Comparison of exploitation criteria and acceleration of diagrid steel structures with tube system based on wind dynamic analysis
mehdi hooshmand
1
(
Islamic Azad university
)
Hassan Haji Kazemi
2
(
Department of Civil Engineering, Technical and Engineering Faculty, Ferdowsi University, Mashhad, Iran
)
Seyed Alireza Zareei
3
(
Department of Civil Engineering, Technical and Engineering Faculty, Isfahan Islamic Azad University (Khorasgan), Isfahan, Iran
)
Keywords: tall building, Near field earthquake, Diagrid system, Tube system, comfort and acceleration criteria,
Abstract :
Considering the widespread use of diagrid systems in high-rise buildings, it seems necessary to investigate the behavior of this structural system against the wind and control comfort criteria based on acceleration. The purpose of this research is to compare the comfort criterion based on acceleration in the diagrid system with the tube system. For this purpose, the effect of various parameters such as the acceleration of floors and base shear under dynamic wind load has been evaluated. It is expected that the performance of the diagonal network will be evaluated with a more detailed understanding of the diagonal network in tall structures and the evaluation of the performance and comfort criteria based on the acceleration against the wind load using the dynamic analysis of time history using Cholsky, ergodic and AP methods. Investigations show that the acceleration of the diagrid system floors, based on the ASCE7 wind dynamic response prediction equations, has exceeded the permissible limit of the ASCE 7 regulation of milli-g20. This article is due to the overestimation of ASCE 7 equations compared to the results of wind time history analysis. So, in the 50-story structure, the maximum acceleration of the roof obtained from the ASCE equation is 71.83 times the results of the dynamic analysis of wind time history, and in the 70-story structure, it is 2 times, and in the 100-story structure, it is 1.87 times the results of the dynamic analysis of the wind time history.
مقايسه معيارهای بهرهبرداری و شتاب سازههای بلند فولادی دياگريد با سيستم قاب محيطی بر اساس تحليل ديناميکی باد
چکیده
کلیدواژگان: سيستم دياگريد، سيستم قاب محيطی، زلزله حوزه نزديک، سازه بلند، معيارهای آسايش و شتاب
مقدمه
ساخت سازههای بلند بهعنوان نمادی از پیشرفت و توسعه فنّاوری و اقتصادی کشورها گسترش یافته است و احداث ساختمانهای بلند به دلیل افزایش جمعیت و استفاده بهینه از فضاهای شهری امری ضروری میباشد. مهندسین نیز همواره به دنبال مصالح، فرمها و نیز فنهای جدید جهت افزایش ارتفاع ساختمان بودهاند. در همین راستا ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﺎزهاي دیاگرید راﻫﯽ ﻧﻮ و ﻣﺒﺘﮑﺮاﻧﻪ در اﯾﺠﺎد ساختمانهای ﺑﺎ شکلهای ﭘﯿﭽﯿﺪه ﮔﺸﻮده اﺳﺖ. اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﺎزهاي ﮐﻪ بهنوعی ﯾﮏ ﺧﺮﭘﺎي ﻓﻀﺎﯾﯽ اﺳﺖ، در ﻃﻮل سالهای ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﮔﺴﺘﺮهي وﺳﯿﻌﯽ از اﻧﻮاع ﺳﺎزه، قابها و دهانهها ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ. ازجمله ﻧﻘﺎط برجستهی اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي ﺳﺎزهاي، ﻋﺪم ﻧﯿﺎز ﺑﻪ هستهی ﻣﺮﮐﺰي ﻗﻮي هست. داﯾﺎﮔﺮﯾﺪﻫﺎ بهطورکلی ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎرﻫﺎي وزﻧﯽ و ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﻪ ﺳﺎزه را دارﻧﺪ و میتوانند ﺑﺪون ﻧﯿﺎز ﺑﻪ هستهی ﻣﺮﮐﺰي اﯾﻦ ﺑﺎرﻫﺎ را ﺗﺤﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪ[1].
سیستمهای سازهای دیاگرید به دلیل کارایی سازهای و پتانسیلهای معماری، در دهههای گذشته بهطور گسترده برای ساختمانهای بلندمرتبه استفاده شده است. سیستم دیاگرید ازلحاظ ظاهری شبیه سیستم مهاربندی است اما عملکردی متفاوت دارند. در سیستم مهاربندی، بار قائم را ستونها تحمل کرده و بار جانبی ناشی از زلزله و باد را مهاربندها تحمل میکنند اما سیستم دیاگرید یک شبکه سازهای مایل است که در برابر بارهای عمودی و افقی که ساختمان تحت آن قرار دارد، مقاومت میکند. درواقع اعضای قطری هم نقش ستون و هم نقش مهاربند را دارند. چنین سیستمی به فولاد سازهای کمتری نسبت به یک قاب فولادی معمولی نیاز دارد، یک سازه پایدارتر را فراهم میکند و با ایجاد سازههایی با معماری قوی، بدون ستونهای عمودی، در ساختمانهای بلند جدید به کار گرفته شده است.
