Designing a curriculum template based on future research based on needs statistics Educational, cultural and social of first secondary students
Subject Areas :Nasrin Moslehi 1 , Farhad Shafipor Motlagh 2 , Parivash Mohammadi Gheshlagh 3 , Javad Hatami 4
1 - PHD student of Curriculum Planning, Arak Branch, Islamic Azad University, Arak, Iran
2 - Associate Professor of Educational Management, Mahalat Branch, Islamic Azad University, Mahallat, Iran
3 - Associate Professor, Department of Educational Management, Mahabad Branch, Islamic Azad University, Mahabad, Iran
4 - Professor of Curriculum Planning Department, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
Keywords: futurist curriculum, educational needs, cultural and social needs.,
Abstract :
Purpose: The curriculum of each country is very important. Because the curriculum guides the values and educational goals of the students and determines the scientific direction of that country as a whole. Therefore, the purpose of this research is to design a curriculum model based on future research based on the assessment of the educational, cultural and social needs of the first secondary school students.
Method: The current research method is qualitative-synthesis research. The research environment included all domestic (1390-1402) and foreign (2010-2010) published articles. Sampling was done in a targeted manner until the data saturation reached the number of 62 articles. Text reading was chosen as a tool. To ensure validity and reliability, four methods of reliability, transferability, verifiability, and reliability were used. Data analysis was done by categorizing open concepts, organizing concepts and comprehensive concepts.
Findings: The results showed that the model of future research curriculum was based on the four elements of goals, method, content and evaluation and statistics of educational needs, social needs and cultural needs including 344 open concepts and 45 organizing concepts.
Conclusion: It can be concluded that the curriculum model based on future studies can be effective for the planner of the education system in order to develop the quality of the curriculum.
ابراهیمی مرمتی، فاطمه، سلیمی، لادن. (1398). جایگاه آینده پژوهی و آینده نگری در برنامه درسی تعلیم و تربیت، دو فصلنامه پژوهش‌های نوین علوم انسانی، 9(3): 18-6.
اخلاقی،آزیتا، صالح، بهرام، نویدادهم، مهدی. (1399). آینده پژوهی اجرای اهداف سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در افق1404، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 10(34): 80-56.
بهشتی، حنانه، جعفری کلیبر، فاطمه. (1398). برنامه‌ریزی درسی و مدارس فردا ضرورتی برای نسل فردا، اولین کنفرانس ملی مدارس فردا، اردبیل، 1398.
تقوایی یزدی، مریم، هژبر لطبف آبادی، تکتم. (1402). طراحی برنامه‌ی درسی مقطع ابتدایی مبتنی بر آینده‌پژوهی در آموزش و پرورش استان مازندران»، مجله مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، 5(52): 12-1.
تقوایی یزدی، مریم. (1399). تأثیر دانش آینده‌پژوهی بر برنامه آموزشی و برنامه درسی مدارس کارآفرین در استان مازندران به منظور ارائه مدل، مطالعات برنامه ریزی آموزشی، 9(18): 38-23.
توانا، محمدعلی، آریس داودی، توانا. (1391). سیاست چندفرهنگی و تعلیم و تربیت ارزش ها: آموزش ارزش های اسلامی در دنیای چندفرهنگی، مجله معرفت، 8(179): 17-1.
خلیفه، رضا و خلیفه، مصطفی. (1397). رویکرد آینده پژوهی و نقش و اهداف آن در برنامه درسی تعلیم و تربیت نوین، فصلنامه آموزش پژوهی، 4(15): 43-31 .
دوستی، زهره، خمیس آبادی، مرجان، میدانی، محمود. (1394). آینده پژوهی در محتوای برنامه درسی، اولین کنفرانس بین المللی مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم تربیتی
شرفی، ناهید، شاه طالبی حسین آبادی، بدری، اعتباریان خوراسگانی، اکبر. (1401). ارائه الگوی مدرسه آینده با تأکید بر مؤلفه های فرهنگی، فصلنامه مدیریت فرهنگی، 16(57): 35-23.
صحبت لو،علی،نادری، مهدی(1400) .تأملی آینده پژوهانه بر تربیت حرفه اي در نظام آموزشی ایران، فصلنامه آموزش پژوهی، 7(25): 22-1.
علیزاده، مهری، جهانیان، رمضان. (1393).آینده پژوهی در آموزش و پرورش، مجله پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش، 3(22): 47-59.
کشاورزی، مهدی، یارمحمدیان، محمدحسین، نادی، محمدعلی.(1396). محتوای برنامه درسی مبتنی بر توسعه آینده پژوهی در آموزش عالی ایران، مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، (2(2): 138-119.
محمدی بلبان آباد، علی، سیفی، محمد، ناطقی، فائزه. (1397). آینده پژوهی تربیت اجتماعی حوزه زیست محیطی در نظام آموزشی دوره ابتدایی ایران در افق1404. ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران، 1(3): 252-228.
مصطفی زاده،اسماعیل، کشتی آراء، نرگس، قلی زاده،آذر. (1398). ضرورت های آموزش چندفرهنگی و واکاوی عناصر و مؤلفه های تعلیم وتربیت چندفرهنگی، فصلنامه پژوهشی در برنامه ریزی درسی، 16(33): 35-20.
همتی، علیرضا، گودرزی، محمدعلی، حاجیانی، ابراهیم. (1394). ضرورت آینده پژوهی در نظام های آموزش و پرورش، نشریه آینده پژوهی در مدیریت(پژوهش های مدیریت)، 26(103): 67-59.
یوسفی همدانی،الهام؛ نصر اصفهانی، احمدرضا، عابدینی، یاسمین، طاهری دمنه، محسن. (1402). سناریوهای بدیل برنامه درسی دوره ابتدایی در افق 1415: رویکرد آینده نگارانه، مطالعات برنامه درسی، 18(71): 28-1.
Dator, J. (2019). Alternative futures at the Manoa School. Journal of Futures Studies, 14(2), 1–18.
Elbanna, S., & Armstrong, L. (2024). Exploring the integration of ChatGPT in education: adapting for the future. Management & Sustainability: An Arab Review, 3(1), 16-29.
Isidori, E., Alonzi, R., Leonova, I., De Martino, M., Poplavskaya, N., & Sandor, I. (2023). Futures Education and Creativity: From Theory to Practice. Educatia 21, (25), 28-37.
Liang, S. K. (2013). A Conceptual Structure of Futures Studies for Higher Education: A Chinese Perspective. World Future Review, 5(1), 29-37.
Mariya, S. (2021). Futurism and Digitalism in the World of Education. Central Asian journal of social sciences and history, 2(12), 78-84.
Maroofi, Y., & Karami, Z. (2015). Providence and futures study: A approach to curriculum development. International Online Journal of Educational Sciences, 7(3), 11-30.
Noman Malik, M., Hayat Khan, H., Gholamzadeh Chofreh, A., Ariani Goni, F., Klemeš, J.J., & Alotaibi, Y. (2019). Investigating Students’ Sustainability Awareness and the Curriculum of Technology Education in Pakistan. Journal sustainability, 20 (1): 315-331.
Namasivayam, S., Al-Obaidi, A. S. M., & Fouladi, M. H. (2023). A conceptual curriculum design approach for educating engineers of and for the future. Indonesian Journal of Science and Technology, 8(3), 381-396.
Ornstein, A, Hunkinks, F. (2018). Curriculum: foundations, principles, and issues. Seventh edition. Harlow, England: Pearson Education Limited.
Phillips, P., & Ng-A-Fook, N. (2024). An Unsettling Artificial Intelligence: Algorithms, Curriculum, and Futurities. Journal of the American Association for the Advancement of Curriculum Studies (JAAACS), 16(1), 33-44.
Pountney, R., & McPhail, G. (2019). Crossing boundaries: Exploring the theory, practice and possibility of a ‘Future 3’curriculum. British educational research journal, 45(3), 483-501.
Watson, W. R., Watson, S. L., & Reigeluth, C. M. (2015). Education 3.0: Breaking the mold with technology. Interactive Learning Environments, 23(3), 332-343.
Yusuf, F. A. (2023). Futuristic curriculum concept for generation alpha in Indonesia: A case study. Educational Administration: Theory and Practice, 29(2), 130-149.
فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی‌واحدگرمسار سال هجدهم، شماره 1، بهار 1403 صص 106-74 |
طراحی الگوی برنامه درسی مبتنی برآینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان دوره متوسطه اول
نسرین مصلحی1، فرهاد شفیع پور مطلق2، پریوش محمدی قشلاق3، جواد حاتمی4
چکیده:
هدف: برنامه درسی هر کشور از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا برنامه درسی جهت دهنده ارزشها و اهداف آموزشی و پرورشی دانش‌آموزان و به طور کل مسیر حرکت علمی آن کشور را تعیین می‌کند. بنابراین هدف این پژوهش طراحی الگوی برنامه درسی مبتنی برآینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان دوره متوسطه اول است.
روش: روش تحقیق حاضر از نوع کیفی- سنتز پژوهی است. محیط پژوهش شامل کلیه مقالات منتشر شده داخلی (1402-1390)و خارجی( 2023-2010) بوده است. شیوه نمونه گیری به شیوه هدفمند تا حد اشباع داده ها به تعداد 62 مقاله بوده است. خوانش متن به عنوان ابزار انتخاب شد. برای تأمین روایی و پایایی از چهار شیوه قابلیت اعتبار، انتقال‌پذیری، تأیید پذیری، اطمینان‌پذیری استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها به صورت دسته بندی مفاهیم باز، مفاهیم سازمان دهنده و مفاهیم فراگیر صورت پذیرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، الگوی برنامه درسی آینده پژوهی مبتنی بر عناصر چهارگانه اهداف، روش، محتوا و ارزشیابی و احصاء نیازهای آموزشی، نیازهای اجتماعی و نیازهای فرهنگی مشتمل بر 344 مفاهیم باز، و 45 مفاهیم سازمان دهنده بود.
نتیجهگیری: می‌توان نتیجه گرفت که الگوی برنامه درسی مبتنی بر آینده پژوهی می‌تواند برای برنامه ریزآن نظام آموزش و پرورش در جهت توسعه کیفیت برنامه درسی مؤثر باشد.
کلیدواژه‌ها: برنامه درسی آینده پژوه،، نیازهای آموزشی، نیازهای فرهنگی و اجتماعی.
پذیرش مقاله: 5/6/ 1403 دریافت مقاله: 4/4/1403
مقدمه
تحولات پیچیده و مداوم جهان امروز، نیاز به آموزش و پرورش پویا و متحول را ضروری ساخته است. در این عصر که آن را با عنوان هایی چون «عصر انفجار اطلاعات» و «عصر توسعه دانایی محور» نامگذاری نموده ا ند، وقوع تغییر و تحولات آنی و لحظه ای سبب بی اعتمادی به آینده شده و ایجاد ترس و نگرانی از معضلات فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی آینده بر تصمیمات و برنامه های جوامع تأثیر گذاشته است(تگوما، وباریرا5،2019). به همین دلیل است که آینده نگری در همه حوزه های اجتماعی اجتناب ناپذیر می نماید. یکی از این عرصه های مهم اجتماعی، آموزش و پرورش است که نمی تواند صرفاً نظاره گر تغییرات و تحولات باشد، بلکه باید با نگاه به آینده و برخورداری از رویکردی آینده نگرانه بتواند آینده جامعه را بسازد(پارسا و همکاران، 1392؛ مظاهری،1396).بنابه مطالعه(ماندانیک، و اسپاگنول6،2023) مهمترین راهبرد احصاء نیازهای آموزشی، فرهنگی، و اجتماعی آینده دانش آموزان، طراحی برنامه درسی آینده پژوه است. آینده پژوهی را می توان بخشی از فرآیند برنامه ریزی درسی هر کشور برای دستیابی به آینده مطلوب در محتوای درسی دانست که با محاسبه الزامات و اقتضائات دنیای جدید، مسیر توسعه و پیشرفت جوامع را با بهره گیری از فرآیندهای علمی هموار می کند(اخلاقی، و همکاران،1399). برنامه ریزی درسی و آینده نگری و آینده پژوهی، لازم و ملزوم یکدیگر هستند، زیرا برنامه ریزی درسی به منظور ایجاد تغییرات مطلوب در رفتار یادگیرندگان و ارزشیابی میزان تحقق این تغییرات انجام می شود (بهشتی و جعفری کلیبر، 1398).
