The influence of country risks on economic complexity: examining the role of open economy strategies
Subject Areas : Industrial Economics
Hussein Alaa Jaafar
1
,
Samad Hekmati Farid
2
,
Yousef Mohammadzadeh
3
1 - PHD student of Economics, Faculty of Economics and Management, Urmia University, Urmia, Iran, h.alaajaafar@urmia.ac.ir
2 - Associate Professor of Economics, Faculty of Economics and Management, Urmia University, Urmia, Iran, (Crossponding Authur), s.hekmati@urmia.ac.ir
3 - Associate Professor of Economics, Faculty of Economics and Management, Urmia University, Urmia, Iran, yo.mohammadzadeh@urmia.ac.ir
Keywords: Economic Complexity, Country Risks, Open Economy Strategy, PSTR Approach JEL Classification: D24, M10, O14, P33,
Abstract :
This paper examines the impact of country risks on economic complexity and the moderating role of economic openness, using a Panel Smooth Transition Regression (PSTR) approach on a sample of 47 emerging countries from 2007 to 2021. To enhance the robustness of results, country risks assesse through separate models. Country risk encompasses the economic, social, and political conditions in a foreign country that may adversely affect financial institutions' operations. The PSTR approach in this study uncovers new evidence on the asymmetric effects of country risks and economic complexity across countries with varying levels of trade openness. Results indicate that financial, economic, and political risks negatively affect economic complexity, with a stronger effect observed in highly open economies. Additionally, information and communication technology, control of corruption, social capital, and foreign direct investment positively influence economic complexity. However, government expenditure and population density show varied effects on economic complexity depending on a country's trade openness level. Policy recommendations include managing country risks, advancing information and communication technology, bolstering social capital, attracting foreign investment, controlling corruption, and fostering free trade to enhance economic complexity
پناهی، حسین و رفاعی، رامیار (1391). تاثیر اندازه دولت بر رشد اقتصادي در ایران با تاکید بر مدل آرمی. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 2(18): 123- 138.
- شنیشل، ذرسعدون، محمدزاده، یوسف، بشیر خداپرستی، رامین و جهانگیری، شهاب (1403). بررسی تاثیر ریسک سیاسی بر اقتصاد سایه: رویکرد پانل کوانتایل. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 18(65): 45-72.
- Acemoglu, D., & Johnson, S. (2005). Unbundling institutions. Journal of political Economy, 113(5): 949-995.
- Adegboyega, S. B., Ajayi F. O., Osisanwo, B. G., & Adedokun, A. O.(2024). Determinants of economic complexity in Nigeria. Journal of Public Administration, Finance and Law, (31): 5-20.
- Aghion, P., & Howitt, P. (1992). A model of growth through creative destruction. Econometrica, 60(2): 323-351.
- Alam, S. (2016). Country risk and its effect on international finance management. Daffodil International University Journal of Business and Economics (DIUJBE), 10(2): 171-187.
- Baliamoune, M. (2009). Openness, growth and convergence in Africa: Evidence from 1980-1999 data. Journal of African Development, 11(1): 109-126.
- Banerjee, P., & Dutta, S. (2022). The effect of political risk on investment decisions. Economics Letters, 212, 110301. https://doi.org/10.1016/j.econlet. 2022.110301.
- Christopoulos, D., & McAdam, P. (2013). Openness, efficiency and technology: An industry assessment. Scottish Journal of Political Economy, 60(1): 56-70.
- Chu, K. L. (2023). Determinants of economic complexity revisited: Insightful understanding from panel quantile regression. Journal of Economic and Banking Studies, 5: 30-44.
- Douhan, R., & Henrekson, M. (2008). Productive and destructive entrepreneurship in a political economy framework. IFN Working Paper No. 761.
- Eicher, Th., & Hull, L. (2004). Financial liberalization, openness and convergence. The Journal of International Trade & Economic Development, 13(4): 443-459. DOI:10.2139/ssrn.2054995.
- Erkan, B., & Ceylan, F. (2021). Determinants of economic complexity in transitional economies. Journal Transition Studies Review, 28(2): 57-80.
- Felipe, J., Kumar, U., Abdon, A., & Bacate, M. (2012). Product complexity and economic development. Structural Change and Economic Dynamics, 23(1): 36-68.
- Fry, M. J. (1993). Foreign debt accumulation: Financial and fiscal effects and monetary policy reactions in developing countries. Journal of International Money and Finance, 12(4): 347-367.
- Gonchar, K., & Greve, M. (2022). The impact of political risk on FDI exit decisions. Economic Systems, 46(C): 100975. DOI:10.1016/j.ecosys.2022.100975.
- Gundlach, E. (1997). Openness and economic growth in developing countries. Review of World Economics, 133(3): 479-496. DOI: 10.1007/BF02707499.
- Harvard Dataverse (n.d.). Growth projections and complexity rankings. Retrievable at: https:// Atlas. Cid. harvard.edu/data-downloads.
- Hidalgo, C. A., & Hausmann, R. (2009). The building blocks of economic complexity. Proceedings of the national academy of sciences, 106(26): 10570-10575.
- Hwang, J. T., Chung, C. P., & Wang, C. H. (2010). Debt overhang, financial sector development and economic growth. Hitotsubashi Journal of Economics, 51(1): 13-30.
- Knox, A. D. (1952). The acceleration principle and the theory of investment: A survey. Economica, 19(75): 269-297. https://doi.org/10.2307/2550657.
- Konat, G. (2022). Impact of political risk on foreign direct investment with Fourier approach: The case of Turkiye. Alphanumeric Journal, 10(2):187-196.
- Legatum Prosperity Index (2023). Social capital on a rise. Retrievable on website: https:// www. prosperity.com/feed/social-capital-rise/https:// Legatum_Prosperity_Index.
- Liargovas, P. G., & Skandalis, K. S. (2012). Foreign direct investment and trade openness: The case of developing economies. Social indicators research, 106(2): 323-331. DOI: 10.1007/s11205-011-9806-9.
- Magwedere, M. R., & Marozva, G. (2023). Does political risk matter for infrastructure investments? Empirical evidence. Development Studies Research, 10(1): 2146596.
- Melitz, M. J., & Redding, S. J. (2021). Trade and innovation. NBER Working Papers 28945, National Bureau of Economic Research, Inc.
- Mention, A. L., & Asikainen, A. L. (2012). Innovation & productivity: Investigating effects of openness in services. International Journal of Innovation Management, 16(3): 1-27. DOI: 10.1142/ S 13639 1961240004X.
- Michaud, R. O. (1981). Risk policy and long–term investment. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 16(2): 147-167.
- Mukhametov, D. R. (2022, June). How ICT-infrastructure defines economic complexity: Information policy to facilitate innovations. In 2022 Systems of Signal Synchronization, Generating and Processing in Telecommunications (1-5).
- Nguyen, C. P., & Su, T. D. (2021). Financing the economy: The multidimensional influences of financial development on economic complexity. Journal of International Development, 33(4): 644-684.
- Nguyen, C. P., Schinckus, C., & Su, T. D. (2023). Determinants of economic complexity: A global evidence of economic integration, institutions, and Internet usage. Journal of the Knowledge Economy, 14(4): 4195-4215.
- Nyasha, S., & Odhiambo, N. M. (2019). Government size and economic growth: A review of international literature. Sage Open, 9(3): 2158244019877200. DOI: 10.1177/2158244019877200.
- Osinubi, T. T., & Ajide, F. M. (2022). Foreign direct investment and economic complexity in emerging economies. Economic Journal of Emerging Markets, 14(2): 259-270.