ﺳﯿﺴﺘﻢ دیاگرید میتواند ﺗﺎ 20 درﺻﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي ﻗﺎب ﺧﻤﺸﯽ ﺷﻮﻧﺪ[2]. اﯾﻦ در ﺣﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺖ گرههای اﺗﺼﺎل دیاگرد ، ﺧﻮد ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ فنّاوری ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ و ﺻﺮف هزینهی اﺿﺎﻓﯽ اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ هزینهی ساختوساز ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﮑﺎن ﺗﻌﺪاد گرهها ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ[1]. مناسبتترین ﻣﺤﺪوده زاوﯾﻪ اﻋﻀﺎي دﯾﺎﮔﺮﯾﺪ ﺑﯿﻦ 50 ﺗﺎ 70 درﺟﻪ هست و ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ارﺗﻔﺎع سازه زاویه بهینه نیز افزایش مییابد[3]. ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ جابجاییهای ﺳﺎزه نیز زواﯾﺎي ﺑﯿﻦ 50 ﺗﺎ 75 درﺟﻪ میتواند ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ[2]. ﻧﺴﺒﺖ ارﺗﻔﺎع ﺑﻪ ﻋﺮض ﺳﺎزه در اﻧﺘﺨﺎب زاویهی ﺑﻬﯿﻨﻪ اﻋﻀﺎي دیاگرید نیز ؤثر اﺳﺖ . ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻻﻏﺮي ﺳﺎزه زاوﯾﻪ اﻋﻀﺎي دﯾﺎﮔﺮﯾﺪ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ[3]. اﻓﺰاﯾﺶ زاویهی اﻋﻀﺎي دیاگرید ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﺨﺘﯽ ﺧﻤﺸﯽ و ﮐﺎﻫﺶ آن ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﺨﺘﯽ ﺑﺮﺷﯽ ﺳﺎزه میگردد[5].
تاکنون از سیستم دیاگرید بیشتر در طراحی ساختمانهای بلند در محدوده 100-20 طبقه استفاده شده است. درصورتیکه تحقیقات اخیر نشان میدهد سیستم دیاگرید میتواند یک سیستم سازهای کارآمد و اقتصادی برای ساختمانهای میان مرتبه در محدوده 15-8 طبقه باشد[6]. اما یک مانع برای کاربرد گسترده آنها، نب مقررات خاص طراحی برای طراحی آنها تحت بارهای شدید است[7]. باوجوداینکه تحقیقات زیادی پیرامون سیستم دیاگرید شامل زاویه بهینه، عملکرد لرزهای، پارامترهای لرزهای طراحی و ... انجام شده است[8، 9، 10].
در سال 2009، مون1 در مقالهای با عنوان ساخت و طراحی سازههای فولادی قطری، ابتدا به معرفی سازههای قطری پرداخته و سپس یک روش طراحی اولیه بر اساس سختی برای تعیین سایز اعضای قطری را پیشنهاد دادهاند [2].
بهطورکلی، رویکردهای طراحی سختی و مقاومت هم ضروری و هم اجتنابناپذیر هستند. آنها بهطور جداگانه برای یک فرآیند طراحی جامع اعضای قطری، کافی نیستند. با در نظر گرفتن متغیرهای طراحی، یعنی زاویه مورب و نسبت شکلپذیری خمش به برش، حتی برای یک مطالعه موردی خاص، پیشبینی رویکرد غالب» از قبل امکانپذیر نیست که یعنی آیا تقاضای سختی کلی یا تقاضای مقاومت عضو بر طراحی حاکم است[11، 12].
نیروی محوری عمدهترین نیروی داخلی در اعضای قطری است و طرح مقدماتی دیاگریدها بر اساس نیروی محوری یک فرض منطقی است. آییننامههای طراحی فعلی نیز هیچ مقدار خاصی برای شکلپذیری دیاگرید، اضافه مقاومت و فاکتورهای اصلاح پاسخ ارائه نمیدهند و استفاده از کوچکترین مقادیر برای این عوامل تا حد زیادی برای دیاگرید ها محافظهکارانه است[13].
سامات2 در پژوهشی با هدف تأثیر سیستم دیاگرید در کاهش جابجایی جانبی یک ساختمان بلند، مقایسهای بین جابجایی جانبی ناشی از باد سیستم دیاگرید با سیستم مهاربندی X انجام داده است. این تحقیق همچنین تأثیر سیستم دیاگرید، مهاربند X و قاب خمشی بر فرکانس طبیعی ساختمان بلند را مورد بررسی قرار داده است. نتایج پژوهش نشان میدهد سیستم دیاگرید برای ساختمانهای 40 و 60 طبقه دارای کمترین جابجایی جانبی است[14].
دیاگریدها از ظرفیت سقوط و سختی جانبی قابلتوجهی برخوردارند[15]. بااینوجد ، از دست رفتن اعضای غیر سازهای به دلیل شتاب مطلق حداکثر کف زیاد که توسط قابهای سخت دیاگرید ایجاد میشد ، میتواند بر ضرر کل پیشبینیشده تأثیر منفی بگذارد[16].
سازههای دیاگرید قبل از رسیدن به نقطه فروپاشی، ظرفیت ذخیره قابلتوجهی را در برابر فروپاشی نشان میدهند و حداکثر شتاب طیفی مطلق، مقدار متوسط 3.6g را تجربه میکنند. این شتاب طیفی بزرگ منجر به آسیب قابلتوجهی به اجزای غیر سازهای آسیبپذیر در برابر شتاب بیشازحد میشود که باعث افزایش تعداد آسیبدیدگی میشود[17].
سیستم دیاگرید در مقایسه رفتار لرزهای با سیستمهای متداول مانند قاب خمشی و قاب مهاربندیشده عملکرد بهتری داشته و سختتر از بقیه سیستمها میباشد و از طرف دیگر حجم فولاد کمتری در سازههای دیاگرید استفاده میشود[18]. ونکآتش و همکاران3 در پژوهشی پیرامون سیستم دیاگرید تحت تحلیل پوش آور بررسی جنبههای مختلف سیستم دیاگرید شامل نسبت ابعادی و زوایای مختلف اعضای قطری پرداخت. نتایج تحلیلها نشان داد نسبت ابعادی کمتر مقاومت برشی پایهها و جابجایی سقف را کمتر میکند[19].
لیو4 در مقالهای تحقیقات موجود درزمینه سیستم سازهای دیاگرید را برای ساختمانهای بلند بررسی کرده و تأیید میکند که این سازه دارای سختی جانبی زیاد و عملکرد لرزهای خوبی است. با توجه به عملکرد مطلوب لولههای فولادی پر از بتن، در این مقاله استفاده از ستونهای لولهای از جنس فولاد ضدزنگ پرشده با بتن بهعنوان اعضای قطری در سیستمهای سازهای دیاگرید برای ساختمانهای بلند توصیه شده است[20].
