Measuring the effect of entrepreneurship education through mediating variables of knowledge absorption capacity and entrepreneurship capacity on the entrepreneurial intention of the employees of the system partners

Subject Areas : Management

Amir Abbas Farahmand ¹ (Department of Technology Management, Central of Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran)
Sara Binaeizadeh ² (Master Student, Department of Business Management, Central of Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.)

Received: 2023-11-19 Accepted : 2024-02-01 Published : 2024-08-22

Keywords: entrepreneurial training, knowledge absorption capacity, entrepreneurial capacity, entrepreneurial intention of employees,

Abstract :

The present research examines the effect of entrepreneurship education on the entrepreneurial intention of employees of Hamkaran System Company through mediating variables of knowledge absorption capacity and entrepreneurship capacity. The current research is "applied" in terms of purpose and "descriptive-correlation" in terms of data collection method. The statistical population included the employees of System Associates, 218 of whom were selected through Cochran's formula and random sampling. The data was collected through a 23-question questionnaire, which was used to collect data after verifying its validity and reliability. To evaluate entrepreneurship education and entrepreneurial intention, knowledge absorption capacity and entrepreneurial capacity, a questionnaire (Du Nguyen, Qiu and Nguyen, 2023) and Commiesen and Force (2010) were used, and Smart PlS software was used for data analysis The findings of this research show that entrepreneurship education has an effect on entrepreneurial capacity, knowledge absorption capacity and entrepreneurial intention, and entrepreneurial capacity and knowledge absorption capacity have an effect on entrepreneurial intention. Also, entrepreneurship education has an effect on entrepreneurial intention through entrepreneurial capacity and knowledge absorption capacity.

References:

_|1) ابوالقاسمی، پریسا؛ تقی زاده، هوشنگ. (1399). بررسی تأثیر عوامل تحولی بیرونی بر¬قصد کارآفرینی افراد، دومین کنفرانس بین‌المللی نوآوری در مدیریت کسب‌وکار و اقتصاد، تهران.
2) آزاد ارمکی، امیر؛ داودی، عارفه؛ علیزاده مجد، امیررضا. (1400). تأثیر آموزش کارآفرینی بر هوشیاری کارآفرینانه با نقش میانجی اثربخشی آموزش و آگاهی اقتصادی، فصلنامه پژوهش‌های علوم مدیریت، 4(8)، صفحات 21-40.
3) اسلامی، قاسم؛ حسن‌زاده، روح اله؛ شهرآبادی، ملیکا. (1399). بررسی تأثیر ظرفیت جذب دانش بر عملکرد شرکت از طریق نقش میانجی جهت‌گیری فناوری، نخستین همایش ملی رویکردهای نوین مدیریت در مطالعات میان‌رشته‌ای، 10(5)، صفحات 1-20.
4) حسینی نیا، غلامحسین؛ عطایی، پوریا؛ یعقوبی فرانی، احمد. (1397). ارزیابی مهارت‌ها و ویژگی‌های کارآفرینانۀ دانشجویان و تأثیر آن بر قصد کارآفرینی، فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 29(1)، صفحات 25-44.
5) خلیلی خضرآبادی، مهدیه؛ حسنی، محمد. (1401). تأثیر آموزش کارآفرینی و هویت اجتماعی کارآفرینانه بر قصد کارآفرینانه دانشجویان؛ نقش میانجی خودکارآمدی کارآفرینی، گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 11(1)، صفحات1-18.
6) درینی، محمد؛ آقاجانی افروزی، علی‌اکبر؛ طهماسبی روشن، ندا. (1401). بررسی نقش آموزش کارآفرینی و قصد کارآفرینی دانشجویان با نقش میانجی خودباوری، نگرش و ذهنیت (موردمطالعه دانشجویان استان مازندران).
7) مرادی، محمود؛ ولی پور، محمدعلی؛ یاکیده، کیخسرو؛ صفردوست، عاطیه؛ عبداللهیان، فرزانه. (1392). بررسی نقش ظرفیت جذب دانش بر عملکرد نوآورانه سازمان، چشم اندازه مدیریت بازرگانی، 18(2)، صفحات 72-103.
8) مصافی، فرزاد؛ یرزائی محرمانی¬، سهیل؛ فخري‌نژاد، رستم ؛ کارگر، مهناز . (1401). بررسی تأثیر ساختار سازمانی بر ظرفیت جذب دانش با میانجیگری انرژی سازمانی، مجله بین‌المللی پژوهش ملل، 11(7)، صفحات 141-157.
9) نداف، مهدی؛ محمدی، سارا¬؛ موسوی، سید¬جعفر. (1401). مدل¬سازی تأثیر اکوسیستم کارآفرینی بر قصد کارآفرینی: نقش میانجی خودکارآمدی، اشتیاق و هوشیاری کارآفرینی، فصلنامه علوم مدیریت ایران، 17(5)، صفحات 53-82.
10) Aboobaker, N, KA, Z. (2023). Fostering entrepreneurial mindsets: the impact of learning motivation, personal innovativeness, technological self-efficacy, and human capital on entrepreneurial intention. Journal of International Education in Business.
11) Aljanabi, A. R. A.(2018). The mediating role of absorptive capacity on the relationship between entrepreneurial orientation and technological innovation capabilities. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 1(3). 818-841.
12) Anwar,¬I, Saleem, I. (2019). Exploring entrepreneurial characteristics among university students: an evidence from India. Asia Pacific Journal of Innovation and Entrepreneurship, 13(3), 282-295.
13) Barbosa, S. D,Kickul, J, Smith, B. R. (2008). The road less intended: Integrating entrepreneurial cognition and risk in entrepreneurship education. Journal of Enterprising Culture, 16(04), 411-439.
14) Botha, M. (2006). Measuring the effectiveness of the women entrepreneurship programme, as a training intervention, on potential, start-up and established women entrepreneurs in South Africa (Doctoral dissertation, University of Pretoria).
15) Chuang, M. Y., Chen, C. J, Lin, M. J. J. (2017). The impact of social capital on competitive advantage: The mediating effects of collective learning and absorptive capacity. Management Decision, vol. 54, no. 6, pp. 1443-1463.
16) Do¬Nguyen,¬Q,¬Nguyen,¬H.¬T. (2023). Entrepreneurship education and entrepreneurial intention: The mediating role of entrepreneurial capacity. The International Journal of Management Education, 21(1), 100730.
17) Ginanjar, A. (2016). Entrepreneurship education and entrepreneurial intention on entrepreneurship behavior: a case study. In 2016 Global Conference on Business, Management and Entrepreneurship (pp. 683-686). Atlantis Press.
18) Hanandeh,¬R., Del Vecchio,¬P, Passiante, G. (2017). Performance entrepreneurship success: the roles of ITS competencies on the corporate entrepreneurship orientation.Agricultural Journal, 1(7), 15-22.
19) Honig, B. (2004). Entrepreneurship education: Toward a model of contingency-based business planning. Academy of management learning & education, 3(3), 258-273.
20) Jantunen,¬A. (2005). Knowledge-Processing Capabilities and Innovative Performance: An Empirical Study. European Journal of Innovation Management, 8(3), 336-349.
21) Jena, R. K. (2020). Measuring the impact of business management Student's attitude towards entrepreneurship education on entrepreneurial intention: A case study. Computers in Human Behavior, 107, 106275.
22) Jiang,¬H., Xiong, W, Cao,¬Y. (2017). Research on the mechanism of entrepreneurial education quality, entrepreneurial self-efficacy and entrepreneurial intention in social sciences, engineering and science education. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 13(7), 3709-3721.
23) Kostopoulos, K., Papalexandris,¬A., Papachroni, M, Ioannou, G. (2011)..Absorptive capacity, innovation, andfinancial performance. Journal of Business Research, 64(28): 1335- 1343.
24) Lv, Y., Chen, Y., Sha, Y., Wang, J.,¬ An, L., Chen, T, Huang, L. (2021). How entrepreneurship education at universities influences entrepreneurial intention: Mediating effect based on entrepreneurial competence. Frontiers in Psychology, 12, 655868.
25) Morris, M., Webb, J., Fu, J, Singhal, S. (2013). A competency-based perspective on entrepreneurship education: Conceptual and empirical insights. Journal of Small Business Management, 51(3), 352–369.
26) Neck H. M., Greene P. G. (2011). Entrepreneurship education: known worlds and new frontiers. J. Small Bus. Manage. 49, 55–70. 10.
27) Ratten, V, Usmanij, P. (2021). Entrepreneurship education: Time for a change in research direction?. The International Journal of Management Education, 19(1), 100367.
28) Sahputri, ¬R.¬A. M.,¬Mawardi, M.¬K, Yumarni,¬T. (2023). Entrepreneurship education, family entrepreneurial orientation and entrepreneurial intention among students in Indonesia.Journal of International Education in Business.
29) Sakhdari, K., Burgers, H, Davidsson, P. (2017). Capable but not able: the effect of institutional context and search breadth on the absorptive capacity-corporate entrepreneurship relationship. In Australian Centre for Entrepreneurship research exchange conference proceedings,pp. 954-974.
30) Shi, Y., Yuan, T., Bell, R, Wang, J. (2020). Investigating the Relationship between Creativity and Entrepreneurial Intention: The Moderating Role of Creativity in the Theory of Planned Behavior. Frontiers in Psychology, 11, 1–12.
31) Türk, S., Zapkau, F, Schwens, C. (2020). Prior entrepreneurial exposure and the emergence of entrepreneurial passion: The moderating role of learning orientation. Journal of Small Business Management, 85(2), 225–258.
32) Zhao, J, Zhao, X. (2021). A study on guidance and incentive measures for undergraduate entrepreneurship. Open Access Library Journal, 8(5), 1-9.
33) Zlatkovi´c, M. (2018). An Econometric Analysis of the Effects of Human Resources and other Factors on Firm Creation. Economic Themes, 56(4), 453–473.
|_