بنابه نظرگلن، گوردون و فلورسکو(2014)برنامه ریزی درسی باید مبتنی بر تصمیم گیری مقتضیات آینده صورت پذیرد. از اینرو باید بیش از پیش به برنامه های درسی با رویکرد آینده پژوهی توجه شود. برنامه درسی دوره متوسطه اول بدلیل اینکه زیربنایی برای ورود به دوره متوسطه دوم و انتخاب رشته است از یکسو و عدم کارآمدی لازم برنامه درسی آن بر اساس نیازهای آینده دانش آموزان از سویی مهمتر نیازمند طراحی مبتنی بر آینده پژوهی است.بنابه مطالعه (پونانی، و مک فایل7،2019 )برنامه های درسی قصد شده تکاپوی نیازهای دانش آموزان برای ورود به جامعه آینده نیست. بنابه مطالعه(صادقی، و همکاران،1401) برنامه های درسی دوره متوسطه به دانش آموزان بر پایه روش های سنتی و قدیمی طراحی شدند و تا به امروز تغییرات اساسی در آن ها دیده نشده است و این در حالی است که برنامه های درسی با ورود تکنولوژی نیازمند تغییر و تحول می باشند. بنابه مطالعه (مظاهری،1396) برنامه ریزی درسی نیازمند بازنگری در سیاستگذاری ها و رویه های یادگیری است چنانکه مسائل و چالش های آینده دانش آموزان و ورود به بازار کار در نظر گرفته شوند.
بنابه مطالعه(علیزاده و جهانیان،1393) برنامه درسی معطوف به نیازهای اجتماعی، آموزشی دانش آموزان مستلزم نقشه راه آینده است چنانکه برای دانش آموزان طی مسیر یادگیری مشخص سازد به چه الزاماتی برای بدست گرفتن فرصت های اجتماعی و شغلی در آینده باید مشتمل شوند و این در حالی است که برنامه های درسی دوره متوسطه اول علی رغم اهمیتی که برای زمینه سازی ورود به آینده برای دانش آموزان دارند، بیشتر بر پایه یادگیری سطح نظری و محدود به کلاس و ارزشیابی های پایانی مبتنی بر محتوای کتابهای درسی از بالا به پایین طراحی شده، اجرا می شوند و لذا از پویایی لازم و فعال سازی دانش آموزان به عنوان مهمترین رکن برنامه درسی برخوردار نیستند(بیژنی نژاد،1401). بنابه مطالعات(طاهرپور، و پاکار،1401؛ یوسف8(2023) برنامه درسی آینده نگر نیازمند آماده سازی نسل آلفا مبتنی بر تفکر جهانی،کارآفرینی، سواد زیست محیطی است. نتایج تحقیق هایلمون9(2023)با عنوان «بررسی کتاب: تأثیرات تاریخی، مشکلات کنونی و راه‌حل‌های آینده پژوه در کشورهای آفریقایی» نشان داد، کتابهای درسی بر اساس چالش ها و مشکلاتی که دانش آموزان با آنها روبرو هستند، نیازمند بازنگری و ویرایش می باشند.
طراحی برنامه درسی آینده پژوه، مستلزم مفهوم سازی روندهای پیشبرد آموزش و یادگیری بر حسب نیازهای آموزشی، فرهنگی، و اجتماعی پیش روی دانش آموزان و آگاه سازی معلمان در این رابطه است. بنابه مطالعه(هایس، و ریندرز10،2020) برآوردن مطالبات اجتماعی دانش آموزان مستلرم اصلاح برنامه های درسی است و در چنین حالتی است که پاسخگوی نیازهای دانش آموزان برای جامعه آینده است. بنابه مطالعه اسلاتر11(2011) برنامه های درسی آینده محور به جای آموختن واقعیات بر فرآیندهای یادگیری چگونه یاد گرفتن تاکید می کند و توسعه مهارتها و تلقی های متغیر درباره آینده را مهمتر از کسب دانش مطلق می داند. بنابه مطالعه می و سیراج12(2017) از آنجایی که تغییرات پیش روی محیط آموزشی گسترش یافته است برنامه‌های درسی نیازمند تغییر و بهبود شیوه های و فعالیت های یادگیری و آموزشی است. این امر نیازمند بهره گیری از رویکرد پژوهش توسعه ای13 است. رویکرد معتبری برای چنین هدفی است. رویکرد پژوهش توسعه ای شامل سه مرحله است:1. تحلیل نیازهای ذینفعان برنامه درسی 2. طراحی نمونه اولیه برنامه درسی و 3. ارزیابی برنامه درسی نمونه اولیه توسط کاربران اصلی. بنابه مطالعه آلماسید، و الزوبی14(2022) برنامه درسی آینده پژوه مستلزم طراحی مبتنی بر بهره گیری از فناوری اطلاعات برای آموزش دانش آموزان است چنانکه از نرم افزارها و اپلیکیشن آموزشی به منظور تسهیل بخشی و توسعه قلمرو یاددهی-یادگیری استفاده شود. بدین وسیله ظرفیت ها و قابلیت های فضای یادگیری برای توسعه فعالیت های آموزشی دانش آموزان گسترش می یابد. بنابه مطالعه(ماروپی، گریفین، وگالاقر15(2017) در نظر گرفتن هویت ملی، دینی و ذهنیت معنویت گرا از جمله ملاحظاتی است که باید در برنامه درسی آینده پژوه مورد توجه قرار گیرد تا حدی دانش آموزان در آینده دچار مسخ شدگی فناوری ها و مکانیزمهای تکنولوژیکی نشوند و احساس بی هویتی نکنند. این در حالی است که در کتابهای درسی آموزش متوسطه اول توجهی جدی نشده است و بنابه نظر (شریعتمداری،1396)یکی از وظایف برنامه ریزان درسی، حفظ و توسعه فرهنگ است که منجر به هویت بخشی دانش آموزان می شود. برنامه درسی آینده پژوه مستلزم شناسایی عناصر تشکیل دهنده برنامه درسی و نوع تصمیم هایی است که برآن مترتب است(ارونستین، و هونکینز،2018).تأمل بر مطالعات یاد شده نشان می دهد که بنابه اینکه آینده و توجه به آن در طراحی برنامه های درسی، مشکلات دانش آموزان را برای ورود به آینده برطرف می سازد و کارآمدی برنامه های درسی را توسعه می دهد، لذا هر یک از آنها به نوعی به آینده پژوهی توجه داشته اند چنانکه با واژ ه هایی از قبیل آینده پژوه، آینده نگر، آینده محور، و آینده پژوهی به مطالعه پرداخته اند.
از سویی گرچه مطالعاتی در رابطه برنامه درسی آینده پژوه در قلمرو ملی و جهانی صورت پذیرفته است اما با این حال پژوهشی با این هدف در سطح دوره متوسطه در سطح کشور مشاهده نشد. لذا مسئله اصلی تحقیق حاضر عبارت است از اینکه الگوی برنامه درسی مبتنی برآینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان مقطع متوسطه اول چگونه است و برازش آن تا چه اندازه است؟
سوالات تحقیق
1) هدف‌های الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان دوره متوسطه کدامند؟
2) روش های تدریس و آموزش الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان دوره متوسطه کدامند؟
3) محتوا و روشهای سازماندهی محتوای الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی ، فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان دوره متوسطه چگونه می باشند؟
4) روش های ارزشیابی الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی،فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان دوره متوسطه کدامند؟
5) الگوی برنامه درسی مبتنی بر آینده پژوهی بر اساس احصاءنیازهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان دوره متوسطه چگونه می باشد؟
روش تحقیق
روش تحقیق حاضر از نوع کیفی- سنتز پژوهی است. محیط پژوهش شامل کلیه مقالات منتشر شده داخلی (1402-1390)و خارجی( 2023-2010 )بوده است. شیوه نمونه گیری به شیوه هدفمند تا حد اشباع داده ها به تعداد 62 مقاله بوده است. انتخاب مقالات به شیوه غربال گری انجام شد بد ین ترتیب که ابتدا 93 مقاله انتخاب شد و پس از فرایند غربال گری بر اساس ملاک های ورودی(سال انتشار، غنی بودن داده های مورد نظر برای مطالعه، داشتن نمایه معتبر علمی) تعداد 62 مقاله در نهایت برای تحقیق انتخاب گردید. خوانش متن به عنوان ابزار انتخاب شد. برای تأمین روایی و پایایی از چهار شیوه قابلیت اعتبار ، انتقال‌پذیری، تأیید پذیری، اطمینان‌پذیری استفاده بعمل آمد. گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای با استفاده مدارک چاپی و الکترونیکی موجود در سایت‌های معتبر داخلی (مثل ایرانداک، اس آی دی، مگ ایران، نورمگز،... .) و سایت‌های معتبر خارجی انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها به صورت دسته بندی مفاهیم باز، مفاهیم سازمان دهنده و مفاهیم فراگیر صورت پذیرفت.