کیم5 در پژوهشی ساختمان دیاگرید 60 طبقه را بهعنوان یک سازه نمونه تحت تاریخچه زمانی بارهای مصنوعی باد و رکوردهای ثبتشده زلزله برای ارزیابی واکنشهای ناشی از باد و لرزهای ایجاد کرد. شبیهسازی عددی نشان داد که میراگر جرمی هوشمند برای کاهش پاسخهای ناشی از باد و لرزهای ساختمان بلند دیاگرید، عملکرد خوبی را ارائه میدهد[21].
عملکرد سازههای دیاگرید نهتنها ازنظر کاهش فولاد سازهای، بلکه ازنظر ایمنی، قابلیت سرویسدهی و استحکام سازهای نیز مورد ارزیابی قرارگرفته و نتایج خوبی از خود نشان داده است[20، 22].
معیارهای آسایش
در کنار مسائل سازهای یکی از موارد مهمی که بررسی آن با توجه به تجارب موجود از سازههای بلند جهان بسیار اهمیت پیدا میکند، تأمین شرایط خدمت پذیری سازه در برابر ارتعاشات ناشی از نیروی باد یا معیار راحتی و آسایش میباشد. با توجه به شکل غیر آیرودینامیک برج هوابند و ارتفاع زیاد آن، قطعاً در هنگام وزش باد ارتعاشاتی در جهت باد و عمود بر آن مشاهده خواهد شد که لازم است این ارتعاشات در حد قابلقبولی باشد. ازاینرو لازم است برای نیروهای جانبی وارد برسازه چه در جهت وزش و چه در جهت عمود بر آن، تحلیلهایی انجام شود و در صورت پیشبینی ارتعاشات غیرمجاز تمهیداتی نیز در این زمینه صورت گیرد. شکستن پنجرهها و ترک خوردن دیوارها در ساختمانهای بلندمرتبه شیکاگو و بوستون، ارتعاشات نامطلوب در سکوی دیدبانی تلویزیونی ناتجینگ و مختل شدن سیستم آسانسور برج تلویزیونی بیجینگ در چین ازجمله موارد مهم در جهان میباشد که با وزش باد کارایی این سازهها به خطر افتاده است؛ بنابراین لزوم بررسیهای تحلیلی و آزمایشگاهی برای اثرات باد بر هیچکس پوشیده نیست و کنترل کلیه معیارهای مقاومت سازهای و نیز معیارهای خدمت پذیری سازه تحت تأثیر نیروی باد لازم و ضروری میباشد[23].
در سیستم مقاوم جانبی ساختمانهای بلند در مناطق لرزهخیزی کم و متوسط و وزش باد شدید، بار باد نیروی جانبی حاکم است. بهطوریکه مهندس سازه تمایل به کنار گذاشتن ارزیابی در برابر بار لرزهای را دارد. تحقیقات نشان میدهد که برآورده کردن معیارهای سرویسدهی بار باد در سازههای دیاگرید با نسبت لاغریهای مختلف عملکرد لرزهای خوبی را در پی خواهد داشت[25].
حساسیت فرد به حرکت که در گستره وسیعی متفاوت است، نشانههایی غیر از شتاب (بهعنوانمثال، سروصدا)، حساسیت فردبهفرد، ماهیت فعالیت انسان در ساختمان (دراز کشیدن، نشستن، ایستادن، خواندن، کار بر روی صفحه کامپیوتر، راه رفتن و غیره)، فراوانی وقایع قابلتوجه، انتظارات ساکنان (ازجمله ملاحظات زیستمحیطی)، مناسب بودن جذر میانگین مربعات شتاب در مقابل مقادیر پیک شتاب (دیگر مقادیر) و اینکه آیا چنین مقادیری باید با نگرانیهای مختلف انسان (ادراک، ناراحتی فیزیولوژیکی، ترس) مرتبط باشند یا خیر.
باوجود ماهیت پیچیده واکنش ساکنان و پذیرش حرکات ساختمان ناشی از باد، آستانه شتاب پیک بعدازآن بهعنوان دستورالعملهای کلی توصیه میشوند که با آن میتوان مساعدت و نیاز به کاهش ریسک را ارزیابی کرد:
• milli-g 5 آستانهای است که، اگرچه برای بسیاری از سرنشینان قابل درک است، بعید به نظر میرسد که باعث واکنش نامطلوب ساکنان یا زنگ خطر شود، به شرطی که چنین حرکت ساختمانی بهطور مکرر یا مداوم برای مدتزمان طولانی رخ ندهد.
•mlili-g 10 ، یک آستانه آسایش و آرامش است که برای اکثریتقریببهاتفاق ساکنان قابلتشخیص است. در عمل، چنین حرکات ساختمانی که اغلب ناشی از باد و یا برای مدتزمان طولانی هستند ممکن است برای بعضی از ساکنان، بهویژه کسانی که مستعد ابتلا به بیماری حرکتی هستند، قابلقبول نباشند.
•mlili-g 40-35، یک آستانه ترس و ناامنی است که بهشدت باعث میشود برخی از ساکنان تعادل خود را از دست بدهند. مقدار بالاتر برای ساختمانهایی با فرکانسهای طبیعی کمتر (~ 0.1 هرتز) بیشتر قابلقبول خواهد بود، درحالیکه مقدار پایینتر برای ساختمانهایی با فرکانسهای طبیعی بالاتر (~ 0.4 هرتز) مناسبتر است[23].