- Panahi, H., & Rifai, R. (2012). The effect of government size on economic growth in Iran with an emphasis on the ARMY model. Economic Modeling, 2(18): 123-138. [In Persian]
- Pugliese, A., Cabassi, G., Chiavvaro, E., & Paciulli, M. (2017). Physical characterization of whole and skim dried milk powders. Journal of Food Science and Technology, 54(11): 3433-3442. DOI: 10. 1007/ S13197-017-2795-1.
- Romer, P. M. (1986). Increasing returns and long run growth. The Journal of Political Economy, 94(5):102-1037.
- Sepehrdoust, H., Davarikish, R., & Setarehie, M. (2019). The knowledge-based products and economic complexity in developing countries. Heliyon, 5(12). e02979. DOI:10.1016/j.heliyon.2019.e02979.
- Sethi, S. P., & Luther, K. A. N. (1986). Political risk analysis and direct foreign investment: Some problems of definition and measurement. California Management Review, 28(2): 57-68.
- Shafaeddin, M. (2006). Does trade openness helps or hinders industrialization? Munich Personal RePEc archive (MPRA) 4371, University Library of Munich, Germany.
- Mohammadzadeh, Y., Bashir Khodaparasti, R & Jahangiri, S. (2023). Investigating the impact of political risk on the shadow economy: A quantile panel approach. Economic Modeling, 18 (62): 45-72.
- Silajdzic, S., & Mehic, E. (2018). Trade openness and economic growth: Empirical evidence from transition economies. InTech. DOI: 10.5772/intechopen.75812.
- Solomon, B., & Ruiz, I. (2012). Political risk, macroeconomic uncertainty, and the patterns of foreign direct investment. The International Trade Journal, 26(2):181-198.
- Utkovski, Z., Pradier, M. F., Stojkoski, V., & Perez-Cruz, F. (2018). Economic complexity unfolded: Interpretable model for the productive structure of economies. PloS one, 13(8): e0200822. DOI: 10.1371/journal.pone.0200822.
- Vu, T. V. (2022). Does institutional quality foster economic complexity? The fundamental drivers of productive capabilities. Empirical Economics, 63(3): 1571-1604. DOI: 10.1007 /S 00181-021-02175-4.
- Wen, Y., Song, P., Gao, C., & Yang, D. (2023). Economic openness, innovation and economic growth: Nonlinear relationships based on policy support. Heliyon, 9(1): e12825. https://doi.org/ 10.1016/ j. heliyon.2023.e12825.
- Yalta, A. Y., & Yalta, T. (2021). Determinants of economic complexity in MENA Countries. JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy, 6(1): 5-16.
- Yu, Y., & Qayyum, M. (2023). Impacts of financial openness on economic complexity: Cross‐country evidence. International Journal of Finance & Economics, John Wiley & Sons, Ltd. 28(2):1514-1526.
Original Article
The influence of country risks on economic complexity: examining the role of open economy strategies
Hussein Alaa Jaafar1
, Samad Hekmati Farid2, Yousef Mohammadzadeh3
DOI | |
Abstract This paper examines the impact of country risks on economic complexity and the moderating role of economic openness, using a Panel Smooth Transition Regression (PSTR) approach on a sample of 47 emerging countries from 2007 to 2021. To enhance the robustness of results, country risks assesse through separate models. Country risk encompasses the economic, social, and political conditions in a foreign country that may adversely affect financial institutions' operations. The PSTR approach in this study uncovers new evidence on the asymmetric effects of country risks and economic complexity across countries with varying levels of trade openness. Results indicate that financial, economic, and political risks negatively affect economic complexity, with a stronger effect observed in highly open economies. Additionally, information and communication technology, control of corruption, social capital, and foreign direct investment positively influence economic complexity. However, government expenditure and population density show varied effects on economic complexity depending on a country's trade openness level. Policy recommendations include managing country risks, advancing information and communication technology, bolstering social capital, attracting foreign investment, controlling corruption, and fostering free trade to enhance economic complexity. | Received: 28/08/2024
Accepted: 14/11/2024
Keywords: Economic Complexity, Country Risks, Open Economy Strategy, PSTR Approach
JEL Classification: D24, M10, O14, P33
|
1. Introduction
Economic complexity serves as a key indicator of a country’s development and global competitiveness (Le et al., 2022; Saad et al., 2023). By uncovering the underlying drivers of international disparities in economic complexity, policymakers can formulate targeted strategies to address underdevelopment. As a result, economic complexity has garnered significant attention, with numerous studies examining its determinants. Among these, country risks—comprising financial, economic, and political risks—have a notable influence on economic complexity by constraining economic activities and encouraging simpler, resource-based production models (Michaud, 1981). Furthermore, adequate infrastructure is essential for enhancing economic complexity (Cristelli et al., 2018; Chauke & Ncanywa, 2021), yet various country risks inhibit infrastructure development (Henisz & Zelner, 1999). The production of complex goods relies on financial development (Nguyen & Su, 2021; Chu, 2020), but financial and economic risks frequently obstruct this process (Samsul, 2016). This study investigates the impact of country risks—financial, economic, and political—and the moderating role of an open economy strategy on economic complexity, with a particular emphasis on emerging and developing countries.
2. Research Method and Data
To examine the impact of country risks on economic complexity, we employed three distinct models to evaluate each type of risk separately, with similar findings across models underscoring the robustness of the results. The study utilized the Panel Smooth Transition Regression (PSTR) approach to explore the role of economic openness in this relationship, treating the degree of economic openness as the transition variable. The sample consists of 47 emerging countries, selected based on established studies and indices, with the study period spanning from 2007 to 2021, reflecting data availability.
3. Analysis and Discussion
An analysis of the specified regimes and varying levels of economic openness reveals a positive and significant relationship between financial risk and economic complexity. Specifically, as financial risk decreases—indicated by higher rankings in risk data that correspond to lower risk levels—the conditions for enhancing economic complexity improve, especially once a certain trade openness threshold is surpassed. This finding suggests that reductions in financial risk more effectively boost economic complexity in open economies than in closed economies.
Information and communication technology (ICT) also exerts a positive and significant influence on economic complexity in both open and closed regimes; though its impact somewhat less pronounced in economies that are more open. The results further indicate that government spending has a positive and significant effect on economic complexity in closed economies, yet this effect turns negative when the threshold of openness is reached, implying that government intervention is more critical for advancing economic complexity in less open economies.
Corruption control, social capital, and foreign direct investment (FDI) also contribute positively and significantly to economic complexity across both regimes. Notably, the effects of social capital and FDI on economic complexity are more pronounced after the trade openness threshold is crossed, suggesting that these factors become increasingly valuable as economies open.
An intriguing finding is the effect of population density on economic complexity: it is negative and significant in less open economies but shifts to positive and significant beyond the openness threshold. This suggests that in open economies, a larger population can fuel growth in industrial and production sectors by supplying low-cost labor, thereby enhancing economic complexity. The experiences of several Southeast Asian economies support this observation. In contrast, 4o
4. Conclusion
The findings indicate that financial, economic, and political risks—where lower rankings signify higher risk—negatively impact economic complexity across models. As macroeconomic risks intensify, an environment of uncertainty and apprehension permeates the investment landscape, deterring both domestic and foreign investment, with foreign investment being particularly crucial to advancing economic complexity. Economic complexity also relies on sustained, long-term investments in knowledge-intensive and complex industries; however, elevated risks and uncertainties tend to steer investors toward short-term, less complex projects. In economic literature, heightened risks and uncertainties increase the production costs of manufactured goods, undermining competitiveness and thereby diminishing economic complexity.
Funding
No funding was received to support this research.
Declaration of Competing Interest
The authors declare no conflicts of interest.
