالی، ۳(۱). ۱۲-۱.
خسروی‌نژاد، ‌شهرزاد، عصاره، علیرضا، الهام‌پور. حسین. (1390). بررسی موانع بین المللی سازی برنامه-های درسی دانشگاه¬های آزاد منطقه 6 استان خوزستان از دیدگاه اعضای هیأت علمی این دانشگاه. مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، 4(2): 31-59.
رضایی زینب، بردبار مریم، زارع زردینی فاطمه. (۱۴۰۱). رابطه معلم-دانش‎آموز و درگیری تحصیلی نوجوانان: نقش واسطه‎ای احساس تعلق به مدرسه، نشریه رویش روان شناسی، ۱۱ (۹) :۵۶-۴۵.
روشن، احمد رضا. (1385). بررسی استقلال مالی دانشگاه ها. موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی، گزارش طرح تحقیقاتی.
کمالی، فاطمه. جوکار، بهرام. حسین چاری، مسعود. خرمایی، فرهاد. فولاد چنگ، فاطمه. (1402). تعلق خاطر به دانشگاه به منزله تعیین گرهویت: تحلیل کیفی نظام معنایی دانشجویان دانشگاه شیراز. مجله مطالعات آموزش و یادگیری. 15 (1): 46-64.
نفیسی، غلامحسین. حسن طائی، حمید رضا. آراسته، نادر قلی.، قورچیان. (1400). شناسایی و رتبه‌بندی روش‌های تامین مالی موثر بر عملکرد مالی دانشگاه‌ها. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 15 (3): ۲۵۵-۱۹۹.
Au, A., Caltabiano, N. J., & Vaksman, O. (2023). The impact of sense of belonging, resilience, time management skills and academic performance on psychological well-being among university students. Cogent Education, 10(1), 2215594.
Ahmadi, S., Hassani, M., & Ahmadi, F. (2020). Student-and school-level factors related to school belongingness among high school students. International Journal of Adolescence and Youth, 25(1), 741-752.
Allen, K. A., Kern, M. L., Rozek, C. S., McInerney, D. M., & Slavich, G. M. (2021). Belonging: A review of conceptual issues, an integrative framework, and directions for future research. Australian Journal of Psychology, 73(1), 87-102.
Arslan, G. (2021). School belonging, well-being, and mental health among adolescents: Exploring the role of loneliness. Australian Journal of Psychology, 73(1).
Anderson-Butcher, D., & Conroy, D. (2002). Factorial and criterion validity of scores of a measure of belonging in youth development programs. Educational and Psychological Measurement. 62(5), 857–876.
Bekhradnia، B. and N. Bailey (2008). Demand forHigher Education ti 2029، London، UK: Higher Education Policy Instiute.
Brewer, D. J., Gates, S. M. andGoldman, C. A. (2002); Pursuit of Prestige: Strategy and Competitionin U.S. In Higher Education; New Brunswick, USA.
Erina, J., & Erins, I. (2015). Assessment of Higher Education Financing Models in the CEE Countries, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 177: 186-189.
Freeman, T. M., Anderman, L. H., & Jensen, J. M. (2007). Sense of belonging in college freshmen at the classroom and campus levels. The Journal of Experimental Education. 75(3), 203–220.
Finn.) 1989). Withdrawing from school. Review of Educational Research. 59(2), 117–142.
Hausmann, L. R., Ye, F., Schofield, J. W., & Woods, R. L. (2009). Sense of belonging and persistence in White and African American first-year students. Research in Higher Education, 50(7), 649–669.
Hoffman, M., J. Richmond, J. Marrow, and K. Salomone. (2002). “Investigating ‘Sense of Belonging’ in First Year College Students.” Journal of College Student Retention: Research, Theory & Practice 4 (3): 227–256.
Gillen-O’Neel, C. 2019. “Sense of Belonging and Student Engagement: A Daily Study of First-and Continuing-Generation College Students.” In Research in Higher Education, 62: 1–27.
Pesonen, H. (2016). Teachers’ role in implementing support, Doctoral dissertation, University of Helsinki. University of Helsinki.
Pittman, L. D., & Richmond, A. (2008). University belonging, friendship quality, and psychological adjustment during the transition to college. The Journal of Experimental Education. 76(4), 343–362.
Kelly, A. F., & Mulrooney, H. M. (2019). Student perceptions of belonging at university: a qualitative perspective. New Directions in the Teaching of Physical Sciences, 14(1): 25-43.
Oscar, G. A. Ignacio, F. G. Miguel, A. C. L. & Albo, R. G. (2014). La Responsibility Social en las Universidad’s Espanola’s. Alcala University.
Sánchez, B., Colón, Y., & Esparza, P. (2005). The role of sense of school belonging and gender in the academic adjustment of Latino adolescents. Journal of Youth and Adolescence, 34(6), 619–628.
Strayhorn, T. L. (2019). College students’ sense of belonging: A key to educational success for all students. Routledge. - Strayhorn, T. L. (2018). College students’ sense of belonging: A key to educational success for all students (2nd ed.). Routledge.
Thomas, L. (2012). What Works? Student Retention and Success. London: Paul Hamlyn Foundation.
Maunder, R. E. (2018). “Students’ Peer Relationships and Their Contribution to University Adjustment: The Need to Belong in the University Community.” Journal of Further and Higher Education, 42: 756–768.
Wilson, D., D. Jones, F. Bocell, J. Crawford, M.J. Kim, N. Veilleux, T. Floyd-Smith, R. Bates, and M. Plett. (2015). “Belonging and Academic Engagement among Undergraduate STEM Students: A Multi-institutional Study.” Research in Higher Education 56 (7): 750–776.
Walton, G., & Cohen, G. (2011). A brief social-belonging intervention improves academic and health outcomes of minority students. Science, 331(6023), 1447–1451.
Zumbrunn, S., C. McKim, E. Buhs, and L. R. Hawley. (2014). “Support, Belonging, Motivation, and Engagement in the College Classroom: A Mixed Method Study.” Instructional Science 42 (5): 661–666.
Zengilowski, A., Lee, J., Gaines, R. E., Park, H., Choi, E., & Schallert, D. L. (2023). The collective classroom “we”: The role of students’ sense of belonging on their affective, cognitive, and discourse experiences of online and face-to-face discussions. Linguistics and Education, 73, 101142.

Full-Text:



فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی‌واحدگرمسار سال هجدهم، شماره 1، بهار 1403 صص 300-259

 

 

 

 

 

 

شناسایی مؤلفه­های تعلق خاطر دانشجویان به دانشگاه آزاد اسلامی

فاطمه غریبی¹، فرحناز مشایخ²، علیرضا قاسمی زاد³، پری مشایخ⁴، امین باقری کراچی⁵

چکیده:

هدف: هدف پژوهش شناسایی مولفه­های مهم و اساسی تعلق خاطر دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی ایران بوده است.

روش: روش پژوهش حاضر کیفی به شیوه تحلیل مضمون با روش آتراید استرلینگ است. برای دستیابی به اطلاعات و توصیفی اجمالی از تجارب و ادراک متخصصان، خبرگان و مجریان از مصاحبه های نیمه ساختارمند استفاده شده است. دراین پژوهش از راهبرد سه سویه­سازی به طور جامع و دقیق بهره گیری شد و به­منظور انجام مصاحبه نیمه ساختارمند گلوله برفی استفاده گردید و نمونه­گیری با روش نمونه گیری هدفمند نظری استمرار گرفت. درهمین راستا با تعداد ۳۷ نفر دانشجویان دانشگاه آزاد در سال ۱۴۰۲، در مقطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد  و دکتریمصاحبه انجام شد.  اعتباریابی این پژوهش به­عنوان یک پارادایم کیفی برپایه چهارمعیار: قابلیت اعتبار (باورپذیری)، بی طرفی (تأییدپذیری)، قابلیت اطمینان (سازگاری)، و قابلیت کاربرد (انتقال­پذیری) درنظرگرفته شد. 

یافته ها: براساس یافته­های پژوهش، برای تعلق خاطر، ۵ مضمون فراگیر (تحول گستری، تعامل گستری، حمایت گستری، محدودیت زدایی و توسعه گستری)، تعداد ۱۶ مضمون سازمان­دهنده تحت عناوین (حس خودکارآمدی، حس استقلال، بهزیستی روانی، حس ارزشمندی، ارتباط دانشجویی، ارتباط با جامعه علمی، تعامل بین فرهنگی، پشتیبانی، خلاقیت در جذب، کیفیت خدمات، تسهیل گری، دسترسی به دانشگاه، مقبولیت اساتید، اشتغال­زایی، مهارت آموزی، شکوفایی استعدادها) و تعداد ۱۴۵ مضمون پایه شناسایی گردید. 

نتیجه گیری: با انجام این پژوهش مشخص شد که تعلق همه مولفه های یک انگیزه اساسی انسانی را دارد، به این معنا که تعلق از اشکال دیگر انگیزه ناشی نمی شود، بلکه به تنهایی به عنوان یک سازه انگیزشی است.

کلید واژه ها: تعلق خاطر، دانشجویان،  دانشگاه آزاد اسلامی.

پذیرش مقاله: 28/7/ 1403                دریافت مقاله: 29/5/1403

مقدمه

با توجه به اهمیت و ارزش بالایی که آموزش عالی در جامعه و خانواده­ها دارند، می­تواند عرصه اصلی زندگی و شکوفایی دانشجویان شود. در این صورت دانشگاه­ها می­توانند نیازهای روانی دانشجویان را متوجه خود سازند تا در صورت برآورده شدن، امکان شکوفایی و بروز توانایی­های آنان گردد. لذا می­توان انتظار داشت، که دانشجویان در فرآیند سازگاری با محیط جدید و رشد متعاقب آن، سلسله مراتب نیازهای آنان (شکوفایی، احترام وعزت، علاقه واحساس تعلق،  احساس امنیت و نیاز های جسمانی) ظاهر شود. ظاهرا انسان قبل از اینکه بتواند نیروهای خود را بروز دهد، بایستی بتواند به محیط جدید و اعضای آن اعتماد کند زیرا که انسان در اولین ارتباط خود با محیط جدید در جستجوی احساس امنیت است. دانشجویان نیز بعد از ورود به دانشگاه، درک متقابلی میان خود و دانشگاه به­دست می­آورند و تعلقات و ارتباطات محیطی خود را بر قرار می­سازند، که این  خود، نوعی احساس تعلق بین آنان و محیط جدید (آموزش عالی) برقرار می­کند. زیرا دانشگاه از ارکان مهم جامعه است (اسکار⁶،2014).

هیچ تعریف واحدی از تعلق در آموزش عالی وجود ندارد (کلی اک و مولرونی⁷، 2019). بنابراین احساس تعلق در دانشگاه را می­توان به عنوان احساس ارتباط، مشارکت و تعهد نسبت به مؤسسه عالی که دانشجویان در آن شرکت می­کند، تعریف کرد. ارتباط: نشان دهنده درک رفتار منصفانه و احساس صمیمیت با موسسه و همسالان است. مشارکت: شامل لذت بردن از کلاس­ها و تمایل به حضور است. تعهد: به ترکیبی از اهمیت درک شده برنامه­ها، علاقه به فعالیت­ها و تلاش، اشاره دارد (ای یو کالتبیونو و واکسمن⁸ 2023 به نقل از واندرسون-باچر و کانروی⁹، 2002). هم­چنین احساس تعلق را می­توان به عنوان وابستگی فرد به محیط اجتماع خود، نیز تعریف کرد (ارسلان¹⁰،2018).، که این احساس شامل "درگیرشدن، احترام، پذیرفته  شدن، و حمایت دیگران در زمینه های اجتماعی مختلف" می­باشد (پسونن¹¹،2016).

مزایای احساس تعلق را می­توان به جامعه بزرگتر تعمیم داد، ولی آنچه که مهم  است، اینکه مزایای بالقوه و سوابق تعلق را باید در کلاس درس بتوانیم تأیید کنیم زیرا این حس تعلق است که می­تواند یک عامل تعیین کننده مهم  موفقیت تحصیلی در کوتاه مدت و بلند مدت باشد. برای مثال دانشجویانی که در دوره‌های تحصیل خود، با دیگران ارتباط قوی دارند، در نتیجه، خودکارآمدی تحصیلی بالاتری رانسبت به دیگران نشان می­دهند (ویلسون و همکاران¹²، 2015. فریمن، اندرمن و جنسن¹³ 2007). و افزایش مشارکت (ویلسون و همکاران 2015) و انگیزه تحصیلی بیشتری (زنگلوسکی¹⁴،2023 . زمبرونن¹⁵ و همکاران 2014)، نسبت به همسالان کم تعلق خود دارند. در واقع بین تعلق در سطح کلاس درس و موفقیت تحصیلی ارتباطی تنگاتنگ وجود دارد، که اغلب قوی­تر از آن­هایی است، که در تحقیقات دانشگاهی در مورد مزایای آن گزارش شده است (ویلسون و همکاران 2015). احساس تعلق را می­توان به عنوان ادراک دانشجویان از احساس ارزشمندی و احترام توسط سایر دانشجویان در نظر گرفت. دانشجویانی که احساس تعلق به دانشگاه می­کنند، درنتیجه با مؤسسه‌ خود احساس وابستگی دارند، احساس می­کنند، که بخشی از جامعه هستند، و برای توانایی­های خود، پذیرفته شده و شناخته شده­اند (هاسمن¹⁶ و همکاران، 2009;پیتمن و ریچموند¹⁷، 2008)

علاوه براین، احساس تعلق به دانشگاه می­تواند عوامل استرس­زای تحصیلی و اجتماعی زندگی دانشگاهی را از بین ببرد و از پیامدهای منفی مانند افسردگی شغلی جلوگیری کند (والتون وکوهن¹⁸،2011). از مزایای دیگر تعلق اینکه دانشجویانی‌ که احساس می‌کنند، درمحیط دانشگاهی شخصاً پذیرفته شدند، در محیط اجتماعی دانشگاه، نیز مورد حمایت قرار می‌گیرند و تا زمانی که مشارکت آموزشی آن­ها محدود نشود احساس تعلق بهتری  می­توانند به دانشگاه داشته باشند (ای یو کالتبیونو و واکسمنو¹⁹،2023، فین، 1989 ). و باعث می­شود که انگیزه تحصیلی و مطالعات بیشتری نسبت به سایرین داشته باشند (سانچز²⁰ و همکاران، 2005).