یافته‌ها
سوال اول تحقیق: هدف‌های الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان دوره متوسطه کدامند؟
جدول 1. مؤلفه های هدف های الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی
مفهوم فراگیر | مفاهیم سازمان دهنده | مفاهیم باز
|
هدف های آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی
| اهداف شناختی آینده | ک به دانش آموزان برای درک و فهم آینده(کُد1)؛ ارتقای درک دانش آموزان در رابطه با عدم قطعیت آینده(کُد2)؛ آشناسازی دانش آموزان با پیچیدگی های علمی آینده(کُد14)؛ آشناسازی دانش آموزان با پیشرفت های علمی آینده(کُد15)؛ کمک به دانش آموزان برای دانش به آینده(کُد1) |
اهداف انگیزشی آینده | بهبود نگرش دانش آموزان برای ارزیابی فایده مندی محتوا با هدف آینده(کُد1)؛ بهبود نگرش دانش آموزان برای ارزیابی ارزش شناختی محتوا با هدف آینده(کُد1)؛ بهبود نگرش دانش آموزان برای ارزیابی ارزش کاربردی محتوا با هدف آینده(کُد1)؛ بهبود نگرش دانش آموزان برای ارزیابی ارزش فنی محتوا با هدف آینده(کُد1)؛ بهبود نگرش دانش آموزان برای توجه اهمیت محتوای یادگیری برای آینده(کُد1)؛ بهبود نگرش دانش آموزان برای سازماندهی ارزشهای محتوای یادگیری برای آینده(کُد1)؛ بهبود نگرش دانش آموزان برای درونی سازی ارزشهای محتوای یادگیری برای آینده(کُد1)؛ بهبود نگرش دانش آموزان به محتوا برای نحوه استفاده در آینده(کُد1)؛ | |
کمک به دانش آموزان برای اجرای مستقل محتوا با رویکرد آینده(کُد1)؛ کمک به دانش آموزان برای تسریع بخشی به استفاده از محتوا با رویکرد آینده(کُد1)؛ کمک به دانش آموزان برای اجرای هماهنگ اهداف محتوای درس با رویکرد آینده(کُد آینده)؛ کمک به دانش آموزان برای اجرای هماهنگ اهداف محتوای درس با رویکرد آینده(کُد آینده)؛ برنامه درسی مبتنی بر اهداف روانی-حرکتی آینده(کُد2)؛ | ||
سیاستهای آموزشی آینده(کُد59)؛ آشنایی با الگوریتم های احتمالی شغلی آینده(کُد33)؛ آشنایی با الگوریتم های احتمالی فناوری آینده(کُد33)؛ آشنایی با بی سوادی علمی آینده(کُد41)؛ ادراک مشکلات فناوری هوش مصنوعی(کُد32)؛ ادراک تهدیدهای فناوری هوش مصنوعی(کُد32)؛ ادراک مزیت های فناوری هوش مصنوعی(کُذ32)؛ ادراک محدودیت های فناوری هوش مصنوعی(کُد32)؛ آشنایی با مطلوبیت فناوری آینده(کُد24)؛ | ||
سواد بار فناورانه آینده(کُد40)؛ کمک به دانش آموزان برای یادگیری کاربرد محتوای در آینده(کُد1)؛ کمک به دانش آموزان برای تحلیل محتوای یادگیری با هدف آینده(کُد1)؛ کمک به دانش آموزان برای تلفیق محتواها با هدف آینده(کُد1)؛ |
براساس یافته های جدول 1،هدف های الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی شامل مفاهیم سازمان دهنده پنجگانه بترتیب ذیل است:
اهداف شناختی آینده: برنامه درسی آینده پژوهش نیازمند شناسایی اهداف شناختی در مسیر روبه جلوست مواردی از قبیل. ارتقاء دانش و مهارت های دانش آموزان: از طریق تعلیم و تربیت دانش آموزان و افزایش دانش آنها در زمینه های مختلف و توسعه مهارت هایشان.2. توانمندسازی دانش آموزان برای حل مسائل: به منظور آموزش دانش آموزان به نحوی که آنها بتوانند مسائل و چالش های پیش روی خود را به شیوه های نوآورانه و موثر حل کنند.3. تقویت تفکر انتقادی و تحلیلی: از طریق ارتقاء توانایی دانش آموزان در تفکر انتقادی، تحلیلی و ارزیابی اطلاعات به منظور تقویت قدرت تفکر پیچیده و منطقی آنها.4. ارتقاء انگیزه و علاقه دانش آموزان به یادگیری: از طریق ارائه محتوای جذاب و مفید، مدرسه باید توانایی افزایش انگیزه و علاقه دانش آموزان به یادگیری را داشته باشد (کُد1)،(کُد2)،(کُد4).
اهداف انگیزشی آینده: برنامه درسی َآینده پژوهش مستلزم شناسایی اهدافی است که جنبه انگیزشی برای آینده دارند.از اینرو توجه به این موارد لازم است: 1.افزایش انگیزه و علاقه دانش آموزان به یادگیری: برنامه درسی باید از طریق استفاده از روشهای تدریس جذاب و مفید، دانش آموزان را به یادگیری تحریک کرده و انگیزه آنها را افزایش دهد (کُد1)،(کُد2).
اهداف روانی-حرکتی آینده: برنامه درسی اینده پژوه باید مترتب برتحقق اهداف مهارتی و روانی-حرکتی برای دانش آموزان باشد.برنامه درسی باید از طریق تربیت و تمرین مهارتهای حرکتی مختلف مانند ورزش، و حرکات توانبخشی، به بهبود قدرت و ظرفیت حرکتی دانش آموزان کمک کند.نیز باید از طریق آموزش مهارتهای کار دستی مانند نقاشی، خیاطی و ساخت اشیاء هنری، دانش آموزان را در تقویت توانایی‌های خلاق و دستیابی به مهارتهای کاری کمک کند(کُد1)،(کُد2).
تبیین سیاست های آموزشی آینده: برنامه درسی آینده پژوه باید مترتب بر سیاست های آموزشی باشد که در مسیر رو به جلو برای دانش آموزان ارتقاء ساز است. سیاست های آموزشی آینده باید به انفرادی شدن امکانات و فرصت های آموزشی برای هر دانش آموز توجه کنند و برای ارتقاء نتایج آموزشی و توسعه استعدادهای هر فرد اقدام کنند(کُد59) ،(کُد33)،(کُد24)،(کُد41).
تبیین سواد یادگیری: سواد یادگیری آینده به مجموعه‌ای از مهارتها و توانایی‌هایی گفته می‌شود که به افراد کمک می‌کند تا بهترین نتیجه را از فرایند یادگیری ببرند. این نوع سواد شامل توانایی تغییر دادن رویه‌ها، استراتژی‌ها و رویه‌های یادگیری برای بهبود نتایج یادگیری، توانایی حل مسائل پیچیده، توانایی به کار بردن استراتژی‌های انتقادی و خلاق برای حل مسائل پیچیده و مواجهه با چالش‌های یادگیری است (کُد1)،(کُد40).
جدول 2. مؤلفه های هدف های الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای اجتماعی
مفهوم فراگیر | مفاهیم سازمان دهنده | مفاهیم باز
|
هدف های الگوی برنامه درسی مبتنی بر احصاء نیازهای اجتماعی | تبیین تغییرات اقتصادی آینده | کارکردهای آموزش اقتصادی آینده(کُد37)؛ ارزش افزوده اقتصادی در آینده(کُد36)؛ آشناسازی دانش آموزان با فرصت های اقتصادی آینده(کُد14)؛ آشناسازی دانش آموزان با پیشرفت های اقتصادی آینده(کُد15)؛ آشنایی با الگوریتم های احتمالی اقتصادی آینده (کُد33)؛ |
تبیین تغییرات شغلی آینده | تبیین تغییرات شغلی در آینده(کُد35)؛ آشناسازی دانش آموزان با پیچیدگی های شغلی آینده(کُد14)؛ آشناسازی دانش آموزان با فرصت های شغلی آینده(کُد14)؛ آشنایی با مطلوبیت شغلی آینده(کُد24)، کارکردهای آموزش شغلی آینده(کُد37)؛ سواد بار شغلی آینده(کُد40)؛ آشنایی با ارزشهای شغلی آینده(کُد31)؛ | |
کارکردهای آموزش زیست محیطی آینده(کُد37)؛ آشناسازی دانش آموزان با پیچیدگی های اجتماعی آینده(کُد14)؛ آشناسازی دانش آموزان با پیشرفت های اجتماعی آینده(کُد15)؛ آشنایی با الگوریتم های احتمالی اجتماعی آینده(کُد33)؛ آشنایی با مطلوبیت اجتماعی آینده(کُد24)؛ | ||
تبیین عقلانیت اجتماعی آینده(کُد10)؛ تبیین عقلانیت اقتصادی آینده(کُد10)؛ تبیین عقلانیت فنی آینده(کُد10)، فناوری های نوظهور در آینده(کُد35)؛ سیاستهای اجتماعی آینده(کُد59)؛ | ||
آشنایی با بی سوادی اجتماعی آینده(کُد41)؛ سواد بار اقتصادی آینده(کُد40)؛ سواد بار اجتماعی آینده(کُد40)؛ | ||
آشنایی با ارزشهای اجتماعی آینده(کُد31)؛ آشنایی با ارزشهای فناورانه آینده(کُد31)؛ |
براساس یافته های جدول2 هدف های الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای اجتماعی شامل مفاهیم سازمان دهنده ششگانه بترتیب ذیل است:
تبیین تغییرات اقتصادی آینده: تغییرات اقتصادی آینده بسیار پیچیده و پیش‌بینی ناپذیر است و به فراوانی عوامل مختلفی می‌توانند آن را تحت تاثیر خود قرار دهند. اما برخی از تغییراتی که ممکن است در آینده اقتصادی رخ دهد.پیشرفت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و دیگر فناوری‌های نوظهور می‌توانند تحولی عظیم در اقتصاد جهانی ایجاد کنند و باعث ایجاد صنایع جدید و تغییر در روند تولید، خدمات و بازارها شوند (کُد36)، (کُد37)، (کُد15)، (کُد14).
تبیین تغییرات شغلی آینده: فناوری اینترنت و گوشی‌های هوشمند چهره بسیاری از کسب و کارها را عوض کرده و برخی را به طور کلی نابود کرده است و حتی به این که چه کسی و در چه جایگاهی هم باشی، رحم نکرده است و کارخانه نوکیا را که روزگاری بهترین شرکت تولید موبایل بود به مرز ورشکستگی کشاند.بهترین کسب و کارهای آینده عبارت از آنالیز بازار، گسترش‌دهنده، نرم‌افزار، بازاریابی، امنیت اطلاعات، فروش و پزشکی و درمان خواهد بود(کُد35)، (کُد15) (کُد14).(کُد37)،(کُد31).
تبیین پیجیدگی های اجتماعی تدریس آینده: تدریس آینده در اجتماع مدرن با چالش‌ها و پیچیدگی‌هایی روبرو خواهد شد. این پیچیدگی‌ها شامل این موارد باشد.تغییرات سریع در فناوری و روند دیجیتالی شکل‌دهی به تعلیم و تربیت در آینده خواهد داشت و دانش آموزان و معلمان نیاز به بروزرسانی دائمی دارند. با تغییر در جوامع و فرهنگ‌ها، دانش آموزان از پس سازماندهی و تفکیک‌های گذشته بیشتر متنوع شده‌اند و این امر نیازمند رویکردهای تدریس متنوع و شخصی‌سازی شده است (کُد14)،(کُد34)،(کُد33)،.(کُد37).
تبیین سیاست های اجتماعی آینده: سیاستهای اجتماعی آینده نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا تاثیر گسترده‌ای بر زندگی افراد و جوامع دارد. برخی از موضوعات مهمی که در سیاستهای اجتماعی آینده ممکن است مورد توجه قرار گیرند.تلاش برای کاهش تفاوت‌های اجتماعی و اقتصادی، ارتقای معیشت افراد تحت سایه فقر، ترویج عدالت اجتماعی و تحقق برابری فرصت‌های اجتماعی می‌تواند از جمله اهداف سیاستهای اجتماعی آینده باشد (کُد35)،(10)،(کُد59).
تبیین سواد اجتماعی آینده: سواد اجتماعی آینده یکی از مسائل مهمی است که بر توسعه و پیشرفت جامعه تاثیر می‌گذارد. سواد اجتماعی شامل دانش و آگاهی افراد از مفاهیم و ارزشهای اجتماعی، فرهنگ و تاریخ جامعه است.دموکراسی و مشارکت شهروندی: افزایش سواد اجتماعی در زمینه حقوق مدنی و سیاسی، ترویج فرهنگ مشارکت شهروندی و توسعه دموکراسی می‌تواند به تقویت ارتباط بین مردم و دولت و بهبود فرایندهای تصمیم‌گیری عمومی کمک کند (کُد41)،(کُد40).