Acknowledgments
We thank the anonymous reviewers for their valuable comments and suggestions, which have greatly contributed to improving our work.
[1] *PHD student in Economics, Faculty of Economics and Management, Urmia University, Urmia, Iran, h.alaajaafar@urmia.ac.ir
[2] **Associate Professor in Economics, Faculty of Economics and Management, Urmia University, Urmia, Iran, (Crossponding Authur), s.hekmati@urmia.ac.ir
[3] +Associate Professor in Economics, Faculty of Economics and Management, Urmia University, Urmia, Iran, yo.mohammadzadeh@urmia.ac.ir
How to Cite: Jaafar H. A., Hekmati Farid, S. Mohammadzadeh, Y. (2024). The influence of country risks on economic complexity: examining the role of open economy strategies, Economic Modeling, 18(66): 57-80.
پژوهشی
تاثیر ریسک‌های کشوری بر پیچیدگی اقتصادی و نقش راهبرد اقتصاد باز1
حسین علاءجعفر2، صمد حکمتی فرید3، یوسف محمدزاده4
| |||
تاریخ دریافت: 01/06/1403 تاریخ پذیرش: 24/08/1403 واژگان کلیدی: ریسک‌های کشوری، پیچیدگی اقتصادی، راهبرد اقتصاد باز، رویکرد غیرخطی پانل آستانهای (PSTR) طبقه‌بندی JEL: D24, M10, O14, P33
| چکیده هدف این مقاله بررسی تاثیر ریسک‌های کشوری بر پیچیدگی اقتصادی و نقش راهبرد اقتصاد باز با استفاده از رویکرد غیرخطی پانل آستانهای طی دوره 2021-2007 در 47 کشور نوظهور بود؛ ازاین‌رو، این مطالعه، شواهد جدیدی را از رفتار نامتقارن ریسک‌های کشوری و پیچیدگی اقتصادی در کشورها با درجات متفاوت بازبودن تجاری ارايه کرده است. نتایج نشان داد که ریسک‌های مالی، اقتصادی و سیاسی در مدل‌های مد نظر بر پیچیدگی اقتصادی تاثیر منفی داشته است. این اثرگذاری در کشورهای با درجه بالای باز بودن تجاری بیشتر بوده است. همچنین، فناوری اطلاعات و ارتباطات، کنترل فساد، سرمایه اجتماعی، سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر پیچیدگی اقتصادی تاثیر مثبت داشته است؛ اما آثار مخارج دولت و تراکم جمعیت در کشورها با درجات متفاوت باز بودن تجاری بر پیچیدگی اقتصادی متفاوت بوده است. براساس نتایج، کنترل ریسک‌های کشوری، بهبود ارتباطات و اطلاعات، تقویت سرمایه اجتماعی، تسهیل ورود سرمایهگذاری خارجی، کنترل فساد و بهبود فرايند آزاد تجاری پیشنهاد میشود. | ||
1. مقدمه
دانش، تکنولوژی، تنوع صادراتی و تولید محصولات پیچیده ازعوامل تعیین کننده رشد و توسعه اقتصادی در ادبیات اقتصادی بوده است (رومر5، 1986). پیچیدگی اقتصادی یک کشور6 شاخص مهم سطح توسعه و رقابتپذیری در اقتصاد جهانی است. «شاخص پیچیدگی اقتصادی»7 توضیح میدهد که یک اقتصاد تا چه اندازه قادر به تولید طیف وسیعی از کالاها و خدمات بوده و درواقع، دانش و توانمندی‌های کسب‌وکارهای یک کشور را برای ایجاد محصولات مختلف اندازهگیری میکند (آدِگبویگا و همکاران8، 2024).
پیچیدگی اقتصادی مربوط به ظرفیت افزایشیافته برای تولید و صادرات طیف متنوعی از محصولات پیچیده (با بهرهوری بالا) است که به‌خوبی الگوهای رشد و توسعه آینده را پیشبینی میکند (وو9، 2022). در این زمینه، نوآوری و خلاقیت نقش محوری دارند (آگیون و هویت10، 1992)؛ بنابراین، اقتصادهای پیچیده طیف متنوعی از محصولات پیچیده (با بهرهوری بالا) را تولید و صادر میکنند؛ ازجمله خودرو، الکترونیک و مواد شیمیایی که میتواند به رشد پایدار منجرشود (هیدالگو و هاسمن11، 2021).
با اینکه مطالعات متعددی درخصوص تعیینکنندههای پیچیدگی اقتصادی انجام شده است؛ اما به آثار ریسک‌های کشوری و ساختار اقتصادی کشورها از لحاظ بازبودن تجاری توجه نشده است؛ درحالیکه به‌نظر میرسد ریسک‌های کشوری ازجمله ریسک مالی، ریسک اقتصادی و ریسک سیاسی تاثیر قابل‌توجهی بر پیچیدگی اقتصادی داشته باشند. این ریسک‌ها ممکن است افق فعالیت‌های اقتصادی را کوتاه‌تر کرده و فعالیت‌های تولیدی ساده و مبتنی‌بر خام‌فروشی را گسترش دهد (میچاد12، 1981).
فرایند تولید محصولات پیچیده اقتصادی، نیازمند تامین مالی و توسعه مالی است (نگوین و سو13، 2021)؛ اما، انواع ریسک‌های کشوری، توسعه مالی را با مانع جدی روبرو میکند (آلام14، 2016). ازسوی دیگر، سرمایهگذاری مستقیم خارجی که در ایجاد پیچیدگی اقتصادی نقش مهمی دارد (اوسینوبی و آژیده15، 2022) به‌شدت به ریسک‌های اقتصادی و سیاسی کشورها وابسته است (گونچار و گریو16، 2022).
مورد مهم دیگری که میتواند نقش کلیدی در میزان پیچیدگی اقتصادی کشورها داشته باشد، وضعیت تجارت و «درجه باز بودن اقتصاد» است. باز بودن اقتصاد میتواند آثار متفاوت و گاه، متضادی بر پیچیدگی اقتصادی کشورها داشته باشد. مطالعات بسیاری نشان میدهند که باز بودن اقتصاد موجب ورود سرمایهگذاری مستقیم خارجی به کشور میشود (لیارگواس و اسکاندالیس17، 2012)، همگرایی اقتصادی بینالمللی ایجاد میکند (ایچر و هال18، 2004؛ بالیامون19، 2009)، نوآوری تکنولوژیکی افزایش مییابد (کریستوپولوس و مَک‌آدام20، 2013)، بهرهوری بهبود مییابد (منشن و آسیکانن21، 2012) و درنتیجه، میتوان انتظار داشت که پیچیدگی اقتصادی افزایش بیابد. ازسوی دیگر، در فرایند اقتصاد جهانی برخی از کشورها تبدیل به تامین‌کننده مواد اولیه و منابع طبیعی کشورهای دیگر شده و حتی ممکن است از توسعه صنایع نوپا جلوگیری کرده (شفاءالدین22، 2006) و اقتصاد از فرایند صنعتیشدن و پیچیدگی اقتصادی فاصله بگیرد. این موضوع به‌ویژه برای کشورهای درحالتوسعه و نوظهور از اهمیت بسزایی برخوردار است. بنابراین، میتوان گفت راهبرد اقتصاد باز، عاملی موثر بر پیچیدگی اقتصادی و نیازمند بررسی است. ازاین‌رو، هدف از این مقاله، بررسی تاثیر ریسک‌های کشوری (شامل ریسک‌های مالی، اقتصادی و سیاسی) و نیز راهبرد اقتصاد باز بر پیچیدگی اقتصادی است. این موضوع برای کشورهای نوظهور و درحالتوسعه از اهمیت زیادی برخوردار است و به‌همین دلیل، مطالعه حاضر با تمرکز بر این کشورها انجام میشود.