Full-Text:



عنوان:

سنجش ﺗﺎﺛﯿﺮ آﻣﻮزﺵ ﮐﺎﺭآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺍز ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﻣﯿﺎﻧﺠﯽ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺟﺬب دﺍﻧﺶ ﻭ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﮐﺎﺭآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺑﺮ ﻗﺼﺪ ﮐﺎﺭآﻓﺮﯾﻨﯽ کارکنان ﻫﻤﮑﺎﺭﺍﻥ ﺳﯿﺴﺘﻢ

 

 

 

چکیده

ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ آﻣﻮزﺵ ﮐﺎﺭآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺑﺮ ﻗﺼﺪ ﮐﺎﺭآﻓﺮﯾﻨﯽ کارکنان شرکت ﻫﻤﮑﺎﺭﺍﻥ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺍز ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﻣﯿﺎﻧﺠﯽ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺟﺬب دﺍﻧﺶ ﻭ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﮐﺎﺭآﻓﺮﯾﻨﯽ می­پردازد. تحقيق حاضر، از نظر هدف، "کاربردي" و از لحاظ روش گردآوري داده­ها از نوع "توصیفی- همبستگی" است. جامعه آماری شامل کارکنان شرکت همکاران سیستم بوده است که تعداد 218 نفر از طریق فرمول کوکران و به شیوه نمونه­گیری تصادفی انتخاب شده­اند. داده ها از طریق پرسش نامه 23 سوالی جمع آوری شده است که پس از تأييد روايی و پايايی جهت جمع‌آوری داده‌ها مورد استفاده قرار گرفت. برای ارزیابی آموزش کارآفرینی و قصد کارآفرینی، ظرفیت جذب دانش و ظرفیت کارآفرینی از پرسشنامه (دو نگوین، کیو و نگوین،2023) و کمیوسن و فورس (2010) استفاده شده است و برای تجزیه تحلیل داده­ها نیز از نرم افزار  Smart PlS استفاده گردیده است. یافته­های این تحقیق نشان می­دهد که آموزش کارآفرینی بر ظرفیت کارآفرینی، ظرفیت جذب دانش و قصد کارآفرینی تاثیر دارد و نیز ظرفیت کارآفرینی و ظرفیت جذب دانش بر قصد کارآفرینی تاثیر دارد. همچنین آموزش کارآفرینی از طریق ظرفیت کارآفرینی و ظرفیت جذب دانش بر قصد کارآفرینی تاثیر دارد.

 

واژگان کلیدی: آﻣﻮزﺵ ﮐﺎﺭآﻓﺮﯾﻨﯽ، ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺟﺬب دﺍﻧﺶ، ﻇﺮﻓﯿﺖ ﮐﺎﺭآﻓﺮﯾﻨﯽ، ﻗﺼﺪ ﮐﺎﺭآﻓﺮﯾﻨﯽ کارکنان

 

 

 

 

 

 

 

1-مقدمه

تغییر و تحولات دنیاي پر شتاب کنونی در عرصه­هاي علمی و فنی و چالش­هاي پی در پی نظام اقتصادي-اجتماعی، کاهش ذخایر زیرزمینی و افزایش فقر و بیکاري موجبات توجه بیشتر سیاست­گذاران و اندیشمندان را به مفهوم کارآفرینی فراهم ساخته است تا آنجا که آنها آخرین الگوي توسعه را توسعه مبتنی بر کارآفرینی قلمداد کرده­اند (ظهیری، 2007).

در طول دهه‌های گذشته، کارآفرینی به ‌عنوان یک نیروی محرکه اصلی در توسعه اقتصادی و اجتماعی در بسیاری از کشورهای جهان ظاهر شده­است و توجه محققان، اقتصاددانان و سیاست‌گذاران عمومی را به خود جلب کرده­است. مقاصد کارآفرینانه رابط میان کارآفرین به عنوان یک فرد و زمینه‌ای که کسب‌وکار در آن شکل می‌گیرد، محسوب می‌گردند. قصد کارآفرینانه یک عنصر کلیدی برای درک و فهم فرایند کارآفرینی سازمانی و خلق کسب‌وکار کوچک مورد توجه قرار گرفته است (ابوالقاسمی و تقی زاده، 1399).

محققان آموزش کارآفرینی را به عنوان یک فرآیند آموزشی با هدف ایجاد و القای مهارت­ها و دانش کارآفرینی مورد نیاز کارآفرین تعریف کردند. به عبارت دیگر، این فرآیندی است که هدف آن تغییر وضعیت فعلی جوانان از طریق توانمند ساختن آنها برای ایجاد محصولات و خدمات نوآورانه است که ارزش اقتصادی را افزایش می­دهد. بنابراین، فرآیند آموزش کارآفرینی یکی از مهمترین ابزارها برای توسعه و تغییر رفتار دانش­آموزان نسبت به کار است(هاناده و همکاران¹، 2021).

با توجه به این موضوع، آموزش کارآفرینی به­طور فزاینده‌ای مورد بررسی قرار گرفته­است، زیرا انتظار می‌رود آموزش کارآفرینی مناسب و عملی باعث تقویت نیّات و رفتار کارآفرینانه در بین جوانان شود. با این وجود، نتایج به‌ دست‌آمده در جهت‌های متفاوت هستند. درحالی­که اکثر مطالعات تجربی نشان می‌دهند که آموزش کارآفرینی بر قصد و اهداف کارآفرینی تأثیر می‌گذارد، هنوز هم برخی از نویسندگان وجود دارند که خلاف آن را ادعا می‌کنند. ادعاهای اخیر با توجه به ماهیت رابطه بین این دو عامل نیز مطرح شده­است. به دنبال این، این رابطه غیرمستقیم است و نه مستقیم (تورک و همکاران²، 2020).

ظرفیت جذب دانش به مجموعه­ای از فرایندها و روندهای سازمانی اشاره دارد که طی آن سازمان به کسب، شبیه سازی، انتقال و استخراج دانش می­پردازد، تا قابلیت­های پویایی در خود ایجاد کند. این قابلیت­ها، توانایی سازمان را برای دستیابی و حفظ مزیت رقابتی افزایش می­دهند (مرادی، 1392).

مفهوم ظرفیت جذب دانش به دیدگاه کلانی برمی­گردد که توانایی اقتصاد را برای بهره­گیری و جذب اطلاعات و منابع خارجی مدنظر قرار می­دهد. کوهن و لوینتال در سال 1990 این مفهوم کلان اقتصادی را به حوزه نظریه­های سازمانی وارد کردند و ظرفیت جذب را به­عنوان توانایی یک سازمان برای تشخیص ارزش اطلاعات جدید از منابع بیرونی، شبیه­سازی و به­کارگیری آن برای اهداف تجاری در نظر گرفتند. ظرفیت جذب به خودی خود هدف نیست، اما می تواند برون دادهای سازمانی مهمی چون عملکرد نوآورانه را خلق کند (کاستوپولوس و همکاران، 2011). ظرفیت جذب دانش با قابلیت پویا رابطه تنگاتنگی دارد. از نقطه نظر قابلیت پویا، سازمان­ها به عنوان نهادهای دانش در قالب فرایندهای دانش به فعالیت می­پردازند (جانتونن³، 2005). این حقیقت وجود دارد که دانش در وهله اول به افراد مربوط است و در گام بعد به کل سازمان برمی­گردد؛ بنابراین نیازمند رویکردی هستیم که ظرفیت جذب دانش را نه فقط در سطح سازمان بلکه در سطح افراد آن سازمان نیز بررسی کند.

در سال‌های اخیر، با درک تأثیر قابل توجه کارآفرینی بر وضعیت اقتصادی ویتنام، دولت توجه بیشتری به موضوع تقویت کارآفرینی داشته است، که در آن تعبیه آموزش کارآفرینی در برنامه درسی آموزش و یادگیری شرکت­ها بیشترین تأکید را دارد. برای اینکه این جنبش در مسیر درست توسعه یابد، نیاز به تحقیقات بیشتر در مورد این موضوع به طور فزاینده ای مرتبط می شود. بنابراین، این مطالعه به منظور پر کردن این شکاف پژوهشی انجام شده است. با بررسی رابطه بین آموزش کارآفرینی و قصد کارآفرینی کارکنان همکاران سیستم و تعیین اینکه آیا این رابطه با واسطه ظرفیت کارآفرینی کارکنان همکاران سیستم و ظرفیت جذب دانش است یا خیر، مطالعه حاضر قرار است شواهد تجربی را در مورد همبستگی بین این عوامل ارائه دهد. در راستای مطالب مطرح شده محقق در این پروژه به دنبال بررسی تاثیر آموزش کارآفرینی بر قصد کارآفرینی با توجه به نقش میانجی ظرفیت کارآفرینی و ظرفیت جذب دانش می باشد.