تبیین ارزشهای اجتماعی آینده: ارزشهای اجتماعی آینده یعنی مفاهیم و اصولی که جوامع آینده بر آنها می‌افتند و آنها را احترام می‌گذارند. این ارزشها می‌توانند شامل ارزشهای کلان انسانی مانند عدالت، انصاف، حقوق بشر، مشارکت شهروندی، احترام به زیست محیطی و توسعه پایدار باشند.برای نسل‌های آینده ارزشهای اجتماعی آینده به عنوان پایه‌های اصلی جامعه و فرهنگ اجتماعی تعیین کننده اقدام‌ها و تصمیمات استراتژیکی در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی خواهند بود. از این رو، حفظ و ترویج این ارزشها از اهمیت بسزایی برخوردار است(کُد31).
جدول 3. مؤلفه های هدف های الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای فرهنگی
مفهوم فراگیر | مفاهیم سازمان دهنده | مفاهیم باز
|
| تبیین عقلانیت فرهنگی آینده(کُد10)؛ آشنایی با مطلوبیت فرهنگی آینده(کُد24)، ارزش افزوده فرهنگی در آینده(کُد36)، | |
آشناسازی دانش آموزان با آموزش های چندفرهنگی آینده(کُد13)؛ سیاستهای فرهنگی آینده(کُد59)؛ آشناسازی دانش آموزان با پیچیدگی های فرهنگی آینده(کُد14)؛ سواد بار فرهنگی آینده(کُد40)؛ ارزیابی بی سوادی فرهنگی آینده(کُد41)؛ آشنایی با الگوریتم های احتمالی تربیتی آینده(کُد33)؛ آشنایی با الگوریتم های احتمالی فرهنگی آینده(کُد33)، | ||
تبیین ارزشهای شناختی آینده(کُد2)؛ تبیین ارزشهای عاطفی آینده(کُد2)؛ تبیین ارزشهای فنی آینده(کُد2)؛ تبیین ارزشهای مهارتی آینده(کُد2)؛ تبیین ارزشهای اطلاعاتی آینده(کُد2)؛ تبیین ارزشهای فناوری آینده(کُد2)، آشنایی با ارزشهای فرهنگی آینده(کُد31)، |
براساس یافته های جدول 3، هدف های الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای فرهنگی شامل مفاهیم سازمان دهنده سه گانه بترتیب ذیل است:
تبیین سیاست های فرهنگی آینده: برنامه درسی و سیاست های فرهنگی آینده باید بر اساس نیازهای جامعه و جهان مدرن شکل گرفته و تطابق یابد. این برنامه ها و سیاست ها باید پایه های اصلی آموزش و پرورش، توسعه فردی و اجتماعی، ارتقاء فرهنگ علمی و آموزشی، استقرار ارزش های انسانی، ترویج اندیشه های پویا و خلاقیت، تقویت هویت ملی و ارتباطات بین فرهنگ ها و اقوام را در نظر داشته باشد(کُد10)،(کُد24)،(کُد36).
تبیین سواد فرهنگی آینده: سواد فرهنگی آینده باید به ترویج دیدگاه های پویا، اندیشه های خلاق، ارزش های انسانی و همبستگی اجتماعی اختصاص داشته باشد. این سواد باید به توسعه تفکر انتقادی، اندیشه های جهانی، احترام به تنوع فرهنگی و تعامل فرهنگی بین اقوام و اعراق کمک کند.در این راستا، برنامه درسی باید مبتنی بر ارزش های فرهنگی، توسعه دانش و توانایی های فردی و اجتماعی، ترویج تفکر انتقادی و خلاقیت، ارتقاء هویت ملی و ارتباطات بین فرهنگ ها و اقوام به کار گرفته شود (کُد13)،(کُد14)،(کُد59)،(کُد40)،(کُد33).
جدول 4. مؤلفه های سازماندهی محتوای الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای فرهنگی
مفهوم فراگیر | مفاهیم سازمان دهنده | مفاهیم باز
|
سازماندهی محتوای الگوی برنامه درسی مبتنی بر آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای فرهنگی
| تبیین روند تحولات تدریس آینده(کُد3)؛ آشنایی با فرهنگ پیشبرد فعالیت های یادگیری آینده(کُد15)؛ آشنایی با پیشرفت های تدریس آینده(کُد15)؛ بازنگری شیوه تدریس برای آینده(کُد2)؛ | |
مقتضیات فرهنگ تدریس آینده (کُد8)؛ سبک تدریس آینده(کُد9)؛ نگرش فرهنگی تدریس آینده(کُد1)؛ نیازسنجی فرهنگ تدریس آینده(کُد26)؛ طرح تدریس آینده(کُد48)؛ یادگیری تیمی بازیگران فرهنگی آینده(کُد7)؛ |
براساس یافته های جدول ،4 سازماندهی محتوای الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای فرهنگی شامل مفاهیم سازمان دهنده چهارگانه بترتیب ذیل است:
تحلیل روند فرهنگی تدریس: تحلیل روند تدریس به بررسی و ارزیابی فرآیند تدریس در محیط‌های آموزشی مختلف می‌پردازد. این تحلیل شامل بررسی روش‌ها، فرآیندها، و ابزارهای استفاده شده در تدریس، ارزیابی عملکرد اساتید و دانش‌آموزان، تحلیل اثربخشی روشهای آموزشی و ارزیابی نتایج آموزشی می‌شود.تحلیل روند تدریس نیازمند شناخت دقیق از نیازهای دانش‌آموزان، اثربخشی روشهای تدریس، تعامل اساتید و دانش‌آموزان، و ارزیابی مداوم عملکرد تدریس است تا بتوان بهبود در فرآیند تدریس داشت (کُد3)،(کدُ2)،(کُد15).
نگرش فرهنگی تدریس: نگرش فرهنگی تدریس به مطالعه و بررسی روابط فرهنگی و تأثیرات آنها بر فرآیند تدریس و یادگیری می‌پردازد. این نگرش تمرکز خود را بر شناخت و درک فرهنگ‌های مختلف دانش‌آموزان و اعضای جوامع تحصیلی قرار میدهد، و بر این اساس به بهبود روابط بین فرهنگ‌های مختلف، ایجاد محیط‌های آموزشی فرهنگی توانمند که احترام و تقدیر از تنوع فرهنگی داشته، و ترویج ارزشهای فرهنگی وانسانی می‌پردازد (کُد8) ، (کُد7)،(کُد26)،(کُد38).
جدول 5.مؤلفه های سازماندهی محتوای الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی
مفهوم فراگیر | مفاهیم سازمان دهنده | مفاهیم باز |
سازماندهی محتوای الگوی برنامه درسی مبتنی بر آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی
|
| تبیین سیاستهای برنامه های درسی آینده(کُد3)؛ تبیین سیاستهای ارزشیابی برنامه های درسی آینده(کُد3)؛ تبیین سیاستهای اجرایی برنامه های درسی آینده(کُد3)؛ |
ارزش افزوده آموزشی در آینده(کُد36)؛ ساماندهی تکالیف درسی با موضوع وضعیت جامعه آینده(کُد51)، بهره گیری از رویکردهای برنامه درسی برای تربیت آینده(کُد55)؛ جایگاه علوم در آینده(کُد34)؛ جایگاه یادگیری دیجیتالی در آیند(کُد34)؛ سناریوهای آموزشی آینده(کُد39) | ||
کارکردهای آموزش فرهنگی آینده(کُد37)؛ کارکردهای آموزش دینی آینده(کُد37)؛ تحلیل دلالت های فروپاشی برنامه درسی با رویکرد آینده(کُد2)؛ |
براساس یافته های جدول 5، سازماندهی محتوای برنامه درسی مبتنی بر احصاء نیازهای آموزشی شامل مفاهیم سازمان دهنده چهارگانه بترتیب ذیل است:
دسته بندی سیاست ها: برنامه درسی آینده پژوه در پی بهبود سیاست های آموزشی و یادگیری است. دسته‌بندی سیاست‌ها و آینده به شناسایی و تحلیل سیاست‌هایی که بر طراحی و پیاده‌سازی آینده‌ها و پیش‌بینی‌ها تأثیر می‌گذارند، می‌پردازد. این دسته‌بندی می‌تواند شامل سیاستهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، فناوری و محیط زیستی باشد. اهداف این دسته‌بندی شامل تعریف اولویت‌ها، تعیین استراتژی‌ها و اهداف، ارزیابی عواقب سیاست‌ها و ارائه توصیه‌ها برای بهبود سیاستهای آینده می‌باشد(کُد3).
دسته بندی ارزشها: ارزشهای یادگیری آینده شامل ارزش‌هایی است که در فرآیند یادگیری و آموزش آینده مورد توجه قرار می‌گیرند. این ارزشها می‌تواند شامل ارزشهای اخلاقی، اجتماعی، فرهنگی، محیط زیستی و فناوری باشد که برای توسعه افراد و جامعه به طور کلی بسیار مهم است. این ارزشها به رشد و تعالی انسان‌ها و جوامع کمک می‌کنند و به ایجاد یک آینده بهتر و پایدار کمک می‌کنند(کُد36)،(کُد34)،(کُد51)،(کُد39).
دسته بندی کارکردها: ارائه کارکردهای یادگیری و آموزشی آینده شامل توسعه مهارتهای ضروری برای زندگی در جوامع پیچیده و پویا، تربیت انسان‌هایی با توانایی‌های خلاقانه و نوآورانه، ارتقاء دانش و فهم از تحولات جهانی و برخورد با چالش‌های نوپا و پیشرو، تدریس در قالب یک فرآیند پیوسته و پویا که از تکنولوژی‌های نوین بهره‌مند شده و همچنین تسهیل یادگیری همه‌جانبه و همیاری برای توسعه هرچه بیشتر استعدادهای فردی و جمعی است(کُد2)،(کُد37).
جدول 6. مؤلفه های سازماندهی محتوای الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای اجتماعی
مفهوم فراگیر | مفاهیم سازمان دهنده | مفاهیم باز |
سازماندهی محتوای مبتنی بر احصاء نیازهای اجتماعی | ساماندهی تکالیف درسی با موضوع وضعیت شغلی آینده(کُد51)؛ بهره گیری از رویکردهای برنامه درسی برای جامعه شناسی آینده(کُد55)؛ | |
شکل تغییرات اجتماعی در آینده(کُد35)، شکل تغییرات شغلی در آینده(کُد35)، جایگاه یادگیری دیجیتالی در آینده(کُد34)؛ | ||
تبیین توانایی های فنی مورد لزوم آینده(کُد2)؛ تبیین توانایی های مهارتی مورد لزوم آینده(کُد2)؛ ارزش افزوده اجتماعی در آینده(کُد36)، جایگاه کارآفرینی در آینده(کُد34)، پیاده سازی بحث های مشکلات اجتماعی آینده(کُد48)، تبیین توانایی های عاطفی مورد لزوم آینده(کُد2 )؛ |
براساس یافته های جدول 6 سازماندهی محتوای برنامه درسی احصاء نیازهای اجتماعی شامل مفاهیم سازمان دهنده سه گانه بترتیب ذیل است:
شکل یادگیری اجتماعی آینده: شکل یادگیری اجتماعی آینده به مطالعه و بررسی روندهایی که ممکن است در آینده در زمینه یادگیری و تحصیلات اجتماعی اتفاق بیافتد، می‌پردازد. این مسئله به بررسی نحوه تعلیم و تربیت افراد در جوامع و اجتماعات آینده پرداخته و به تلاش برای ایجاد محیط‌های آموزشی و تربیتی مناسب برای نسل‌های آینده می‌پردازد.شکل یادگیری اجتماعی آینده نیازمند بررسی تغییرات فرهنگی، اجتماعی و فناوری است تا بتوان بهترین روش‌ها و راهکارهای آموزشی و تربیتی را برای آینده شناسایی کرد(کُد55)،(کُد51).