برای دستیابی به هدف، مقاله در پنج بخش سازماندهی میشود: بعد از مقدمه، ادبیات پژوهش مرور میشود؛ در بخش سوم، روش پژوهش ارائه میشود؛ بخش چهارم به یافتهها اختصاص مییابد و در بخش پنجم، نتیجهگیری و پیشنهادها عرضه میشود.
2. مروری بر ادبیات
شاخص پیچیدگی اقتصادی توسط هیدالگو و هاسمن23 (2009) توسعه داده شده است. توان دانش و تکنولوژی در تنوع و فراگیر بودن محصولات تولیدی یک کشور با شاخص پیچیدگی اقتصادی اندازه گرفته میشود که رشد اقتصادی مستمر و باثبات کشورها را متاثر میکند. هر چه کشوری در تولید کالاهایی که فراگیر نیستند، تخصص یابد، سایر کشورها توان رقابت کمتری با آن پیدا خواهند کرد (یوتکوفسکی و همکاران24، 2018).
توانایی افزایشیافته برای تولید انواع محصولات پیچیده، که معمولا با بازده بالا و فزاینده مشخص میشود، میزان دانش مولد را در یک اقتصاد منعکس میکند (هیدالگو و هاسمن25، 2009؛ فلیپ و همکاران26، 2012)؛ از اینرو، پیچیدگی اقتصادی همراه با اقتصاد دانشبنیان، رقابتی، نوآور، خلاق و با بهرهوری بالا خواهد بود. پیچیدگی اقتصادی اغلب به‌عنوان صنعتیشدن اقتصاد (پاگلیس و همکاران27، 2017) و پیشگویی برای رشد اقتصادی درنظر گرفته میشود (نگوین و همکاران، 2023).
مطالعات متعددی به بررسی عوامل تعیینکننده پیچیدگی اقتصادی در کشورهای مختلف پرداختهاند. این مطالعات عوامل متعددی مانند توسعه انسانی، رشد اقتصادی، رانت منابع طبیعی، سرمایهگذاری مستقیم خارجی، آزادی اقتصادی، کیفیت نهادها، توسعه اطلاعات و ارتباطات (ICT)، توسعه اینترنت، مخارج دولت، تراکم جمعیت و غیره را موثر بر میزان پیچیدگی اقتصادی جوامع شناسایی کردهاند (ارکان و سیلان28، 2021؛ یالتا و یالتا29، 2021، نگوین و همکاران، 2023، چو30، 2023، آدگبویگا و همکاران، 2024).
یکی از مهمترین مباحث اقتصادی، مسئله ریسک و آثار آن است. به‌نظر میرسد ازجمله عوامل مهم موثر بر وضعیت پیچیدگی اقتصادی کشورها، میزان ریسک‌های کشوری شامل مالی، اقتصادی و سیاسی باشد. با وجود این درجه از اهمیت، این مسئله ازسوی مطالعات پیشین مورد غفلت قرار گرفته است. میزان ریسک‌های سیاسی و عدم قطعیتهای اقتصادی مانعی جدی برای جریان ورود سرمایهگذاری مستقیم خارجی است (سسی و لوثر31، 1986؛ سولومون و روییز32، 2012؛ کونات33، 2022).
براساس ارزیابی گروه خدمات ریسک سیاسی (PRS)34، ریسک سیاسی شامل ثبات دولت، شرایط اقتصادی-اجتماعی، چشمانداز سرمایهگذاری، تنشهای داخلی، ترور و اعدام‌های سیاسی، کودتا، آشوب‌های شهری، تنشهای خارجی، وضعیت فساد، مداخله نظامی در امور سیاسی، کیفیت بروکراسی، تنشهای مذهبی و قومیتی، قانون و نظم و پاسخگویی دمکراتیک میشود. این ریسک‌ها میتواند روند طبیعی سیستم اقتصاد را منحرف سازد. بیثباتی سیاسی عاملی مخرب برای سرمایهگذاری داخلی و خارجی است؛ زیرا در وضعیت ناآرامیهای سیاسی، انگیزه و امید به سرمایهگذاری مخصوصا سرمایهگذاری بلندمدت به‌شدت کاهش مییابد (بنرجی و داتا35، 2022). ریسک سیاسی همچنین باعث تضعیف سرمایهگذاری زیربنایی میشود که خود عاملی مهم و موثر بر پیچیدگی اقتصاد است (مگوِدِر و ماروزوا36، 2023).
پایین بودن کیفیت بوروکراسی، فرایند کسبوکار و فعالیت‌های اقتصادی را با موانع زیادی روبرو میکند که هزینهها و قیمت تمام‌شده تولید را افزایش داده و رقابتپذیری محصولات را از بین میبرد (کالین37، 2023). «ريسک سیاسي» به کاهش ظرفیت و توان حفظ امنیت سرمايهگذاران در آن کشور منجرمیشود (عجم اوغلو و جانسن38، 2005؛ دوهان و هنرکسون39، 2007). «ریسک مالی» هم به وضعیتی گفته میشود که بحرانهای مالی سیستماتیک، ثبات اقتصاد کلان را تهدید کند. براساس تعریف PRS، ریسک مالی ابزاری برای ارزیابی توانایی کشور در پرداخت هزینههای خود است. درواقع، ریسک مالی یک سیستم اندازهگیری برای توان یک کشور در تأمین مالی رسمی، تعهدات تجاری و بدهی تجاری آن است. همچنین، «ریسک اقتصادی» شامل مشکلات مربوط به تولید سرانه و رشد اقتصادی، تورم، کسری بودجه و کسری تراز تجاری میشود. بررسی مولفههای ریسک مالی و اقتصادی نشان میدهد که این عوامل میتواند اثر قابل‌توجهی در وضعیت پیچیدگی اقتصادی جوامع داشته باشد.
بدهیهای خارجی یک کشور، تراز تجاری منفی، کمبود نقدینگی بینالمللی و بیثباتی نرخ ارز تا حدّ زیادی منابع مالی مورد نیاز در یک اقتصاد را با محدودیت روبرو میکند (هوانگ و همکاران40، 2010). فرای41 (1993) نشان داد که کسری حساب جاری و انباشت بدهیهای دولت، از طریق تأثیرات مالی و ثروت موجب فرار سرمایه از اقتصاد میشود. براساس نظریه شتاب سرمایهگذاری، تقاضا برای محصول، به تغییرات در کالای سرمایه‌ای و بنابراین، سرمایهگذاری منجر میشود. لذا زمانی که ریسک‌های اقتصادی پایین بوده و رشد اقتصادی همراه با تورم پایین و ثبات نرخ ارز برقرار باشد، تقاضا برای سرمایهگذاری افزایش مییابد (ناکس42، 1952).
بیثباتی و ناکارآمدی دولت‌ها، منافع سرمایهگذاران را با خطر جدی مواجه میکند. گسترش فساد، فضای سالم برای رقابت و نوآوری را تضعیف میکند (شنیشل و همکاران، 1403). البته در کشورهای درحالتوسعه ممکن است مکانیسم بازار و توان بخش خصوصی برای رسیدن به بهینگی اقتصادی و تضمین فرایندهای کارا کافی نبوده و لذا برای تضمین و تسهیل این فرایندها مانند تضمین رقابت سالم و حفاظت از حقوق مالکیت نیازمند دخالت دولت باشد (پناهی و رفاعی، 1391).