در حال حاضر یک استاندارد بینالمللی موردقبول عامه برای معیار آسایش وجود ندارد. در زمان کنونی شتاب بهعنوان مهمترین پارامتر نحوه پاسخ افراد به ارتعاش پذیرفته شده است. این پارامتر در کنار فرکانس نوسان میتواند معرف سایر پارامترهای تعیینکننده معیار آسایش باشد. تعدادی از سازمانهای ملی، منطقهای و بینالمللی معیارهای پذیرشی برای حرکات ساختمانها و سازههای بلند ناشی از باد منتشر کردهاند. در ادامه بررسی مختصری از استانداردهای مختلف میباشد.
آییننامه ASCE7-10 الزام کرده است تا بیشینه شتاب جهت آسایش ساکنان، به mlili-g 20 محدود شود[26].
در استاندارد اصلاحشده ISO در مورد قابلیت خدماتدهی (ISO 10137: 2007 (E) - ضمیمه D)، معیارهای شتاب بهعنوان حداکثر مقادیر در دوره بازگشت 1 سال بیان میشوند. دو منحنی برای معیارهای مسکونی و تجاری وجود دارند که مقدار اولی برابر منحنی دومی است[27].
آییننامه ملی ساختمان کانادا (NBCC) (شورای پژوهش ملی کانادا 1995) پیشنهاد کرد شتاب دوره بازگشت 10 ساله در دامنه 1٪ تا 3٪ گرانش (10-10-30 mlili-g قابلقبول است که حد بالایی محدوده مناسب برای ساختمانهای اداری و حد پایینی برای ساختمانهای مسکونی مناسب است[28].
استاندارد استرالیا و نیوزیلند معیار پذیرش سادهای 10 mlili-g را برای حرکت ناشی از باد بدون اشاره خاص بهسرعت باد یا دوره بازگشت ارائه میدهد[29].
موسسه معماری ژاپن (AIJ) بهجای معیار پذیرش، برای ارزیابی حرکت ساختمان نمودارهایی را منتشر کرده است (AIJ-GBV-2004). نمودارهایی که در شکل 11 نشان دادهشدهاند، بهعنوان حداکثر آستانه ادراک شتاب در فرمت احتمالاتی ارائه میشوند، بنابراین تصمیمگیری نهایی بر اساس معیارهای پذیرش در اختیار مالک قرار میگیرد. این نمودارها همچنین به فرکانس حرکت بهعنوان عاملی در ادراک ارتعاشات سازه توجه دارند. این نمودارها شامل پنج منحنی: H-10، H-30، H-50، H-70 و H-90 میباشد که شماره هر کدام از آنها تعداد درصد جمعیتی را نشان میدهد که حرکت در سطح نشان دادهشده را درک میکنند. هر مؤلفه شتاب بهطور جداگانه با فرکانس غالب حرکت در جهت مربوطه برای تعیین آستانه ادراک، در نظر گرفته میشود[30].
در این پژوهش به ارزیابی تحلیل دینامیکی باد با در نظر گرفتن رفتار غیرخطی در سازههای دیاگرید و قاب محیطی با نسبت منظر بالا با رویکرد تولید تاریخچه زمانیهای باد از طریق علم فرآیندهای تصادفی و تحلیلهای آماری با سه روش چولسکی، ارگودیک و AP پرداخته شده است و منحنی شتاب طبقات استخراج گردید. همچنین در ادامه با بازنویسی رابطه پیشنهادی تجربی آییننامه ASCE7(رابطه 31) علاوه بر محاسبه شتاب حداکثر بام، منحنی شتاب در تمام ارتفاع سازه و سایر طبقات بهدستآمده است. نتایج بهدستآمده از تحلیلهای تاریخچه زمانی و رابطه پیشنهادی (رابطه 31) ASCE7 با معیار آسایش آییننامههای مختلف و معیارهای آزمایشگاهی و روانشناختی[23] توصیهشده مقایسه شده است. درواقع چندین رویکرد جدید در این مقاله وجود دارد که شامل تولید رکوردهای تاریخچه زمانی باد و همچنین ارزیابی معیارهای آسایش و شتاب در سازههای دیاگرید و قاب محیطی با نسبت منظر بالا با در نظر گرفتن رفتار غیرخطی و بررسی ارائه ضریب تندباد پیشنهادی است.
روش کار
ﻫﺪف از اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮرﺳﯽ و مطالعه رﻓﺘﺎر ساختمانهای دﯾﺎﮔﺮﯾﺪ و قاب محیطیای محیطی ﺑﺎ ﭘﻼن ﻣﻨﻈﻢ تحت اثر بار دینامیکی باد بر اساس رکوردهای مصنوعی تولید شده میباشد. ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر 3 ﻣﺪل سازه دیاگرید با ﺗﻌﺪاد ﻃﺒﻘﺎت 50، 70 و 100 ﺑﺎ ابعاد پلان و ارتفاع طبقه یکسان بر اساس ASCE7-10 طراحی شد. سپس تحت بار باد بهصورت دینامیکی غیرخطی تحلیل گردید. ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﯽ رﻓﺘﺎر سازههای بیانشده از ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ نرمافزار SAP2000 در اﻧﺠﺎم تحلیلهای ﻏﯿﺮﺧﻄﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﭘﻼن کليه ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنها، ﻣﺮﺑﻌﯽ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد 21 در 21 ﻣﺘﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ شکل 1 ﻓﺮض ﺷﺪه اﺳﺖ. ارتفاع طبقات در کليه مدلها نيز برابر با 4 متر در نظر گرفته شده است. نسبت وجوه مدلها که به معنی نسبت ارتفاع به عرض ساختمان هست نیز در شکل ۱ نشان داده شده است.
شکل 1 a(ﭘﻼن دوبعدی ساختمانهای مدل شده b) نمای جلو و ۳ بعدی ساختمان ۵۰ طبقه c(نمای جلو و ۳ بعدی ساختمان ۷۰ طبقه d) نمای جلو و ۳ بعدی ساختمان ۱۰۰ طبقه
ﻣﻘﺪار ﺑﺎر مرده طبقات ﺑﺮاﺑﺮ kg/ m2 400 ﻓﺮض ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎر زﻧﺪه ﻃﺒﻘﺎت ﻧﯿﺰ در ﺗﻤﺎم ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ و ﺑﺮاﺑﺮ kg/ m2 200 ﻣﻄﺎﺑﻖ آییننامه ASCE7 -10 ﺑﺮاي ساختمانهای اداري ﻓﺮض ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎر زﻟﺰﻟﻪ طراحی بر اساس ﻃﯿﻒ ﻃﺮح آییننامه ﺑﺎرﮔﺬاري آﻣﺮﯾﮑﺎ ASCE7-10 ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ میگردد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﮑﻪ ﺿﺮﯾﺐ رﻓﺘﺎر اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﺎزهاي در آییننامه ﺑﯿﺎن ﻧﺸﺪه اﺳﺖ، ﺿﺮﯾﺐ رﻓﺘﺎر ﺳﺎزه برای طراحی مدلها ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ پژوهشهای انجامشده ﺑﺮاﺑﺮ 3 ﻓﺮض میگردد[31]. ﻣﺤﻞ اﺣﺪاث ﭘﺮوژه، منطقهای در ﮐﺎﻟﯿﻔﺮﻧﯿﺎ ﺑﺎ ﻧﻮع ﺧﺎك ﺗﯿﭗ D و مقادیر شتاب طیفی ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ Ss=0. و S1=0.2 فرض شده است. در طراحی برای اثرات باد وضعیت اعمال بار باد به سازه نوع B و سرعت باد در تراز نهايي برابر با 0 مايل بر ساعت (31.29 متر بر ثانيه) فرض شده است.
شکل 2 نماي قابهای سيستم قاب محیطی
جدول 1 ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺼﺮﻓﯽ.
مشخصات فولاد A992FY50 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
وزن واحد حجم، W | 785 kg/ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مدول الاستیسته، E |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ضریب پواسون | 3/0 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
تنش تسلیم، | kg/3515 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
تنش گسیختگی نهایی، | 4570 kg/ |
(2) |
|
|
(3) |
|
|
(4) |
|
|
(5) |
|
|
بعد از تعریف مشخصههای آماری مؤلفهی اغتشاشی سرعت باد، روشهای تولید رکورد مصنوعی برای مؤلفههای اغتشاشی قابلارائه خواهد بود؛ که در ادامه در هر بخش، روشهای رایجی که در این پژوهش از آنها استفادهشده است، معرفی خواهند شد.
روش تابع فرکانسی گسسته با استفاده از FFT و تجزیه پایین مثلثی چولسکی6
مبانی این روش اولین بار توسط وایتیگ و شینا [36] مطرح شد. در این روش از مفهوم تبدیل فوریه گسسته سریع (FFT) استفادهشده است و با تولید ضرایب فوریه تصادفی با استفاده از ماتریس پایین مثلثی بهدستآمده از روش تجزیه چولسکی بر روی ماتریس چگالی طیف توان و اعداد تصادفی گوسی با میانگین صفر، یک تابع زمانی تصادفی با میانگین صفر تولید خواهد شد.
(6) |
|
| ||
(7) |
|
|
(8) |
|
|
(9) |
|
| ||
(10) |
|
|
(11) |
|
|
(12) |
|
|
(13) |
|
|
(14) |
|
|
(15) |
|
|
(16) |
|
|
(17) |
|
|
(18) |
|
|
(19) |
|
| ||
(20) |
|
| ||
(21) |
|
| ||
(22) |
|
|
(30) |
|
|
(31) |
|
|
Avg | 100 | 70 | 50 | سازه |
0.416 | 0.425 | 0.39 | 0.433 | ضریب تعدیل |
بنابراین در سازههای دیاگرید، شتاب طبقات بهدستآمده از رابطه پیشنهادی ASCE (رابطه 21) برای محاسبه حداکثر شتاب تقریباً 2 برابر حداکثر شتاب طبقات در تحلیلهای تاریخچه زمانی باد است.
شکل 11 آستانههای درک احتمالی برگرفته از AIJ-GBV-2004
مطابق شکل 11 همانطور که ملاحظه میشود در سازههای دیاگرید طراحیشده بر اساس روش استاتیکی آییننامه، شتاب بهدستآمده تحت تحلیل تاریخچه زمانی باد تراز سرویس از شتاب مجاز آییننامه AIJ-GBV-2004 بیشتر است و بیش از 90 درصد ساکنان شتاب ناشی از جریان باد را احساس مینمایند و این موضوع عملکرد نامطلوب این سیستم سازهای مخصوصاً برای ساختمانهای بلند با نسبت ارتفاع به عرض زیاد را میرساند؛ اما بر اساس آییننامه ASCE سازههای دیاگرید شتاب کمتر از 20 mlili-g را تجربه میکنند بنابراین عملکرد مطلوبی دارند.
شکل 12 منحنیهای ارزیابی ISO 10137: 2007 برای ارتعاشات ناشی از باد در ساختمانهای در مسیر عمودی (x, y) برای دورهی یکساله. منحنی برچسبگذاری شده 1 برای ادارات و 2 برای مناطق مسکونی است
همانطور که در شکل 12 نشان داده شده است، قابلیت خدماتدهی سازههای موردبررسی در این پژوهش با توجه به معیارهای شتاب استاندارد اصلاحشده ISO برای ساختمانهای اداری در محدوده مجاز قرار گرفته است اما برای ساختمانهای مسکونی در محدوده مجاز نیست. که بایستی تمهیداتی در این صورت اتخاذ گردد.
شکل 13 شتاب مطلق حداکثر طبقات سازه 50 طبقه قاب محیطی.
شکل 14 شتاب مطلق حداکثر طبقات سازه 70 طبقه قاب محیطی.
شکل 15 شتاب مطلق حداکثر طبقات سازه 100 طبقه قاب محیطی.
شکل 16 برش پایه سازهها در تحلیل تاریخچه زمانی باد
همچنین در شکل 16 مشاهده میشود در سازه 50 طبقه برش پایه روش چولسکی حداکثر شده است. در سازه 70 طبقه برش پایه روش ارگودیک و در سازه 100 طبقه برش پایه روش AR حداکثر شده است. لذا نتیجهگیری میشود که تأثیر نیروی باد با توجه به محتوای فرکانسی آن بر هر سازه با دوره تناوب و نسبت منظر مختلف فرق خواهد داشت.
نتیجهگیری
مهمترین معیار برای اطمینان از آسایش ساکنان ساختمان بالاترین شتابی است که آنها تجربه میکند در این پژوهش عملکرد سیستم سازهای دیاگرید تحت تحلیل تاریخچه زمانی باد مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور سازههای دیاگرید 50، 70 و ۱۰۰ طبقه مدلسازی شده است. نتایج بهصورت نمودارهای شتاب طبقات ارائه شده است که نتایج زیر از آنها برداشتشده است.
1. با توجه به نتایج تحلیلهای تاریخچه زمانی باد مشاهده میشود که حداکثر شتاب مطلق در طبقات بالایی روند افزایشی بیشتری با افزایش نسبت منظر دارند. نکته دیگر آنکه در تعداد طبقات خیلی زیاد مانند سازه 100 طبقه، الگوی افزایش شتاب در طبقات کمی متفاوت است بهطوریکه در طبقات بین 60 الی 80 شتاب کل طبقات با سرعت کمتری نسبت به طبقات خارج از این محدوده رشد میکند. این در حالی است که در مدلهای سازهای 50 و 70 طبقه شتاب مطلق در ارتفاع سازه با نرخ بیشتری افزایش مییابد؛ که با توجه به اینکه سازه دیاگرید ذاتاً یک سازه میان مرتبه است لذا در سازههای میان مرتبه بخصوص از 60 تا 80 طبقه شاهد کاهش مقادیر شتابها در نمودارهای تاریخچه زمانی در سه روش هستیم.
2. از نتایج منحنیهای شتاب تاریخچه زمانی کاملاً مشهود است که روش ارگودیک با توجه به پشتوانه فرضیات قویتر پاسخهای منطقیتری بخصوص در سازههای 50 و 100 طبقه دارد و به میانگین سه روش منطبق است. پس میتوان نتیجه گرفت بدون انجام دو روش دیگر میتوان از روش ارگودیک بهجای سه روش دیگر استفاده نمود.
3. شتاب طبقات بر اساس تحلیلهای تاریخچه زمانی باد با افزایش تعداد طبقات سازه افزایش مییابد اما همچنان این شتاب کمتر از مقادیر مجاز 20mlili-g است؛ اما از منظر معیار آسایش AIJ-GBV-2004 ارتعاشات در طبقات بالا توسط بیش از ۹۰ درصد ساکنان احساس میشود. این امر ممکن است برای کارفرما و ساکنان غیرقابلقبول بوده و توصیه میشود این مقدار در سازهای با نسبت منظر بالا تعدیل شود.
4. شتاب طبقات سیستم دیاگرید بر اساس معادلات پیشبینی پاسخ دینامیکی باد ASCE7، از حد مجاز آییننامه ASCE فراتر رفته است. این مطلب به علت تخمین دست بالای معادلات ASCE 7 نسبت به نتایج تحلیلهای تاریخچه زمانی باد است. بهطوریکه نسبت حداکثر شتاب بام بهدستآمده از معادلات ASCE 7 به حداکثر شتاب بام نتایج تحلیلی در سازه 50 طبقه ۱.۸۳ و در سازه 70 طبقه 2.07 و در سازه 100 طبقه 1.87 است.
5. نتایج حاصل از تحلیل تاریخچه زمانی باد در این تحقیق نشان داد که روش ضریب تندباد که بهمنظور راحتی و صرفنظر نمودن از انجام عملیات وقتگیر و پرهزینه تحلیل تاریخچه زمانی انجام میگردد و به نوعی ضریبی جهت تبدیل پاسخ استاتیکی به دینامیکی است دست بالا بوده و بایستی در آییننامه مورد تجدیدنظر ار گیرد و پارامترهای بیشتری بایستی در محاسبه آن دخیل گردد. بهطوریکه در روش تاریخچه زمانی این ضریب در نظر گرفته نمیشود ولی مقدار آن در فرمول پیشنهادی محاسبهشده برای حداکثر شتاب (رارابطه 21) مقدار.... نسبت.....ت.
6. با انجام تحلیلهای دینامیکی تاریخچه زمانی باد سازههای دیاگرید را به سه روش ارگودیک و چولسکی و AR و مقایسه آن با نتایج بهدستآمده از رابطه پیشنهادی ASCE 7 (رابطه 21) که برای همه سازههای بلند قابل استفاده است میتوان دریافت رابطه پیشنهادی ASCE 7 نسبت به نتایج تحلیلهای تاریخچه زمانی باد دست بالا است. ازاینرو میتوان ضرایب پیشنهادی سیستمهای سازهای مختلف را استخراج و در فرمول مربوطه اعمال نمود بهطور نمونه در سازه دیاگرید این ضریب مقدار 2/1 پیشنهادمی گردد که میتوان نتایج رابطه پیشنهادی را در ضریب تعدیل 2/1 ضرب نمود تا بدون انجام تحلیلهای زمانبر به نتایج واقع بیانه تری و واقعیتری دست یابیم و منجر به ارائه ضرایب تندباد جدید در آییننامه ASCE 7 گردد.
7. نتایج تحلیلهای انجامشده تحت بار باد با رکودهای مصنوعی تولیدشده در هر سه روش چولسکی، ارگودیک و AR در طبقات پایینتر از ارتفاع میانی سازه به هم نزدیک هستند و واریانس کمی دارند اما با افزایش ارتفاع از میانه سازهها به بالا اختلاف نتایج روشها بیشتر میشود.
8. بر اساس استاندارد اصلاحشده ISO برای ساختمانهای اداری در محدوده مجاز قرار گرفته است اما برای ساختمانهای مسکونی در محدوده مجاز نیست. که بایستی تمهیداتی در این صورت اتخاذ گردد.
9. با توجه به شکل 12 برش پایه هر سه روش تاریخچه زمانی چولسکی، ارگودیک و AR از روش استاتیکی کمتر است. در سازه 50 طبقه درروش چولسکی که بیشترین مقدار را دارد 600 tonf کمتر از روش استاتیکی (حدود 42 درصد) و در سازه 70 طبقه درروش ارگودیک که بیشترین مقدار را دارد 727 tonf کمتر از روش استاتیکی (حدود 45 درصد) و در سازه 100 طبقه درروش AR که بیشترین مقدار را دارد 1072 tonf کمتر از روش استاتیکی (حدود 47 درصد) که این مقدار اختلاف ناشی دست بالا بودن روش استاتیکی آییننامه ASCE 7 دارد و میتواند باعث کاهش هزینهها در طراحی فونداسیون گردد.
10. این توابع که درواقع بیانگر خصوصیات انرژی ورودی به سیستم است و نیز تابع انتقال هارمونیکی که در واقع بیانگر میزان انتقالپذیری انرژی ورودی به سازه به ازای هر محتوای فرکانسی است، با توجه به تاریخچه تولیدشده متفاوت در سه روش تاریخچه زمانی چولسکی، ارگودیک و فرضیات متفاوت در هنگام تولید این تاریخچهها باعث میگردد که مقدار این توابع برای فرکانسهای مختلف در حقیقت متناسب با میزان انرژی ذخیرهشده در آن محتوای فرکانسی خاص گردد، لذا مقدار این انرژی در فرکانسهای پایین خیلی زیادتر از فرکانسهای بالا است و به همین دلیل با بالا رفتن دوره تناوب سازه و پایین آمدن فرکانس آن اهمیت این نیروها بسیار زیاد میشود. ازاینرو با توجه به این مطلب شاهد تغییرات در مقدار پاسخها ازجمله شتاب وبرش پایههای متفاوت هستیم بهطوریکه مقدار برش پایه برای سازه 50 طبقه در چولسکی بیشتر و در 70 طبقه روش ارگودیک و در 100 طبقه روش AR بیشترین مقدار را دارند و مقادیر در سه روش مختلف است. ازاینرو جهت اطمینان بیشتر از میانگین این روشها استفاده مینمایم.
11. در سازه دیاگرید ۵۰ طبقه با توجه به نزدیک بودن مقدار میانگین به روش ارگودیک برای سازههای 50 طبقه به پایین میتوان از روش ارگودیک استفاده نمود. با توجه به آییننامه ملی ساختمان کانادا (NBCC) مقادیر شتاب بهدستآمده از هر سه روش چولسکی، ارگودیک و AR به لحاظ معیار آسایش و بهرهبرداری بسیار خوب برای ساختمانهای با کاربری اداری و مناسب برای ساختمانهای با کاربری مسکونی است.
12. و کلی بودن فرمول تأثیر تندباد ASCE 7 برای همه سازههای بلند با سیستمهای سازهای متفاوت است که توصیه میشود جهت استفاده از این فرمول با انجام تحلیلهای دینامیکی تاریخچه زمانی باد ضرایب پیشنهادی سیستمهای سازهای مختلف را استخراج و در فرمول مربوطه اعمال گردد بهطور نمونه در سازه دیاگرید این ضریب مقدار 2/1 پیشنهادمی گردد که میتواند منجر به ارائه ضرایب تندباد جدید در آییننامه ASCE 7 گردد.
مراجع
[1] | Boake T. Diagrid structures: systems, connections, details. the University of Waterloo, Canada, Birkhäuser, 2014; p.184. |
[2] | Moon, K. Sustainable structural engineering strategies for tall Buildings. The Structural Design of Tall and Special Buildings. 2008; 17 (5): 895-914. |
[3] | Moon, K.S, Connor J.J, Fernandez J.E. Diagrid structural systems for tall buildings: characteristics and methodology for preliminary design. The Structural Design of Tall and Special Buildings. 2007; 16 (2): 205-230. |
[4] | O’Driscoll, M. Design for manufacture. Journal of materials processing technology. 2002; 122 (2): 318-321. |
[5] | Moon, K.S. Optimal grid geometry of diagrid structures for tall buildings. Architectural Science Review. 2008; 51 (3): 239-251. |
[6] | Asadi E, Adeli H. Nonlinear Behavior and Design of Mid- to High-Rise Diagrid Structures in Seismic Regions. Engineering Journal. 2018; 55(7): 161-180. |
[7] | Asadi E, Adeli H. Diagrid: An innovative, sustainable, and efficient structural system. The Structural Design of Tall and Special Buildings. 2017; 26 (8): e1358. |
[8] | Kim J, Lee J. Seismic Performance Evaluation of Steel Diagrid Buildings. International Journal of Steel Structures. 2018; 18(4): 1035–1047. |
[9] | Heshmati M, Khatami A, Shaki H. Seismic performance assessment of tubular diagrid structures with varying angles in tall steel buildings. Structures. 2020; 25(3): 113-126. |
[10] | Heshmati M, Aghakouchak A. A. Quantification of seismic performance factors of steel diagrid system. The Structural Design of Tall and Special Buildings. 2019; 28 (3): e1572. |
[11] | Ardekani A, Dabbaghchian I, Alaghmandan M, Golabchi M, Hosseini S. M, Mirghaderi S. R. Parametric design of diagrid tall buildings regarding structural efficiency. Architectural Science Review. 2020; 63 (1): 87-102. |
[12] | Montuori G. M, Mele E, Brandonisio G, Luca A. D. Design criteria for diagrid tall buildings: Stiffness versus strength. The structural design of tall and special buildings. 2014; 23 (17): 1294-1314. |
[13] | Liu C, Li Q, Lu Z, Wu H. A review of the diagrid structural system for tall buildings. The Structural Design of Tall and Special Buildings. 2018; 27 (4): e1445. |
[14] | Samat R. A, Khairudin M. F, Din M. H, Ali G. G, Fadzil A. B, Bakar S. A. 2019; Comparative Structural Performance of Diagrid and Bracing System in Mitigation of Lateral Displacement, in IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science 220. |
[15] | Milana G, Olmati P, Gkoumas K, Bontempi F. Ultimate Capacity of Diagrid Systems for Tall Buildings in Nominal Configuration and Damaged State. Periodica Polytechnica Civil Engineering. 2015; 59 (3): 381-391. |
[16] | Asadi E, Li Y, Heo A. Y. Seismic Performance Assessment and Loss Estimation of Steel Diagrid Structures. Journal of Structural Engineering. 2018; 144 (10) p. 04018179. |
[17] | Asadi E, Salman M, Li Y. Multi-criteria decision-making for seismic resilience and sustainability assessment of diagrid buildings. Engineering Structures. 2019; 191(3): 229-246. |
[18] | Sukrawa M. 2019; Comparative analysis and design of tower using diagrid, conventional moment frame and braced frame system of steel structures, in MATEC Web of Conferences. |
[19] | Venkatesh C, Durga C. S. S, Reddy K. H. K, Sathish P, Naresh M. Analysis of Diagrid Structural System using Push over Analysis. International Journal of Innovative Technology and Exploring Engineering (IJITEE). 2019; 8 (8): 845-847. |
[20] | Kim H, Kang J. MOGA Based Structural Design Method for Diagrid Structural Control System Subjected to Wind and Earthquake Loads. International Journal of Steel Structures. 2018; 18 (5): 1598–1606. |
[21] | Moon K. S, Diagrid Structures for Complex-Shaped Tall Buildings. Procedia Engineering. 2011; 14: 1343-1350. |
[22] | Kwok K. C. S, Burton M. D, Abdelrazaq A. K. Wind-Induced Motion of Tall Buildings Designing for Habitability. Reston, Virginia: American Society of Civil Engineers, 2015. |
[23] | Fu-Kuei Chang F, Human response to Motion in Tall Buildings. Journal of The Structural. 1973; 99 (6):1-14. |
[24] | Kim S. Seismic performance evaluation of high-rise steel buildings dependent on wind exposures. Advances in Mechanical Engineering. 2019; 11 (3): 1-12. |
[25] | Viana M, Oliveira K. Foundations of Ergodic Theory, Cambridge Studies in Advanced: Cambridge University Press, 2016. |
[26] | ASCE 7-16, Minimum Design Loads and Associated Criteria for Buildings and Other Structures, American Society of Civil Engineers, 2016; California. |
[27] | International Organization for Standardization (ISO), Bases for design of structures: Serviceability of buildings and walkways against vibrations, ISO10137, 2007. |
[28] | National Research Council of Canada, National Building Code of Canada, Part 4: Structural Design, Chapter 4: Commentaries on Part 4 of the National Building Code. 1995. |
[29] | Australia and New Zealand Wind Standard: AS/NZS 170.2:2002 and AS/NZS 1170.2:2011. |
[30] | Architectural Institute of Japan, Guidelines for the evaluation of habitability to building vibration, AIJ-GEH-2004. |
[31] | Kim J, Lee Y. Seismic Performance Evaluation of Diagrid System Buildings. The Structural Design of Tall and Special Buildings. 2012; 21 (10): 736-749. |
[32] | Simiu H. Wind effects on structures, John Wiley & Sons, Inc, 1996; Third edition. |
[33] | Simiu E. Wind spectra and dynamic alongwind response. J. Struct. Div., ASCE, 1974; 100 (9): 1897-1910. |
[34] | Kaimal J. C, Wyngaard J. C, Izumi Y, Cote, O. R. Spectral characteristics of surface-layer turbulence. Journal of Royal Meteorological Society. 1972; 98(2): 563-589. |
[35] | Davenport A. G. The dependence of wind load upon meteorological parameters, in Proc. International Research Seminar on Wind Effects on Building and Structures, University of Toronto Press, Toronto, 1967; 16(6): 19-82. |
[36] | Wittig L. E, Sinha A. K. Simulation of multicorrelated random processes using the FFT algorithm. The Journal of the Acoustical Society of America. 1975; 58 (3): 630–633. |
[37] | Di Paola M. Digital simulation of wind field velocity. Journal of Wind Engineering and Industrial Aerodynamics. 1998; 74(5): 91–109. |
[38] | Di Paola M, Gullo I. Digital generation of multivariate wind field processes. Probabilistic Engineering Mechanics. 2001; 16(4): 1-10. |
[39] | Ding Q, Zhu L, Xiang H. Simulation of stationary Gaussian stochastic wind velocity field. Wind and Structure. 2006; 9 (3): 231-243. |
[40] | Deodatis G. Simulation of ergodic multivariate stochastic processes. Journal of Engineering Mechanics. 1996; 122 (8): 778-787. |
[41] | Walkden C. Ergodic Theory Lecture 1-Examples of Dynamical Systems, The University of Manchester: School of Mathematics, 2013. |
[1] Moon
[2] Samat
[3] Venkatesh et al.
[4] Liu
[5] Kim
[6] Cholesky
[7] http://windsim.ce.nd.edu
Related articles
-
Investigating of linear and nonlinear performance of the simpson strong-tie connection
Print Date : 2023-12-05 -
-
An overview of the economic damages of urban constructions in the fault zones
Print Date : 2023-07-04 -
The rights to this website are owned by the Raimag Press Management System.
Copyright © 2021-2025