شکل تغییرات اجتماعی آینده: شکل تغییرات اجتماعی آینده به بررسی و تحلیل تحولات و تغییراتی که ممکن است در آینده در ابعاد اجتماعی اتفاق بیافتد، می‌پردازد. این مسئله به بررسی تحولات در ساختارهای اجتماعی، نقش و جایگاه افراد در جامعه، روابط انسانی، فرهنگ و سایر عواملی که ممکن است تحولات اجتماعی را تحت تأثیر قرار دهند، می‌پردازد.بررسی شکل تغییرات اجتماعی آینده نیازمند شناخت دقیق از موضوعاتی مانند تغییرات دموگرافیک، تکنولوژی، اقتصاد و سیاست است(کُد34)،(کُد35).
شکل مهارتهای اجتماعی آینده: شکل مهارتهای اجتماعی آینده به بررسی و تحلیل مهارت‌هایی که در آینده برای افراد در جوامع و اجتماعات ضروری خواهد بود، می‌پردازد. این مهارتها شامل مهارتهای ارتباطی، همکاری، رهبری، تفکر انتقادی، حل مسئله، قدرت تصمیم‌گیری و سایر مهارت‌هایی است که افراد برای موفقیت در جوامع آینده نیاز دارند.بررسی شکل مهارتهای اجتماعی آینده نیازمند شناخت دقیق از نیازهای جامعه است (کُد2)،(کُد34)،(کُد36).
سوال سوم تحقیق: روش های تدریس و آموزش الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان دوره متوسطه کدامند؟
جدول 7.مؤلفه های روش های تدریس و آموزش الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای فرهنگی
مفهوم فراگیر | مفاهیم سازمان دهنده | مفاهیم باز
|
روش های تدریس و آموزش مبتنی بر احصاء نیازهای فرهنگی
| فرهنگ پژوهی آینده | پژوهش نهادهای فرهنگی آینده(کُد23)؛ترسیم مدلهای مشارکت فرهنگی آینده(کُد25)، مقتضیات فرهنگی آینده به شیوه طرح مسئله(کُد8)؛ سبک زندگی اقتصادی آینده به شیوه طرح مسئله (کُد9)؛ |
تحلیل گروهی روند چالش های فرهنگی آینده | واکاوی تنگناهای فرهنگی آینده(کُد5)؛ واکاوی تغییرات فرهنگی آینده(کُد6)؛ تبیین روند تحولات شناختی آینده(کُد3)؛ تبیین روند تحولات فناوری آینده(کُد3)؛ | |
نمایش ابزارهای فرهنگی آینده | نمایش ابزارهای یادگیری فرهنگی آینده(کُد16)؛ ترتیب کنفرانس کلاسی با عنوان مسئولیت های فرهنگی آینده(کُد20)؛ | |
بحث مشکلات فرهنگی | تبیین روند تحولات مهارتهای آینده(کُد3)؛ واکاوی مشکلات فرهنگی آینده(کُد4)؛ پیاده سازی بحث های مشکلات اخلاقی آینده(کُد48)؛ پیاده سازی بحث های مشکلات فرهنگی آینده(کُد48)؛ | |
آینده پژوهی نهادهای فرهنگی | تبیین ضرورت های شناخت پژوهی آینده(کُد3)؛ تبیین ضرورت های مهارت پژوهی آینده(کُد3)؛ تبیین ضرورت های ارزش پژوهی آینده(کُد3)؛ |
براساس یافته های جدول 7، مؤلفه های روش های تدریس و آموزش الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای فرهنگی شامل مفاهیم سازمان دهنده پنجگانه بترتیب ذیل است:
فرهنگ پژوهی آینده: فرهنگ پژوهی آینده به مطالعه و تحلیل فرهنگ و ارزشهای جامعه امروز با تمرکز بر نگاه به آینده می‌پردازد. در فرهنگ پژوهی آینده، موضوعاتی مانند ارزشهای اجتماعی، اتفاقات تاریخی، تغییرات فرهنگی، توجه به چالش‌های زیست محیطی، تکنولوژی و نوآوری، توسعه پایدار و موضوعات اقتصادی مورد بررسی قرار می‌گیرند (کُد23)،(کُد25)،(کُد9).
تحلیل گروهی روند چالش های فرهنگی آینده: تحلیل گروهی روند چالش‌های فرهنگی آینده نیازمند توجه به انواع مختلف چالش‌هایی است که ممکن است در جامعه‌های آینده پدید آید.تغییرات سریع و پویای فرهنگی که ممکن است منجر به از بین رفتن ارزشها و اصول بنیادین جامعه شود و نیاز به تعادل بین حفظ ارزشهای سنتی و پذیرش تحولات جدید را ابراز می‌کند.یشرفت‌های فناوری و تکنولوژی که منجر به تغییرات عمیق در زندگی اجتماعی و فرهنگی افراد می‌شود و نیاز به تطبیق با عواقب این تحولات بر فرهنگ و ارزشهای جامعه را ایجاد می‌کند.
نمایش ابزارهای فرهنگی آینده: فرهنگ آینده به عنوان یک حوزه مطالعاتی گسترده نیازمند استفاده از ابزارهای متنوع برای تحلیل، پیش‌بینی و پایش تحولات فرهنگی در آینده است. مطالعه و تحلیل چندین سناریو مختلف برای آینده فرهنگی جامعه این امکان را فراهم می‌کند تا تأثیرات مختلف تحولات ممکن را در نظر گرفته و به بهترین شکل برنامه‌ریزی شود (کُد16)،(کُد20).
بحث مشکلات فرهنگی: بحث مشکلات فرهنگی به مطالعه و تحلیل مسائلی از جمله تعارضات فرهنگی، ارتباطات بین فرهنگی، نارضایتی‌های فرهنگی و سایر مشکلاتی که ممکن است در زمینه فرهنگی و هویت ملی به وجود بیاید، می‌پردازد. مشکلات فرهنگی در جوامع مختلف ممکن است منشأ از تفاوت‌های فرهنگی، نارضایتی‌ها از سیاستهای فرهنگی، نقص‌های در فرهنگ سازمانی و سایر عواملی باشد که بیشتر به تفکرات و اعتقادات جامعه و فردی مرتبط می‌شوند (کُد3)،(کُد4)،(کُد48).
آینده پژوهی نهادهای فرهنگی: آینده‌پژوهی نهادهای فرهنگی به بررسی و پیش‌بینی تحولات و روندهای فرهنگی که ممکن است در آینده رخ دهد، می‌پردازد. این نهادها از جمله موزه‌ها، کتابخانه‌ها، مراکز فرهنگی و هنری و سایر موسسات فرهنگی هستند که نقش بسیار مهمی در شکل‌دهی به فرهنگ و تمدن جوامع دارند (کُد3).
جدول 8. مؤلفه های روش های تدریس و آموزش الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی
مفهوم فراگیر | مفاهیم سازمان دهنده | مفاهیم باز |
روش های تدریس و آموزش الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی
| یادگیری به شیوه گروهی | یادگیری تیمی بازیگران اجتماعی آینده(کُد7)؛ یادگیری تیمی بازیگران اقتصادی آینده(کُد7)؛ |
|
| واکاوی مشکلات اجتماعی آینده(کُد4)؛ واکاوی مشکلات اقتصادی آینده(کُد4)؛ واکاوی مشکلات زیست محیطی آینده(کُد4)؛ واکاوی مشکلات جهانی آینده(کُد4)؛ واکاوی تنگناهای اجتماعی آینده(کُد5)؛ واکاوی تنگناهای اقتصادی آینده(کُد5)؛ مقتضیات جهانی آینده به شیوه طرح مسئله (کُد8)؛ سبک زندگی شغلی آینده به شیوه طرح مسئله (کُد9)؛ واکاوی تنگناهای فنی آینده(کُد5)؛ واکاوی تغییرات اقتصادی آینده(کُد6)؛ واکاوی تربیت زیست محیطی آینده(کُد19)، واکاوی تغییرات اجتماعی آینده(کُد6)؛ واکاوی تغییرات جهانی آینده(کُد6)؛ واکاوی تغییرات زیست محیطی آینده(کُد6)؛ | |
یادگیری به شیوه نیازسنجی | نیازسنجی اجتماعی آینده(کُد26)؛ نیازسنجی شغلی آینده(کُد26)؛ نیازسنجی اقتصادی آینده(کُد26)؛ نیازسنجی فناورانه آینده(کُد26)؛ | |
نمایش ابزارهای یادگیری آینده | نمایش ابزارهای یادگیری اجتماعی آینده(کُد16)؛ ترتیب کنفرانس کلاسی با عنوان مسئولیت های اجتماعی آینده(کُد20)؛ ترتیب کنفرانس کلاسی با عنوان مسئولیت های اقتصادی آینده(کُد20)؛ ترتیب کنفرانس کلاسی با عنوان مسئولیت های زیست محیطی آینده(کُد20)؛ | |
آینده پژوهی نهادهای اجتماعی | پژوهش نهادهای اجتماعی آینده(کُد23)؛ پژوهش نهادهای اقتصادی آینده(کُد23)؛ ترسیم مدلهای مشارکت اجتماعی آینده(کُد25)؛ ترسیم مدلهای مشارکت شغلی آینده(کُد25)؛ تحلیل اُفق اجتماعی آینده(کُد28)؛ |
براساس یافته های جدول 8، مؤلفه های روش های تدریس و آموزش احصاء نیازهای آموزشی شامل مفاهیم سازمان دهنده پنجگانه بترتیب ذیل است:
یادگیری به شیوه گروهی: یادگیری به شیوه گروهی یک روش موثر برای افزایش تعاملات اجتماعی و افزایش توانایی های همکاری و تعامل در دانشجویان است.با انجام فعالیت‌های گروهی، دانش آموزان بهتر از یادگیری از یکدیگر بهره می‌برند و این باعث افزایش تعاملات اجتماعی و مهارتهای ارتباطی آنها می‌شود.یادگیری به شیوه گروهی منجر به تقویت مهارتهای همکاری، تعامل و رهبری می شود (کُد7)،(کُد8).
یادگیری به شیوه مسئله محور: یادگیری به شیوه مسئله محور یک روش آموزشی موثر است که بر اساس حل مسائل و مواجهه با چالش‌ها و مسائل واقعی، دانشجویان را به یادگیری و تفکر انتقادی تشویق می‌کند.این روش آموزشی باعث تحریک تفکر انتقادی دانش آموزان می‌شود زیرا آنها موظف به حل مسائل پیچیده و تحلیل مسائل مختلف می‌شوند (کُد4)،(کُد5)،(کُد9)(کُد6).
یادگیری به شیوه نیازسنجی: این روش آموزشی، با تاکید بر نیازهای فردی دانشجویان، می‌تواند بهبود روند یادگیری و ارتقاء کیفیت آموزش منجر شود. افزایش مشارکت و تعامل دانشجویان، توجه به تفکر انتقادی و ارتقاء عملکرد آنها، چالش‌ها و مسائل بهبودی تدریس و یادگیری، و افزایش رضایت دانشجویان از فرآیند آموزش و یادگیری از جمله مزایای این روش آموزشی می‌باشند(کُد26).