رشد و توسعه اقتصادی به دسترسی به بازارهای جهانی وابسته است و کشورهای درحال توسعه برای کسب سهم مناسب از درآمدهای صادراتی باید اقتصاد تجارت خارجی خود را از طریق آزادسازی تجارت، واردات کالاهای سرمایه‌ای و جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی تقویت کنند (سپهردوست و همکاران43، ۲۰۱۹). تحقیقات نشان میدهد که کشورهای اقتصاد باز به‌ویژه از آثار مثبت سرریز بهره‌مند شده و به سطح توسعه‌یافتگی کشورهای پیشرفته همگرا می‌شوند (گوندلاچ44، ۱۹۹۷). یکی از کانال‌های کلیدی این اثرگذاری، تقویت نوآوری و فناوری‌های جدید در روند اقتصاد باز است (ون و همکاران45، ۲۰۲۳)، به‌گونه‌ای که تجارت نقش مهمی در ایجاد نوآوری‌ها ایفا میکند (ملیتز و ردینگ46، ۲۰۲۱). با اینحال، باز بودن اقتصاد میتواند پیامدهای منفی داشته باشد: زیرا بحرانهای مالی جهانی و نوسانات اقتصادی می‌توانند ثبات اقتصادی را تهدید کنند. درحالیکه باز بودن تجارت میتواند به کارایی بیشتر منجر شود، نقص‌های بازار و تفاوت‌های فناوری ممکن است آثار نامطلوبی را نیز به همراه داشته باشد، به‌ویژه در اقتصادهای درحال گذار و کمتر توسعه‌یافته (سیلاجیس و مهیک47، ۲۰۱۸) که آثار مثبت راهبرد اقتصاد باز بر رشد و توسعه اقتصادی را در هاله‌ای از ابهام فرو میبرد.
3. مطالعات تجربی
بررسی عوامل مؤثر بر پیچیدگی اقتصادی در مطالعات اخیر نشان میدهد که این حوزه هنوز به‌خوبی مورد توجه قرار نگرفته است. یالتا و یالتا (2021) در مطالعه‌ای به بررسی عوامل تعیینکننده پیچیدگی اقتصادی در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) پرداختند و به این نتیجه رسیدند که این کشورها در مقایسه با دیگر اقتصادهای نوظهور، از نظر پیچیدگی اقتصادی در وضعیت پایین‌تری قرار دارند. نتایج این مطالعه نشان میدهد که سرمایه انسانی بهطور مثبت با پیچیدگی اقتصادی مرتبط است، درحالیکه اجاره منابع طبیعی تأثیر منفی بر پیچیدگی اقتصادی دارد و این موضوع به بیماری هلندی در این کشورها اشاره دارد. همچنین، تأثیر رانت منابع طبیعی بر پیچیدگی اقتصادی به انباشت سرمایه انسانی بستگی دارد. به‌علاوه، ارکان و سیلان (2021) به شناسایی عوامل مؤثر بر پیچیدگی اقتصادی کشورهای درحال‌گذار پرداختهاند و سعی داشتهاند مشخص کنند که آیا رشد اقتصادی، سرمایهگذاری مستقیم خارجی، شاخص توسعه انسانی و شاخص آزادی اقتصادی به پیچیدگی اقتصادی کمک میکنند یا خیر. آنها به بررسی دادههای سالیانه 22 کشور اقتصاد انتقالی در دوره 1996 - 2017 پرداخته و از روش علّیت پانل استفاده کردهاند. نتایج حاکی از آن است که در سطح کلی اقتصادهای درحال‌گذار، رابطه علّیت گرنجری بین متغیرها شناسایی نشده است. اما در صورت تعریف متغیرهای خاص کشور، روابط علّی یک‌طرفه و دوطرفه گرنجری میان برخی از این متغیرها و پیچیدگی اقتصادی قابل شناسایی است. نتیجهگیری آنها به این موضوع اشاره دارد که برخی از اقتصادهای درحال‌گذار باید برای افزایش پیچیدگی اقتصادی خود تلاش کنند تا سهم بیشتری از ارزشافزوده جهانی را بهدست آورند و رقابتپذیری خود را افزایش دهند. به‌همین دلیل، پیچیدگی اقتصادی باید مورد توجه جدی‌تری ازسوی محققان، سیاستگذاران و تصمیم‌گیرندگان قرار گیرد.
یو و گایوم48 (2021) در مطالعه‌ای تأثیر چندین عامل بر پیچیدگی اقتصادی در 120 اقتصاد بین سال‌های 1996 - 2016 را بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که افزایش باز بودن مالی میتواند پیچیدگی اقتصادی و باز بودن واقعی و غیرقانونی را بهطور چشمگیری افزایش دهد؛ همچنین، تأثیرات ناهمگون آن در گروه‌های کشوری و صنایع مختلف نیز مشهود است. به‌علاوه، موخامتوف49 (2022) بررسی کرد که چگونه زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات میتواند به شکل‌گیری محیط غنی اطلاعاتی کمک کرده و تأثیر مثبت بر پیچیدگی اقتصادی داشته باشد. با استفاده از دادههای 44 کشور و 14 شاخص، این مطالعه نشان داد که تمامی اجزای زیرساخت ICT بر پیچیدگی اقتصادی تأثیرگذار هستند و سیاست‌های اطلاعاتی می‌توانند به تسهیل تنوع و نوآوری در اقتصادها کمک کنند؛ به‌طورکلی، هر دو مطالعه به نقش کلیدی باز بودن مالی و زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه پیچیدگی اقتصادی و افزایش رقابتپذیری کشورها تأکید دارند.
چو (2023) در مطالعه‌ای از 1995 - 2009 به بررسی عوامل مؤثر بر پیچیدگی اقتصادی پرداخته و نشان داده است که درآمد، تراکم جمعیت، سرمایه انسانی و مصرف دولتی موجب بهبود آن می‌شوند؛ درحالی که اجاره منابع طبیعی تأثیر منفی دارد. این تأثیرات در سطوح مختلف پیچیدگی اقتصادی و بین کشورهای پردرآمد و کم‌درآمد متفاوت است.
نگوین و همکاران (2023) با تجزیه و تحلیل دادههای پانل از 89 کشور بین 2002 - 2016، تأثیر توسعه اینترنت، کیفیت نهادی و یکپارچگی اقتصادی را بر پیچیدگی اقتصادی بررسی کردهاند و نتیجه گرفته‌اند که برای کشورهای کمتر توسعه‌یافته، باز بودن تجارت میتواند به افزایش پیچیدگی کمک کند؛ درحالی که FDI تأثیر خاصی ندارد. اما در کشورهای با درآمد متوسط، هر دو عامل، دارای آثار مثبت بر پیچیدگی اقتصادی هستند.
بررسی مطالعات قبلی نشان میدهد که مطالعه جدی درخصوص تاثیر ریسک‌های کشوری و راهبرد اقتصادی باز بر پیچیدگی اقتصادی انجام نشده است. همچنین، این مطالعه، رویکردی غیرخطی را برای بررسی موضوع مطمح‌نظر قرار داده است و برای استحکام یافتهها، انواع ریسک‌های کشوری را بهطور جداگانه ارزیابی میکند. ازاین‌رو، این مقاله دارای نوآوری خاص خود است.