تعلق داشتن برای حفظ و موفقیت دانشجو بسیار مهم است ( مگان لوییس²¹ 2019.توماس²² 2012). در نهایت، هر چه احساس تعلق دانشجویان به دانشگاه بیشتر باشد، احتمال بیشتری برای ادامه تحصیل آنان وجود خواهد داشت (هافمن²³ و همکاران 2002). برعکس دانشجویانی که احساس تعلق را توسعه نمی‌دهند یا آن را در خود حفظ نمی‌کنند، ممکن است از یادگیری، جدا شوند. که ممکن است، موفقیت تحصیلی آن­ها را کاهش دهد و یا بر تصمیم آن­ها برای ترک تحصیل تأثیر بگذارد ( مگان لویس، 2019. فین²⁴ 2012). جای تعجب نیست که تحقیقات انجام شده دراین رابطه، احساس تعلق بیشتری را به حفظ دانشجو مرتبط می­کند (جلین، انیل²⁵،2021). زیرا دانشجویانی که احساس تعلق به دانشگاه خود ندارند احساس می­کنند، که بین پیشینه  و مؤسسه آن­ها ناهماهنگی وجود دارد و در معرض خطر توقف مطالعات خود هستند (مایوندر²⁶،2018 .توماس،2012 ). در واقع، درک ویژگی‌های دانشجویی مرتبط با احساس تعلق دانشجویی، فرصتی را برای محققان فراهم می‌کند تا به نرخ فرسایش بالا، به‌ویژه در سال اول دانشگاه بپردازند (فریمن، اندرمن، مگان لویس²⁷. 2019).

با توجه به نقش آموزش عالی به عنوان کانون پیشرفت جوامع، باید به وضعیت مالی و تنوع بخشی به آن بیش از پیش  توجه نمود. در سال­های اخیر کمبود منابع مالی، در کشورهای جهان به موضوع مهمی تبدیل شده است (جانستن، مارکوچی²⁸،2010). با توجه به بحران­ها و آشوب­های مالی پدید آمده، بسیاری ازکشورها ، با مشکلات تأمین منابع مالی درآموزش عالی مواجه شدند، به­طوری که میزان تخصیص منابع مالی آن­ها به آموزش عالی، رو به کاهش است (بخردنیا، بیلی²⁹،2008). این نگرانی در باره محدودیت­های اقتصادی و وضعیت نامطلبوب مالی در آموزش عالی منجر به گفتمان توسعه منابع درآمدی در دانشگاه ها شده است (تکزیرا ، کوریاکینا 2010³⁰). از این رو دانشگاه­ها و مؤسسات آموزش عالی با توجه به تغییر در شکل بودجه عمومی (کاهش منابع مالی و افزایش تقاضا و پیدایش محیط رقابتی با بسترهای مالی پیچیده­ای رو به رو شده­اند (تکزیرا 2007، هربست³¹ 2014). آموزش عالی نیز از این شرایط پرآشوب جهانی مستثنا نیست و سال­هاست، نظام تأمین و تخصیص مالی آن با کاستی­هایی رو به رو بوده است. این کاستی­ها بر کیفیت و سایر نهاده­های جهاد دانشگاهی تأثیر گذار بوده است و همچنان این تاثیر و تاثر منفی ادامه دارد  و نظام های آموزشی  در عصر اقتصاد دانش، ارائه الگوی مطلوب جذب دانشجویان در دانشگاه آزاد اسلامی را نیز  با مسائل و مشکلاتی مواجه کرده است (خسروی نژاد، عصاره و الهام‌پور، 1390). چرا که کیفیت و در دسترس بودن آموزش عالی به مقدار زیاد، به شکل تأمین منابع مالی بستگی دارد و روند تأمین بودجه آموزش عالی، بازتابی از نوعی جامعه است، درچنین شرایطی رقابت برای کسب بودجه­ها، از طرف دانشگاه­ها شدیدتر می­شود (روشن، ۱۳۸۵). باید اذعان داشت، که عدم همخوانی بودجه اختصاص یافته با برنامه­های ارائه شده درآموزش عالی، پایین بودن میزان رضایت از دریافت خدمات، ارتباط ضعیف دانشگاه و صنعت، عدم تناسب بین فارغ التحصیلان دانشگاهی و فرصت­های شغلی موجود در کشور، کم بودن سهم فعالیت­های پژوهشی در موسسات خصوصی، حمایت ضعیف از تحقیقات و نتایج آن، کافی نبودن امکانات نظام آموزش عالی برای حفظ و جذب نخبگان و ناکافی بودن منابع مالی همگی سخن از نبود راهکارها و الگوهایی است که بتوان نسبت به تأمین مالی و اداره مناسب دانشگاه­ها از آن­ها بهره گرفت. باید در جستجوی الگویی بود که فرصت­های فراوانی احصاء کرده و با تنظیم سندهای مالی، اهداف آموزش عالی را بر اساس نگرش های جدید مدیریتی به گونه هایی مورد توجه  قرار دهد، تا مدیران با بهره­گیری مناسب از سرمایه­های مادی و انسانی، دانشگاه­های آزاد را به رتبه و جایگاه قابل قبولی ارتقا بخشند (ایرینا و ایرینز³² 2015). بنابراین بهینه­سازی منابع مالی آموزش عالی و مدیریت و برنامه­ریزی و تخصص گرایی مالی می­تواند نقش قابل توجهی در فراهم کردن محیط و افزایش تعلق دانشجویان داشته باشد و باعث جلوگیری از اتلاف منابع  در دانشگاه  آزاد شود (کیخا،1400). از این رو فرصت‌های بیشتری برای تبادل دیدگاه‌های مختلف بین دانشجویان بوجود می­آید و هم­چنین مذاکراتی نیز در ارتباط با (آلونی و هرینگتون³³، 2018، ووگلر³⁴ و همکاران، 2018). احساس تعلق بالای دانشگاه برای دانشجویان به آموزش عالی ترویج می­شود (هاسمن و همکاران. مارکشتاینر و همکاران،2019). که این خود نتایج سودمندی از جمله افزایش رفاه دانشجویان (فرید من و همکاران،2017) و رضایت از تحصیل را به همراه دارد (بیلدرم³⁵ وهمکاران،2020)که به سهم خود ­ی تواند مفید واقع شود.

تحقیقات نشان داده است، که دانشجویانی که حس قویتری دارند(گلین اونیل،2019) برای ایجاد درکی روشنتر، از نقش حس تعلق در انگیزش دیگر دانشجویان (فریمن ،اندرمن وجنسن،2010) برای حفظ وموفقیت دیگر دانشجویان می توانند مهم باشند (توماس،2012) و در نهایت باعث افزایش حس تعلق دیگر دانشجویان به آموزش عالی شوند و احتمال بیشتری برای آن­ها جهت ادامه تحصیل  در دانشگاه را فراهم کنند (هافمن وهمکاران،2002). بنابراین تعلق می­تواند بر میزان احساس دانشجویان در دانشگاه تأثیر بگذارد (برک ³⁶و همکاران 2016). زمانی که دانشجویان درک کنند  در محیطی شفاف، عادلانه و منصفانه قرار دارند، ثبات عاطفی بیشتری از خود نشان می­دهند و به عملکرد تحصیلی  بهتری دست می­یابند (احمدی 2020.یانگ³⁷ 2004). و نیز ماندگاری آن­ها در دانشگاه را  می­توان با احساس تعهد و اینکه  بخشی از سیستم دانشگاه هستند را توضیح داد (هاگرتی³⁸ و همکاران،1992. هافمن و همکاران، 2002). که این احساس تعهد را می­توان  نوعی«احساس تعلق» نامید.

از آنجایی که دانشگاه آزاد اسلامی از کمک­های مالی دولت برخوردار نیست، لذا جهت دستیابی به اهداف نظام آموزش عالی کشور، هزینه­های خود را با شهریه دریافتی از دانشجویان تأمین می­نماید. براین اساس تلاش می کند که با ارائه خدمات علمی با کیفیت بالا، دانشجویان را جذب کرده و جهت کسب شهرت و اعتبار اجتمالی (سیرین و گریت³⁹،2009. انتظاری1390). و از همه مهم تر، تأمین نیازهای مالی خود، در عرصه رقابت و برتری جویی در بین دانشگاه های کشور شناخته شود (براور2002⁴⁰. انتظاری،1390). نتایج تحقیقات نشان داده  است که برای بهبود عملکرد سیستم آموزش عالی نیاز به همکاری دانشجویان و روش­های جدید تامین مالی می­باشد (نفیسی و همکاران.1400). بنابراین مهم است که تعلق را در زمینه زندگی دانشجویان دانشگاه در نظر بگیریم و به طور خاص در حوزه آموزش عالی، تعلق را که شامل حمایت اجتماعی ادراک شده دانشجویان در محوطه دانشگاه، احساس یا احساس ارتباط، تجربه اهمیت دادن یا احساس اهمیت، پذیرش، احترام، ارزش و اهمیت برای گروه است را به کار ببندیم (استری هورن⁴¹، ایوین.2019). بنابراین، در راستای پیشینه به بررسی برخی مطالعات در ادامه می پردازیم.

ترابیان و همکاران (1402)، پژوهشی تحت عنوان « طراحی مدل تعلق خاطر کاری معلمان مدارس ابتدایی با رویکرد آمیخته» انجام دادند، یافته های تحقیق در بخش کیفی نشان داد که شرایطی همانند عوامل فردی، بین فردی و سازمانی باعث می شود که رفتار تعلق خاطر معلمان در ابعاد روانی و رفتاری شکل گیرد. از طرفی این عوامل باعث می شود که راهبردهای یادگیری، رشد و تعالی ، بهره وری و مدیریت عملکرد تعریف گردد  و پیامدهایی دارد که از جمله می توان به ارتقاء عملکرد درون نقشی و برون نقشی اشاره کرد. نتایج تحقیق در بخش کمی نشان داد کلیه مولفه های تعلق خاطر کاری معلمان در سطح بالاتر از سطح متوسط می باشند.

       کمالی و همکاران (1402)، درپژوهشی به «واکاوی نظام معنایی دانشجویان دوره دکتری دانشگاه شيراز و ادراک آنها از تعلق به دانشگاه شيراز با رویکرد کيفی پرداخته است. داده های جمع آوری شده با استفاده از روش تحليل مضامين مورد تجزیه و تحليل قرار گرفتند. فرآیند حاصل از کدگذاری و تجزیه و تحلیل داده ها منجر به کشف سه مفهوم اصلی دانشگاه به مثابه ميدانی جهت بازاندیشی کليشه های ذهنی دانشگاه و اثرگذاری بر ابعاد هيجانی و شناختی فرد و دانشگاه شيراز و برجستگی بعد تعلق و هویت مکانی، شد.

رضایی، بردبار و زارع زرددینی (1401)، پژوهشی تحت عنوان «رابطه معلم-  دانش آموز و درگیری تحصیلی نوجوانان با نقش واسطه ای احساس تعلق به مدرسه» انجام دادند، نتایج نشان داد که مدل پژوهش از نظر شاخص های معنی داری و برازش مورد تأیید است و متغیر رابطه معلم- دانش آموز  به طور غیر مستقیم طریق احساس تعلق به مدرسه بر درگیری تحصیلی تاثیر می گذارد. اثر مستقیم رابطه معلم –دانش آموز بر درگیری تحصیلی معنا دار نبود. بر این اساس، احساس تعلق به مدرسه می تواند نقش واسطه ای بین رابطه معلم – دانش آموز و در گیری تحصیلی داشته باشد.

 اهن ودوایس⁴² (2023)، پژوهشی تحت عنوان « احساس تعلق دانشجویان و وضعیت اجتماعی آنها در آموزش عالی» انجام دادند. با در نظر گرفتن مفاهیم گروه های محروم یا غیرسنتی که در مطالعات قبلی به کار گرفته شده بودند، یک پرسشنامه پیمایشی برای بررسی چگونگی ارتباط عوامل خاص با تعلق دانش آموزان طراحی شد. تجزیه و تحلیل آماری داده‌های 380 شرکت‌کننده، نشان می‌دهد که احساس تعلق و حفظ دانش‌آموزان به طور اساسی تحت تأثیر مشارکت تحصیلی و مشارکت اجتماعی است. این پژوهش همچنین به فقدان تحقیق در مورد چگونگی عملکرد عوامل حیاتی برای محرومیت برای تعیین تعلق و حفظ در آموزش عالی می پردازد. یافته‌ها باید باعث ارزیابی مجدد مواردی شوند که ما آن‌ها را منابع «مضرات» می‌دانیم، مانند طبقه اجتماعی، سن و قومیت.

آلن و همکاران⁴³(2021)، در پژوهشی با عنوان مروری بر مسائل مفهومی، یک چارچوب یکپارچه و جهت گیری برای تحقیقات آینده با هدف احساس تعلق ذهنی، ارتباط عمیق با گروه های اجتماعی، مکان های فیزیکی و تجربیات فردی و جمعی که یک نیاز اساسی انسان است و پیامدهای ذهنی، فیزیکی، اجتماعی، اقتصادی و رفتارهای متعددی را پیش بینی می کند. در این پژوهش با مرور داستانی، دیدگاه های جدید را خلاصه کرده ویک چارچوب یکپارچه جدید را برای درک مطالعه تعلق توصیف می کند و چندین راه کلیدی را برای تحقیق وعمل آینده شناسایی می کند. نتایج این پژوهش نشان داد، مولفه های اصلی تعلق، یک چارچوب یکپارچه جدید را برای درک، ارزیابی و پرورش تعلق معرفی و شناسایی کرده است. که بر چهار مولفه شامل: شایستگی ها، فرصت ها، انگیزه ها و ادراکات مرتبط متمرکز است.

ارسلان جی،آلن و رایان⁴⁴(2020)، پژوهشی تحت عنوان بررسی تاثیر تعلق به مدرسه بر رفاه و سلامت روان جوانان انجام دادند. هدف این پژوهش بررسی ارتباط مقطعی و طولی بین تعلق ومدرسه و شاخص های سلامت روان ورفاه برای درک بیشتر ماهیت و جهت روابط علی است. نتایج این پژوهش، اثر پیش بینی تعلق به مدرسه از طریق مدل سازی معدلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تعلق به درس به عنوان پیش بینی کننده معنادار برون سازی و درون سازی مشکلات و رضایت از زندگی جوانان است. و شمول اجتماعی بشدت رضایت از زندگی جوانان را پیش بینی می کند در حالی که مشکلات درون سازی و برون سازی بشدت توسط طرد اجتماعی پیش بینی می شود. یافته های این تحقیق بر لزوم مداخلات تعلق به مدرسه برای کاهش مشکلات سلامت روان فعلی وآینده و بهبود بهزیستی تأکید دارد.

بنابراین با بررسی پیشینه های موجود مشحص شد که  تا کنون تحقیقاتی در خصوص تعلق خاطر دانشجویان به دانشگاه در ایران انجام نشده و بیشتر مطالعاتی در خصوص تعلق خاطر کاری، شغلی، مکانی و تعلق خاطر به هویت فرهنگی در بین دانشجویان انجام شده است، و به نظر می­رسد به طور اعم در سازمان آموزش عالی و اختصاصاً در دانشگاه آزاد اسلامی نیز مطالعات دامنه دار و مستمری برای ایجاد افزایش تعلق خاطر دانشجویان انجام نشده و وجود برنامه­هایی که برنامه­ریزان، مدیران و سیاست­گذاران این دانشگاه بتوانند از آن در جهت ارتقا و بهبود تعلق خاطر و در نهایت، بالندگی سازمانی و جذب حداکثری دانشجو جهت رفع نیازهای مالی دانشگاه آزاد استفاده نمایند، کمتر قابل مشاهده  است. طبیعتاً شناسایی عوامل تعلق خاطر دانشجویان، می­تواند سیاست­گذاران و برنامه­ریزان این دانشگاه را جهت تامین محیط و ساختار سازمانی مناسب­تر جهت افزایش و حفظ دانشجو و رفع مشکل مالی و استادان را برای انگیزه­ای بالاتر و تلاشی هدفمندتر یاری رساند. با توجه به مطالب ذکر شده، پژوهش حاضر به دنبال یافتن عوامل موثر دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی بوده است.

سوال تحقیق 

مولفه های تعلق خاطر دانشجویان به دانشگاه آزاد اسلامی کدام است؟

روش تحقیق

روش پژوهش حاضر، روش تحقیق کیفی می­باشد، که به شیوه تحلیل مضمون صورت پذیرفته است. در این پژوهش برا ی شناسایی، تحلیل و گزارش الگوی موجود در داده های کیفی از روش تحلیل مضمون استفاده گردید. این روش که ماهیت تفسیری دارد، فرآیندی است که به وسیله آن می توان داده های پراکنده متن را به داده های غنی و تفضیلی تبدیل نمود. با اقتباس از روش آتراید –استرلینگ⁴⁵ ( 2001 ) فرآیند انجام این پژوهش در سه مرحله انجام شد که عبارت اند از: این روش مبتنی بر تشکیل شبکه مضامین است و در پژوهش­های مختلف مورد استفاده قرار می­گیرد. که شبکه مضامین نیز شامل سه دسته از کدها و مفاهیم است (مضامین پایه، مضامین سازماندهنده و مضامین فراگیر). 

در این پژوهش برای دستیابی به اطلاعات و توصیفی اجمالی از تجارب، نگرش ها و ادراک متخصصان، خبرگان و مجریان نسبت به ابعاد  حس تعلق خاطرانجام شده است. راهبرد تحلیل مضمون یکی از راهبردهای متداول و مناسب و مؤثر در تحقیقات کیفی است که به طورگسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد. از این راهبرد می توان برای شناخت الگوهای موجود در داده های کیفی استفاده کرد.این روش فرایندی برای تحلیل داده های متنی است و داده های پراکنده و متنوع را به داده هایی غنی و تفصیلی بیان می کند (برایان وکلارک،2006) دراین پژوهش، راهبرد سه سویه سازی مورد توجه قرارگرفته است. 

جامعه تحقیق این پژوهش، شامل دانشجویان دانشگاه آزاد، در مقاطع تحصیلی کارشناسی به بالا (مقطع کارشناسی، کارشنای ارشد و دکتری تمامی رشته­ها در واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی) بود. در این پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند (روش گلوله برفی تا رسیدن به حد اشیاع نظری) که درخلق یا کشف مفاهیم و نظریه ها استمرار می یافت استفاده شده است. ابتدا دانشجویانی که در زمینه تعلق خاطربه دانشگاه آزاد، اطلاعات جامع و کافی داشتند، شناسایی و نقطه نظرات آنان استماع و جمع­بندی شد. در همین راستا پس از تعیین نمونه آماری هدفمند، با تعداد 37 نفر دانشجویان که 14 نفر مرد و 23 نفر زن بودند (تعداد  8 نفر دکترا ،12 نفر کارشناسی ارشد و17 نفر کارشناسی در رشته­های مختلف)، در رشته­های مختلف، مصاحبه نیمه ساختارمند انجام شد، تا امکان تکامل هر چه بیشتر پژوهش فراهم آید. مصاحبه­ها، محدودیت زمانی نداشتند و زمان هر مصاحبه تا سرحد نیاز و سودمندی مصاحبه (از 30 دقیقه تا 50 دقیقه)، استمرار می­یافت. پس از انجام مصاحبه­ها، بررسی مبانی نظری و مرور اسناد و مدارک (مقالات، رساله­های دکتری و برخی کتب مرتبط) با استفاده از راهبرد تحلیل مضمون، الگوهای موجود در داده­های کیفی شناسایی و ضمن طراحی قالب مضامین و شبکه مضامین نسبت به تحلیل آن­ها اقدام شد.

اعتباریابی این پژوهش به­عنوان یک پارادایم کیفی بر پایه چهار معیار: قابلیت اعتبار (باورپذیری)، بی طرفی (تأئیدپذیری)، قابلیت اطمینان (سازگاری) و قابلیت کاربرد (انتقال پذیری)، در نظرگرفته شد. درهمین راستا برای کسب اعتبار از 2 کد گذار برای کدگذاری (کد گذاری باز و کد گذاری محوری)، برای احراز اطمینان از یکسانی و همانندی دیدگاه کدگذاران ازچند نوع مصاحبه (مصاحبه با اساتید دانشگاه­ها و مراکز آموزش عالی، مصاحبه با پژوهشگران و صاحب­نظران حوزه مدیریت، روانشناسی و علوم تربیتی و... مصاحبه با اساتید مجرب دارنده تحصیلات دکتری و مرتبط با بیش از 5 سال سابقه تدریس (برای حصول اطمینان از قابلیت کاربرد)، انتقال پذیری (مصاحبه و مشورت با تعداد 23 نفر متخصص که در فراگرد پژوهش مشارکت نداشتند صورت گرفت، و به منظور رعایت اصل بی­طرفی (تأئیدپذیری)، کلیه جزئیات پژوهش درتمامی مراحل به دقت ثبت و ضبط گردید.

یافته‌ها

در این پژوهش از روش تحلیل مضمون به شیوه آتراید استرلینگ به­عنوان تحلیل داده مورد استفاده قرار گرفت، که با استخراج مفاهیم پایه (کلیدی)، سازمان دهنده (محوری) و فراگیر، شبکه مضامین ترسیم شد و به منظور اعتباریابی الگوی پیشنهادی، نظرات خبرگان در قالب پرسشنامه مورد ارزیابی قرار گرفت. در این مرحله با استفاده از روش تحلیل مضمون سعی می­شود، مضامین هر مدل استخراج و دسته بندی شود، که این روش مستلزم انجام سه مرحله است. مرحله اول) کدگذاری توصیفی: در این مرحله عناصر موجود در هر مدل به عنوان کد، استخراج و سپس از میان کدها، مضامین پایه )که همان ویژگی­های تکراری و متمایز در متن هستند شناخته می­شوند. مرحله دوم) کدگذاری تفسیری: در این مرحله مضامین پایه بر اساس مبانی نظری و مصاحبه­های انجام شده طبقه بندی شده که آن­ها را مضامین سازمان دهنده (محوری) می­نامند. مرحله سوم و آخرین مرحله، تعیین مضمون فراگیر است، که تمامی مضامین تعیین شده را در بر میگیرد (کینگ و هاروکس). بر همین اساس، در مجموع 531 کد اولیه استخراج گردید، که پس از چندین بار مرور و خالصه سازی، براساس تشابه و تناسب طبقه بندی و ادغام شدند و در قالب145 مضمون پایه،17 مضمون سازمان دهنده و 5  مضمون فراگیر طبقه بندی گردیدند.

در مرحله اول مطالعات گسترده در مقالات و کتب مرتبط صورت گرفت و سپس مصاحبه­های نیمه ساختارمند با اساتید دانشگاه­ها و مراکز آموزش عالی، صاحب­نظران و پژوهشگران حوزه علوم تربیتی با تأکید بر مدیریت آموزشگاهی و مدیران مجرب و با سابقه دارنده مدارک تحصیلی عالی (دکترا و فوق لیسانس و لیسانس) در رشته­های مرتبط انجام شد و مورد تحلیل قرار گرفت و کدهای معنایی اولیه استخراج گردید. نحوه استخراج کدها از مقالات، مصاحبه­ها و کتب به روش استقرایی (مبتنی بر داده) صورت پذیرفت، بدین شیوه که با مطالعه دقیق و مکرر مقالات، مصاحبه­ها و کتب، کدهای پر تکرار و کدهای مرتبط مشهود و مکنون موجود در متون موصوف (مقالات، مصاحبه­ها و کتب)، شناسایی و ثبت اولیه گردید. سپس قالب مضامین استخراج شد و تجزیه و تفکیک متن به بخش­های کوچکتر و کدگذاری داده­ها صورت گرفت. در ادامه، کدها با قالب مضامین مستخرج تطبیق داده شد و مضامین استخراج گردید. در گام بعد، مضامین مرتب شدند و مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر انتخاب و تعیین گردیدند و شبکه مضامین رسم شد. تحلیل شبکه مضامین نیز با نام گذاری مضامین و توصیف و توضیح شبکه مضامین صورت گرفت. مشخصات مردم شناختی شرکت کنندگان در بخش کیفی بدین صورت بود، که از بین 37 افراد شرکت کننده در مصاحبه، ۱۴ مرد و 23 نفر زن بودند. بنابراین با توجه به نتایج و بررسی­های موجود، در ادامه به بررسی مصاحبه‌ها پرداخته شده است.

جدول ۱. مضامین پایه بر اساس متن مصاحبه­ها

کد باز	کد کاربر	پاره گفتار ها	ردیف
تحصیل در رشته دلخواه مزیت تحصیل همزمان با کار	A	من دانشجویی شاغلم که در دانشگاه آزاد با توجه به شغلم، در رشته­ای مرتبط با آن را انتخاب کردم و مشغول به تحصیل می­باشم یکی از مزیت­های دانشگاه آزاد بر سایر دانشگاه­ها همین است که دانشجویان می­توانند هدفمند با توجه به رشته دلخواه تحصیل و پژوهش کنند.	1
علم محور دانشگاه آزاد- مهارت اموزی در دانشگاه آزاد- براساس مهارت وارد بازار کار شدن-	B	همیشه دوست داشتم در دانشگاهی مانند همین دانشگاه آزاد، درس بخوانم که علم محور باشد و موضوعی کار کند و مهارت­هایی را به دانشجویان بیاموزد تا در پایان تحصیل دانشجویان دچار سردرگمی نشوند و بتوانند در جامعه براساس مهارت آموخته شده وارد بازار کار شوند.	2
نشست های آزاد اندیشی- رشد تفکر نقادانه دانشجویان-	C	به عنوان دانشجویی آزاد اندیش، همیشه به دنبال بحث­ها و نشست­های آزاد اندیشی بودم که خدا رو شکر این را در دانشگاه آزاد یافتم چرا که این دانشگاه با داشتن کرسی های آزاد انیشی امکان رشد فکری و تفکر نقادانه دانشجویان را فراهم می کرد. ازادی بیان در دانشگاه آزاد	3
تعامل با دوستان و همکلاسی­ها.	D	لذت بخش ترین لحظات زند­­گی­ام را در دانشگاه آزاد داشتم زیرا به خاطر تعامل­های خوبی که با دوستانم وهمکلاسهایم داشتم خاطرات بسیار خوبی همراه با کسب تجارب، برای خودم ساختم.	4
داشتن اساتید با سواد- برتری در حوزه فناوری نسبت به بعضی دانشگاه­ها- داشتن امکانات و فضای مناسب	E	به این دلیل دانشگاه آزاد رو انتخاب کردم که از آشنایان و خانواده­ام شنیدم که به دلیل داشتن اساتید باسواد و امکانات برتر و فضای مناسب، در حوزه فناوری و دیگر مسایل نسبت به سایر دانشگاه­­ها بهتر عمل کرده است.	5
تعامل دانشجو با دانشگاه آزاد- سازگار بودن دانشگاه آزاد با روحیات دانشجو- برگزار انواع جشنواره ها – نقش آفرینی دانشجو- فعالیت های فرهنگی- اجتماعی در دانشگاه	F	دلیل من به خاطر ادامه تحصیل در دانشگاه آزاد به خاطرتعامل دانشجویانش با دانشگاه در زمینه­­ای نقش آفرینی دانشجو با برگزاری انواع جشنوارها و رویدادها وامکان فعالیت های فرهنگی - اجتماعی بود چون کاملا با روحیات من سازگار بود	6
شرایط در دسترس بودن دانشگاه برای دانشجویان- سخت گرفت بعضی از خانواده ها جهت تحصیل در دیگر شهر ها- ضعف مالی خانواده ها-	G	چون شرایطم طوری بود که نتوانستم به دانشگاهای دولتی بروم وقتی خانوادم علاقه منو متوجه شدند اجازه رفتن به دانشگاه آزاد رو بهم داند بدلیل اینکه در شهر خودم بود و هزینه های جانبی را نداشت.	7
داشتن حس خوب در این دانشگاه- پیشرفت علمی- قصد ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر در این دانشگاه	A	دانشگاه آزاد حس خوبی به من ­می­دهد. احساس خوبی دارم طوری که دوست دارم همیشه دانشگاه باشم. همچنین به دلیل پیشرفت علمی که درخودم دیدم علاقه من به ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر در این دانشگاه را زیاد تر کرد.	8
- عدم تداخل یا هماهنگی کلاس ها با شغلم- همکاری اساتید دانشگاه- مقدور بوده ادامه تحصیل برای همه برگزاری کلاسها حتی در روزهای تطیل	H	اومدم دانشگاه آزاد چون برام مقدور نبود برم دولتی.چون یک سری محدودیت­ها­ داشتم. مهم تر اینکه کلاس­های دانشگاه آزاد پنج شنبه و جمعه برگزار می شد و مشکلی برای شغلم ایجاد نمی کرد. و همچنین با همکاری اساتید براحتی می توانم در این دانشگاه ادامه تحصیل بدم.	9
خوش برخوردی اساتید.- داشتن اساتید با سواد با مدرک دکتری-	A	دانشگاه آزاد مکان خوبی برای یادگیری هست. چرا که اساتید آن بسیار با سواد و خوش برخورد هستند. اکثر اساتید مدرک دکترا و جدید دانشجوی دکتری هستند.	10
بحث علمی و تعامل با اساتید – رسیدن به باورهای ذهنی	C	دانشجوی دانشگاه ازاد هستم چون لذت می برم وقتی در این دانشگاه می توانم با اساتیدم بحث علمی و تعامل داشته باشم. چون ازین طریق می­توانم به باورهای ذهنی خودم در ارتباط با موضوعات مختلف برسم.	11
به چالش کشیدن مباحث مبهم ذهنی-. رسیدن به نتایج مطلوب	K	در دانشگاه آزاد درس می­خوانم. در این دانشگاه می­شود که ارائه نقطه نظرات خود را در کلاس­های درس نسبت به خیلی از مسائل مبهمی که ذهن مارا درگیر خود کرده را به چالش کشید تا دراین خصوص به نتایج مطلوبی برسیم.	13
عدم ترس از شکست- مسلم شدن بسیاری از مفاهیم مسلم	S	در دانشگاه آزاد، ترس از شکست در وجود من از بین رفته و خیلی از مواردی که نسبت به آن ترس و شک داشتم برایم مسلم شد و رفع گردید.	14
افزایش اطلاعات عمومی نسبت به فرهنگ و سیاست	G	با تحصیل در این دانشگاه توانستم اطلاعات عمومی خود را نسبت به فرهنگ، سیاست و آشنایی با چشم انداز های فکری جدید افزایش دهم.	15
تاثیر بر روزمرگی دانشجویان	A	دانشگاه آزاد توانسته از جهاتی بر زندگی روز مره ام تاثیرات مثبت زیادی بگذارد.	16
تاثیر دانشجوبر رشد دانشگاه و متقابلا باالعکس- تحول شخصیتی در دانشجویان- تقویت مهارت­های روان شناختی در دانشجویان.	T	به عقیده من که دانشجو ی دانشگاه آزادم این دانشگاه توانسته بر رشد دانشجویان دانشگاه آزاد تاثیر بگذارد و همچنین دانشجویان هم بر رشد دانشگاه. و دانشگاه آزاد می تواند باعث بلوغ فکری و علمی دانشجویان شود. و تحول شخصیتی در درون دانشجویان ایجاد کند. و همچنین باعث تقویت مهارت­های روان شناختی آنان گردد.	17
تحت تاثیر قراردادن بعد هیجانی دانشجویان. ایجاد تغییرات هیجانی	K	بنده از زمانی که وارد این دانشگاه شدم تغییرات را در درون خودم احساس کردم از جمله تغییرات هیجانی و به یقین می­توانم اظهار کنم که این دانشگاه می­تواند بعد هیجانی دانشجویان را تحت تاثیر خود قراردهد و بساط هیجانات را فراهم کند.	18
ایجاد حس وحال خوب در دانشجویان- ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر در همین دانشگاه- تعامل با اساتید وکارکنان به خاطر اخلاق خوب آنان-	P	راستش اوایل اصلا خوشم نمی­آمد که دانشجوی دانشگاه آزاد باشم، چون خیلی بد، بین دوستان و آشناهایم جا افتاده بود که تنبل­ها به دانشگاه آزاد ­ی روند و من برخلاف میل باطنی­ام به اصرار خانواده ام امدم. برخلاف انتظارم به دلیل اخلاق خوب اساتید و دوستانم و همچنین تعامل با دیگر کانان و اساتید حالم راخوب کرد و احساس شادی مضاعفی را در خودم احساس کردم طوری که علاقه ام به تحصیل وادامه دراین دانشگاه زیاد شده و تصمیم گرفتم در مقاطع بالاتر نیز در همین دانشگاه باشم.	19
جذب دانشجویان به دلیل چشم انزاز زیبای ساختمانهای دانشگاه آزاد- توجه به نوع معماری دانشگاه	F	فرم چشم انداز ساختمان­های دانشگاهای آزاد مرا مجبوب خود کرده و همچنین نوع معماری آن توجه ما دانشجویان را جلب شده.	20
فراهم کردن امکانات رفاهی. آموزشی دانشجویان از سوی دانشگاه- جذب حداکثری دانشجویان- تربیت افراد متخصص- بی نیازی شرکت ها و ادارات از نیروهای متخصص- نداشتن دغدغه جانبی از سوی دانشجویان- تجهیز رفاهی دانشگاه-	H	به عنوان یک دانشجوی دانشگاه آزاد اقرار می­کنم که امکانات رفاهی و آموزشی در طول تحصیلم نسبت به بعضی از دانشگاهها بسیار بهتر و متنوع تر بودکه این خود باعث انگی­ه ای مضاعف شد که تحصیل را ادامه دهیم. از لحاظ علمی و دیگر مسائل نیز دانشجویان را حمایت می­کردند، مثلا غذا خوری ها سلف سرویس ها را توسعه می دادند، تا ما دغدغه اشپزی و یا خرید غذا را نداشته باشیم. مسولین دانشگاه در این قسمت توجه بیشتری می کردند که اوضاع ما مانند دانشگاهای دولتی شود. که هزی­ه های جانبی رو نداشته باشیم. در غیر این صورت مطمئنا با عث بی توجهی ما به درس می شد. و مجبور نباشیم دنیال یافتن شغلی پاره وقت و ... و که موارد باعث بی توجهی به دانشگاه می­شود. دانشگاه به موارد ذکر شده بالا همیشه توجه ­ی کرد تا میزان توجه دانشجو به درس و تخصص بیشتر شود و باعث پیشرفت آن­ها شود و ازین پس شر­کت­ها و ادارات نیروهای متخصص خود را از دانشگاه آزاد خواهند گرفت. و ما هم به نوایی برسیم و با عث جذب بیشتر دانشجو از سمت دانشگاه آزاد شود.	21
حمایت بیشتر از دانشجویان در بحث فراهم کردن غذای با کیفیت- کم کردن دغدقه های دانشجویان این دانشگاه.	A	برای حمایت بیشتر از دانشجویان می­بایست کیفیت غذاهای سلف را بالا می­بردند، تا دانشجویان مجبور نشوند غذاهای فریز کرده بخورند یا از بیرون تهیه کنند و یا وقتشان راصرف آشپزی کنند. البته این حق مسلم دانشجویان هست که دانشگاه غذاهای با کیفیتی را با هزینه کم برای دانشجویانشان تهیه کنند.	22
اشتغال­زایی از طرف دانشگاه- معرفی به کار از سوی دانشگاه- حمات مالی در جهت دادن وام هایی با بهره کم و شرایط آسان.	E	بعد از فارغ التحصیلی هم دانشگاه ما را رها نمی­کند و از جانب دانشگاه معرفی به کار می شویم. برای اشتغال­زایی دانشجویانی که فارغ­التحصیل می­شود، اشتغال­زایی می کند. و ما را از حمایت خود محروم نمی­نماید. همچنین با وام­های دانشجویی که به ما می­دهد و شرایط گرفتن آن را آسان تر می­کند تا ما بتوانیم از این لطف دانشگاه بهره ببریم.	23
آسان گیر در نقل و انتقالات دانشجویان به واحدهای دیگر- دادن وام های مدت دار با پرداخت زمان دار- درک بیشتر دانشجویان در پرداخت شهریه­ها و دیگر موارد.	K	در بحث نقل و انتقالات دانشگاه­های آزاد باید در حد امکان به واحدهای دیگر همکاری می­کند تا ما دانشجویان در شهر های نزدیک به سکونت خومان با خیالی آسوده تر به ادامه تحصیل بپردازیم. مورد دوم اقساط بستن شهریه­های ماست که لطف زیادی در حق ما دانشجویان می­کنند، ما منکر این مطلب نیستیم که نباید شهریه دهیم، چرا که دانشگاه هم هزینه های دارد که ما باید با پرداختن شهریه­هامان آن را مرتفع کنیم .دادن فرصت در باز پرداخت وام ها یا شهریه به ما لطف زیادی می کنند.	24
مانع از اسیب های روحی و روانی ناشی از فراق والدین – عدم پرداخت هزینه های ناشی از رفت وامد در دیگرا شهرها. مختار بودن ما از انتخاب رشته مورد علاقه وشهر های مورد علاقه جهت ادامه تحصیل در تمامی مقاطع تحصیلی.	N	از نظر من بزرگترین حسن دانشگاه آزاد اینه که در اکثر شهرهای کشور وجود داره و نیاز نیست ما سختیهای دور از خانواده را تحمل کنیم و اسیب روحی و روانی شویم از طرفی هم درسته که شهریه پرداخت می کنیم ولی هزینه ها بخصوص ایاب و ذهاب و خطرات ناشی از آن متوجه ما نیست. دیگرمواردی که مادر انتخاب آن مختار هستیم که هر رشته ای که بخوایم می توانیم بریم ومهم تر هر شهری که انتخاب کنیم می توانیم ادامه تحصبل کنیم .	25
تقلیل شهریه دانشگاه آزاد- تعلق خاطر و علاقمندی بیشتر- جذب بیشتر دانشجو- ارتباط عاطفی دانشجو با اساتید و کارکنان- تامین منابعع مالی دانشگاه- حضور پر رنگ دانشجویان در کلاس­های درس-	D	من فکر می کنم چون شهریه دانشگاه آزادرا به صورت اقساط از ما میگیرند یکی از مواردی است که علاقه­مندی و تعلق خاطر ما دانشجویان نسبت به دانشگاه آزاد بیشتر شده است. همچنین از بعد عاطفی هم اگه به این مسئله نگاه کنیم در می یابیم که روابط عاطفی که بین دانشجو و استاد و کادر دانشگاه است اگه پر رنگ تر از سایر دانشکده­ها هست باعث جذب بیشتر دانشجویان به دانشگاه می­شد و چون اساتید دلسوز نسبت به دانشجویان توجه بیشتری می­کنند، در مقابل باعث علاقه مندی آنان به امدن به این دانشگاه و حضور در کلاس­های درس این اساتید می شود. در نتیجه وجود دانشجویان بیشتر باعث می­شود که دانشگاه هم به دلیل پرداخت شهریه این دانشجویان از نظر مالی تأمین می­شود.	26
ارائه سرویس دهی با کیفیت- وجود امکانات تفریحی و آموزشی از جمله استخر و مجمعو عه های ورزشی- داشتن اساتیدی با انگیزه و باسواد- جدی گرفتن کلاس­های درس- تدریس عالی اساتید- معرفی منابع درسی با محتوایی عالی-	T	راستش من در ابتدا توقعات یا بهتر بگم انتظارات زیادی از دانشگاه آزاد نداشم ولی در مقابل هزینه­های که پرداخت می­کردیم امکانات خوبی هم برامون تدارک دیده بودند سرویس­دهی­هاشون با کیفیت بود. مثلا امکاناتی چون استخر. مجموعه­های ورزشی هم برای اقایان هم بانوان در اختیار ما دانشجویان گذاشتند. یکی دیگر از انتظارات ما داشتن اساتید باسواد بود که خداروشکر اساتیدی دلسوز و با سواد با مدرک دکتری داشتیم. که کاملا، اساتید هم کلاسها رو جدی می­گرفتند و بر بعضی از دانشجویان فراری رو سخت می­گرفتند و همه را به سمت درس خواندن می­کشاندند و در پایان ترم هم امتحان خوبی خواهیم دادیم و نتایجی درخشان داشتیم. در ضمن منابع درسی ما هم از منابع معتبر و مفاهیمی در سطح دانشگاهای دولتی بود.	27
ارائه امکانات رفاهی در جهت خدمت رسانی به دانشجویان.- تشویق دانشجویان ممتاز علمی- نصب سیستم های سرمایشی و گرمایشی و کامپیوتری و پروژکشن در تمامی کلاس های درسی.-پایبند شدن دانشگاه به اجرای قوانین دانشگاهی	P	دانشگاه آزاد دانشجویانش رادرک می­کرد. پایبند به قانون و مقرارتی بود که برای ما دانشجویان وضع کرده بود و قانون­مند در ارتباط با حضور وغیاب دانشجویان. دانشجویان ممتازش را به نوعی تشویق می­کرد. دانشجویانی که مشکلات مالی داشتند را با اقساطی کردن شهریه ، حمایت می کرد. سلف سرویس های دانشگاه همیشه اماده ارائه بهترین خدمت رسانی­ها بود. سیستم­های سرمایشی و گرمایش و سیستم­های کامپیتری و ویدئو پروژکشن در تمامی کلاس­ها نصب بود. اساتید بروز و ابدیت بودند.	28
معرفی محتوای آموزشی پربار-اساتید در امر تدریس جدی تر عمل نمایند- بروز شدن اساتید	E	محتوای علمی پر باری که تاثیر گذاری بیشتری داشته باشد معرفی می­کردند. اساتید نیز به طور جدی تری در تدریس  عمل  می­کردند و ابدیت بودند.	29
تهیه وسایل کمک آموزشی ومرتبط با رشته ها- تحول در دانشجو جهت تحول در دانشگاه- امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر در اکثر دانشگاه های آزاد	A	من به عنوان یک دانشجو شاهد وسایل کمک آموزشی بهتر و بروز در دانشگاه بودم. که مرتبط با رشته جهت تدریسی با کیفیت ازسوی اساتید بود. زیرا دانشگاه آزاد می خواست در دانشجویان تحول ایجاد کند. برهمین اساس می­بایست در ابتدا با تجهیز کردن کلاس­های خود به انواع وسایل کمک آموزشی در دانشجویان تحول ایجاد کند. همچنین شرایط ادامه تحصیل را برای مقطع بالاتر در تمامی دانشگاه­های آزاد فراهم می کرد.	30
دادن خدمات رفاهی - وجود کتاب های علمی در کتابخانه دانشگاه- شهریه های اقساطی- نظارت بر خوابگاه­ها-سلف سرویس	M	دانشجوی دانشگاه آزاد هستم با نظارت بیشتری برخوابگاهها. سلف سرویس و ساسر خدمات در این دانشگاه انجام می گیرد با خیال راحت تری به درس خواندن می پردازم. یکی دیگر از مزیت­های دانشگاه ما وجود کتاب­های علمی در کتابخانه دانشگاه می­باشد. و به همین دلیل اکثر اوقات کتابخانه دانشگاه پر از دانشجو می­باشد.	31
توجه به مشگلات آموزشی. پژوهشی و رفاهی	S	مشاهده کردم که در این واحد دانشگاهی وجود امکانت رفاهی، آموزشی و پژوهشی در دانشگاه باعث دلگرمی دانشجویان شده است بر این اساس دانشگاه تمام تلاش خود را می­کند که دانشجویان در مشکلات به حال خود رها نشوند و به مشکلات آن­ها توجه می کند.	32
توجه بیشتر به امر آموزش و پژوهش در مقطع دکتری - نظارت همه جانبه اساتید بر اجرا و نوشتن پایان نامه ها و پژوهش دانشجویان دکتری- تجمیع دروس دکتری دریک یا دو روز	A	دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد هستم در مقطع دکتری. دانشگاه آزاد هم به مثابه دیگر دانشگاهای دولتی توجهی خاص به بحث آموزش و پژوهش دانشجویان میکند. لذا دانشجویان به حال خود راه نمی شوند وتمام وقت به پژوهش وووو می پردازند در این خصوص جهت رفاه حال دانشجویان دروس دکتری در یک روزیا دوروز تجمیع می شود. در نوشتن پایان نامه ها هم باید اساتید دقت بیشتری و نظارت دقیقی بر روند انجام پژوهش دانشجویان می کنند.	33
داشتن یک حس خوب درونی در دانشگاه- پیشنهاد به سایر دوستانم در جهت ادامه تحصیل در دانشگاه آزاد	X	من در دانشگاه آزاد، با داشتن یک حس خوب درونی، که در خود حس می­کنم حال خوبی دارم . براین اساس به دوستان خود نیز پیشنهاد می­کنم که در این دانشگاه به تحصیلات خود ادامه دهند. وقتی من با این حس وحال خوب تحصیلاتم را شروع کنم. مطمئن نمی­توانم حس تنفر پیدا کنم و همواره سعی می­کنم به دنبال رفع مسایلی که روانم را آزرده خاطر می­کند باشم. و سعی می­کنم دیگر دوستان را نیز دعوت کنم نه اینکه آ­ن­ها را فراری دهم.	34
- توجه زیاد دانشگاه آزاد به دانشجویان - دعوت از اساتید باسواد و دانشجویان درکلاس­های درس	S	در این دانشگاه به عنوان فردی که می خواهد وارد جامعه علمی شود تلاش می­کردیم. دانشگاه هم همسو با ما در تجهیز و تهیه سرفصل­های آموزشی مطابق با سار دانشگاه­های دولتی و همچنین اوردن اساتید با سواد، سعی می کند ما را در رسیدن به اهدافمان یاری رساند. که این خود باعث تعلق خاطر از سوی ما دانشجویان خواهد شد. که نتایج درخشان آن عاید دانشگاه خواهد شد. براین اساس ذی نفعان دانشگاه پیوسته تدابیری اتخاذ می­نمایند، تا به این مهم رسیدگی کنند.	35
تحصیل در رشته مورد علاقه­ام در این دانشگاه- شرایط سخت خانواده- مسافت نزدیک دانشگاه آزاد	R	من خودم دانشگاه آزاد را برای ادامه تحصیلم انتخاب کردم، چرا که با شرایطم بیشتر جور بود. چرا که رشته مورد علاقه­ام را در این دانشگاه می­خوانم. چون رشته خیلی برایم مهم بود. چون اگه میخواستم در دانشگاه دولتی بخوانم هم قبول شدن سخت بود هم به خاطر مسافت دور خانواده به من اجازه رفتن را نمی دادند.	36
جذب دانشگاه آزاد در شهر محل سکونت- موانعی چون داشتن شرایط متأهلی و داشتن فرزند – اساتید با سواد با مدرک دکتری	T	دلایلی که مرا جذب دانشگاه آزاد کرد وجود دانشگاه در شهر خودم. داشتن شرایط متاهلی و داشتن بچه که قادر به تحصیل در دیگر دانشگاه­ها نبودم. معتبر بودن دانشگاه آزاد. سواد اساتید که اکثرا دارای مدرک دکتری هستند. نداشتن شرایط رفتن به دانشگاه­های دولتی.	37
برداشتن موانع ادامه تحصیل در دانشگاه آزاد- دانشگاه آزاد به مثابه چراغی که راه را به دانشجویان جویای علم روشن می­کند و موانع را بر می دارد. داشتن اساتید باسواد و خوب- داشت کلاس های حضوری- برتری این دانشگاه بر سایر دانشگاهها در دسترس بودن دانشگاه	B	چون نمی توانستم راه دور برم و خانواده مانع ار رفتن من می­شدند و من زیاد دوست داشتم ادامه تحصیل دهم خدارو شکر کردم که در زادگاهم دانشگاه آزاد وجود داشت تا مانعی برای ادامه تحصیلم نداشته باشم.همسرم برتری دانشگاه آزاد را بر دانشگاه پیام نور را عنوان کردند ازین جهت که هم اساتید خوبی دارد وهم کلاسهای حضوری دارد بنابر این دانشگاه آزاد را انتخاب کردم. متوجه شدم که ورود به دانشگاه آزاد هم اسانتر و هم راحت تر است و مدرک آن نیز معتبر تر. و اخذ مدرک در این دانشگاه از نظر زمانی هم کوتاه تر و راحت است	38
ادامه تحصیل در رشته مورد علاقه- جذب سریع بازار کار از طریق این دانشگاه	Z	دانشگاه دولتی هم قبول شدم ولی ترجیح دادم که رشته مورد علاقم رادر دانشگاه آزاد بخوانم و ادامه دهم. وچون دوست داشتم سریع وارد بازار کار شوم به دانشگاه ازاد امدم . چون دوستانم رادیده بودم که ازطریق دانشگاه آزاد سریع تر جذب بازار کار شدند.	39
عزت واحترام و سربلندی که دانشگاه آزاد برای ما به ارمغان آورده است- شکوفا شدن توانمندی­های دانشجویان- امید به زندگی در وجود بعضی از دانشجویان- احساس ارزشمند بودن	D	احترام و عزتی که در دانشگاه آزاد در جمع همکلاس­هایم پیدا کردم امید به زندگی را در وجودم شعله ور ساخت هرگز فکر نمی­کردم با وجود مشکلاتی که داشتم بتوانم سر بلند کنم و به درس خواندنم در مقاطع مختلف ادامه دهم. خدا رو شکر می­گویم که خدا دانشگاه آزاد را برای ما که توانایی مالی و دیگر توانایی ها را نداشتیم آفرید تا توانمندی های خود را فردا روزبرای سربلندی کشورمان به نمایش بگذاریم.	40
درک کردن از سوی دانشگاه- حمایت از دانشجویان در امر تحصیل- فرصت- انگیزه به دانشجویان	E	از اینکه دانشگاه آزاد دانشجویان شاغل و مشکل دار را درک می­کند و به طرق مختلف (حضوری- مجازی)، از ما حمایت می کند و به ما درس می­آموزد رضایت کامل داریم واین فرصت خوبی است که ما ضمن قداردانی از زحمات اساتید که به ما انگیزه مضاعفی می­بخشند به تحصیل ادامه دهیم.	41
فرصت رشد شخصی و شغلی- یادگیری مهارتهای مدیریتی- تدوین سیاستهای انضباطی ضمن تعامل با دانش آموزان.	G	برای دانشجویان جوانی مانند ما که به طور همزمان تحصیل و تدریس  می کنیم، دانشگاه آزاد، یک فرصت بی‌نظیر برای رشد شخصی و شغلی می  باشد. این کار به ما اعتماد به نفس بیشتر، مهارت‌های مدیریتی بهتر،  سیاست­های انضباطی و تعامل با دانشجویان و ارتباط عمیق‌تر با موضوعات مورد علاقه‌ را می‌آموزد.	42
فعالیت های تعاملی و جذاب- رضایت دانشجویان	N	بسیار خرسندم که اساتیدم از طریق فعالیت‌های تعاملی و جذاب، دانشجویان را به مشارکت و تفکر خلاقانه تر در کلاس تشویق می کنند..	43
داشتن حس استقلال در دانشگاه- رفع مسائل و مشکلاتمان.	T	در دانشگاه احساس استقلال خاصی دارم چرا که در دانشگاه تریبون آزاد داریم به ما اجازه می­دهند، که مسائل ومشکلاتمان را بیان کنیم. آزادی بیان داریم. شخصا به امورات روز مره می پردازیم. و نوعی بزرگ شدن را در درون خود احساس می کنیم. دخیل دادن در امورات دانشگاهی و گاها کشوری.	44
شکفته شدن استعدادهای درونی دانشجویان –تجهیز کلاس­های دانشگاه به انواع سیستم های الکترونیکی- وجود اساتید باسواد در جواردانشجویان- نشست علمی – برگزاری جشنواره­ها	M	از این که در دآنشگاه آزاد به ما فرصت یادگیری می دهند تا زمینه را برای رشد و شکوفایی ما فراهم کنند بسیار خوشحالم. وجود آزمایشگاهای مجهز. سیستم­های کامپیوتری مجهز به ویدئو پروژکشن ووو وجود کتابخانه با انواع کتاب­هاب مرجع و الکترونیک، وجود اساتیدی با سواد در جوار ما دانشجویان، انگیزه را در درون ما زنده می کنند که این خود باعث شکفتن استعدادهای نهفته در وجود ماست. بهره گیری از توان علمی وهنری ما دانشجویان در برگزاری برنامه ها و جشنوارهای علمی وهنری و نشست­های علمی باعث مزیت رقابت گردیده است.	45
وجود دانشجویانی با قومیت های مختلف در دانشگاه- وجود فرهنگ های مختلف در کنار هم.- وجود تعامل بین دانشجویان. تبادل فرهنگی	G	چیزی که منو مجذوب خود کرده در دانشگاه، وجود دوستانی با قومیت­های مختلف، با فرهنگ­های مختلف هست که در کنار هم با صلح و صفا زندگی می­کنیم. راستش بعضی مواقع بدون اینکه متوجه بشیم، از رفتارهای هم تاثیر می­پذیریم، و از واژه­های دیگر قوم­ها در گفتگوهایمان بکار می­بریم. در کل با هم نوعی تعامل برقرار می­کنیم، که باعث جذابیت زندگی دانشجویی­مون شده است. که در دانشگاه تبادل فرهنگی بر قرار می­کنیم.	46

 

با ارزیابی و بازخورد از اساتید راهنما و مشاوران، و همچنین با دریافت بازخورد از مصاحبه شوندگان، مضامین پایه مورد بررسی و اصلاح قرار گرفتند. پس از دستیابی به مضامین پایه اولیه تعداد 118 مضمون پایه غیر تکراری و مورد تائید استادان راهنما و مشاور بدست آمد و سپس مضامین انتزاعی تشکیل شدند. در این مرحله از تحلیل مضمون، با سازماندهی مضامین اولیه به دست آمده، سعی شد به دست‌یابی به مضامین انتزاعی‌تری که به مضامین اصلی نزدیک‌تر هستند، اقدام شود.

جدول ۲. مضامین پایه، مضامین سازمان دهنده و مضامین فراگیر

مضامین اصلی	مضامین فراگیر	مضامین سازمان دهنده		مضامین پایه	ردیف
	تحول گرایی		حس خود کارآمدی	- تشویق دانشجویان ممتاز علمی- دانشگاه آزاد به مثابه چراغی که راه را به دانشجویان جویای علم روشن می کند و موانع را بر می دارد. -توسعه کمی وکیفی دانشگاه به لحاظ دانشتن دانشجویان داخلی وخارجی -افزایش اطلاعات عمومی نسبت به فرهنگ و سیاست -اندیشه ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر در این دانشگاه - تجدید نظر دانشگاه آزاد در جهت بازسازی کارکردهای خود	1
			حس استقلال	- پرداختن به امورات روز مره - داشتن حس آزادی -آزادانه نقادی کردن در دانشگاه وجود تریبون آزاد پیگیری مسائل ومشکلات به طور کلی(درسی وغیر درسی) درآمد زایی جهت رفع نیاز ها در دانشگاه – دخالت دادن جوانان در مسائل دانشگاهی و گاها کشور داشتن حس خوبی از نوع استقلال-	2
			بهزیستی روانی	رسیدن به نتایج مطلوب - تقویت مهارت های روان شناختی در دانشجویان -. تحت تاثیر قراردادن بعد هیجانی دانشجویان - ایجاد تغییرات هیجانی - - ایجاد حس وحال خوب در دانشجویان- مانع از اسیب های روحی و روانی ناشی از فراق والدین- - -عدم  ترس از شکست - بالا رفتن عزت نفس در دانشجویان	3
			حس ارزشمندی	- شکوفا شدن توانمندی های دانشجویان - امید به زندگی در وجود بعضی از دانشجویان - احساس ارزشمند بودن -افزایش کارایی دانشگاهی درک شدن از سوی دانشگاه-	4
تعلق خاطر	تعامل گرایی		ارتباط دانشجویی	نشست های آزاد اندیشی - نقش آفرینی دانشجو- داشتن یک حس خوب درونی در دانشگاه - فعالیت های فرهنگی- اجتماعی در دانشگاه - رشد تفکر نقادانه دانشجویان - تقویت مهارت های روان شناختی در دانشجویان معرفی منابع درسی با محتوایی عالی -	5
			ارتباط با جامعه علمی	تعامل دانشجو با دانشگاه-- - تعامل با اساتید وکارکنان به خاطر اخلاق خوب آنان تعامل با دانشجویان تعامل با دوستان و همکلاسی ها- تعامل اساتید با دانشجویان بین الملل در دانشگاه آزاد.	6
			تعامل بین فرهنگی	- وجود دانشجویانی در کنا ر هم با داشتن قومیت های مختلف -تبادل فرهنگی - ارتباطات بین دانشجویی میان فرهنگ های پیچیده - زندگی جمعی دانشجویان با وجود اختلاف در زبان ، مذهب ارزشها، اعتقادات، رفتارها - تعاملات بسیاری از رفتار ها بین دانشجویان با فرهنگ های مختلف.(زندگی و رفتارهای روز مره)	7
	حمایتگری		پشتیبانی	-حمایت بیشتر از دانشجویان در بحث فراهم کردن غذای با کیفیت نصب سیستم های سرمایشی و گرمایشی و کامپیوتری و پروژکشن در تمامی کلاس های درسی. داشتن امکانات و فضای مناسب- کم کردن دغدغه های دانشجویان این دانشگاه – - حمایت از دانشجویان در امر تحصیل - حمات مالی در جهت دادن وام هایی با بهره کم و شرایط آسان - عزت واحترام و سربلندی که دانشگاه آزاد برای ما به ارمغان آورده است- آسان گیری درانقل و انتقالات دانشجویان به واحدهای دیگر- - دادن وام های مدت دار با پرداخت زمان دار- درک بیشتر دانشجویان در پرداخت شهریه ها و دیگر موارد	8
			خلاقیت در جذب	-جذب دانشجویان به دلیل چشم انداز زیبای ساختمانهای دانشگاه آزاد- -جذب حداکثری دانشجویان  تعلق خاطر و علاقمندی بیشتر - جذب بیشتر دانشجویان داخلی و بین الملل- - -پایبند شدن دانشگاه به اجرای قوانین دانشگاهی توجه به نوع معماری دانشگاه توسعه راهبرد جذب دانشجویان - - -فعالیت های تعاملی و جذاب	9
			کیفیت خدمات	پرداخت شهریه اقساطی و کم – رضایت دانشجویان ومتعهد شدن آنان - ارائه سرویس دهی با کیفیت - وجود امکانات تفریحی و آموزشی از جمله استخر و مجمو عه های ورزشی- فراهم کردن امکانت رفاهی. آموزشی دانشجویان	10
	محدویت زدایی		تسهیل گری	شرایط سخت خانواده.- ضعف مالی خانواده ها- - مسافت نزدیک – وجود دانشگاه آزاد در شهر محل سکونت -  کم رنگ شدنن موانع تحصیل با وجود داشتن مشکلاتی چون داشتن شرایط متاهلی و داشتن فرزند - سخت گرفتن بعضی از خانواده ها جهت تحصیل در دیگر شهر ها تجهیز امکانات رفاهی - وجود کتاب های علمی در کتابخانه دانشگ- آسان گیری جهت ادامه تحصیل دانشجویان - انگیزه به دانشجویان - فرصت دادن به دانشجو	11
			دسترسی به دانشگاه	وجود دانشگاه آزاد در شهر محل سکونت- - مسافت کم نقل وانتقالات دانشجویان- بومی بودن اکثر اساتید جهت رفع یا راهنمایی دانشجویان-	12
			مقبولیت اساتید	همکاری اساتید دانشگاه- ارتباط عاطفی دانشجو با اساتید و کارکنان خوش برخوردی اساتید - داشتن اساتید با سواد با مدرک دکتری- بحث علمی و تعامل با اساتید  - همکاری اساتید دانشگاه - داشتن اساتید با سواد - - داشتن اساتیدی با انگیزه و باسواد حضور پر رنگ دانشجویان در کلاسهای درس - جدی گرفتن کلاسهای درس اساتید در امر تدریس جدی تر عمل نمایند بروز شدن اساتید نظارت همه جانبه اساتید بر اجرا و نوشتن پایان نامه ها و پژوهش دانشجویان دکتری تجمیع دروس دکتری دریک یادو روز تدریس عالی اساتید-	13
	توسعه فردی		اشتغال­زایی	برتری نسبت به بعضی از دانشگاه­ها، درحوزه فناوری نسبت به سایردانشگاه­ها - بی نیازی شرکت­ها و ادارات از نیروهای متخصص - اشتغال زایی از طرف دانشگاه معرفی به کار از سوی دانشگاه	14
			مهارت آموزی	- مهارت اموزی در دانشگاه آزاد - براساس مهارت وارد بازار کار شدن - پیشرفت علمی- عدم تداخل کلاس های مهارتی -  شغلم- یادگیری مهارت­های مدیریتی  تدوین سیاست­های انضباطی ضمن	15
			شکوفایی استعدادها	-بهره گیری از توان علمی و هنری دانشجویان در زمینهای مختلف در بستر دانشگاه آزاد - دانشگاه برای دانشجویان منشا تحول است. - ایجاد فرصت های یادگیری برای دانشجویان جهت شکوفا شدن استعدادهای آ­نها - داشتن تشکل­های دانشجویی انجمن­های علمی و غیره - نقش آفرینی در دانشگاه آزاد	16

 

 

شکل ۱. شبکه مضامین مؤلفه­های مدل تعلق خاطر دانشجویان به دانشگاه آزاد اسلامی

با توجه به شکل مضامین طراحی شده، می­توان گفت مضمون تعلق خاطر به پنج مضامین فراگیر تحت عناوین: تحول گرایی، تعامل گرایی، حمایت گری، محدودیت زدایی وتوسعه فردی تقسیم شده است. مضامین سازمان دهنده نیز به هفده مضمون، تحت عناوین: حس خود کارآمدی، حس استقلال، بهزیستی روانی، حس ارزشمندی، ارتباط دانشجویی، ارتباط با جامعه علمی، تعامل بین فرهنگی، پشتیبانی، خلاقیت در جذب، کیفیت خدمات، تسهیل گری، دسترسی به دانشگاه، مقبولیت اساتید، اشتغال زایی، مهارت آموزی، شکوفایی استعدادها تقسیم شده است. بر اساس آخرین بررسی های انجام شده و ادغام و ترکیب های صورت گرفته در مجموع 145مضمون پایه را کشف نموده است. مجموعه مضامین مطرح در شبکه مکمل یکدیگرند و از یکدیگر حمایت می­کنند، به عبارتی هریک از مضامین دلیلی بر ضرورت یک یا چند مضمون دیگر است. این شبکه، اطلاعات سودمندی را برای طراحی مدل نهایی مدیریت مدرسه محور در اختیار قرار داده است و مدل نهایی را تا حدود بسیار زیادی از طراحی مدل نهایی مدیریت مدرسه محور در اختیار قرار داده است و مدل نهایی را تا حدود بسیار زیادی از پدیده­های شایع کلی نگری دور می­نماید.

بحث و نتیجه­گیری

موضوع تعلق خاطر به عنوان یکی از مسائل مهم و تعیین کننده در کانون توجه این پژوهش بود. گرچه مطالعات متعددی در زمینه تعلق خاطر به طور کلی با تعلق خاطر دانشجو، صورت گرفنه، اما هیچکدام از تحقیقات به طور جامع و فراگیر همه ابعاد تعلق خاطر دانشجویان به دانشگاه آزاد را آنگونه که باید مورد توجه باشد، قرار نداده اند و در اکثر موارد، بیشتر پژوهش های داخلی، در زمینه تعلق خاطر کاری (از توکلی، سلیمی و رمضانی،1400)، و (تعلق خاطر به هویت فرهنگی در بین دانشجویان (کریمی و عزیزی،1391) و (احساس تعلق به مدرسه (حسین مردی و همکاران،1400)، و (تعلق خاطر دانشجو به دانشگاه به منظور تعیین گر هویت ( کمالی و همکاران، 1402)، بسنده شده است. ضرورت، اهمیت و گستره و عمق موضوع تعلق خاطر دانشجویان به دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان موضوعی استراتژیک و جذاب در مطالعات نظام آموزشی، اهتمام نویسندگان این پژوهش را برانگیخت و آنان را ترغیب نمود تا به بررسی این موضوع بپردازند.

پژوهش حاضر، با هدف شناسایی مولفه­های تعلق خاطر دانشجویان به دانشگاه آزاد انجام گرفت. براساس یافته­های پژوهش، برای مفهوم تعلق خاطر، پنج مضمون فراگیر، (تحول گستری، تعامل گستری، حمایت گستری، محدودیت زداسیی و توسعه گستری) و هفده مضمون سازمان دهنده (حس خود کار آموی، حس استقلال، حس ارزشمندی، بهزیستی روانی، ارتباط دانشجویی، ارتباط با جامعه علمی، تعامل بین فرهنگی، پشتیبانی، خلاقیت در جذب، کیفیت خدمات، تسهیل گری، دسترسی به دانشگاه، مقبولیت اساتید، اشتغال زایی، مهارت آموزی، و شکوفایی استعدادها) و یکصدو چهل وپنج مضمون پایه از بطن مصاحبه­ها استخراج گردید. لذا هدف مطالعه کنونی، تبیین تعلق خاطر دانشجویان به دانشگاه آزاد اسلامی در ایران بوده است. باز نویسندگان خاطرنشان می­سازند که مضامین بدست آمده از این پژوهش براساس مطالعات عمیق مبانی نظری، سوابق پژوهشی و مصاحبه­های تخصصی و نیمه ساختارمند با متخصصان، صاحب­نظران، خبرگان تعلیم و تربیت و مجریان بدست آمده است.

اولین و بنیادی ترین مضمون فراگیر، که از پژوهش حاضر به­دست آمد تحول گستری بود، که حس خودکارامدی را به همراه داشت. دانشگاه را به مثابه چراغی که جلو دار دانشجویان جویای علم هستند معرفی می کند، مشوق دانشجویان ممتاز است و باعث توسعه کمی وکیفی به لحاظ داشتن دانشجویان داخلی و خارجی می شود. ونیز باعث بوجود آمدن حس استقلال در دانشجویان شد. طوری که دانشجو در این دانشگاه، آزادانه به نقادی می پردازد و به پیگیری مسائل و مشکلات خود و دوستانش از طریق وجود تریبون­های آزاد می­پردازد و گاهاً در مسائل مختلف به ایراد نقطه نظرات خود می­پردازد. بنابراین دانشجو از بهزیستی روانی خوبی بهره می­برد. و در نتیجه حس ارزشمند بودن رادر درون حس احساس می کند که این خود باعث افزایش کارایی و رضایت در دانشگاه را بهمراه دارد. والتون و کوهن⁴⁶(2011)، به طور کلی­تر، شیوه­های آموزشی که احترام متقابل، مراقبت، انصاف و استقلال را تشویق می­کنند و می­توانند به دانشجویان کمک کنند، تا احساس کنند مورد تأیید و ارزشمند هستند. هولت و لونستاد⁴⁷(2018)، تأکید می­کنند، که تعلق داشتن یک نیاز مهم است و نشان می­دهد که عدم تعلق داشتن حتی برای کودکان نسبتاً کوچک با تنهایی و مشکلات مختلفی همراه است. هم­چنین، ارسلان (2021)، دریافت که طرد اجتماعی و تعلق کم با مشکلات سلامت روانی متعدد و رفاه کلی مرتبط است. هم­چنین دانشجویانی که در دوره‌های تحصیل خود، با دیگران ارتباط قوی دارند در نتیجه، خودکارآمدی تحصیلی بالاتری را نسبت به دیگران نشان می­دهند (ویلسون  2015. فریمن، اندرمن و جنسن  2007). و افزایش مشارکت (ویلسون و همکاران 2015) و انگیزه تحصیلی بیشتری  (زنگلوسکی ،2023 . زمبرونن  همکاران 2014)، نسبت به همسالان کم تعلق خود دارند. در واقع بین تعلق در سطح کلاس درس و موفقیت تحصیلی ارتباطی تنگاتنگ وجود دارد. بنابراین احساس تعلق از جمله نيازهای اساسی روانشناختی است، که در نظریه­های مختلف روانشناسی به عنوان یک مفهوم محوری مورد توجه قرار گرفته است . در سلسله مراتب نيازهای آبراهام مازلو ، تعلق بخشی از مهم­ترین نيازهاست که رفتار انسان را بر می­انگيزد (کمالی و همکاران،1402). و این مضمون با پژوهش و یافته­های نیکدل تیموری و جنا آبادی (1399) و یعقوبی و همکاران (1399)، ارسلان (2021)، ارسلان و همکاران (2020)، اندر من و اندر من⁴⁸(1999)، چی و پاک⁴⁹ (2006)، کاسپیو ⁵⁰و همکاران (2015)، جرج و اسلیموس⁵¹(2019)، هویکلی و کاپیتینو⁵²(2015)، پلیکرما⁵³(2021)، لیری⁵⁴ (2021)، لمبرت⁵⁵و همکاران (2013)، لویز و هودجس⁵⁶(2015)، اسهیلدس⁵⁷ (2018)، سیدمن⁵⁸(2013)، ترامپ⁵⁹(2015)، وانگ⁶⁰ و همکاران(2021)، واگل⁶¹(2020)، والتون و همکاران (2011)، همسو می­باشد.

دومین مضمون فراگیر این پژوهش، تعامل گستری می­باشد. این مضمون تجلی­گاه ارتباط دانشجویان با همتاهایشان و هم­چنین با جامعه علمی است. و دیگر تعامل دانشجویان با قومیت های مختلف در جوار هم می باشد. بنابراین احساس تعلق در دانشگاه را می توان به عنوان احساس ارتباط، مشارکت و تعهد نسبت به مؤسسه عالی که دانشجویان در آن شرکت می­کنند، تعریف کرد. ارتباط، نشان دهنده درک رفتار منصفانه و احساس صمیمیت با موسسه و همسالان است. همچنین احساس تعلق را می­توان به عنوان وابستگی فرد به محیط اجتماع خود، نیز تعریف کرد (ارسلان ،2018). مشارکت و ارتباط دانشجویان در این بحث شامل لذت بردن از کلاس­ها و تمایل به حضور است، که به وضوح می­توان آن رادر این بعد از حس تعلق مشاهده کرد (ارسلان، 2018). که این احساس شامل "درگیرشدن، احترام، پذیرفته  شدن، و حمایت دیگران در زمینه های اجتماعی مختلف" می باشد (پسونن 2016). تمرکز بر شایستگی­ها، فرصت­ها، انگیزه­ها و ادراکات می­تواند چارچوب مفیدی برای توسعه استراتژی­هایی باشد که هدف آن افزایش احساس تعلق افراد در سطح فردی و جمعی است، با این حال برای درک کامل پتانسیل این چارچوب برای کمک به جامعه، کار زیادی لازم است (باومیستر ولیری⁶² ، 1995). این مضمون­ها علاوه براین، در برگیرنده مضامین­های پایه از جمله، تعامل دانشجو با دانشگاه، تعامل با اساتید وکارکنان به خاطر اخلاق خوب آنان، تعامل با دوستان و همکلاسی­ها، تعامل اساتید با دانشجویان بین الملل در دانشگاه آزاد، وجود دانشجویانی در کنارهم با داشتن قومیت­های مختلف، تبادل فرهنگی، ارتباطات بین دانشجویی میان فرهنگ­های پیچیده، زندگی جمعی دانشجویان با وجود اختلاف در زبان ، مذهب ارزشها، اعتقادات، رفتارها، تعاملات بسیاری از رفتار ها بین دانشجویان با فرهنگ­های مختلف  می­باشد. به دلیل اهمیت  فزاینده تعلق در دوران نوجوانی، بسیاری از تحقیقات در مورد تعلق، دانشجویان را در محیط­های دانشگاه درگیر کرده است (عبداللهی و همکاران، 2020)، (ارسلان و همکاران، ۲۰۲۰)، یگر  و همکاران (2018). و عدم تعلق، به نوبه خود، با افزایش خطر مشکلات سلامت روانی وجسمی مرتبط است (کاسپیو و همکاران، 2015؛ هاری ، 2019). همچنین این مضمون با مطالعات و یافته­های بوید و ریچرسوند (2009)، بهاله و لپیر (1997)، بایمیستر (1995)، برادی و همکاران (2022)، بلک و اسلاویچ⁶³(2016)، گراتیس(2013)، کورتیناو همکاران (2017)، گامدام⁶⁴ و همکاران(2016)، هریس(2013)، هوسمن و همکاران (2007)، هربرت و همکاران (2014)، کیتچین⁶⁵ و همکاران (2015)، و می⁶⁶(2013)، همسویی دارد.

 یکی دیگر از مضامین فراگیر این پژوهش حمایت گستری (سومین مضمون فراگیر) می­باشد. دانشجویانی‌ که احساس می‌کنند در محیط دانشگاهی شخصاً پذیرفته شدند در محیط اجتماعی دانشگاه، نیز مورد حمایت قرار می‌گیرند و تا زمانی که مشارکت آموزشی آن­ها محدود نشود احساس تعلق بهتری  می­توانند به دانشگاه داشته باشند (ای یو کالتبیونو و واکسمنو ،2023). این مضمون نیز در برگیرنده سه مضمون سازمان دهنده (پشتیبانی، خلاقیت در جذب و کیفیت خدمات می­باشد. هم­چنین مضامین پایه متعددی را شامل می­شود از جمله: (حمایت از دانشجویان در بحث فراهم کردن غذای با کیفیت، نصب سیستم های سرمایشی و گرمایشی و کامپیوتری و پروژکشن در تمامی کلاس های درسی. داشتن امکانات و فضای مناسب، کم کردن دغدغه های دانشجویان این دانشگاه، حمایت  همه جانبه از دانشجویان در امر تحصیل، حمات مالی در جهت دادن وام هایی با بهره کم و شرایط آسان، عزت واحترام و سربلندی که دانشگاه آزاد برای دانشجویان به ارمغان آورده است، آسان گیری درنقل و انتقالات دانشجویان به واحدهای دیگر، درک بیشتر دانشجویان در پرداخت شهریه ها و دیگر موارد، جذب دانشجویان به دلیل چشم انداز زیبای ساختمانهای دانشگاه آزاد، جذب حداکثری دانشجویان  تعلق خاطر و علاقمندی بیشتر، جذب بیشتر دانشجویان داخلی و بین الملل، پایبند شدن دانشگاه به اجرای قوانین دانشگاهی، توجه به نوع معماری دانشگاه، توسعه راهبرد جذب  دانشجویان، فعالیت های تعاملی و جذاب، رضایت دانشجویان ومتعهد شدن آنان، ارائه سرویس دهی با کیفیت، وجود امکانات تفریحی و آموزشی از جمله استخر و مجمو عه های ورزشی، فراهم کردن امکانت رفاهی- آموزشی دانشجویان) را شامل می­شود. این پژوهش با یافته ها و مطالعات برومن و همکاران(2019)، گارسیا و پینتریت⁶⁷(1996)، فازیو و اولسون⁶⁸(2014)، هولت (2014)، تریم⁶⁹ (2018)، کرن و همکاران(2017)، لیری (2009)، اوسترمن (2000)، مه (2003)، ریورا⁷⁰( 2019)، اسلاویچ (2014)، استید و همکاران (2011)، استبلتون⁷¹(2014)، تراولتر⁷²و همکاران (2020)، ترودیو (2006)، تین⁷³ و همکاران (2015)، توار (2013) ویلیام سون⁷⁴ و همکاران (2020) همسویی دارد.

چهارمین مضمون فراگیر این پژوهش، محدودیت­زدایی می باشد. که در صورت تحقق باید آن را کارکردی طلایی تلقی کرد. اولين موضوعی که دانشجویان در دانشگاه با آن مواجه میشوند، دلبستگی به دانشگاه است . این دلبستگی آغازگر ارتباط عاطفی دانشجویان با دانشگاه است و به دنبال آن دانشجویان با ابعاد و عناصر مختلف دانشگاه آشنا می شوند و وابستگی خاصی نسبت به عناصر و ابعاد دانشگاه در دانشجویان پدیدار میشود. به نوعی که میتوان گفت که دانشجویان ارتباط عاطفی و صميمی با دانشگاه برقرار می کنند (کمالی و همکاران، 1402). برای دانشجویان بسیار مهم است که نسبت به دانشگاه احساس تعلق کنند زیرا احساس تعلق با حفظ دانشجویان در دانشگاه، همبستگی مثبت دارد (هاسمن، اسکوفیلد ووودز ،2007. کیم و لوندبرگ ،2016). و دانشجویانی که احساس تعلق بیشتری دارند، قصد بیشتری هم برای ادامه تحصیل در دانشگاه  دارند از طرفی نیز احساس تعلق به شدت با عوامل سلامت روان مرتبط است چرا که احساس تعلق باعث ارتقای سلامت روانی مثبت  می­شود (استبلتون  و همکاران، 2014). مطالعات نشان داده است، که دانشجویانی که احساس تعلق بیشتری دارند استرس یا افسردگی کمتری را تجربه می کنند(استبلتون و همکاران، 2014). هم­چنین احساس تعلق به طور قابل توجهی با درگیری تحصیلی یا کلاسی مرتبط است (کیم و لوندبرگ، 2016؛ فریمن، اندرمن، و جنسن ، 2007). دانشجویان که احساس تعلق بیشتری دارند به احتمال زیاد  با اساتید خود در تعامل هستند و سطوح بالاتری از خود چالشی دارند (کیم و لوندبرگ، 2016). به طور کلی، شواهد قانع کننده نشان می­دهد، که دانشجویانی که احساس تعلق نسبت به دانشگاه دارند بیشتر مورد احترام، دوست داشتن و بخش مهمی از دانشگاه هستند و تمایل به تجربه موفقیت تحصیلی بیشتری دارند.

   احساس تعلق دانشجویان  به دانشگاه، کمک جویی سازگارانه­ آن­ها را تسهیل کند. این مضمون در برگیرنده سه مضمون سازمان دهنده (تسهیل گری، دسترسی به دانشگاه، و مقبولیت اساتید) و مضامین­های پایه از جمله( وجود دانشگاه آزاد در شهر محل سکونت و مسافت کم، نقل و انتقالات دانشجویان، بومی بودن اکثر اساتید جهت رفع یا راهنمایی دانشجویان، همکاری اساتید دانشگاه، ارتباط عاطفی دانشجو با اساتید و کارکنان و خوش برخوردی اساتید. داشتن اساتید با سواد با مدرک دکتری، بحث علمی و تعامل با اساتید ،  همکاری اساتید دانشگاه، داشتن اساتیدی با انگیزه، حضور پر رنگ دانشجویان در کلاسهای درس، جدی گرفتن کلاس­های درس  توسط دانشجو و اساتید، نظارت همه جانبه اساتید بر اجرا و نوشتن پایان نامه ها و پژوهش دانشجویان دکتری می باشد. که این مضمون به عنوان کلیدی که راهگشای دانشجویان می­باشد می­تواند بر فرآیند یاددهی یادگیری را در دانشگاه تاثیر بگذارد. این پژوهش با مطالعات و یافته­های برومن و برونت (2014)، هولت2014)، هولت و لونستد (2018)، تریم (2018)، کیم و لوندبرگ (2016)، مللو و همکاران (2012)، ماهر (2014)، مورری ⁷⁵(2020)، استبلتون (2014)، سیبروک⁷⁶ و همکاران (2016)، تراولتر و همکاران (2020)، تروجیلو⁷⁷ و همکاران (2014)، ویلیام سون و همکاران (2020) همسویی دارد.

پنجمین و آخرین مضمون این پژوهش مضمون فراگیر توسعه گستری می باشد. تمرکز بر شایستگی­ها، فرصت­ها، انگیزه­ها و ادراکات می­تواند چارچوب مفیدی برای توسعه استراتژی­هایی باشد که هدف آن افزایش احساس تعلق افراد در سطح فردی و جمعی است، با این حال برای درک کامل پتانسیل این چارچوب برای کمک به جامعه، کار زیادی لازم است (الن ، کرن، 2021). این حس تعلق است، که می­تواند یک عامل تعیین کننده مهم  موفقیت تحصیلی در کوتاه مدت و بلند مدت باشد. دانشجویانی که در دوره‌های تحصیل خود، با دیگران ارتباط قوی دارند در نتیجه، خودکارآمدی تحصیلی بالاتری را نسبت به دیگران نشان می دهند (ویلسون  2015، فریمن، اندرمن و جنسن  2007). و افزایش مشارکت (ویلسون و همکاران 2015) و انگیزه تحصیلی بیشتری (زنگلوسکی ،2023 . زمبرونن  همکاران 2014)، نسبت به همسالان کم تعلق خود، دارند. در واقع بین تعلق در سطح کلاس درس و موفقیت تحصیلی ارتباطی تنگاتنگ وجود دارد، این مضمون نیز به مثابه دیگر مضامسن فراگیر پیشین، دارای سه مضمون سازمان دهنده تحت عنوان (اشتغال زایی، و مهارت آموزی و شکوفایی استعدادها) می باشد. با توجه به این که این مضامین نیز دارای مضامین پایه متعددی است که عبارتند از: ( برتری دانشگاه آزاد نسبت به بعضی از دانشگاها درحوزه فناوری نسبت به سایردانشگاه­ها، بی نیازی شرکت­ها و ادارات از نیروهای متخصص،  اشتغال زایی از طرف دانشگاه معرفی به کار از سوی دانشگاه، مهارت اموزی در دانشگاه آزاد، براساس مهارت وارد بازار کار شدن،  پیشرفت علمی، عدم تداخل کلاس های مهارتی، یادگیری مهارت های مدیریتی، بهره گیری از توان علمی و هنری  دانشجویان در زمینه های مختلف در بستر دانشگاه آزاد، ایجاد فرصت های یادگیری برای دانشجویان جهت شکوفا شدن استعدادهای آن­ها داشتن تشکل­های دانشجویی انجمن­های و نقش آفرینی در دانشگاه آزاد را شامل می­شود. این مضمون با مطالعات و یافته های شریفی رهنمو و همکاران (1401) گودنو⁷⁸(1993)، هولمن⁷⁹ و همکاران (2010)، هانه (2017)، کین و همکاران (2014)، معلم (2013)، نلسون (2019)، اسلویچ (2013)، اسلاتن و همکاران (2016)، استلن (2018)، استیریهورن (2018)، تروجیللو و همکاران (2014)، والتون و همکاران (2007)، والتون و کوهن (2011)، وون⁸⁰ و همکاران (2018)، همسویی دارد.

این پژوهش استدلال می کند، که تعلق همه مولفه های یک انگیزه اساسی انسانی را دارد، به این معنا که تعلق از اشکال دیگر انگیزه ناشی نمی شود، بلکه به تنهایی به عنوان یک سازه انگیزشی است که که بر بسیاری از رفتارهای مختلف و طولانی مدت تأثیر دارد، رفتارهای مختلف و پیامدهای طولانی مدت که معیارهای آنها برای این تعیین، شامل بررسی تأثیرات تعلق در موقعیت های مثبت و منفی، عاطفی و شناختی آن پیامدها، پیامدهای منفی در غیاب آن، کاربرد جهانی آن برای همه مردم، به عنوان و هم چنین تکینکی آن در انگیزه می باشد.

منابع

انتظاری، یعقوب. (1401). ارائه الگویی برای تأمین مالی دانشگاه­های دولتی. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی.17(2).36-1.

ترابیان، انسیه.، رحمانی، جعفر.، فضل الهی قمشیی، سیف اله،  منتظرعطایی، محبوبه. (۱۴۰۲). طراحی مدل تعلق خاطر کاری معلمان مدارس ابتدایی با رویکرد آمیخته. فصلنامه آموزش و پرورش متعالی، ۳(۱). ۱۲-۱.

خسروی‌نژاد، ‌شهرزاد، عصاره، علیرضا، الهام‌پور. حسین. (1390). بررسی موانع بین المللی سازی برنامه­های درسی دانشگاه­های آزاد منطقه 6 استان خوزستان از دیدگاه اعضای هیأت علمی این دانشگاه. مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، 4(2): 31-59.

رضایی زینب، بردبار مریم، زارع زردینی فاطمه. (۱۴۰۱). رابطه معلم-دانش‎آموز و درگیری تحصیلی نوجوانان: نقش واسطه‎ای احساس تعلق به مدرسه، نشریه رویش روان شناسی،  ۱۱ (۹) :۵۶-۴۵.

روشن، احمد رضا. (1385). بررسی استقلال مالی دانشگاه ها. موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی، گزارش طرح تحقیقاتی.

کمالی، فاطمه. جوکار، بهرام. حسین چاری، مسعود. خرمایی، فرهاد. فولاد چنگ، فاطمه. (1402). تعلق خاطر به دانشگاه به منزله تعیین گرهویت: تحلیل کیفی نظام معنایی دانشجویان دانشگاه شیراز. مجله مطالعات آموزش و یادگیری. 15 (1): 46-64. 

نفیسی، غلامحسین. حسن طائی، حمید رضا. آراسته، نادر قلی.، قورچیان. (1400). شناسایی و رتبه‌بندی روش‌های تامین مالی موثر بر عملکرد مالی دانشگاه‌ها. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 15 (3): ۲۵۵-۱۹۹.

Au, A., Caltabiano, N. J., & Vaksman, O. (2023). The impact of sense of belonging, resilience, time management skills and academic performance on psychological well-being among university students. Cogent Education, 10(1), 2215594.

Ahmadi, S., Hassani, M., & Ahmadi, F. (2020). Student-and school-level factors related to school belongingness among high school students. International Journal of Adolescence and Youth, 25(1), 741-752.

Allen, K. A., Kern, M. L., Rozek, C. S., McInerney, D. M., & Slavich, G. M. (2021). Belonging: A review of conceptual issues, an integrative framework, and directions for future research. Australian Journal of Psychology, 73(1), 87-102.

Arslan, G. (2021). School belonging, well-being, and mental health among adolescents: Exploring the role of loneliness. Australian Journal of Psychology, 73(1).

Anderson-Butcher, D., & Conroy, D. (2002). Factorial and criterion validity of scores of a measure of belonging in youth development programs. Educational and Psychological Measurement. 62(5), 857–876.

Bekhradnia، B. and N. Bailey (2008). Demand forHigher Education ti 2029، London، UK: Higher Education Policy Instiute.

Brewer, D. J., Gates, S. M. andGoldman, C. A. (2002); Pursuit of Prestige: Strategy and Competitionin U.S. In Higher Education; New Brunswick, USA.

Erina, J., & Erins, I. (2015). Assessment of Higher Education Financing Models in the CEE Countries, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 177: 186-189.

Freeman, T. M., Anderman, L. H., & Jensen, J. M. (2007). Sense of belonging in college freshmen at the classroom and campus levels. The Journal of Experimental Education. 75(3), 203–220.

Finn.) 1989). Withdrawing from school. Review of Educational Research. 59(2), 117–142.

Hausmann, L. R., Ye, F., Schofield, J. W., & Woods, R. L. (2009). Sense of belonging and persistence in White and African American first-year students. Research in Higher Education, 50(7), 649–669.

Hoffman, M., J. Richmond, J. Marrow, and K. Salomone. (2002). “Investigating ‘Sense of Belonging’ in First Year College Students.” Journal of College Student Retention: Research, Theory & Practice 4 (3): 227–256.

Gillen-O’Neel, C. 2019. “Sense of Belonging and Student Engagement: A Daily Study of First-and Continuing-Generation College Students.” In Research in Higher Education, 62: 1–27.

Pesonen, H. (2016). Teachers’ role in implementing support, Doctoral dissertation, University of Helsinki. University of Helsinki.

Pittman, L. D., & Richmond, A. (2008). University belonging, friendship quality, and psychological adjustment during the transition to college. The Journal of Experimental Education. 76(4), 343–362.

Kelly, A. F., & Mulrooney, H. M. (2019). Student perceptions of belonging at university: a qualitative perspective. New Directions in the Teaching of Physical Sciences, 14(1): 25-43.

Oscar, G. A. Ignacio, F. G. Miguel, A. C. L. & Albo, R. G. (2014). La Responsibility Social en las Universidad’s Espanola’s. Alcala University.

Sánchez, B., Colón, Y., & Esparza, P. (2005). The role of sense of school belonging and gender in the academic adjustment of Latino adolescents. Journal of Youth and Adolescence, 34(6), 619–628.

Strayhorn, T. L. (2019). College students’ sense of belonging: A key to educational success for all students. Routledge. - Strayhorn, T. L. (2018). College students’ sense of belonging: A key to educational success for all students (2nd ed.). Routledge.

Thomas, L. (2012). What Works? Student Retention and Success. London: Paul Hamlyn Foundation.

Maunder, R. E. (2018). “Students’ Peer Relationships and Their Contribution to University Adjustment: The Need to Belong in the University Community.” Journal of Further and Higher Education, 42: 756–768.

 Wilson, D., D. Jones, F. Bocell, J. Crawford, M.J. Kim, N. Veilleux, T. Floyd-Smith, R. Bates, and M. Plett. (2015). “Belonging and Academic Engagement among Undergraduate STEM Students: A Multi-institutional Study.” Research in Higher Education 56 (7): 750–776.

Walton, G., & Cohen, G. (2011). A brief social-belonging intervention improves academic and health outcomes of minority students. Science, 331(6023), 1447–1451.

Zumbrunn, S., C. McKim, E. Buhs, and L. R. Hawley. (2014). “Support, Belonging, Motivation, and Engagement in the College Classroom: A Mixed Method Study.” Instructional Science 42 (5): 661–666.

Zengilowski, A., Lee, J., Gaines, R. E., Park, H., Choi, E., & Schallert, D. L. (2023). The collective classroom “we”: The role of students’ sense of belonging on their affective, cognitive, and discourse experiences of online and face-to-face discussions. Linguistics and Education, 73, 101142.

 

 

 

 

 

---

[1] - دانشجوی دکتری، گروه مدیریت آموزشی، واحد کازرون، دانشگاه آزاد اسلامی، کازرون، ایران. [e-mail]        

[2] - استادیار، گروه  مدیریت آموزشی، واحد کازرون، دانشگاه آزاد اسلامی، کازرون، ایران (نویسنده مسئول). [e-mail]

[3] - دانشیار، گروه مدیریت آموزشی، واحد کازرون، دانشگاه آزاد اسلامی، کازرون، ایران. [e-mail]        

[4] - استادیار، گروه مدیریت آموزشی، واحد کازرون، دانشگاه آزاد اسلامی، کازرون، ایران. [e-mail]        

[5]  - دانشیار، گروه آموزش علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران. [e-mail]        

[6]  -Oscar, Ignacio, Miguel. & Albo

[7]  -Kelly & Mulrooney

[8]  -Au. Caltabiano & Vaksman.

[9]  -Anderson-Butcher, & Conroy

[10]  -Arsaian.

[11]  -Pasoonan

[12]  -Wilson. Jones. Bocell. Crawford. Kim, Veilleux. Floyd-Smith. Bates, and Plett

[13]  -Freeman. Anderman, and &Jensen

[14]  -Zengilowski., Lee, Gaines, Park, Choi, & Schallert.

[15]  -Zumbrunn, McKim, Buhs, & Hawley

[16]  -Hausmann, Schofield & Woods

[17]  -Pittman. & Richmond

[18]  -Walton. & Cohen

[19] -Au, Caltabiano & Vaksman 

[20]  -Sánchez, Colón & Esparza

[21]  -Megan Louise Pedler

[22]  -Thomas

[23]  -Hoffman, Richmond, Marrow & Salomone

[24]  -Finn

[25]  -Gillen-O’Neel

[26]  -Maunder

[27]  -Freeman, Anderman & Jensen

[28]  -Janeston & Markoochi

[29]  -Bekhradnia& Bailey

[30]  -Tekzira & Koorbakina

[31]  -Herbest

[32]  -Erina & Erins

[33]  -Aloni & Harington

[34] -Woogler

[35]  -Bilderm

[36]  -Berk

[37]  -Yang

[38] -Hagerty, Williams, Coyne & Early

[39]  -Seerin & Gratis

[40]  -Braver

[41]  -Strayhorn

[42]  -Ahn, & Davis.

[43]  - Allen & Kern & Rozek & McInerney & Slavich

[44] - Arslan & Allen & Ryan

[45] - Attride Stirling  

[46]  -Walton & Cohen

[47]  -Holt-Lunstad

[48]  -Anderman & Anderman

[49]  -Chi & Pak

[50]  -Cacioppo,

[51]  -George & Selimos,

[52]  -Hawkley & Capitanio

[53] - Palikara.

[54]  - Leary

[55]  -Lambert,

[56]  -Lewis & Hodges,

[57]  -Shields,

[58]  -Seidman,

[59]  -Trampe, Quoidbach & Taquet,

[60]  -Wang

[61]  -Wagol

[62]  -Baumeister & Leary

[63]  -Black &Slavich

[64]  -Gamdam

[65]  -Kitchen, Williams & Gallina

[66]  -My

[67]  -Garcia & Pintrich

[68]  -Fazio & Olson

[69]  -Trim

[70]  -Rivera

[71]  -Stebleton,

[72]  -Trawalter, Hoffman & Palmer

[73]  -Tian, Zhang, Huebner, Zheng., & Liu

[74]  -Williamson, Weir & Cavanagh

[75]  -Murray, Domina, Petts, Renzulli

[76]  -Seabrook, Kern & Rickard

[77]  -Trujillo, Boland & MacKinnon Hansen

[78]  -Goodenow

[79]  -Hulleman, Godes, Hendricks & Harackiewicz

[80]  -Won, Hensley & Wolters

Identifying the components of students' belonging to Islamic Azad University

Fatemeh Gharibi¹, Farahnaz Mashayekh², Alireza Ghasemi Zad³, Pary Mashayekh⁴, Amin Bagheri Kerachi⁵

Abstract:

Purpose: The main purpose of this research was to identify the important and essential components of belonging to the students at Islamic Azad University of Iran. 

Method: The method of the current research is qualitative in the form of thematic analysis with Atride Stirling method. Semi-structured interviews have been used to obtain information and a brief description of the experiences and perceptions of specialists, experts and executives. In this regard, with the number of 37 students at Azad University in 2023, in the bachelor's, master's and doctoral degrees who were in different fields. Validation of this research was considered as a qualitative paradigm based on four criteria: credibility (credibility), impartiality (verifiability), reliability (compatibility), and applicability (transferability).

Results: Based on the findings of the research, for belonging, there are 5 overarching themes (evolving transformation, expanding interaction, expanding support, delimiting and expanding development), 16 organizing themes under the headings (sense of self-efficacy, sense of independence, psychological well-being, sense of worth , student communication, communication with the scientific community, intercultural interaction, support, creativity in recruiting, quality of services, facilitation, access to the university, acceptability of professors, job creation, skill training, flourishing of talents) and 145 basic themes were identified.

Conclusion: By conducting this research, it was found that belonging has all the components of basic human motivation, in the sense that belonging does not come from other forms of motivation, but it is alone as a motivational structure.

Keywords: Belonging, students, Islamic Azad University.

---

[1]  - PhD. Student, Department of Educational Administration, Kazerun Branch, Islamic Azad University, Kazerun, Iran.

[2]  - Assistant professor, Department of Educational Administration, Kazerun Branch, Islamic Azad University, Kazerun, Iran.

[3]  - Associate Professor, Department of Educational Administration, Kazerun Branch, Islamic Azad University, Kazerun, Iran.

[4]  - Assistant professor, Department of Educational Administration, Kazerun Branch, Islamic Azad University, Kazerun, Iran.

[5]  - Associate Professor, Department of Educational Sciences, Farhangian University, Tehran, Iran.