نمایش ابزارهای یادگیری آینده: ابزارهای یادگیری آینده نیازمند توجه به فناوری‌های نوین و روند تحولات جهانی در حوزه آموزش و یادگیری هستند.استفاده از هوش مصنوعی و الگوریتم‌های یادگیری ماشینی برای ارتقاء فرایندهای آموزش و یادگیری و ارائه خدمات آموزشی شخصی‌سازی شده. به کمک تکنولوژی واقعیت مجازی و افزوده، دانشجویان می‌توانند تجربیات یادگیری منحصر به فردی را تجربه کنند(کُد16)،(کُد20).
آینده پژوهی نهادهای اجتماعی: آینده پژوهی نهادهای اجتماعی از اهمیت بسزایی برخوردار است زیرا این نهادها نقش اساسی در تعاملات اجتماعی و توسعه جامعه دارند. برخی از مسائل و چالش‌هایی که ممکن است در آینده پژوهی نهادهای اجتماعی مطرح شوند عبارتند از:1. تغییرات جمعیتی: با توجه به رشد جمعیت و تغییرات دموگرافیک، نهادهای اجتماعی نیازمند تطبیق بهبود یافته با نیازهای جامعه خواهند بود.2. فناوری و دیجیتالیزاسیون: تأثیر فناوری روز افزون بر تعاملات اجتماعی و عملکرد نهادهای اجتماعی قابل مشاهده است و نیازمند به اندازه‌گیری و تطبیق با این تغییرات خواهند بود (کُد23)،(کُد25)،(کُد28).
جدول 9. مؤلفه های روش های تدریس و آموزش الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای اجتماعی
مفهوم فراگیر | مفاهیم سازمان دهنده | مفاهیم باز
|
روش های تدریس و آموزش مبتنی بر احصاء نیازهای اجتماعی
| روش رویداد اجتماع محور | |
ابزار یادگیری اجتماع محور | ||
روش رویداد اجتماع محور: با توجه به موضوع مطرح شده، روش رویداد اجتماع محور به عنوان یک رویکرد مدیریتی، به مدیریت تیم‌ها و افراد با تاکید بر ارتباطات و تعاملات اجتماعی می‌پردازد. این روش بر این فرض استوار است که تغییرات موفقیت‌آمیز و بهبود‌های در یک سازمان از تغییرات در روابط و ارتباطات افراد و گروه‌ها ناشی می‌شود.در این رویکرد، تمرکز بر روابط اجتماعی، تیم‌های کاری موثر و ایجاد یک محیط کاری هماهنگ و پویا قرار دارد.
ابزار یادگیری اجتماع محور: ابزار یادگیری اجتماع محور به ابزارها و روش‌هایی اشاره دارد که برای تسهیل یادگیری و توسعه مهارتهای اجتماعی در محیط‌های آموزشی استفاده می‌شود. این ابزارها بر اساس توانایی‌ها و نیازهای افراد در تعامل با دیگران طراحی می‌شوند و به افراد کمک می‌کنند تا ارتباطات موثرتری برقرار کرده و از تجربیات گروهی بهتری بهره ببرند.
فعالیت یادگیری اجتماع محور: یادگیری اجتماعی نوعی از شیوه های یادگیری است. این گونه یادگیری زمانی رخ میدهد که از راه مشاهده ی رفتاردیگران و تقلید و الگوبرداری،یادگیری جدیدی در فرد ایجاد شود. یاد گیری اجتماعی نوعی از شیوه های یادگیری است که دارای اصول و مفاهیمی است که مشاهده،تشویق،مدل سازی و تقلید از شاخصهای های اصلی آن می باشد (کُد62)،(کُد61)،(کُد60).
جدول 10.مؤلفه های روش های ارزشیابی الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای اجتماعی
مفهوم فراگیر | مفاهیم سازمان دهنده | مفاهیم باز
|
روش های ارزشیابی مبتنی بر احصاء نیازهای اجتماعی
| واکاوی معانی توسعه آینده | واکاوی معانی نظم اجتماعی آینده(کُد30)؛ آشنایی با معنای نظم اقتصادی آینده(کُد30)؛ ارزشیابی توسعه اجتماعی آینده مبتنی بر پژوهش(کُد20)؛ ارزشیابی توسعه اقتصادی آینده مبتنی بر پژوهش(کُد20)؛ ارزشیابی توسعه شغلی آینده مبتنی بر پژوهش(کُد20)؛ ارزشیابی توسعه فناوری آینده مبتنی بر پژوهش(کُد20)؛ ارزیابی خرد اجتماعی آینده(کُد58)؛ |
مطالعه گزارش های فرصت های آینده | مطالعه گزارش های فرصت های اجتماعی آینده(کُد14)؛ مطالعه گزارش های تهدید های اقتصادی آینده(کُد14)، تحلیل جامعه آینده پیش رو (کُد50)؛ ارزیابی نتایج مطالعات پاسخگویی اجتماعی به آینده(کُذ21)؛ ارزیابی نتایج مطالعات پاسخگویی اقتصادی به آینده(کُد21)؛ | |
سنجش نگرانی های آینده | دانش سنجی تهدیده های شغلی آینده(کُد14)؛ دانش سنجی تهدید های اجتماعی آینده(کُد14)؛ سنجش نگرانی های اجتماعی آینده(کُد22)؛ سنجش نگرانی های اقتصادی آینده(کُد22)؛ سنجش نگرانی های اجتماعی آینده(کُد22)؛ واکاوی تربیت اجتماعی آینده(کُد19)؛ | |
ارزیابی آگاهی به آینده محتمل اجتماعی(کُد17)؛ ارزیابی آگاهی به آینده محتمل شغلی(کُد17)؛ ارزیابی آگاهی به آینده محتمل اقتصادی(کُد17) |
براساس یافته های جدول 10، مؤلفه های روش های ارزشیابی الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای اجتماعی شامل مفاهیم سازمان دهنده چهارگانه بترتیب ذیل است:
واکاوی معانی توسعه آینده: واکاوی معانی توسعه آینده به مطالعه و تحلیل معانی و مفاهیم مربوط به توسعه و پیشبرد در آینده می پردازد. تحلیل مفاهیم و مبانی توسعه:بررسی و تحلیل مفاهیم و مبانی پایه توسعه می تواند به شما کمک کند تا بهترین رویکردها و استراتژی ها را برای توسعه آینده شناسایی کنید(کُد3)،(کُد25)،(کُد58).
مطالعه گزارش های فرصت های آینده: مطالعه گزارش های فرصت های آینده می تواند به شما کمک کند تا از موقعیت های ممکن و فرصت های پنهان در آینده آگاه شوید و برنامه های مناسبی برای بهره بردن از آنها تدوین کنید. مطالعه گزارشات تحقیقات و پژوهش ها: بررسی گزارشات و تحقیقات موجود در زمینه های مختلف می تواند به شناسایی فرصت های آینده کمک کند (کُد14)،(کُد50)،(.کُد21).
سنجش نگرانی های آینده: سنجش نگرانی های آینده بسیار مهم است تا بتوانیم بهترین استراتژی ها و راهکار ها را برای مقابله با این نگرانی ها تدوین کنیم.مصاحبه با افراد کلیدی: انجام مصاحبه های محوری با افراد کلیدی مانند کارشناسان، مدیران و کارکنان، می تواند به شناسایی نگرانی های آینده کمک کند. انجام نظرسنجی و نظردهی درون سازمان یا جامعه می تواند به شما کمک کند تا نگرانی های مختلف را شناسایی کرده و اولویت بندی کنی (کُد14)،(کُد29)،(کُد19).
ارزیابی آگاهی آینده محتمل: ارزیابی آگاهی آینده محتمل به ارزیابی میزان دانش و آگاهی موجود درباره تحولات و تهدیدات ممکن در آینده می پردازد.تجزیه و تحلیل مدل های آینده: بررسی و تحلیل مدل های آینده مختلف می تواند به شما کمک کند تا بهترین تصمیمات را برای رفع چالش ها و فرصت های ممکن در آینده بگیرید.ارزیابی منابع اطلاعاتی مختلف مانند گزارش های تحقیقات، رویدادها، روندها و داده های آماری می تواند به شما کمک کند تا نقاط ضعف و قوت آگاهی آینده خود را شناسایی کنید(کُد17).
جدول 11. مؤلفه های روش های ارزشیابی الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی
مفهوم فراگیر | مفاهیم سازمان دهنده | مفاهیم باز
|
روش های ارزشیابی مبتنی بر احصاء نیازهای آموزشی
| ارزیابی نتایج مطالعات پاسخگویی به آینده | ارزیابی خرد آموزشی آینده(کُد58)؛ ارزیابی نتایج مطالعات پاسخگویی علمی به آینده(کُد21)؛ ارزیابی آگاهی به آینده محتمل فناوری(کُد17)؛ مطالعه گزارش های فرصت های علمی آینده(کُد14)؛ واکاوی معانی نظم علمی آینده(کُد30)؛ واکاوی معانی نظم فناوری آینده(کُد30)؛ |
تحلیل تهدیدهای آینده | تحلیل آموزش آینده پیش رو (کُد50)؛ تحلیل تربیت آینده پیش رو (کُد50)؛ | |
واکاوی تربیت آینده | واکاوی تربیت فنی آینده(کُد19)؛ واکاوی تربیت شغلی آینده(کُد19)؛ واکاوی تربیت روانشناختی آینده(کُد19) | |
دانش سنجی آینده پیش رو | دانش سنجی تهدید های علمی آینده(کُد14)؛ سنجش نگرانی های فنی آینده(کُد22)؛ سنجش نگرانی های فناوری آینده(کُد22)؛ |
براساس یافته های جدول 11، مؤلفه های روش های ارزشیابی الگوی برنامه درسی مبتنی بر آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی شامل مفاهیم سازمان دهنده چهارگانه بترتیب ذیل است:
ارزیابی نتایج مطالعات پاسخگویی به آینده: ارزیابی نتایج مطالعات پاسخگویی به آینده بسیار مهم است تا بتوانیم از صحت و کارایی این مطالعات اطمینان پیدا کنیم و بتوانیم تصمیمات بهینه ای برای آینده بگیریم. بررسی صحت و قابلیت اعتماد داده های استفاده شده در مطالعه بسیار حیاتی است.بررسی روش های استفاده شده در مطالعه، اعم از روش تحقیق، نمونه گیری، و ابزارهای استفاده شده، می تواند به ما کمک کند تا اطمینان حاصل کنیم که نتایج معتبری داریم. بررسی و تفسیر نتایج به صورت کامل و دقیق بسیار مهم است تا بتوانیم از نتایج به اندازه کافی بهره ببریم(کُد21)،(کُد17)، (کُد58)(کُد21)،(کُد30).
تحلیل تهدیدهای آینده: تحلیل تهدیدهای آینده یک فرایند است که شامل شناسایی و بررسی تهدیدهای محتمل و ممکن است که در آینده بر سازمان یا جامعه تأثیر منفی بگذارند. این تحلیل معمولاً به منظور استفاده برای پیش بینی و پیشگیری از وقوع این تهدیدها صورت می گیرد. برای انجام تحلیل تهدیدهای آینده، ابتدا باید به دنبال منابع اطلاعاتی مناسب برای شناسایی تهدیدهای ممکن بگردید. این منابع می توانند از گزارش های علمی، آمارهای مربوط، مطالب دسترسی آسان از اینترنت و دیگر منابع مربوطه باشند. سپس باید تهدیدهای محتمل را شناسایی کرده و اثرات آنها را بر سازمان یا جامعه ارزیابی کرد (کُد50).