4. روش پژوهش
هدف این پژوهش، بررسی تاثیر ریسک‌های مالی، اقتصادی و سیاسی بر پیچیدگی اقتصادی و نقش «باز بودن تجاری»50 در این رابطه است. با توجه به ماهیت پانلی دادههای تحقیق، یکی از بهترین روش‌ها برای نیل به اهداف تحقیق، استفاده از رویکرد رگرسیون انتقال ملایم پانلی (PSTR)51 است. روش PSTR تکنیک آماری پیشرفته‌ای است که برای مدلسازی دادههای پانل با ویژگیهای غیرخطی و گذار نرم کاربرد دارد. این روش به‌ویژه در تجزیه و تحلیل داده‌هایی با تغییرات ساختاری و رفتارهای غیرخطی در متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و محیطی بسیار مؤثر است. یکی از مزیت‌های اصلی PSTR، قابلیت شناسایی و مدلسازی تغییرات تدریجی در روابط بین متغیرها براساس یک یا چند متغیر انتقالی است که به پژوهشگران این امکان را میدهد تا آثار مختلف را بسته به وضعیت متغیرهای مؤثر تحلیل کنند. نقاط قوت این روش شامل انعطاف‌پذیری در مدلسازی روابط پیچیده، کاهش خطاهای تخمینی و امکان ارزیابی دقیق‌تر تأثیرات متغیرها در شرایط مختلف است. بهطور عملی،PSTR میتواند در بررسی تأثیر سیاست‌ها بر رشد اقتصادی، تجزیه و تحلیل چرخه‌های اقتصادی و مطالعه دینامیک‌های زمانی در مجموعه‌های داده‌ای مختلف به‌کار گرفته شود و به پژوهشگران این امکان را میدهد که نتایج به‌دست‌آمده را بهطور مؤثرتری تفسیر کنند و سیاست‌های بهینه‌تری را پیشنهاد دهند. مدلسازی PSTR به‌جای گذاری ناگهانی میان رژیمهای افراطی باعث ایجاد رویکردی ملایم و یکپارچه میان رژیمهایی میشود که چارچوبی انعطافپذیرتر و قابل اطمینانتری نسبت به مدل‌های رگرسیون آستانهای دارند. مقدار آستانهای بهطور پیش فرض تعیین نمیشود و این مقدار در مدل محاسبه میشود.
مدلسازی این تحقیق بر پایه مبانی نظری موضوع و براساس مطالعات تجربی مانند ارکان و سیلان (2021)، چو (2023) و نگوین و همکاران (2023) که به بررسی عوامل تعیینکننده پیچیدگی اقتصادی پرداختهاند، انجام شده است. همچنین، از شاخص‌های جدیدی برای مفاهیم مورد بررسی استفاده شده و راهبرد اقتصاد باز (درجه باز بودن اقتصاد) به‌عنوان متغیر انتقال مدل لحاظ شده است:
(1) |
| ||||||
z(t-bar) | ارزش احتمال | تفاضل مرتبه اول | z(t-bar) | ارزش احتمال | متغیر در سطح |
|
|
| 46/4- | 00/0 | ECI |
26/11- | 00/0 | D. Concorrup | 00/1- | 15/0 | Concorrup |
99/6- | 00/0 | D. Openness | 84/2 | 99/0 | Openness |
95/10- | 00/0 | D. Ecorisk | 54/0- | 29/0 | Ecorisk |
|
|
| 91/3- | 00/0 | Finrisk |
|
|
| 61/2- | 00/0 | Polrisk |
|
|
| 02/3- | 00/0 | ICT |
26/8- | 00/0 | D. Goverexp | 64/2 | 99/0 | Goverexp |
|
|
| 59/5- | 00/0 | Socialcap |
91/1- | 02/0 | D.Popdens | 02/1- | 15/0 | Popdens |
|
|
| 07/6- | 00/0 | FDI |
منبع: یافتههای پژوهش
در وضعیتی که برخی متغیرهای مدل نامانا هستند، برای اطمینان از عدم بروز رگرسیون ساختگی میتوان وجود روابط بلندمدت یا همانباشتگی بین متغیرهای مدل را مورد آزمون قرار داد. آزمون همگرایی کائو59 از آزمون‌های معتبر برای بررسی وجود همانباشتگی بین متغیرهای مدل است. این آزمون در جدول (2) گزارش شده است. طبق نتایج جدول (2) با توجه به ارزش احتمال آزمون کائو که کمتر از 05/0 است نتیجه میشود که متغیرها در بلندمدت برای هر سه مدل همگرا هستند و این امر بر نبود رگرسیون کاذب دلالت میکند.
جدول 2. آزمون همگرایی کائو در سه معادله رگرسیون
Prob. | t-Statistic | آماره آزمون | مدل |
03/0 | 84/1- | ADF | مدل ریسک مالی |
| 90/137 | Residual variance | |
01/114 | HAC variance | ||
03/0 | 79/1- | ADF | مدل ریسک اقتصادی |
| 20/138 | Residual variance | |
94/113 | HAC variance | ||
03/0 | 84/1- | ADF | مدل ریسک سیاسی |
| 08/137 | Residual variance | |
41/112 | HAC variance |
منبع: یافتههای پژوهش
آزمون وجود روابط غیرخطی
برای استفاده از رویکرد مدل رگرسیون انتقال ملایم پانلی (PSTR)60، در وهله نخست باید آزمون خطی بودن در مقابل وجود الگوی رگرسیون انتقال ملایم پانلی انجام گیرد. برای این منظور، میتوان از آمارههای نسبت درستنمایی، ضریب لاگرانژ فیشر61 و ضریب لاگرانژ والد62 استفاده کرد. نتایج مربوط به آزمون وجود روابط غیرخطی در مقابل نبود روابط غیرخطی (با متغیر انتقال باز بودن تجاری) در جدول (3) گزارش شده است. با توجه به نتایج آزمون، تمامی آزمون‌ها نشان میدهند که برای حدهای آستانهای 1m= و 2m= و تعداد رژیمهای حدی 1r = از یک الگوی غیرخطی پیروی میکنند.
جدول 3. آزمون وجود روابط غیرخطی
| نسبت درستنمایی | ضریب لاگرانژ فیشر | ضریب لاگرانژ والد | آماره آزمون |
| ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
M=1 | 43/23 (00/0) | 11/3 (00/0) | 99/22 (00/0) |
| با حضور ریسک مالی | ||
M=2 | 08/56 (00/0) | 77/3 (00/0) | 58/53 (00/0) | ||||
M=1 | 90/8 (25/0) | 13/1 (33/0) | 84/8 (26/0) |
| |||
M=2 | 13/54 (00/0) | 54/3 (00/0) | 80/51 (00/0) | ||||
M=1 | 55/23 (00/0) | 12/3 (00/0) | 10/23 (00/0) |
| با حضور ریسک اقتصادی | ||
M=2 | 99/48 (00/0) | 28/3 (00/0) | 08/47 (00/0) | ||||
M=1 | 60/12 (08/0) | 61/1 (12/0) | 47/12 (08/0) |
| |||
M=2 | 24/36 (00/0) | 34/2 (00/0) | 19/35 (00/0) | ||||
M=1 | 47/24 (00/0) | 25/3 (00/0) | 99/23 (00/0) |
| با حضور ریسک سیاسی | ||
M=2 | 43/56 (00/0) | 80/3 (00/0) | 90/53 (00/0) | ||||
M=1 | 70/12 (08/0) | 63/1 (12/0) | 57/12 (08/0) |
| |||
M=2 | 64/37 (00/0) | 43/2 (00/0) | 50/36 (00/0) | ||||
نکته: R تعداد توابع انتقال و m تعداد مکانهای آستانهای بوده و اعداد داخل پارانتز ارزش احتمال هر آماره است. | |||||||
مدل ریسک مالی | |||
AIC | BIC | RSS | |
M=1 | 807/4 | 910/4 | 174/80452 |
M=2 | 82/4 | 93/4 | 24/81409 |
| مدل ریسک اقتصادی | ||
AIC |
| AIC | |
M=1 | 82/4 | M=1 | 82/4 |
M=2 | 83/4 | M=2 | 83/4 |
| مدل ریسک سیاسی | ||
AIC |
| AIC | |
M=1 | 84/4 | M=1 | 84/4 |
M=2 | 87/4 | M=2 | 87/4 |
منبع: یافتههای پژوهش
با توجه به نتایج جدول (4) هر سه معیار دلالت بر استفاده از یک مکان آستانهای دارد؛ لذا برای برآورد رگرسیون انتقال ملایم پانلی با وجود متغیر آستانهای باز بودن تجاری از یک مکان آستانهای و دو رژیم حدی استفاده شده است.
برآورد مدل با روش PSTR
پس از تعیین تعداد بهینه تابع انتقال و حد آستانهای بهینه، رگرسیون انتقال ملایم پانلی با توجه به متغیر آستانه باز بودن تجاری برآورد شده است که نتایج در جدول (5) گزارش شده است. براساس نتایج برآورد مدل، پارامتر شیب که حاکی از سرعت تعدیل و انتقال از یک رژیم یا حالت به رژیم یا حالت دیگر است؛ به‌ترتیب، در مدل اول تا سوم برابر با 29/1، 16/1 و 8/2899 برآورد شده است. عدد پارامتر شیب بهمعنای انتقال از یک رژیم انتقالی پایینتر به یک رژیم انتقالی بالاتر است و نشان میدهد که سطوح بالاتر باز بودن تجاری میتواند پیچیدگی اقتصادی را تحت تاثیر قرار دهد. حد آستانهای باز بودن تجاری نیز به‌عنوان نقطه عطف و تفکیک‌کننده دو رژیم برابر با 31/67، 96/66 و 60/62 در مدل‌های اول تا سوم است. بهعبارتی، بیشتر از حدود آستانهای، رفتار متغیرها طبق رژیم دوم خواهد بود و شدت یا جهت تاثیر متغیرها بر پیچیدگی اقتصادی تغییر خواهد کرد.
جدول 5. برآورد پارامترهای مدل برای متغیر وابسته پیچیدگی اقتصادی در مدل PSTR
متغیر | ضرایب | مدل ریسک مالی | مدل ریسک اقتصادی | مدل ریسک سیاسی | |||
مقدار ضرایب | آماره t | مقدار ضرایب | آماره t | مقدار ضرایب | آماره t | ||
Finrisk |
| 22/0 | 55/2 | - | - | - | - |
| 49/1 | 07/5 | - | - | - | - | |
Ecorisk |
| - | - | 29/0 | 79/2 | - | - |
| - | - | 17/1 | 46/5 | - | - | |
Polrisk |
| - | - | - | - | 23/0 | 46/2 |
| - | - | - | - | 24/1 | 04/5 | |
ICT |
| 50/1 | 77/5 | 42/1 | 64/5 | 50/1 | 96/5 |
| 47/1- | 81/4- | 30/1- | 42/4- | 41/1- | 36/5- | |
Govexp |
| 10/1 | 82/3 | 82/0 | 09/3 | 24/0 | 06/1 |
| 40/1- | 36/3- | 14/1- | 35/3- | 60/0- | 36/2- | |
Concorrup |
| 81/0 | 08/6 | 81/0 | 43/5 | 92/0 | 98/5 |
| 38/0- | 47/2- | 52/0- | 40/3- | 58/0- | 66/3- | |
Socialcap |
| 63/0 | 14/5 | 65/0 | 49/5 | 77/0 | 97/4 |
| 92/0 | 49/6 | 96/0 | 53/6 | 10/1 | 71/5 | |
Popdens |
| 13/0- | 53/3- | 121/0- | 32/3- | 111/0- | 69/3- |
| 14/0 | 80/3 | 128/0 | 60/3 | 117/0 | 11/4 | |
FDI |
| 002/0 | 41/5 | 002/0 | 26/5 | 002/0 | 37/4 |
| 085/0 | 36/4 | 086/0 | 34/4 | 079/0 | 73/4 | |
|
| 29/1 |
| 16/1 |
| 8/2899 |
|
|
| 31/67 |
| 96/66 |
| 60/62 |
|
توجه: | |||||||
Hussein Alaa Jaafar | |
Samad Hekmati Farid | |
Yousef Mohammadzadeh |
منابع
- پناهی، حسین و رفاعی، رامیار (1391). تاثیر اندازه دولت بر رشد اقتصادي در ایران با تاکید بر مدل آرمی. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 2(18):،123- 138.
- شنیشل، ذرسعدون، محمدزاده، یوسف، بشیر خداپرستی، رامین و جهانگیری، شهاب (1403). بررسی تاثیر ریسک سیاسی بر اقتصاد سایه: رویکرد پانل کوانتایل. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 18(65)، 45-72.
- Acemoglu, D., & Johnson, S. (2005). Unbundling institutions. Journal of political Economy, 113(5), 949-995.
- Adegboyega, S. B., Ajayi F. O., Osisanwo, B. G., & Adedokun, A. O.(2024). Determinants of economic complexity in Nigeria. Journal of Public Administration, Finance and Law, (31), 5-20.
- Aghion, P., & Howitt, P. (1992). A model of growth through creative destruction. Econometrica, 60(2): 323-351.
- Alam, S. (2016). Country risk and its effect on international finance management. Daffodil International University Journal of Business and Economics (DIUJBE), 10(2), 171-187.
- Baliamoune, M. (2009). Openness, growth and convergence in Africa: Evidence from 1980-1999 data. Journal of African Development, 11(1), 109-126.
- Banerjee, P., & Dutta, S. (2022). The effect of political risk on investment decisions. Economics Letters, 212, 110301. https://doi.org/10.1016/j.econlet. 2022.110301.
- Christopoulos, D., & McAdam, P. (2013). Openness, efficiency and technology: An industry assessment. Scottish Journal of Political Economy, 60(1), 56-70.
- Chu, K. L. (2023). Determinants of economic complexity revisited: Insightful understanding from panel quantile regression. Journal of Economic and Banking Studies, 5: 30-44.
- Douhan, R., & Henrekson, M. (2008). Productive and destructive entrepreneurship in a political economy framework. IFN Working Paper No. 761.
- Eicher, Th., & Hull, L. (2004). Financial liberalization, openness and convergence. The Journal of International Trade & Economic Development, 13(4): 443-459. DOI:10.2139/ssrn.2054995.
- Erkan, B., & Ceylan, F. (2021). Determinants of economic complexity in transitional economies. Journal Transition Studies Review, 28(2), 57-80.
- Felipe, J., Kumar, U., Abdon, A., & Bacate, M. (2012). Product complexity and economic development. Structural Change and Economic Dynamics, 23(1), 36-68.
- Fry, M. J. (1993). Foreign debt accumulation: Financial and fiscal effects and monetary policy reactions in developing countries. Journal of International Money and Finance, 12(4), 347-367.
- Gonchar, K., & Greve, M. (2022). The impact of political risk on FDI exit decisions. Economic Systems, 46(C), 100975. DOI:10.1016/j.ecosys.2022.100975.
- Gundlach, E. (1997). Openness and economic growth in developing countries. Review of World Economics, 133(3), 479-496. DOI: 10.1007/BF02707499.
- Harvard Dataverse (n.d.). Growth projections and complexity rankings. Retrievable at: https:// Atlas. Cid. harvard.edu/data-downloads.
- Hidalgo, C. A., & Hausmann, R. (2009). The building blocks of economic complexity. Proceedings of the national academy of sciences, 106(26), 10570-10575.
- Hwang, J. T., Chung, C. P., & Wang, C. H. (2010). Debt overhang, financial sector development and economic growth. Hitotsubashi Journal of Economics, 51(1), 13-30.
- Knox, A. D. (1952). The acceleration principle and the theory of investment: A survey. Economica, 19(75): 269-297. https://doi.org/10.2307/2550657.
- Konat, G. (2022). Impact of political risk on foreign direct investment with Fourier approach: The case of Turkiye. Alphanumeric Journal, 10(2), 187-196.
- Legatum Prosperity Index (2023). Social capital on a rise. Retrievable on website: https:// www. prosperity.com/feed/social-capital-rise/https:// Legatum_Prosperity_Index.
- Liargovas, P. G., & Skandalis, K. S. (2012). Foreign direct investment and trade openness: The case of developing economies. Social indicators research, 106(2), 323-331. DOI: 10.1007/s11205-011-9806-9.
- Magwedere, M. R., & Marozva, G. (2023). Does political risk matter for infrastructure investments? Empirical evidence. Development Studies Research, 10(1), 2146596.
- Melitz, M. J., & Redding, S. J. (2021). Trade and innovation. NBER Working Papers 28945, National Bureau of Economic Research, Inc.
- Mention, A. L., & Asikainen, A. L. (2012). Innovation & productivity: Investigating effects of openness in services. International Journal of Innovation Management, 16(3): 1-27. DOI: 10.1142/ S 13639 1961240004X.
- Michaud, R. O. (1981). Risk policy and long–term investment. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 16(2), 147-167.
- Mukhametov, D. R. (2022, June). How ICT-infrastructure defines economic complexity: Information policy to facilitate innovations. In 2022 Systems of Signal Synchronization, Generating and Processing in Telecommunications (1-5).
- Nguyen, C. P., & Su, T. D. (2021). Financing the economy: The multidimensional influences of financial development on economic complexity. Journal of International Development, 33(4), 644-684.
- Nguyen, C. P., Schinckus, C., & Su, T. D. (2023). Determinants of economic complexity: A global evidence of economic integration, institutions, and Internet usage. Journal of the Knowledge Economy, 14(4), 4195-4215.
- Nyasha, S., & Odhiambo, N. M. (2019). Government size and economic growth: A review of international literature. Sage Open, 9(3), 2158244019877200. DOI: 10.1177/2158244019877200.
- Osinubi, T. T., & Ajide, F. M. (2022). Foreign direct investment and economic complexity in emerging economies. Economic Journal of Emerging Markets, 14(2), 259-270.
- Panahi, H., & Rifai, R. (2012). The effect of government size on economic growth in Iran with an emphasis on the ARMY model. Economic Modeling, 2(18), 123-138. [In Persian]
- Pugliese, A., Cabassi, G., Chiavvaro, E., & Paciulli, M. (2017). Physical characterization of whole and skim dried milk powders. Journal of Food Science and Technology, 54(11), 3433-3442. DOI: 10. 1007/ S13197-017-2795-1.
- Romer, P. M. (1986). Increasing returns and long run growth. The Journal of Political Economy, 94(5), 102-1037.
- Sepehrdoust, H., Davarikish, R., & Setarehie, M. (2019). The knowledge-based products and economic complexity in developing countries. Heliyon, 5(12), e02979. DOI:10.1016/j.heliyon.2019.e02979.
- Sethi, S. P., & Luther, K. A. N. (1986). Political risk analysis and direct foreign investment: Some problems of definition and measurement. California Management Review, 28(2), 57-68.
- Shafaeddin, M. (2006). Does trade openness helps or hinders industrialization? Munich Personal RePEc archive (MPRA) 4371, University Library of Munich, Germany.
- Mohammadzadeh, Y., Bashir Khodaparasti, R & Jahangiri, S. (2023). Investigating the impact of political risk on the shadow economy: A quantile panel approach. Economic Modeling, 18 (62), 45-72.
- Silajdzic, S., & Mehic, E. (2018). Trade openness and economic growth: Empirical evidence from transition economies. InTech. DOI: 10.5772/intechopen.75812.
- Solomon, B., & Ruiz, I. (2012). Political risk, macroeconomic uncertainty, and the patterns of foreign direct investment. The International Trade Journal, 26(2), 181-198.
- Utkovski, Z., Pradier, M. F., Stojkoski, V., & Perez-Cruz, F. (2018). Economic complexity unfolded: Interpretable model for the productive structure of economies. PloS one, 13(8), e0200822. DOI: 10.1371/journal.pone.0200822.
- Vu, T. V. (2022). Does institutional quality foster economic complexity? The fundamental drivers of productive capabilities. Empirical Economics, 63(3), 1571-1604. DOI: 10.1007 /S 00181-021-02175-4.
- Wen, Y., Song, P., Gao, C., & Yang, D. (2023). Economic openness, innovation and economic growth: Nonlinear relationships based on policy support. Heliyon, 9(1), e12825. https://doi.org/ 10.1016/ j. heliyon.2023.e12825.
- Yalta, A. Y., & Yalta, T. (2021). Determinants of economic complexity in MENA Countries. JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy, 6(1), 5-16.
- Yu, Y., & Qayyum, M. (2023). Impacts of financial openness on economic complexity: Cross‐country evidence. International Journal of Finance & Economics, John Wiley & Sons, Ltd. 28(2), 1514-1526.
59 |
[1] این مقاله مستخرج از رساله دکتری نفر اول است.
[2] * دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ايران، h.alaajaafar@urmia.ac.ir
[3] ** دانشیار، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ايران، (نویسنده مسئول)، s.hekmati@urmia.ac.ir
[4] + دانشیار، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ايران، yo.mohammadzadeh@urmia.ac.ir
[5] Romer
[6] The Complexity of a Country's Economy
[7] Economic Complexity Index
[8] Adegboyega et al.
[9] Vu
[10] Aghion & Howitt
[11] Hidalgo & Hausmann
[12] Michaud
[13] Nguyen & Su
[14] Alam
[15] Osinubi & Ajide
[16] Gonchar & Greve
[17] Liargovas & Skandalis
[18] Eicher & Hull
[19] Baliamoune
[20] Christopoulos & McAdam
[21] Mention & Asikainen
[22] Shafaeddin
[23] Hidalgo & Hausmann
[24] Utkovski et al.
[25] Hidalgo & Hausmann
[26] Felipe et al.
[27] Pugliese et al.
[28] Erkan & Ceylan
[29] Yalta & Yalta
[30] Chu
[31] Sethi & Luther
[32] Solomon & Ruiz
[33] Konat
[34] Political Risk Services
[35] Banerjee & Dutta
[36] Magwedere & Marozva
[37] Călin
[38] Acemoglou et al.
[39] Douhan and Henrekson
[40] Hwang et al.
[41] Fry
[42] Knox
[43] Sepehrdoust et al.
[44] Gundlach
[45] Wen et al.
[46] Melitz & Redding
[47] Silajdzic & Mehic
[48] Yu & Qayyum
[49] Mukhametov
[50] Trade Openness
[51] Panel Smooth Transition Regression (PSTR)
[52] Economic Complexity Index (ECI)
[53] قابل بازیابی در وب‌سایت روبرو: https://atlas.cid.harvard.edu/data-downloads
[54] International Country Risk Guide
[55] Retrievable on the website: https://databank.worldbank.org/metadataglossary/world-development-indicators /series/ TX.VAL.ICTG.ZS.UN.
[56] Worldwide Governance Indicators (WGI)
[57] LEGATUM Prosperity Index
قابل بازیابی در وب‌سایت روبرو: https:// Legatum_Prosperity_Index
[58] Pesaran
[59] Kao
[60] Panel Smooth Transition Regression (PSTR) Model
[61] Fischer
[62] Wald
[63] Oumbé et al
[64] Nyasha & Odhiambo
Related articles
The rights to this website are owned by the Raimag Press Management System.
Copyright © 2021-2024