 

2-مروری بر مبانی نظری و پیشینة تحقیق

قصد کارآفرینی:

همان طور که توسط برد⁴ (1988) بیان شده است،" قصد، ذهنیت و حالتی است که توجه شخص (و در نتیجه تجربه و عمل) را به سمت یک هدف یا یک مسیر خاص برای  دستیابی به چیزی (وسیله) هدایت می­کند". قصد کارآفرینی را می توان به عنوان پشتكار، آمادگی و تمایل به انجام تلاش­ها و اقدامات لازم برای مشارکت در کارآفرینی توصیف کرد.

گروهی دیگر از نویسندگان مطرح می کنند که اکوسیستم کارآفرینی نقش مهمی در تأثیرگذاری بر قصد کارآفرینی دارد.­ مطالعات متعددی نشان می­دهد که چگونه عوامل اکوسیستم کارآفرینی می­توانند قصد کارآفرینی را تحریک کنند (نداف و همکاران،1401).

قصد کارآفرینی در پيوهش های پیشین عمدتاً با استفاده از تئوری رفتار برنامه ریزی شده (TPB) و مدل رویداد کارآفرینانه بررسی شده است. چندین مطالعه تجربی تلاش کرده اند قصد کارآفرینی را با استفاده از این مدل­ها یا به عنوان تنها مبنای نظری یا در ارتباط با سایر نظریه­ها پیش­بینی کنند. فرآیند آموزشی و تجربه می­تواند نقش مهمی در تسهیل قصد کارآفرینی در بین دانش آموزان با بهبود درک آنها از امکان سنجی راه اندازی یک کسب و کار ایفا کند. تئوری رفتار برنامه ریزی شده به طور گسترده در ادبیات برای توضیح قصد کارآفرینی در زمینه­های فرهنگی مختلف، از جمله هند استفاده شده است. با توجه به ماهیت چند رشته ای و پیچیده کارآفرینی، در مطالعاتی که کارآفرینی را بررسی می کنند، رویکرد چند نظریه ای به قصد کارآفرینی مورد نیاز است(عبدالباکر و همکاران⁵، 2023).

آموزش کارآفرینی:

آموزش کارآفرینی در دهه 1980 و 1990 ظهور کرد. گینانجار (2016) آموزش کارآفرینی را به عنوان یک دوره آموزش کارآفرینی تعریف کرده است که توسط دانشگاه­ها ارائه می‌شود و نظریه و عمل کارآفرینی را آموزش می دهد. (هونیگ⁶، (2004) روش­های آموزشی را بررسی کرد، شبیه سازی و نظریه تجربی مبتنی بر شرایط را مقایسه کرد و پیشنهاد داد که آموزش کارآفرینی باید به جای معرفی روش­های آموزش استاندارد و معمول یک سیستم با ویژگی­های خودش را شکل دهد.

بر اساس نظر راتن و عثمانیج⁷(2021)،آموزش کارآفرینی یک یادگیری تجربی است که باید با اهداف یادگیری کلیدی در برنامه درسی تعبیه شود تا مشارکت دانشجویان افزایش یابد و به یک رویکرد یادگیری ترکیبی مانند مطالعات موردی و رقابت‌های برنامه کسب و کار نیاز است(­نیک و گرین⁸،2011) معتقدند که کارآفرینی یک روش تفکر و رفتار است و دوره‌های کارآفرینی، متفاوت از دوره‌های نظری دیگر، باید در محتوای دوره عملیاتی شوند، مانند برگزاری رقابت‌ها، شبیه‌سازی کارآفرینی و تمرین تأملی. بر این اساس، آموزش کارآفرینی در دانشگاه‌ها به سه بعد تقسیم می‌شود: آموزش کارآفرینی، رقابت برنامه کسب و کار و پشتیبانی از تمرین کارآفرینی.

انور و سلیم (2019) آموزش کارآفرینی را فرایندی می­داند که به دانشجویان کارآفرینی را آموزش می‌دهد و شامل شناسایی فرصت‌های تجاری قابل اجرا و تبدیل آن‌ها به موفقیت‌آمیز تجارت‌های تجاری است.

تدریس کارآفرینی، اولین و مهمترین جنبه آموزش کارآفرینی است. زمانی که دانشجویان کمترین دانشی درباره کارآفرینی دارند، دوره های کارآفرینی تأثیر قابل توجهی بر قصد کارآفرینی آنها دارد. در دومین مرحله، کارآفرینی یک فعالیت اجتماعی پیچیده است که نیاز به توانایی عملی بالاتری دارد. اثربخشی و ارزش یادگیری تجربی در آموزش کارآفرینی در عمل بیش از حد بحث برانگیز است (لو و همکاران،2021). سومین مورد، حمایت از عملیات کارآفرینی، یک انگیزه بسیار مهم است (ژائو و ژائو،2021).

ظرفیت جذب دانش:

ظرفیت جذب، توانایی یا مهارتی است که یک نهاد را قادر می­سازد تا پتانسیل دانش را شناسایی و ارزیابی کند و آن را درون سازمان به منظور انعکاس آن در اهداف تجاری خود، جذب کند. به عبارت دیگر، ظرفیت جذب اشاره به توانایی یا قدرتی دارد که توسط آن شرکت­ها به دنبال کسب، جذب، تبدیل و بهره برداری از دانش برای تولید ظرفیت سازمانی پویای خود هستند. این شامل مجموعه­ای از روال­های سازمانی و تحولات است که از طریق آن شرکت ها به توانایی­های پویا در کسب، ادغام، تبدیل و استفاده از دانش دست می یابند. با افزایش ظرفیت جذب، شرکت­ها قادر به شناخت و ارزیابی پتانسیل دانش و تسریع آن در سازمان خود می­باشند. بر اساس ادبیات قبلی، این مطالعه ظرفیت جذب را به عنوان توانایی کسب، جذب، تبدیل و بهره برداری از دانش برای تولید توانایی سازمانی تعریف می کند(چانگ و همکاران⁹، 2017).

ظرفیت جذب به دو مقوله اساسی ظرفیت جذب بالقوه و ظرفیت جذب واقعی تقسیم می­شود. ظرفیت جذب بالقوه عبارت است از توانایی سازمان برای کسب و به اشتراک­گذاری دانش جدید در سازمان. ظرفیت جذب واقعی تونایی سازمان برای تبدیل دانش و به کارگیری آن در فرایند های سازمانی تعریف می­شود (حجازی و نظرپوری،1397).

گراندینتی¹⁰ظرفیت جذب دانش یک شرکت را نوعی توانایی در شناسایی داده­ها و اطلاعات نو خارجی و استفاده آن در سازمان برای تحقق اهداف سازمانی و کسب سود می داند و نیز موروری و اکسلی¹¹ (2007) جذب را به عنوان مجموعه مهارت­ها برای انتقال دانش جدید و قرار دادن در کنار دانش قبلی می­دانند. و تعریفی دیگر از کیم مطرح شده است که ظرفیت جذب دانش را، نوعی توانایی یادگیری و حل مسائل سازمانی می­داند، و در این تعریف باید ذکر کرد که با مدیریت دانش فعلی و دانش جدید در سازمان و ایجاد فرایندهای خلاقانه و نگهدارنده دانش، یادگیر را در کارمندان نهادینه ساخته و سازمان را به سازمان یادگیرنده نزدیک می کند، و نیز ظرفیت جذب دانش را شامل مراحل شناسایی، کسب، ترکیب و کاربرد سودآورانه از دانش جدید بیرونی سازمان می داند.

هرچند که ابعاد مختلفی از ظرفیت جذب دانش در سازمان ارائه شده است، اما در پژوهشی زهرا و جورج، ابعاد 4 گانه‌ی اکتساب، جذب، انتقال، بهره برداری برای ظرفیت جذب می داند که بر طبق بررسی های انجام شده و به نحوه عملیاتی این نوع تقسیم بندی از اعتبار بیشتری برخوردار است.

3-چارچوب مفهومی پژوهش

·       تأثیر آموزش کارآفرینی بر قصد کارآفرینی

ویژگی‌های شخصیتی، توانایی‌ها و مهارت‌های مورد نیاز برای تبدیل شدن به کارآفرین از طریق آموزش قابل یادگیری هستند (دروکر، 2016). لاو و همکاران¹²، (2021) تأکید داشتند، آموزش کارآفرینی تأثیر قابل توجهی بر قصد کارآفرینی دارد. با ایجاد ذهنیت کارآفرینی در بین دانشجویان از طریق آموزش صحیح کارآفرینی، نیاز اساسی جامعه امروز است و میتواند به عنوان یک عادت ذهنی در نظر گرفته شود که نیاز به یادگیری شکل گیری دارد. نگرش به کارآفرینی به طور مستقیم با تجربه کارآفرینی فرد مرتبط است و یادگیری خودآموزی و آموزش خارجی در کارآفرینی می‌تواند شناوری فرد درباره فرایند کارآفرینی را تقویت کرده و نگرش فعالانه‌ای به آن بخشد(لیو و همکاران،2019). مک مولان و همکاران (2002) متوجه شدند که آموزش کارآفرینی می­تواند ایده­ها و رفتارهای لازم برای کارآفرینی را تحریک کند. بوتا¹³ (2006) پیشنهاد داد که هدف آموزش کارآفرینی باید تقویت قصد کارآفرینی افراد باشد. با تحقیقات تجربی، کاتز (2007) نشان داد که آموزش و آموزش کارآفرینی می تواند قصد کارآفرینی فرد را تقویت کند. از طریق یک رویکرد تحقیقاتی مشابه، باربوسا و همکاران¹⁴ (2008) متوجه شدند که آموزش کارآفرینی می تواند قصد کارآفرینی و رفتار کارآفرینان را تقویت کرده و عملکرد کارآفرینی آنها را بهبود بخشد. پارا و کومار (2020) استدلال می­کنند که آموزش کارآفرینی می تواند بر قصد کارآفرینی دانش آموزان از طریق افزایش هنجارهای ذهنی، نگرش نسبت به خوداشتغالی و کنترل رفتاری ادراک شده تأثیر بگذارد.

به گفته ماهندرا و همکاران (2017)، آموزش دانش آموزان در مورد کارآفرینی می­تواند علاقه و تمایل آنها را برای کشف امکانات کارآفرینی افزایش دهد باین و همکاران، (2021) مشخص کردند که خودکارآمدی کارآفرینی تأثیر واسطه ای بر آموزش کارآفرینی و قصد کارآفرینی دارد.

·       تاثیر آموزش کارآفرینی بر ظرفیت کارآفرینی

بیشتر مطالعات نشان می دهد که آموزش کارآفرینی بر ظرفیت کارآفرینی تأثیر می گذارد. به عنوان مثال، دیاز کازرو و همکاران (2012)، ادعا کردند که آموزش کارآفرینی از طریق هنجارها و ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی بر ظرفیت کارآفرینی تأثیر می‌گذارد. این ایده توسط زلاتکوویچ (2018) نیز پشتیبانی شده است. او تصریح می‌کند که وقتی هنجارهای فرهنگی و اجتماعی به گونه‌ای اصلاح می‌شوند که به بهترین نحو با کارآفرینی همسو می‌شوند، به نوبه خود بر انگیزه و مهارت‌های افراد تأثیر می‌گذارند و در نهایت به تصمیم آن‌ها برای انجام یک کسب‌وکار منجر می‌شوند. به طور مشابه، موریس و همکاران (2013) ادعا کردند که آموزش کارآفرینی می­تواند به عنوان یک ابزار کارآمد برای تقویت قابلیت­های اصلی کارآفرینی مانند خوش بینی، اشتیاق، رفتار چریکی و اهرم منابع در یک فرد مورد استفاده قرار گیرد.

·       تاثیر آموزش کارآفرینی بر ظرفیت جذب

تحقیقات تجربی اخیر با ترکیب ساختاري نظریه­هاي یادگیري، شناخت مدیریتی و دیدگاه دانش محور بر قابلیتهاي محکم و پویا، سوابق پیشین ظرفیت جذب را آشکار می­کنند. بنابراین مطالعات گسترده وسعت عوامل موثر را نشان داده که در سطوح مختلفی از تجزیه و تحلیل از جمله مدیریتی، بین سازمانی، درون سازمانی یا زیست محیطی یافت می­شوند. طراحی سازمانی در سطح درون سازمانی بعنوان یک عامل کلیدي شناخته شده است که تأثیر مهمی بر ظرفیت جذب دارد متأسفانه علیرغم ارزش تئوریکی که در طراحی سازمانی در رابطه با حمایت از ظرفیت جذب ایجاد میشود؛ شواهد تجربی محدود است و توافقی در مورد ماهیت رابطه بین ویژگیهاي ساختاري و قابلیتهاي سازمانی وجود ندارد. علاوه بر این، تحقیقات تجربی کاملی هنوز در مورد سازوکارهاي اساسی ایجاد کننده این رابطه با دید مکتب سازمانی مثبتگرا وجود ندارد(مصافی و همکاران،1401).

 

·       تاثیر ظرفیت کارآفرینی بر قصد کارآفرینی

در ادبیات، ظرفیت کارآفرینی به طور سیستماتیک ثابت شده است که یک عامل تعیین‌کننده جدایی ناپذیر قصد کارآفرینی یک فرد در طول زمان است. اکثر محققانی که این موضوع را بررسی می‌کنند، تأثیر ظرفیت کارآفرینی بر قصد کارآفرینی افراد را تأیید کردند. به عنوان مثال، بارون (2006) ادعا کرد که ظرفیت کارآفرینی تأثیر مثبتی بر قصد کارآفرینی دارد

از سوی دیگر، شی و همکاران (2020)، بر ویژگی دیگری از ظرفیت کارآفرینی، یعنی توانایی نوآوری تأکید کردند. آنها اشاره کردند که تنها زمانی که یک کارآفرین توانایی نوآوری را داشته باشد، می‌تواند دارایی‌های غالب را ادغام کند و طرح‌های جدیدی برای ایجاد سرمایه‌گذاری‌های اختراعی ارائه کند.

سال 1388 جوانمرد و سخایی در رابطه با مهارت های فردی، یادگیری سازمانی و نوآوری-پژوهشی را به انجام رساندند. بر اساس پژوهش آن ها عملکرد سازمان و افراد وابسته به عواملی چون مهارت های فردی، یادگیری و نوآوری سازمانی است و این عوامل با هم رابطه مثبت و معنی داری دارند.

·       تاثیر ظرفیت جذب دانش بر قصد کارآفرینی

رمضانیان و همکاران در سال 1390 به بررسی به بررسی رابطه میان تسهیم دانش، توانایی جذب و قابلیت نوآوری سازمان پرداختند. رویکرد آن­ها به مفهوم توانایی جذب، توجه به هر دو بعد ظرفیت جذب سازمانی و فردی با مبنا قرار دادن توانایی جذب فردی است، که با توجه به پژوهش صورت گرفته از رابطه مثبت بین ظرفیت جذب و قابلیت نوآوری سازمانی حمایت شد. پژوهش­ها در زمینه ظرفیت جذب و عملکرد نوآورانه کمتر به صورت پژوهش تجربی منسجم دیده می­شود. از طرفی ظرفیت جذب یک فرایند وابسته به مسیر است. ظرفیت جذب انباشته در یک دوره به جذب و انباشته شدن آن در دوره بعد کمک می کند. یعنی هر مرحله به تقویت جذب در مرحله بعد می­انجامد. بنابراین از یک جنبه دیگر نشان می­دهد که ظرفیت جذب در طی زمان شکل می­گیرد و مراحلی را طی می­کند. این مفهوم نشان می­دهد که یادگیری و ظرفیت جذب از سطح فردی آغاز می­شود و طی زمان به سطح سازمانی می­رسد. واحدهای بررسی یادگیری در سازمان ها به سه بخش یادگیری فردی، گروهی و سازمانی تقسیم می­شوند. الگوهای ذهنی زیادی انتقال یادگیری از افراد به گروه و از آن به سازمان را مطرح می­کنند. انتقال یادگیری از افراد به سازمان، سامانه اعتقادی جدیدی را برای سازمان­هایی که دانش و شایستگی­های محوری جدید خلق می­کنند، به همراه دارد که رفتار سازمان را تغییر می­دهد (سان و اندرسون، 2010).

 

4-پیشینه پژوهش

در جدول 1، خلاصه‌ای از تحقیقات داخلی و خارجی که در مورد موضوع این پژوهش مباشد، گزارش شده است.

جدول 1. پیشینه پژوهش خارجی و داخلی

پژوهشگر/ سال	سؤال. هدف	روش	یافته
نگوین و نگوین (2023)	آموزش کارآفرینی و قصد کارآفرینی: نقش میانجی ظرفیت کارآفرینی	استفاده از یک روش تحقیق کیفی و نظرسنجی آنلاین با نمونه ای از 400 دانشجوی کارشناسی در حال تحصیل در دانشگاه تجارت خارجی (FTU)  ویتنام	آموزش کارآفرینی تأثیر مثبتی بر نیات کارآفرینی دانشجویان دارد. علاوه بر این، آموزش کارآفرینی به افزایش ظرفیت کارآفرینی دانش آموزان کمک می کند در حالی که ظرفیت کارآفرینی دانش آموزان به شکل گیری و توسعه نیات کارآفرینی دانش آموزان کمک می کند. هم چنین ظرفیت کارآفرینی دانش آموزان به عنوان یک میانجی جزئی در رابطه بین آموزش کارآفرینی و مقاصد کارآفرینی آنها عمل می کند.
سهپوتری ­و ­همکاران (2023)	­آموزش کارآفرینی، جهت­گیری کارآفرینی خانوادگی و­قصد کارآفرینی در بین دانش آموزان در اندونزی	از طریق یک پرسشنامه از 584 دانش آموز در برنامه حرفه­ای در یک دانشگاه دولتی اندونزی	آموزش کارآفرینی ارتباط مثبتی با نیات کارآفرینی دانش آموزان دارد. نتایج همچنین سطوح بالاتر قصد کارآفرینی را در دانش‌آموزان خانواده‌های دارای گرایش و تجربه در کارآفرینی نشان می‌دهد. همچنین نتایج نشان می‌دهد که تجربه دانشجویی و داشتن دوستانی که کارآفرین می‌شوند، قصد کارآفرینی را کاهش می‌دهند، اما این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار نیست.
عبدالباکر و همکاران (2023)	تقویت ذهنیت­های کارآفرینی: تأثیر انگیزه یادگیری، نوآوری شخصی، خودکارآمدی فناورانه و سرمایه انسانی بر قصد کارآفرینی	شامل 330 دانشجو از رشته­های مختلف از جمله علوم، فناوری و مدیریت بود که به صورت تصادفی از دانشگاه های مختلف هند انتخاب شدند.	انگیزه یادگیری و PI اثر غیرمستقیم معنی‌داری بر قصد کارآفرینی دانشجویان با میانجیگری سرمایه انسانی دارند. با این حال، جالب است که روابط به‌طور متفاوتی تحت تأثیر خودکارآمدی فن‌آوری به‌عنوان تعدیل‌کننده بودند.
وانگ و همکاران (2023)	تأثیر آموزش کارآفرینی بر قصد کارآفرینی: میانجیگری خودکارآمدی کارآفرینانه و مدل تعدیل‌کننده سرمایه روان‌شناختی	757 پرسشنامه الکترونیکی آنلاین برای دانشجویان برخی از دانشگاه های گوانگشی	(1) دانش‌آموزان از جنس‌های مختلف و آن‌هایی که تجربه کسب‌وکار خانوادگی یا بدون تجربه کسب‌وکار خانوادگی دارند، از نظر مقاصد کارآفرینی تفاوت‌های معناداری دارند. (2) آموزش کارآفرینی تأثیر مثبت قابل توجهی بر نیات کارآفرینی دارد. (3)خودکارآمدی کارآفرینی نقش میانجی کاملی دارد و (4) سرمایه روانشناختی بالاتر می­تواند به طور مثبت تأثیر خودکارآمدی کارآفرینانه را بر قصد کارآفرینی تنظیم کند.
پولپیتسین و همکاران (2021)	آموزش کارآفرینی در دانشگاه های روسیه: دستاوردها، بازتاب­ها و نقاط عطف	بررسی اسناد کلیدی و برنامه‌های درسی مربوطه در دانشگاه‌های روسیه	تنها تعداد کمی از دانشگاه‌های مدرن روسیه برنامه‌های کارآفرینی را توسعه می‌دهند که به درآمد کمتری از سازمان‌های تحقیقاتی کمک می‌کند. همچنین به عواملی می پردازد که بر قصد کارآفرینی دانش آموزان به دنبال تئوری رفتار برنامه ریزی شده تأثیر می­گذارد. فراتر از نگرش ها، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری ادراک شده، متغیر زمینه ای جدید محیط کارآفرینی و آموزش به طور قابل توجهی بر قصد تأثیر می گذارد.
وامواکا و­همکاران (2020)	نگرش نسبت به کارآفرینی، کنترل رفتاری ادراک شده و­قصد کارآفرینی: ابعاد، روابط ساختاری و تفاوت های جنسیتی	شامل 441 دانشجوی تحصیلات عالی یونان در مقطع کارشناسی فناوری اطلاعات	رابطه بین تعهد به کارآفرینی و کارآفرینی نوپا در مردان قوی‌تر از زنان است. با در نظر گرفتن کارآفرینی نوپا به عنوان نماینده رفتار کارآفرینانه، این یافته نشان می­دهد که جنسیت تعدیل کننده ترجمه قصد-عمل کارآفرینانه است. علیرغم محدودیت‌های آن، این مطالعه کمک‌ها و مفاهیم مهمی در ادبیات کارآفرینی دارد.
شی و همکاران (2020)	بررسی رابطه بین خلاقیت و قصد کارآفرینی: نقش تعدیل کننده خلاقیت در نظریه رفتار برنامه ریزی شده	پرسشنامه از 523 دانشجو از دانشگاه های مختلف در استان ژجیانگ چین	خلاقیت تأثیر قابل توجهی بر قصد کارآفرینی دارد. خودکارآمدی کارآفرینانه تأثیر قابل توجهی بر کنترل رفتار درک شده دارد و کنترل رفتاری درک شده، هنجارهای ذهنی و نگرش کارآفرینانه همگی به طور قابل توجهی بر قصد کارآفرینی تأثیر می گذارند. در نهایت، خلاقیت اثر تعدیل کننده قابل توجهی بر نقش کنترل رفتاری ادراک شده و هنجارهای ذهنی بر قصد کارآفرینی دارد، اما نه بر نگرش به کارآفرینی.
جانا (2020)	سنجش تاثیر نگرش مدیریت بازرگانی دانشجویان نسبت به آموزش کارآفرینی بر قصد کارآفرینی	503 پرسشنامه بین دانشجویانی از دانشگاه‌ها/کالج‌های مدیریت بازرگانی هند	نگرش نسبت به آموزش کارآفرینی بر قصد کارآفرینی تأثیر مثبت و­معنادار دارد.
سخدری و همکاران (2017)	تأثیر زمینه نهادی و وسعت جستجو بر رابطه ظرفیت جذب-کارآفرینی شرکتی	نمونه ای متشکل از 331 شرکت عرضه کننده ارائه کننده محصولات و خدمات به صنعت معدن استرالیا و ایران	ارتباط مثبت بین ظرفیت جذب و کارآفرینی شرکتی برای شرکت هایی با وسعت جستجوی دانش خارجی بیشتر قوی تر است. علاوه بر این، فعالیت در یک زمینه نهادی کمتر بازارگرا مانند ایران، توانایی استفاده از ظرفیت جذب شرکت برای بالا بردن سطح کارآفرینی شرکتی را کاهش می‌دهد. با این حال، شرکت‌هایی که در چنین زمینه‌هایی فعالیت می‌کنند، می‌توانند با درگیر شدن در جستجوی بیرونی گسترده‌تر دانش، بر این معایب ناشی از بافت نهادی خود غلبه کنند.
مصافی و همکاران (1401)	بررسی تأثیر ساختار سازمانی بر ظرفیت جذب دانش با میانجیگري انرژي سازمانی	اداره آموزش و پرورش شهرستان آستارا در سال 1399 که نمونه اي متناسب با جامعه آماري پژوهش به تعداد 274 نفر و به شیوه نمونه گیري تصادفی طبقه اي انتخاب شد.	ساختار سازمانی بر ظرفیت جذب دانش با میانجیگري انرژي سازمانی تأثیر دارد. زیرا تجزیه و تحلیل آماري بین این دو نشان دهنده معنیداري مسیر مابین دو متغیر برابر 0,49 میباشد و چون این مقدار بزرگتر از 0,3 میباشد، از اینرو مورد تأیید قرار می گیرد. از طرفی چون عدد معنیداري بدست آمده مثبت می باشد این اثر مستقیم می باشد.
نداف و همکاران، (1401)	مدل سازی تاثیر اکوسیستم کارآفرینی بر قصد کارآفرینی: نقش میانجی خودکارآمدی، اشتیاق و هوشیاری کارآفرینی	جامعه آماری دانشجویان فارغ التحصیل، جویندگان کار، سربازهای تحصیل کرده و شاغلان جویای کار بهتر در کلان شهر اهواز بود که در مجموع 413 نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شد.	یافته ها نقش میانجی سازه­های خودکارآمدی، هوشیاری و اشتیاق کارآفرینی در تاثیر اکوسیستم بر قصد کارآفرینی را تایید می­کنند. در این راستا مشخص شد، اکوسیستم کارآفرینی بر خودکارآمدی، هوشیاری و اشتیاق کارآفرینی اثر معنادار و مثبتی داشته و این سازه ها بار قصد کارآفرینی تاثیر دارند. همچنین نقش میانجی اشتیاق و هوشیاری کارآفرینی در رابطه بین اکوسیستم و خودکارآمدی کارآفرینی تایید شد. در نهایت خودکارآمدی کارآفرینی به طور معناداری روابط بین اشتیاق و هوشیاری کارآفرینی با قصد کارآفرینی را واسطه می کند.
خلیلی خضرآبادی و حسنی(1401)	تأثیر آموزش کارآفرینی و هویت اجتماعی کارآفرینانه بر قصد کارآفرینانة دانشجویان نقش میانجی خودکارآمدی کارآفرینی	تعداد 276 پرسشنامه بین دانشجویان دانشگاه فنی و حرفه ای واحد شهرستان ارومیه که درس کارآفرینی را در مجموعه دروس خود گذرانده اند.	نتایج نشان داد که خودکارآمدی کارآفرینی دانشجویان در رابطه بین هویت کارآفرینانه با قصد کارآفرینی، نقش میانجی دارد، لیکن آموزش های کارآفرینی نتوانسته اند به طور مستقیم یا غیرمستقیم ارتباطی معنادار با گستر قصد کارآفرینانه دانشجویان داشته باشند.
درینی و همکاران  (1401)	بررسی نقش آموزش کارآفرینی و قصد کارآفرینی دانشجویان با نقش میانجی خودباوری، نگرش و ذهنیت (مورد مطالعه دانشجویان استان مازندران)	دانشجویان استان مازندران	آموزش کارآفرینی بر خودباوری، ذهنیت و نگرش (عاطفی، شناختی و رفتاری) و قصد کارآفرینی تاثیر مثبت و معناداری داشته است و خودباوری بر ذهنیت و نگرش (عاطفی، شناختی و رفتاری) و قصد کارآفرینی تاثیر مثبت و معناداری داشته است و همین­طور بعد عاطفی، رفتاری نگرش بر قصد کارآفرینی تاثیر داشت اما بعد شناختی بر قصد کارآفرینی تاثیر نداشته است.
آزاد ارمکی و همکاران (1400)	تاثیر آموزش کارآفرینی بر هوشیاری کارآفرینانه با نقش میانجی اثربخشی آموزش و آگاهی اقتصادی	104 نفر از دانشجویان کارشناسی آموزش ابتدایی  و نمونه گیری از طریق روش تصادفی ساده انجام و با استفاده از جدول مورگان حجم نمونه 84 نفر تعیین گردید.	آموزش مبحث کارآفرینی به دانشجویان میتواند به آنها در هوشیار بودن در حوزه کارآفرینی و داشتن شم اقتصادی کمک کند و به نوعی نشان از اثربخش بودن این نوع آموزش را نشان می دهد.

 

از این رو، با توجه به پژوهش‌های گذشته و تعاریف ارائه شده، مدل مفهوم پژوهش در قالب یک الگوی ترسیمی ر شکل (۱) به تصویر کشیده شده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل 1. مدل مفهومی پژوهش

5-روش تحقیق

 این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوة گردآوری اطلاعات توصیفی و از نوع همبستگی و به طور مشخص مبتنی بر مدل معادلات ساختاری است. در مدل تحلیلی پژوهش، قصد کارآفرینی متغیر درون­زا، آموزش کارآفرینی متغیر برون­زا و ظرفیت کارآفرینی و ظرفیت جذب متغیر میانجی هستند. در این مدل، مآموزش کارآفرینی برای متغیر قصد کارآفرینی، طرفیت کارآفرینی و ظرفیت جذب نقش متغیر مستقل دارند و هم چنین ظرفیت کارآفرینی و ظرفیت جذب دانش، میانجی رابطه بین آموزش کارآفرینی و قصد کارآفرینی است. در این پژوهش جامعه مورد نظر شامل کارکنان شرکت همکاران سیستم می­باشد که تعداد 218 نفر با استفاده از فرمول کوکران به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای اندازه گیری آموزش کارآفرینی از پرسشنامه 4 سوالی و برای سنجش ظرفیت کارآفرینی از پرسشنامه 6 سوالی و برای اندازه­گیری ظرفیت جذب دانش از پرسشنامه 7  سوالی و برای اندازه گیری قصد کارآفرینی از پرسشنامه 6 سوالی(دو نگوین، کیو و نگوین،2023) و کمیوسن و فورس (2010) استفاده شده است. در تحلیل داده­ها از روش مدل­سازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی با به کارگیری نرم افزار Smart pls2 برای بررسی و آزمون مدل مفهومی پژوهش استفاده شده است. در این پژوهش، 4 متغیر مرتبه اول و 23 متغیر آشکار وجود دارد.

 

6-یافته ها

بر اساس توزیع فراوانی 2/37 درصد از کارکنان پاسخ­دهنده زن و 8/62 درصد از پاسخ­دهندگان مرد هستند. 6.4 درصد از پاسخ­دهندگان دارای تحصیلات فوق دیپلم، 1/82 درصد از پاسخ­دهندگان دارای تحصیلات کارشناسی، 5/11 درصد از پاسخ­دهندگان دارای کارشناسی ارشد و بالاتر هستند. 8/12 درصد از پاسخ­دهندگان دارای سن زیر 35 سال، 2/59 درصد در بازه‌ی سنی 35 تا 45 سال و 28 درصد نیز بیشتر از 45 سال سن دارند.

 

 

 

 

 

 

جدول 2- اطلاعات جمعیت شناسی نمونه آماری

جنسیت	تحصیلات	سن
2/37 درصد پاسخ­دهندگان: زن	1/82 درصد: کارشناسی	8/12 درصد دارای سن زیر 35 سال
8/62 درصد از پاسخ­دهندگان: مرد	5/11 درصد: ارشد و بالاتر	2/59 درصد در بازه‌ی 35 تا 45 سال
-	6.4 درصد:  فوق دیپلم	28 درصد  بیشتر از 45 سال

 

یافته­های حاصل از تحلیل داده های این پژوهش در دو بخش زیر به طور خلاصه مطرح می شود:

1. بررسی برازش مدل پژوهش

 این بخش شامل الف) برازش مدل های اندازه­گیری  ب) برازش مدل ساختاری و ج) برازش مدل کلی می شود.

 الف) بررسی برازش مدل- مدل های اندازه گیری:  این برازش شامل سه معیار پایایی، روایی همگرا و واگراست.

 پایایی: با استفاده از سه معیار ضرایب بارهای عاملی، آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی اندازه گیری می­شود. طبق شکل2،  تمام بارهای عاملی پرسش­ها از 4/0  بیشتر است. از این رو، دیگر حذف هیچ یک از آن ها لازم نیست.

 

 

شکل2. مدل پژوهش همراه با ضرایب استانداردشدة بار عاملی

 

ب) آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی: مطابق جدول 3، مقادیر آلفای کرونباخ (ستون دوم) بالاتر از 7/0 و مقادیر پایایی ترکیبی(ستون سوم) تمام متغیرها بالاتر از 7/0 است که برازش مدل­های اندازه­گیری را نشان می­دهد.

 

 

 

 

 

 

 

جدول 3. مقادیر آلفای کرونباخ، پایایی مرکب و اشتراکی و مقدار AVE

متغیر	آلفای کرونباخ	پایایی مرکب	پایایی اشتراکی	میانگین واریانس استخراج شده (AVE)
آموزش کارآفرینی	0/804	0/872	0/631	0/631
ظرفیت کارآفرینی	0/915	0/934	0/705	0/705
ظرفیت جذب دانش	0/906	0/926	0/642	0/642
قصد کارآفرینی	0/888	0/915	0/644	0/644

 

روایی همگرا و واگرا (تشخیصی): با مقایسه مقدار ضریب AVE، متغیرها با 4/0 بررسی می­شود. با توجه به بزرگ­تر بودن مقدار این ضریب از 5/0 در جدول 3، برای همه متغیرها، روایی همگرای مدل و مناسب بودن مدل­های اندازه گیری تایید می­شود.

بر اساس جدول 4، مقدار جذر AVE تمام متغیرهای مرتبه اول از مقدار همبستگی میان آن­ها بیشتر است که این امر روایی واگرای مناسب و برازش خوب مدل­های اندازه گیری را نشان می­دهد.

 

جدول 4. ماتریس سنجش روایی واگرا به روش فورنل و لارکر

متغیرها	آموزش کارآفرینی	ظرفیت کارآفرینی	ظرفیت جذب دانش	قصد کارآفرینی
آموزش کارآفرینی	0/794
ظرفیت کارآفرینی	0/316	0/840
ظرفیت جذب دانش	0/388	0/339	0/801
قصد کارآفرینی	0/401	0/420	0/576	0/803ننات و سابقه

 

ب) بررسی برازش مدل- مدل ساختاری:

1. ضرایب معناداری t: مطابق شکل 3، تمام ضرایب معناداری t از 96/1 بزرگ­ترند که این موضوع معنادار بودن تمام پرسش ها و روابط میان متغیرها را در سطح 95/0 درصد نشان می­دهد.

 

 

 

شکل 3. مدل پژوهش همراه با ضریب معناداری t

 

ج) بررسی برازش مدل- مدل کلی:

 معیارGoF یا نیکویی برازش معیاری است برای بررسی برازش کلی مدل که هر دو بخش مدل اندازه گیری و ساختاری را کنترل می کند. این معیار به صورت زیر محاسبه می شود:

GOF =

GOF =  = 379/0

با توجه به سه مقدار 01/0، 25/0 و 36/0 به‌عنوان مقادیر ضعیف، متوسط و قوی برای GOF ( Kline, 2010)، حاصل شدن 379/0 برای GOF، نشان از برازش  مطلوب مدل کلی دارد.

 

 

7-آزمون فرضیات پژوهش

این آزمون شامل الف) بررسی ضرایب استاندارد شده(شکل 2) و ب) بررسی ضرایب معناداری t هر یک از مسیرهای مربوط به هر یک از فرضیه­ها (شکل 3) می­شود.

بر اساس یافته­ها، مقدار t یا ضرایب معناداری مسیرهای روابط میان آموزش کارآفرینی و قصد کارآفرینی(54/2)، آموزش کارآفرینی و ظرفیت کارآفرینی(21/3)، آموزش کارآفرینی و ظرفیت جذب(49/5) و ظرفیت کارآفرینی و قصد کارآفرینی (52/3) و ظرفیت جذب دانش و قصد کارآفرینی (7.52) از 96/1 بیشتر است که بیانگر معنادار بودن آموزش کارآفرینی بر قصد کارآفرینی و ظرفیت کارآفرینی و ظرفیت جذب و هم­چنین تاثیر ظرفیت جذب و ظرفیت کارآفرینی بر قصد کارآفرینی در سطح اطمینان 95/0 است.

ضریب استاندارد مسیر میان آموزش کارآفرینی و قصد کارآفرینی 16/0 است که بیان می­کند آموزش کارآفرینی تقریبا 16/0 از تغییرات قصد کارآفرینی را تبیین می­کند؛ هم­چنین ضریب استاندارد مسیر میان آموزش کارآفرینی و ظرفیت کارآفرینی 316/0 است که بیان می­کند آموزش کارآفرینی حدود 316/0 از تغییرات ظرفیت کارآفرینی را تبیین می­کند؛ ضریب استاندارد مسیر بین آموزش کارآفرینی وظرفیت جذب دانش 388/0 است که بیان می­کند آموزش کارآفرینی حدود 388/0 از تغییرات ظرفیت جذب دانش را تبیین می­کند؛ ضریب استاندارد مسیر میان ظرفیت کارآفرینی و قصد کارآفرینی 22/0 است که بیان می­کند ظرفیت کارآفرینی تقریبا 22/0 از تغییرات قصد کارآفرینی را تبیین می­کند؛ ضریب استاندارد مسیر میان ظرفیت جذب دانش و قصد کارآفرینی 439/0 است که بیان می­کند ظرفیت جذب دانش تقریبا 439/0 از تغییرات قصد کارآفرینی را تبیین می­کند. در بررسی تاثیر غیرمستقیم آموزش کارآفرینی بر قصد کارآفرینی از طریق ظرفیت کارآفرینی(آزمون سوبِل) مشخص شد که این رابطه با ضریب مسیر 07/0 و t-value برابر با 59/2 مثبت و معنادار است و به این معنی است که آموزش کارآفرینی از طریق ظرفیت کارآفرینی بر قصد کارآفرینی تاثیر می­گذارد. هم چنین در بررسی تاثیر غیرمستقیم آموزش کارآفرینی بر قصد کارآفرینی از طریق ظرفیت جذب دانش(آزمون سوبِل) مشخص شد که این رابطه با ضریب مسیر 16/0 و t-value برابر با 51/4 مثبت و معنادار است و به این معنی است که آموزش کارآفرینی از طریق ظرفیت جذب دانش بر قصد کارآفرینی تاثیر می­گذارد.

 

 

 

8-بحث و نتیجه گیری و پیشنهادها

با توجه به اهمیت کارآفرینی برای سازمان­ها، در این پژوهش تاثیر آموزش کارآفرینی بر قصد کارآفرینی با توجه به نقش ظرفیت کارآفرینی و ظرفیت جذب دانش بررسی شده است. نتایج نشان می­دهد آموزش کارآفرینی بر ظرفیت کارآفرینی شرکت همکاران سیستم تاثیر مثبت و معنادار دارد؛ یافته­های این پژوهش در این زمینه با یافته­های نگوین و نگوین، (2023)، آزاد ارمکی و همکاران، (1400)و الجنابی، (2018) هم­خوانی دارد. نتایج نشان می­دهد آموزش کارآفرینی بر ظرفیت جذب دانش تاثیر مثبت و معنادار دارد؛ یافته­های این پژوهش در این زمینه با یافته­های اسلامی و همکاران، (1399) و نگوین و نگوین، (2023)هم­خوانی دارد. یافته­های پژوهش نشان می­دهد آموزش کارآفرینی بر قصد کارآفرینی تاثیر مثبت و معنادار دارد. یافته­های این پژوهش در این زمینه با یافته­های خلیلی خضرآبادی و حسنی، (1401) و نگوین و نگوین، (2023) هم­خوانی دارد. یافته­های پژوهش نشان می­دهد ظرفیت کارآفرینی بر قصد کارآفرینی تاثیر مثبت و معنا دار دارد. یافته­های این پژوهش در این زمینه با سخدری و همکاران (2017)، نگوین و نگوین، (2023) هم­خوانی دارد. یافته­های این پژوهش نشان می­دهد ظرفیت جذب دانش بر قصد کارآفرینی تاثیر مثبت دارد. نتایج این فرضیه با نتایج تحقیقات پیشین مانند نگوین و نگوین، (2023)، حسینی نیا و همکاران،(1398)، الجنابی¹، (2018) هم­خوانی دارد. یافته­های این پژوهش نشان داد که ظرفیت کارآفرینی رابطه بین آموزش کارآفرینی و قصد کارآفرینی را واسطه­گری می­کند. نتایج این تحقیق با نتایج تحقیق نگوین و نگوین، (2023)نیز هم­راستا می­باشد. نگوین و نگوین (2023) تایید کرد که آموزش کارآفرینی علاوه بر تاثیر مستقیم، به طور غیر مستقیم نیز از طریق ظرفیت کارآفرینی بر قصد کارآفرینی تاثیرگذار است. یافته­های این پژوهش نشان داد که ظرفیت جذب دانش رابطه بین آموزش کارآفرینی و قصد کارآفرینی را واسطه­گری می­کند. نتایج این تحقیق با نتایج تحقیق نگوین و نگوین، (2023)نیز هم­راستا می­باشد. نگوین و نگوین (2023) تایید کرد که آموزش کارآفرینی علاوه بر تاثیر مستقیم، به طور غیر مستقیم نیز از طریق ظرفیت جذب دانش بر قصد کارآفرینی تاثیرگذار است. به هرحال، این پژوهش نشان داد که قصد کارآفرینی از سویی مستلزم آموزش کارآفرینی و از سوی دیگر وجود ظرفیت جذب دانش و ظرفیت کارآفرینی است. در نتیجه، سازمان می­تواند از طریق انجام اقداماتی مانند طراحی وارائه دوره‌های آموزشی کارآفرینی و ایجاد ارتباط و همکاری با صنعت و بازار کار و همچنین ایجاد فضای باز و فرهنگ کارآفرینی برای بروز ایده های جدید توسط کارکنان و همچنین تشویق کارکنان از طریق ارائه پاداش به آنان به توسعه و ترغیب به کارآفرینی کمک نمایند.

در این پژوهش تاثیر آموزش کارآفرینی بر قصد کارآفرینی از طریق ظرفیت جذب دانش و ظرفیت کارآفرینی در شرکت همکاران سیستم بررسی گردید، پژوهشگران دیگر به برررسی آموزش کارآفرینی به دانشجویان یا دیگر کارکنان شرکت ها بپردازند. محققان آینده می­توانند تاثیر متغیرهای دیگر مانند جهت گیری کارآفرینانه با آینده نگری را در این رابطه مورد بررسی قرار دهند. همچنین محققان آینده می توانند به بررسی تاثیرآموزش کارآفرینی بر توانایی رقابتی شرکت‌ها و کسب و کارهای کارآفرینانه و یا توانایی ایجاد نوآوری و توسعه فناوری در صنایع مختلف بپردازند. 

 

9-منابع

1.       ابوالقاسمی، پریسا؛ تقی زاده، هوشنگ. (1399). بررسی تاثیر عوامل تحولی بیرونی بر­قصد کارآفرینی افراد، دومین کنفرانس بین المللی نوآوری در مدیریت کسب و کار و اقتصاد،تهران.

2.       آزاد ارمکی، امیر؛ داودی، عارفه؛ علیزاده مجد، امیررضا. (1400). تاثیر آموزش کارآفرینی بر هوشیاری کارآفرینانه با نقش میانجی اثربخشی آموزش و آگاهی اقتصادی، فصلنامه پژوهش های علوم مدیریت، 4(8)، صفحات 21-40.

3.       اسلامی، قاسم؛ حسن زاده، روح اله؛ شهرآبادی، ملیکا. (1399). بررسی تاثیر ظرفیت جذب دانش بر عملکرد شرکت از طریق نقش میانجی جهت گیری فناوری، نخستین همایش ملی رویکرد های نوین مدیریت در مطالعات میان رشته ای، 10(5)، صفحات 1-20.

4.       حسینی نیا، غلامحسین؛ عطایی، پوریا؛ یعقوبی فرانی، احمد. (1397). ارزیابی مهارتها و ویژگیهاي کارآفرینانۀ دانشجویان و تأثیر آن بر قصد کارآفرینی، فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 29(1)، صفحات 25-44.

5.       خلیلی خضرآبادی، مهدیه؛ حسنی، محمد. (1401). تأثیر آموزش کارآفرینی و هویت اجتماعی کارآفرینانه بر قصد کارآفرینانه دانشجویان؛ نقش میانجی خودکارآمدی کارآفرینی، گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 11(1)، صفحات1-18.

6.       درینی، محمد؛ آقاجانی افروزی، علی اکبر؛ طهماسبی روشن، ندا. (1401). بررسی نقش آموزش کارآفرینی و قصد کارآفرینی دانشجویان با نقش میانجی خودباوری، نگرش و ذهنیت (مورد مطالعه دانشجویان استان مازندران).

7.       مرادی، محمود؛ ولی پور، محمدعلی؛ یاکیده، کیخسرو؛ صفردوست، عاطیه؛ عبداللهیان، فرزانه. (1392). بررسی نقش ظرفیت جذب دانش بر عملکرد نوآورانه سازمان، چشم اندازه مدیریت بازرگانی، 18(2)، صفحات  72-103.

8.       مصافی، فرزاد؛ یرزائی محرمانی­،سهیل؛  فخري‌نژاد، رستم ؛ کارگر، مهناز . (1401). بررسی تاثیر ساختار سازمانی بر ظرفیت جذب دانش با میانجیگری انرژی سازمانی، مجله بین المللی پژوهش ملل، 11(7)، صفحات 141-157.

9.       نداف، مهدی؛ محمدی، سارا­؛ موسوی، سید­جعفر. (1401). مدل­سازی تاثیر اکوسیستم کارآفرینی بر قصد کارآفرینی: نقش میانجی خودکارآمدی، اشتیاق و هوشیاری کارآفرینی، فصلنامه علوم مدیریت ایران، 17(5)، صفحات 53-82.

 

10.       Aboobaker, N, KA, Z. (2023). Fostering entrepreneurial mindsets: the impact of learning motivation, personal innovativeness, technological self-efficacy, and human capital on entrepreneurial intention. Journal of International Education in Business.

11.       Aljanabi, A. R. A.(2018). The mediating role of absorptive capacity on the relationship between entrepreneurial orientation and technological innovation capabilities. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 1(3). 818-841.

12.       Anwar,­I, Saleem, I. (2019). Exploring entrepreneurial characteristics among university students: an evidence from India. Asia Pacific Journal of Innovation and Entrepreneurship, 13(3), 282-295.

13.       Barbosa, S. D,Kickul, J, Smith, B. R. (2008). The road less intended: Integrating entrepreneurial cognition and risk in entrepreneurship education. Journal of Enterprising Culture, 16(04), 411-439.

14.       Botha, M. (2006). Measuring the effectiveness of the women entrepreneurship programme, as a training intervention, on potential, start-up and established women entrepreneurs in South Africa (Doctoral dissertation, University of Pretoria).

15.       Chuang, M. Y., Chen, C. J, Lin, M. J. J. (2017). The impact of social capital on competitive advantage: The mediating effects of collective learning and absorptive capacity. Management Decision, vol. 54, no. 6, pp. 1443-1463.

16.       Do­Nguyen,­Q,­Nguyen,­H.­T. (2023). Entrepreneurship education and entrepreneurial intention: The mediating role of entrepreneurial capacity. The International Journal of Management Education, 21(1), 100730.

17.       Ginanjar, A. (2016). Entrepreneurship education and entrepreneurial intention on entrepreneurship behavior: a case study. In 2016 Global Conference on Business, Management and Entrepreneurship (pp. 683-686). Atlantis Press.

18.       Hanandeh,­R., Del Vecchio,­P, Passiante, G. (2017). Performance entrepreneurship success: the roles of ITS competencies on the corporate entrepreneurship orientation.Agricultural Journal, 1(7), 15-22.

19.       Honig, B. (2004). Entrepreneurship education: Toward a model of contingency-based business planning. Academy of management learning & education, 3(3), 258-273.

20.       Jantunen,­A. (2005). Knowledge-Processing Capabilities and Innovative Performance: An Empirical Study. European Journal of Innovation Management, 8(3), 336-349.

21.       Jena, R. K. (2020). Measuring the impact of business management Student's attitude towards entrepreneurship education on entrepreneurial intention: A case study. Computers in Human Behavior, 107, 106275.

22.       Jiang,­H., Xiong, W, Cao,­Y. (2017). Research on the mechanism of entrepreneurial education quality, entrepreneurial self-efficacy and entrepreneurial intention in social sciences, engineering and science education. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 13(7), 3709-3721.

23.       Kostopoulos, K., Papalexandris,­A., Papachroni, M, Ioannou, G. (2011)..Absorptive capacity, innovation, andfinancial performance. Journal of Business Research, 64(28): 1335- 1343.

24.       Lv, Y., Chen, Y., Sha, Y., Wang, J.,¬ An, L., Chen, T, Huang, L. (2021). How entrepreneurship education at universities influences entrepreneurial intention: Mediating effect based on entrepreneurial competence. Frontiers in Psychology, 12, 655868.

25.       Morris, M., Webb, J., Fu, J, Singhal, S. (2013). A competency-based perspective on entrepreneurship education: Conceptual and empirical insights. Journal of Small Business Management, 51(3), 352–369.

26.       Neck H. M., Greene P. G. (2011). Entrepreneurship education: known worlds and new frontiers. J. Small Bus. Manage. 49, 55–70. 10.

27.       Ratten, V, Usmanij , P. (2021). Entrepreneurship education: Time for a change in research direction?. The International Journal of Management Education, 19(1), 100367.

28.       Sahputri, ­R.­A. M.,­Mawardi , M.­K, Yumarni,­T. (2023). Entrepreneurship education, family entrepreneurial orientation and entrepreneurial intention among students in Indonesia.Journal of International Education in Business.

29.       Sakhdari, K., Burgers, H, Davidsson, P. (2017). Capable but not able: the effect of institutional context and search breadth on the absorptive capacity-corporate entrepreneurship relationship. In Australian Centre for Entrepreneurship research exchange conference proceedings ,pp. 954-974.

30.       Shi, Y., Yuan, T., Bell, R, Wang, J. (2020). Investigating the Relationship between Creativity and Entrepreneurial Intention: The Moderating Role of Creativity in the Theory of Planned Behavior. Frontiers in Psychology, 11, 1–12.

31.       Türk, S., Zapkau, F, Schwens, C. (2020). Prior entrepreneurial exposure and the emergence of entrepreneurial passion: The moderating role of learning orientation. Journal of Small Business Management, 85(2), 225–258.

32.       Zhao, J, Zhao, X. (2021). A study on guidance and incentive measures for undergraduate entrepreneurship. Open Access Library Journal, 8(5), 1-9.

33.       Zlatkovi´c, M. (2018). An Econometric Analysis of the Effects of Human Resources and other Factors on Firm Creation. Economic Themes, 56(4), 453–473.

Measuring the effect of entrepreneurship education through mediating variables of knowledge absorption capacity and entrepreneurship capacity on the entrepreneurial intention of the employees of the system partners

 

 

 

Abstract

 

The present research examines the effect of entrepreneurship education on the entrepreneurial intention of employees of Hamkaran System Company through mediating variables of knowledge absorption capacity and entrepreneurship capacity. The current research is "applied" in terms of purpose and "descriptive-correlation" in terms of data collection method. The statistical population included the employees of System Associates, 218 of whom were selected through Cochran's formula and random sampling. The data was collected through a 23-question questionnaire, which was used to collect data after verifying its validity and reliability. To evaluate entrepreneurship education and entrepreneurial intention, knowledge absorption capacity and entrepreneurial capacity, a questionnaire (Du Nguyen, Qiu and Nguyen, 2023) and Commiesen and Force (2010) were used, and Smart PlS software was used for data analysis. has been The findings of this research show that entrepreneurship education has an effect on entrepreneurial capacity, knowledge absorption capacity and entrepreneurial intention, and entrepreneurial capacity and knowledge absorption capacity have an effect on entrepreneurial intention. Also, entrepreneurship education has an effect on entrepreneurial intention through entrepreneurial capacity and knowledge absorption capacity.

 

Key words: entrepreneurial training, knowledge absorption capacity, entrepreneurial capacity, entrepreneurial intention of employees

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

یادداشت ها

---

[1]  - Aljanabi

---

[1]  Hanadeh et al

[2]  Türk et al

[3]  Jantonen

[4]  Bord

[5]  Aboobaker et al

[6]  Honig

[7]  Ratten & Usmanij

[8]  Neck & Greene

[9]  Chuang et al

[10]  Grandinetti.

[11]  Mowery & Oxley

[12]  Lave et al

[13]  bota

[14]  Barbosa et al

---