واکاوی تربیت آینده: تربیت آینده یک موضوع بسیار مهم است که به تمامی جوانان و نسل آینده اختصاص دارد. این مفهوم به مجموعه ارزش ها، مهارت ها، دانش و توانایی هایی اشاره دارد که بیشتر به کودکان و نوجوانان اعطا می شود تا بتوانند در دنیای پیچیده و تغییرات سریع امروزی با موفقیت ادامه دهند. تربیت آینده تلاش می کند تا افراد را برای مواجهه با چالش ها، تغییرات و فرصت های آینده آماده کند (کُد19).
دانش سنجی آینده پیش رو: دانش سنجی آینده پیش رو به مجموعه روش ها، ابزارها و فرایندهایی اطلاق می شود که برای تحلیل و پیش بینی رویدادها، تغییرات و چالش های ممکن در آینده استفاده می شود. این فرایند به ما کمک می کند تا از پیش بینی های دقیق تر و بهتری برای آینده برخوردار باشیم و بتوانیم برنامه ها و استراتژی های مناسبی را برای مقابله با تحولات آینده تدوین کنیم (کُد22)،(کُد14).
جدول 12.مؤلفه های روش های ارزشیابی الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای فرهنگی
مفهوم فراگیر | مفاهیم سازمان دهنده | مفاهیم باز
|
روش های ارزشیابی احصاء نیازهای فرهنگی
| رویکردهای فرهنگی برنامه درسی آینده(5)،(کُد9) ، رویکردهای فرهنگی پاسخگو به آموزش، فرهنگ یادگیرنده محور،رویکرد فرهنگ دیجیتالی آموزش(کُد5) ، فرهنگ تفکر خلاقانه(کُد11)، فرهنگ تفکر خلاق(کُد14)، فرهنگ مشارکت در تدریس(کُد15)، فرهنگ تدریس عملی(کُد15)، تفکر فرهنگی آینده نگرانه ارزشیابی(کُد5)، سیاست های مشارکت فرهنگی(کُد5)، توسعه فرهنگ فناوری در ارزشیابی(کُد5) | |
احیای فرهنگ مدرسه ای(کُد5)، پذیرش چند فرهنگ گرایی آموزش(کُد5)، بازاندیشی فرهنگی آموزشی(کُد5)، فرهنگ ارزشیابی یادگیری مستمر(کُد5)، فرهنگ تحول پذیری ارزشیابی(کُد5)، مدیریت تفاوت های فرهنگی(کُد5)، حساسیت فرهنگی(کُد5)، فرهنگ ارزشیابی دانایی محوری(کُد5)، |
رویکردهای فرهنگی ارزشیابی: رویکردهای فرهنگی ارزشیابی به بررسی و تحلیل روش‌ها و ابزارهای مورد استفاده برای ارزیابی عملکرد و اثربخشی نهادهای فرهنگی می‌پردازد. این رویکردها برای ارزیابی تأثیر و ارزش افزوده تحولات و فعالیت‌های فرهنگی، ارزیابی عملکرد برنامه‌ها و پروژه‌های فرهنگی، ارزیابی کیفیت خدمات ارائه شده توسط نهادهای فرهنگی و سایر امور ارزشیابی در زمینه فرهنگ و هنر مورد استفاده قرار می‌گیرند (کُد5)،(کُد9)،(کُد14)،(کُد15)،(کُد5).
تحول فرهنگ ارزشیابی: تحول فرهنگ ارزشیابی می‌تواند برای بهبود سیستم‌ها و فرآیندهای ارزشیابی از اهمیت بالایی برخوردار باشد. ارزشیابی باید بر ارزشهای کیفیت و عملکرد محور متمرکز شود تا بهبود عملکرد و کیفیت خدمات و محصولات فراهم گردد. استفاده از روش‌ها و رویکردهای نوین در ارزشیابی، مانند ارزشیابی 360 درجه، ارزشیابی مبتنی بر اهداف و ارزشیابی افراد با تمرکز بر توانایی‌ها و نقاط قوت آنها (کُد5).
سوال پنجم تحقیق الگوی برنامه درسی مبتنی بر آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان دوره متوسطه چگونه می باشد؟
الگوی برنامه درسی مبتنی بر آینده پژوهی بر اساس نیازهای آموزشی ،فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان |
شکل 1. الگوی برنامه درسی مبتنی بر آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان دوره متوسطه
بحث و نتیجهگیری
آماده سازی دانش آموزان برای زندگی در آینده پیش رو لزوماٌ باید نیازهای آنها در ابعاد آموزشی، فرهنگی، و اجتماعی برطرف شود. طراحی برنامه درسی مبتنی بر رویکرد آینده پژوهی راهبردی برای این پاسخگویی به این نیازهاست. نتایج نشان داد،هدف های الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی در قالب اهداف شناختی، انگیزشی، روانی-حرکتی آینده، تبیین سیاست های آموزشی آینده، سواد یادگیری فراهم شده است. نتایج با مطالعات(توانا، و آریس داودی،1391؛ صادق، و همکاران،1392؛ مصطفی زاده، کشتی آراء،و قلی زاده،1398؛ تقوایی یزدی،و هژبر لطف آبادی،1402؛ حقیقی، و همکاران،1403) همسویی داشته است. بنابه مطالعات آنها برنامه درسی آینده پژوه برای احصاء نیازهای آموزشی باید در راستای اهداف شناختی،عاطفی و روانی و همچنین سیاست های مترتب بر آنها برای بهبود سواد یادگیری طراحی شود.
نتایج نشان داد، هدف های الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای اجتماعی در در قالب تبیین تغییرات اقتصادی، اجتماعی، شغلی آینده، تبیین تغییرات شغلی آینده فراهم شده است. نتایج با مطالعات(مصطفی زاده، کشتی آراء،و قلی زاده،1398؛ ناماسیویام، العبیدی، و فولادی16،2023 ؛ فیلیپس، و ان- ای-فوک17،2024) همسویی داشته است. بنابه مطالعات آنها برنامه درسی آینده پژوه برای احصاء نیازهای اجتماعی باید در راستای تغییرات اقتصادی، اجتماعی، شغلی آینده، تبیین تغییرات شغلی آینده طراحی شود.
براساس یافته ها، هدف های الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای فرهنگی درقالب تبیین سیاست ها،سواد و ارزشهای فرهنگی آینده فراهم شده است. نتایج با مطالعات(مرادی پردنجانی، و همکاران ،1394؛ آیسیودوری، و همکاران18،2023؛ باتلا، چاولا، وگوپتا19،2024 ) همسویی داشته است. بنابه مطالعات آنها برنامه درسی آینده پژوه برای احصاء نیازهای فرهنگی باید در راستای تبیین سیاست ها،سواد و ارزشهای فرهنگی آینده طراحی شود.یافته ها نشان داد، سازماندهی محتوای الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای فرهنگی در قالب تحلیل روند و نگرش فرهنگی تدریس فراهم شده است. نتایج با مطالعات(دوستی، خمیس ابادی؛ و میدانی ،1394؛ صحبت لو، و نادری،1400؛ یوسفی همدانی، و همکاران،1402؛ تقوایی یزدی، و هژبر لطف آبادی،1402؛ ماریا20،2021) همسویی داشته است. بنابه مطالعات آنها برنامه درسی آینده پژوه برای احصاء نیازهای فرهنگی باید در راستای تحلیل روند و نگرش فرهنگی تدریس آینده طراحی شود.بر اساس یافته ها سازماندهی محتوای برنامه درسی مبتنی بر احصاء نیازهای آموزشی در قالب دسته بندی سیاست ها، رویکردها، و کارکردها فراهم شده است. نتایج با مطالعات(یوسفی همدانی، و همکاران،1402؛ یوسف21،2023؛ باتلا، چاولا، وگوپتا22،2024؛ البانا،و آرمسترانگ23،2024) همسویی داشته است. بنابه مطالعات آنها برنامه درسی آینده پژوه برای احصاء نیازهای فرهنگی باید در راستای دسته بندی سیاست ها، رویکردها، و کارکردهای آموزشی آینده طراحی شود.
بر اساس یافته ها، سازماندهی محتوای برنامه درسی احصاء نیازهای اجتماعی در قالب شکل یادگیری اجتماعی آینده، تغییرات اجتماعی آینده، مهارتهای اجتماعی آینده فراهم شده است. نتایج با مطالعات(البانا،و آرمسترانگ24،2024؛ فیلیپس، و ان- ای-فوک25،2024) همسویی داشته است. بنابه مطالعات آنها برنامه درسی آینده پژوه برای احصاء نیازهای اجتماعی باید در راستای تغییرات اجتماعی آینده، مهارتهای اجتماعی آینده طراحی شود.یافته ها نشان داد، روش های تدریس و آموزش احصاء نیازهای آموزشی در قالب یادگیری به شیوه گروهی، یادگیری به شیوه مسئله محور، یادگیری به شیوه نیازسنجی، نمایش ابزارهای یادگیری آینده، فراهم شده است.نتایج با مطالعات(همتی،گودرزی،حاجیانی،1394؛ کیانی،1395؛ یادگاری،1397؛ ابراهیمی مرمتی، و سلیمی،1398؛ حیاتی فر، و مکوندی،1400 ؛شرفی، و همکاران،1401) همسویی داشته است. بنابه مطالعات آنها برنامه درسی آینده پژوه برای احصاء نیازهای آموزشی باید در راستای یادگیری به شیوه گروهی، یادگیری به شیوه مسئله محور، و ابزارهای یادگیری آینده طراحی شود.
بر اساس یافته ها، روش های تدریس و آموزش الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای فرهنگی در قالب فرهنگ پژوهی آینده، تحلیل گروهی روند چالش های فرهنگی آینده، نمایش ابزارهای فرهنگی آینده، بحث مشکلات فرهنگی،آینده پژوهی نهادهای فرهنگی فراهم شده است.نتایج با مطالعات(کیانی،1395؛اخلاقی، و همکاران ،1399؛ حیاتی فر، و مکوندی،1400؛ یوسفی همدانی، و همکاران، 1402؛ ماریا26،2021) همسویی داشته است.بنابه مطالعات آنها برنامه درسی آینده پژوه برای احصاء نیازهای فرهنگی باید در راستای هنگ پژوهی آینده، تحلیل گروهی روند چالش های فرهنگی آینده، نمایش ابزارهای فرهنگی آینده طراحی شود.براساسیافته ها روش های تدریس و آموزش الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای اجتماعی در قالب رویداد اجتماع محور، ابزار یادگیری اجتماع محور، فعالیت یادگیری اجتماع محور فراهم شده است. نتایج با مطالعات (نووسکی و همکاران،2012؛ لیانگ،2013؛ گولدک، و واترز27،2014؛سراج،2017) همسویی داشته است. بنابه مطالعات آنها برنامه درسی آینده پژوه برای احصاء نیازهای اجتماعی باید در راستای رویداد اجتماع محور، ابزار یادگیری اجتماع محور، فعالیت یادگیری اجتماع محور برای آنها طراحی شود. یافته ها نشان داد، روش های ارزشیابی الگوی برنامه درسی آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای اجتماعی در قالب واکاوی معانی توسعه آینده،مطالعه گزارش های فرصت های آینده ، سنجش نگرانی های آینده، ارزیابی آگاهی آینده محتمل فراهم شده است.نتایج تحقیق با مطالعات(کشاورزی، یارمحمدیان، و نادی،1396؛ محمدی بلبان آباد، سیفی و ناطقی،1397؛ خلیفه و خلیفه،1397؛ معروفی، و کریم2015 ؛ نعمان مالک و همکاران،2019؛) همسویی داشته است. بنابه مطالعه آنها شیوه های ارزشیابی در الگوی برنامه درسی آینده پژوه برای احصاء نیازهای های اجتماعی در راستای واکاوی معانی توسعه آینده،مطالعه گزارش های فرصت های آینده ، سنجش نگرانی های آینده حائز اهمیت است.یافته های تحقیق نشان داد، روش های ارزشیابی الگوی برنامه درسی مبتنی بر آینده پژوهی بر اساس احصاء نیازهای آموزشی در قالب ارزیابی نتایج مطالعات پاسخگویی به آینده، تحلیل تهدیدهای آینده، واکاوی تربیت آینده فراهم شده است. نتایج تحقیق با مطالعات(کاظمی نجف آبادی، 1392؛ عراقیه و باقرنژاد،1397؛ خلیفه و خلیفه ،1397؛ معروفی، و کریمی،2015) همسویی داشته است. نتایج آنها نیز نشان داد، برنامه درسی آینده پژوه مشتمل بر تحلیل تهدیدهای آینده، واکاوی تربیت دانش آموزان برای آینده است.
بر اساس یافته‌ها، روش های ارزشیابی الگوی برنامه درسی آینده پژوهی براساس احصاء نیازهای فرهنگی در قالب رویکردهای فرهنگی ارزشیابی، تحول فرهنگ ارزشیابی فراهم شده است. نتایج تحقیق با مطالعات(مصطفی زاده، کشتی آراء،و قلی زاده ،1398؛ تقوایی یزدی،1399؛ اخلاقی، و همکاران ،1399؛ طاهرپور،و پاکار،1401) همسویی داشته است. بنابه مطالعات آنها برنامه درسی آینده پژوه مبتنی بر بازنگری ارزشیابی و بهره گیری از رویکردهای فرهنگی در ارزشیابی است.
منابع
ابراهیمی مرمتی، فاطمه، سلیمی، لادن. (1398). جایگاه آینده پژوهی و آینده نگری در برنامه درسی تعلیم و تربیت، دو فصلنامه پژوهش‌های نوین علوم انسانی، 9(3): 18-6.
اخلاقی،آزیتا، صالح، بهرام، نویدادهم، مهدی. (1399). آینده پژوهی اجرای اهداف سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در افق1404، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 10(34): 80-56.
بهشتی، حنانه، جعفری کلیبر، فاطمه. (1398). برنامه‌ریزی درسی و مدارس فردا ضرورتی برای نسل فردا، اولین کنفرانس ملی مدارس فردا، اردبیل، 1398.
تقوایی یزدی، مریم، هژبر لطبف آبادی، تکتم. (1402). طراحی برنامه‌ی درسی مقطع ابتدایی مبتنی بر آینده‌پژوهی در آموزش و پرورش استان مازندران»، مجله مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، 5(52): 12-1.
تقوایی یزدی، مریم. (1399). تأثیر دانش آینده‌پژوهی بر برنامه آموزشی و برنامه درسی مدارس کارآفرین در استان مازندران به منظور ارائه مدل، مطالعات برنامه ریزی آموزشی، 9(18): 38-23.
توانا، محمدعلی، آریس داودی، توانا. (1391). سیاست چندفرهنگی و تعلیم و تربیت ارزش ها: آموزش ارزش های اسلامی در دنیای چندفرهنگی، مجله معرفت، 8(179): 17-1.
خلیفه، رضا و خلیفه، مصطفی. (1397). رویکرد آینده پژوهی و نقش و اهداف آن در برنامه درسی تعلیم و تربیت نوین، فصلنامه آموزش پژوهی، 4(15): 43-31 .
دوستی، زهره، خمیس آبادی، مرجان، میدانی، محمود. (1394). آینده پژوهی در محتوای برنامه درسی، اولین کنفرانس بین المللی مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم تربیتی
شرفی، ناهید، شاه طالبی حسین آبادی، بدری، اعتباریان خوراسگانی، اکبر. (1401). ارائه الگوی مدرسه آینده با تأکید بر مؤلفه های فرهنگی، فصلنامه مدیریت فرهنگی، 16(57): 35-23.
صحبت لو،علی،نادری، مهدی(1400) .تأملی آینده پژوهانه بر تربیت حرفه اي در نظام آموزشی ایران، فصلنامه آموزش پژوهی، 7(25): 22-1.
علیزاده، مهری، جهانیان، رمضان. (1393).آینده پژوهی در آموزش و پرورش، مجله پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش، 3(22): 47-59.
کشاورزی، مهدی، یارمحمدیان، محمدحسین، نادی، محمدعلی.(1396). محتوای برنامه درسی مبتنی بر توسعه آینده پژوهی در آموزش عالی ایران، مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، (2(2): 138-119.
محمدی بلبان آباد، علی، سیفی، محمد، ناطقی، فائزه. (1397). آینده پژوهی تربیت اجتماعی حوزه زیست محیطی در نظام آموزشی دوره ابتدایی ایران در افق1404. ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران، 1(3): 252-228.
مصطفی زاده،اسماعیل، کشتی آراء، نرگس، قلی زاده،آذر. (1398). ضرورت های آموزش چندفرهنگی و واکاوی عناصر و مؤلفه های تعلیم وتربیت چندفرهنگی، فصلنامه پژوهشی در برنامه ریزی درسی، 16(33): 35-20.
همتی، علیرضا، گودرزی، محمدعلی، حاجیانی، ابراهیم. (1394). ضرورت آینده پژوهی در نظام های آموزش و پرورش، نشریه آینده پژوهی در مدیریت(پژوهش های مدیریت)، 26(103): 67-59.
یوسفی همدانی،الهام؛ نصر اصفهانی، احمدرضا، عابدینی، یاسمین، طاهری دمنه، محسن. (1402). سناریوهای بدیل برنامه درسی دوره ابتدایی در افق 1415: رویکرد آینده نگارانه، مطالعات برنامه درسی، 18(71): 28-1.
Dator, J. (2019). Alternative futures at the Manoa School. Journal of Futures Studies, 14(2), 1–18.
Elbanna, S., & Armstrong, L. (2024). Exploring the integration of ChatGPT in education: adapting for the future. Management & Sustainability: An Arab Review, 3(1), 16-29.
Isidori, E., Alonzi, R., Leonova, I., De Martino, M., Poplavskaya, N., & Sandor, I. (2023). Futures Education and Creativity: From Theory to Practice. Educatia 21, (25), 28-37.
Liang, S. K. (2013). A Conceptual Structure of Futures Studies for Higher Education: A Chinese Perspective. World Future Review, 5(1), 29-37.
Mariya, S. (2021). Futurism and Digitalism in the World of Education. Central Asian journal of social sciences and history, 2(12), 78-84.
Maroofi, Y., & Karami, Z. (2015). Providence and futures study: A approach to curriculum development. International Online Journal of Educational Sciences, 7(3), 11-30.
Noman Malik, M., Hayat Khan, H., Gholamzadeh Chofreh, A., Ariani Goni, F., Klemeš, J.J., & Alotaibi, Y. (2019). Investigating Students’ Sustainability Awareness and the Curriculum of Technology Education in Pakistan. Journal sustainability, 20 (1): 315-331.
Namasivayam, S., Al-Obaidi, A. S. M., & Fouladi, M. H. (2023). A conceptual curriculum design approach for educating engineers of and for the future. Indonesian Journal of Science and Technology, 8(3), 381-396.
Ornstein, A, Hunkinks, F. (2018). Curriculum: foundations, principles, and issues. Seventh edition. Harlow, England: Pearson Education Limited.
Phillips, P., & Ng-A-Fook, N. (2024). An Unsettling Artificial Intelligence: Algorithms, Curriculum, and Futurities. Journal of the American Association for the Advancement of Curriculum Studies (JAAACS), 16(1), 33-44.
Pountney, R., & McPhail, G. (2019). Crossing boundaries: Exploring the theory, practice and possibility of a ‘Future 3’curriculum. British educational research journal, 45(3), 483-501.
Watson, W. R., Watson, S. L., & Reigeluth, C. M. (2015). Education 3.0: Breaking the mold with technology. Interactive Learning Environments, 23(3), 332-343.
Yusuf, F. A. (2023). Futuristic curriculum concept for generation alpha in Indonesia: A case study. Educational Administration: Theory and Practice, 29(2), 130-149.
[1] -دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران. nasrinmoslehi2024@gmail.com
[2] - دانشیار گروه مدیریت آموزشی، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران(نویسنده مسئول). farhad_shafiepoor@yahoo.com
[3] - دانشیار گروه مدیریت آموزشی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران. Mohammadi.gh.p@gmail.com
[4] - استاد گروه برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. j.hatami@modares.ac.ir
[5] . Taguma, & Barrera
[6] . Mandanici, & Spagnol
[7] . Pountney, & McPhail
[8] . Yusuf
[9] . Hylemon
[10] . Hays, & Reinders
[11] . Slaughter
[12] . Mei, & Siraj
[13] . Developmental Research Approach
[14] . Al Masaeid, & Alzoubi
[15] . Marope, Griffin, & Gallagher
[16] . Namasivayam, Al-Obaidi, & Fouladi
[17] . Phillips, & Ng-A-Fook
[18] . Isidori, etal
[19] . Bathla, Chawla, & Gupta
[20] . Mariya
[21] . Yusuf
[22] . Bathla, Chawla, & Gupta
[23] . Elbanna, & Armstrong
[24] . Elbanna, & Armstrong
[25] . Phillips, & Ng-A-Fook
[26] . Mariya
[27] . Goldbeck, & Waters
Designing a curriculum template based on future research based on needs statistics Educational, cultural and social of first secondary students
Nasrin Moslehi1, Farhad Shafipor Motlagh2, Parivash Mohammadi Gheshlagh3, Javad Hatami4
Abstract:
Purpose: The curriculum of each country is very important. Because the curriculum guides the values and educational goals of the students and determines the scientific direction of that country as a whole. Therefore, the purpose of this research is to design a curriculum model based on future research based on the assessment of the educational, cultural and social needs of the first secondary school students.
Method: The current research method is qualitative-synthesis research. The research environment included all domestic (1390-1402) and foreign (2010-2010) published articles. Sampling was done in a targeted manner until the data saturation reached the number of 62 articles. Text reading was chosen as a tool. To ensure validity and reliability, four methods of reliability, transferability, verifiability, and reliability were used. Data analysis was done by categorizing open concepts, organizing concepts and comprehensive concepts.
Findings: The results showed that the model of future research curriculum was based on the four elements of goals, method, content and evaluation and statistics of educational needs, social needs and cultural needs including 344 open concepts and 45 organizing concepts.
Conclusion: It can be concluded that the curriculum model based on future studies can be effective for the planner of the education system in order to develop the quality of the curriculum.
Keywords: futurist curriculum, educational needs, cultural and social needs.
[1] - PHD student of Curriculum Planning, Arak Branch, Islamic Azad University, Arak, Iran
[2] -Associate Professor of Educational Management, Mahalat Branch, Islamic Azad University, Mahallat, Iran
[3] - Associate Professor, Department of Educational Management, Mahabad Branch, Islamic Azad University, Mahabad, Iran
[4] - Professor of Curriculum Planning Department, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran