Development of a structural model of sports identity in taekwondo athletes of West Azerbaijan province

Subject Areas : Social Evolutions

Nabiollah Motallebi ¹ (PhD Student, Department of Physical Education, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran)
Mohammad Rahim Najafzadeh ² (Assistant Professor of Sport Management, Department of Physical Education, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran)
Jafar Barghi Moghadam ³ (Assistant Professor of Sport Management, Department of Physical Education, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran)
Hamid Janani ⁴ (Assistant Professor of Sport Management, Department of Physical Education, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran)

Received: 2023-12-08 Accepted : 2024-06-05 Published : 2024-05-11

Keywords: sports identity, taekwondo players, West Azerbaijan,

Abstract :

Sports identity is a type of social identity that refers to the belonging of a group of athletes to a specific discipline. Sports identities are a valuable part of a person's feeling. A strong sports identity can cause the motivation and discipline necessary for an athlete's continuous attendance in training as well as success at high levels of sports. The statistical population includes taekwondo athletes of West Azarbaijan province with at least 2 years of experience in the provincial league, which included 2100 people based on the documented statistics of the General Directorate of Sports and Youth of West Azarbaijan province. The sample size was calculated based on Cochran's 324 formula and selected based on simple random sampling. questionnaire was confirmed based on the criteria of Fornell and Larcker, the divergent validity of the questionnaires; Also, composite reliability (Dillon-Goldstein coefficient) was acceptable. SPSS and SmartPLS software were used for data analysis. The results showed that the effect of identification with the sports team (with a regression coefficient of 0.30 and a critical ratio of 18.48), technical sports identity (with a regression coefficient of 0.36 and a critical ratio of 2.00), social sports identity (with a regression coefficient of 27 0.0 and critical ratio 19.22) and sports moral identity (regression coefficient 0.30 and critical ratio 2.38) which are outside the range of ±1.96 and also due to obtaining a significance level smaller than 0.05 , is positive and significant on sports identity in taekwondo athletes of West Azarbaijan province.

Full-Text:



Journal of Socio-Cultural Changes                                                                                          Vol. 22, No. 79, Winter 2024

 

 

Development of a structural model of sports identity in taekwondo athletes of West Azerbaijan province

 

Nabi llah Mutallebi¹, Mohammad Rahim Najafzadeh*², Jafar Barghi Moghadam³, Hamid Jananii⁴

(Received date: 2023/00/00 - Accepted date: 2023/00/00)

 

Abstract:

      Sports identity is a type of social identity that refers to the belonging of a group of athletes to a specific discipline. Sports identities are a valuable part of a person's feeling. A strong sports identity can cause the motivation and discipline necessary for an athlete's continuous attendance in training as well as success at high levels of sports. The statistical population includes taekwondo athletes of West Azarbaijan province with at least 2 years of experience in the provincial league, which included 2100 people based on the documented statistics of the General Directorate of Sports and Youth of West Azarbaijan province. The sample size was calculated based on Cochran's 324 formula and selected based on simple random sampling. The data collection tool was a researcher-made questionnaire, which was confirmed based on the criteria of Fornell and Larcker, the divergent validity of the questionnaires; Also, composite reliability (Dillon-Goldstein coefficient) was acceptable. SPSS and SmartPLS software were used for data analysis. The results showed that the effect of identification with the sports team (with a regression coefficient of 0.30 and a critical ratio of 18.48) , technical sports identity (with a regression coefficient of 0.36 and a critical ratio of 2.00) , social sports identity (with a regression coefficient of 27 0.0 and critical ratio 19.22) and sports moral identity (regression coefficient 0.30 and critical ratio 2.38) which are outside the range of ±1.96 and also due to obtaining a significance level smaller than 0.05 , is positive and significant on sports identity in taekwondo athletes of West Azarbaijan province. The GOF coefficient indicates a strong general fit of the model.

 

 

 

PhD student in physical education, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.

 

Community Verified icon

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Key words: sports identity, taekwondo players, West Azerbaijan

تدوین مدل ساختاری هویت ورزشی در تکواندوکاران استان آذربایجان غربی

نبی­ اله مطلّبی⁵، محمدرحیم نجف زاده*⁶، جعفر برقی مقدم⁷، حمید جنانی⁸

(تاریخ دریافت: 00/00/1402 - تاریخ پذیرش: 00/00/1402)

 

چکیده:

      هویت ورزشی نوعی هویت اجتماعی است که از تعلق گروهی از ورزشکاران به رشته خاص حکایت دارد. هویت‌های ورزشی جزء ارزشمندی از احساس فرد هستند. هویت ورزشی قوی می‌تواند موجب انگیزش و نظم لازم جهت حضور مداوم ورزشکار در تمرین‌ها و همچنین موفقیت در سطوح عالی ورزشی شود. هدف پژوهش حاضر تدوین مدل ساختاری هویت ورزشی در تکواندوکاران استان آذربایجان غربی بود. جامعۀ آماری شامل ورزشکاران تکواندوکار استان آذربایجان غربی با سابقۀ حداقل 2 سال فعالیت در لیگ­ استانی است، که بر اساس آمار مستند اداره کل ورزش و جوانان استان آذربایجان غربی شامل 2100 نفر شد. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 324 محاسبه و بر اساس نمونه گیری تصادفی ساده گزینش شد. ابزار جمع اوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است که بر اساس معیار فورنل و لارکر روایی واگرا پرسشنامه­ها مورد تایید قرار گرفت؛ همچنین پایایی ترکیبی (ضریب دیلون– گلداشتاین) قابل قبول بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار اس­پی­اس­اس و اسمارت پی ال­اس استفاده شد. نتایج نشان داد که تاثیرهویت­یابی با تیم ورزشی (با ضریب رگرسیونی 30/0 و نسبت بحرانی 48/18)، هویت فنی ورزشی (با ضریب رگرسیونی 36/0 و نسبت بحرانی 00/2 ، هویت­ اجتماعی ورزشی (با ضریب رگرسیونی27/0 و نسبت بحرانی 22/19) و هویت­ اخلاقی ورزشی (ضریب رگرسیونی 30/0 و نسبت بحرانی 38/2) که خارج از بازۀ 96/1± قرار دارند و هم­چنین بنابر کسب سطح معناداری کوچکتر از 05/0، بر هویت ورزشی در تکواندوکاران استان آذربایجان غربی مثبت و معنا دار است. ضریب GOF، حاکی از برازش کلی قوی مدل می‌باشد.

 

 

 

 

 

 

 

واژگان کلیدی: هویت ورزشی، تکواندوکاران، آذربایجان غربی

مقدمه

    مفهوم هویت از دهه 1990 به بعد مورد توجه جامعه روانشناسی ورزش قرار گرفت‏‏ (ابنک⁹ و دیگران، ۲۰۲۰) . هویت ورزشی¹⁰ بخش مهمی‌از فرهنگ ورزشی است که با مؤلفه‌های متعددی از نحوه ارتباط یک فرد با ورزش خود مرتبط است‏‏ (ادیسون¹¹ و دیگران، ۲۰۲۱) . اشاره شده است که ورزشکاران با هویت ورزشی قوی اهداف ورزشی خاصی را تعیین می‌کنند. تعیین هدف به آنها انگیزه ادامه تمرینات را می­دهد و به آنها کمک می­کند تا خود را به عنوان ورزشکار معرفی کنند‏‏ (پوچر و تاممینن¹²، ۲۰۱۷) . هویت ورزشی یک نقش اجتماعی است که تحت تأثیر والدین/ سرپرستان، دوستان، هم تیمی‌ها و مربیان قرار می‌گیرد‏‏ (کندی¹³، ۲۰۲۱) .

 بر اساس شرایط، افراد ممکن است هویت خود را در طول زمان در پاسخ به نقش و نیازهای مرتبط با وظیفه­شان تغییر دهند و همچنین تعیین کنند که چگونه باید در یک موقعیت خاص احساس یا رفتار کنند ‏‏ (ون رنس¹⁴ و دیگران، ۲۰۱۹) . بر اساس این گزاره‌ها، جونز و مک ایون¹⁵ (2000) مدل ابعاد چندگانه هویت را توسعه دادند که چارچوبی را برای مطالعه هویت ورزشکاران حرفه‌ای دوگانه از دیدگاه چند بعدی ارائه می‌دهد. بر اساس این مدل، هر بعد از هویت نیاز به بررسی در رابطه با سایر ابعاد هویت دارد. این مدل ابعاد هویت را به عنوان حلقه‌های به هم پیوسته نشان می‌دهد، که نشان می‌دهد چگونه «هیچ بُعدی را نمی‌توان به تنهایی درک کرد و فقط در رابطه با ابعاد دیگر قابل درک است».‏‏ (البزا¹⁶ و دیگران، ۲۰۲۲) .

هویت توسط اریکسون¹⁷ (1968) به عنوان فرایند سازمانی تعریف شده است که نحوۀ عملکرد افراد و رفتارشان با جهان اطراف آن­ها را به هم متصل می­کند. با گسترش مفهوم هویت ورزشی، برور و همکاران¹⁸ (1990) مقیاس سنجش هویت ورزشی را برای ارزیابی قدرت و اختصاصی بودن نقش ورزشی توسعه دادند. بررسی­های بعدی ساختار هویت ورزشی و مقیاس سنجش هویت ورزشی سه عامل ویژه از هویت ورزشی را شناسایی کرد: هویت اجتماعی¹⁹، منحصربه‌فرد بودن²⁰ و تأثیرپذیری منفی²¹. هویت اجتماعی درجه­ای است که ورزشکار خودش را به عنوان یک ورزشکار در چشم دیگران می­بیند. منحصر بودن درجه­ای است که هویت ورزشی افراد خود پنداری دیگران را شامل می­شود که منجر به خود انگارة منحصر به ‌فرد به عنوان یک ورزشکار می­شود. تأثیرپذیری منفی اندازه‌ای است که افراد از عملکرد ضعیف یا عدم توانایی برای انجام نقش ورزشی­شان نگران‌اند. اگرچه مقیاس سنجش هویت ورزشی می­تواند برای ایجاد خرده مقیاس­های هویت ورزشی استفاده شود، محققان هنوز ساختار هویت ورزشی را بررسی می­کنند. افراد خود هویتی چندبعدی دارند که نحوه­ی مشاهدۀ خودشان در موقعیت­های متفاوت را هدایت، گسترش و توسعه می­دهد. هویت ورزشی به حدودی که افراد در زندگی­شان، نقش ورزشی­شان را می­شناسند و به حدودی که آن­ها خودشان را به عنوان ورزشکار می­بینند اشاره دارد بنابراین افرادی که دارای سطح بالای هویت ورزشی هستند اطلاعات را از دیدگاه ورزشکار تفسیر می­کنند (برور و همکاران، 2012) .

هویت ورزشي قوی مي‌تواند انگیزش مورد نیاز جهت حضور مداوم و منظم ورزشكار در تمرینات و همچنین موفقیت در سطوح عالی ورزشي را منجر شود این امر مي‌تواند مبین این موضوع باشد که هویت ورزشي قوی، دارای تأثیرات مثبت در عملكرد و موفقیت ورزشي، سالمي، آمادگي و عزت نفس ورزشكار است (صفایی و همکاران، 1400). هویت‌های ورزشی جزء ارزشمندی از احساس فرد هستند اما خطراتی نیز به همراه دارند. هنگامی‌که ورزشکاران دارای هویت‌های ورزشی قوی، با پایان ناگهانی حرفه‌ای (مثلاً آسیب دیدگی) مواجه می‌شوند، تمایل دارند از هویت ورزشی خود جدا شوند و احساس فقدان همراهی را تجربه می‌کنند که خطر افسردگی را افزایش می‌دهد ‏‏ (گراوپنسپرگر²² و دیگران، ۲۰۲۰) . 

هویت ورزشی نوعی هویت اجتماعی است که از تعلق گروهی از ورزشکاران به رشته خاص حکایت دارد؛ ازاین­رو، پیروزی تیم­های ورزشی یا ورزشکاران در سطوح جهانی و ملی، بازنمایی هویت اجتماعی و ملی و ورزشی نیز است ‏‏ (پالرمو و رانکرت²³، ۲۰۱۹) . ماهیت ورزش پدیده‌ای اجتماعی بوده که مشارکت و همکاری در آن تعیین کننده است؛ شبکه اجتماعی تشکیل شده بین ورزشکاران در تیم موجب گسترش حس تعلق اجتماعی و همزادپنداری بین آنها می‌شود. درواقع ورزشکار خودش را از لحاظ اجتماعی و فرهنگی به جمع و موفقیت­ها و شکست­هایشان وابسته می­داند و نیز موجب ارزیابی مثبت درقبال گروه یا تیم شده و ایجاد دلبستگی می‌کند. درنهایت، هماهنگی در رفتارها و مشارکت جدی و فعال را به نفع گروه به همراه دارد ‏‏ (ویمنت²⁴ و دیگران، ۲۰۱۹) .

چزلاک²⁵ ‏ (2004)  در بررسی و تحقیقات جامع، هویت ورزشی را شامل مؤلفه‌های بیرونی و درونی می‌داند. مؤلفه‌های بیرونی هویت ورزشی شامل انحصارگرایی و هویت اجتماعی بوده که به واسطه گروه‌های درون جامعه (خانواده، دوستان، مربیان، معلمان) و زمینه­ها (تحصیل، ورزش، مذهب) ، با میزان تأثیر جامعه بر فرد مرتبط هستند. مؤلفه‌های درونی از هویت خود و تأثیرپذیری منفی و تأثیرپذیری مثبت تشکیل شده است و به درجه تأثیرپذیری ادراکات فردی، مانند ارزیابی و تفسیر نقش ورزشکاری اطلاق می­شود. هویت ورزشی قوی می‌تواند موجب انگیزش و نظم لازم جهت حضور مداوم ورزشکار در تمرین‌ها و همچنین موفقیت در سطوح عالی ورزشی شود. این امر مبین آن است که هویت ورزشی قوی، دارای تأثیرهای مثبت بر عملکرد ورزشی، سلامت، آمادگی و عزتنفس ورزشکار است. همچنین هویت ورزشی بیشتر، سطوح بهتری از تصمیم­گیری شغلی و خودکارآمدی و خوش­بینی را در آینده برای ورزشکار به همراه دارد ‏‏ (هوارد و بورگلا²⁶، ۲۰۱۸) . در این راستا، گودرزی و سورکیلا²⁷ ‏ (2020)  شاخص­های اصلی هویت ورزشکاران را در سه بُعد هویت دوگانه، هویت متغیر و هویت ورزشی مدلسازی کردند. خواجه افلاطون و همکاران ‏ (۱۳۹۹)  چهار دستۀ عوامل تیمی، فنی، فردی و خانوادگی- دوستان را شناسایی و نشان دادند که تمامی‌عوامل شناسایی شده بر هویت حرفه‌ای ورزشکاران تیم‌های ملی تأثیری معنادار دارد. در این میان، میزان تأثیر عوامل فردی در جهت هویت حرفه‌ای ورزشکاران تیم‌های ملی بیش از سایر عوامل است. 

هویت نشان دهنده خود طبقه‌بندی فرد به نقشی خاص است. در واقع هویت ورزشی باعث می‌شود که ورزشکار به دلیل قبول نقش ورزشکاری در جامعه قوانین شخصی و استانداردهای رفتاری خاص را برای مانند ورزش اتخاد کند. لذا این امر باعث می‌شود ورزشکار نسبت به استانداردهای رفتاری خود تعهد داشته باشد و این تعهد منجر به‌ایجاد هویت در ورزشکار می‌شود که می‌تواند جنبه‌های مثبت و منفی را بهمراه داشته باشد. وقتی که ورزشکار بتواند در چارچوب آن استانداردها فعالیت کند، احساسات مثبت را ایجاد می‌کند و وقتی نتواند به آن استانداردها پایبند باشد می‌تواند احساسات منفی ایجاد کند. از سوی دیگر، با توجه به‌اینکه برای ورزشکاران داخل کشور همچنان الگویی مشخصی از هویت ورزشی با توجه به شرایط روحی و روانی و فرهنگی ورزشکاران ایرانی وجود ندارد از یکسو یک خلاء تحقیقاتی در حوزۀ آکادمیک احساس می­شود و از سوی دیگر این ابهام در رابطه با ورزشکاران و به ویژه ورزشکاران رشتۀ تکواندو به عنوان یک رشتۀ ورزشی پرفشار و پرتنش همچنان باقی مانده است که هویت این ورزشکاران تا چه اندازه است. چه عواملی می‌توانند به عنوان شاخص­های هویتی در ایجاد هویت ورزشکاران موثر باشند و ورزشکاران را به عنوان یک فرد ورزشکار در جنبه‌های مختلف زندگی و جامعه به عنوان یک ورزشکار نشان دهد. لذا پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به‌این سوال است که مدل هویت ورزشی در تکواندوکاران استان آذربایجان غربی چگونه است؟

 

 روش­شناسی پژوهش:

      پژوهش حاضر پژوهشي توصيفي از نوع همبستگی و مبتنی بر مدلسازی معادلات ساختاری است و از لحاظ هدف نیز جزء تحقیقات کاربردی محسوب می­شود. داده­های این تحقیق به صورت میدانی و با استفاده از پرسش‌نامه گردآوری شد. برای بررسی پایایی پرسشنامه­ از روایی همگرا و برای بررسی روایی واگرا از معیار فورنل و لاکر استفاده شد.

جامعۀ آماری این تحقیق را تمامی‌ورزشکاران تکواندوکار استان آذربایجان غربی که سابقۀ حداقل 2 سال فعالیت در لیگ­ استانی را دارند، تشکیل داد که بر اساس امار مستند اداره ورزش و جوانان استان اذربایجان غربی در سال (1401) برابر با2100 نفر است. تعداد نمونۀ آماری بر اساس فرمول کوکران برابر با 324 نفر و به صورت تصادفی ساده در نظر گرفته شد. در این تحقیق از یک پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که شامل 32 سوال بود که شرکت کنندگان از طریق لیکرت 5 درجه­ای از 1 (کاملاً مخالفم) تا 5 (کاملاً موافقم) به گویه­ها پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده‌های توصیفی از روش آماری توصیفی استفاده شد و از این طریق فراوانی، درصد، محاسبه شد. جهت تعیین طبیعی بودن توزیع داده­ها از شاخص چولگی و کشیدگی و مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار اس­پی­اس­اس و اسمارت پی ال­اس نسخۀ 3 استفاده شد.

 

یافته­های پژوهش:  

     از لحاظ ویژگی­های جمعیت­شناختی از نظر وضعیت سنی بیشترین فراوانی به تعداد 138 نفر به دامنۀ سنی 20 تا 25 سال و کمترین فراوانی به تعداد 34 نفر به دامنۀ سنی بالاتر از 35 سال تعلق داشت. از لحاظ وضعیت جنسیت، از بین افراد نمونه تعداد 114 نفر زن (حدود 38 درصد) و تعداد 210 نفر مرد (حدود 62 درصد) متاهل بودند. از لحاظ وضعیت تحصیلی، بیشترین فراوانی به تعداد 259 نفر دارای مدرک کارشناسی و کمترین فراوانی به تعداد 4 نفر دکتری بودند. 

براین اساس طبق جدول یک می­توان مشاهده کرد که پرسشنامه­های تحقیق به ترتیب دارای واریانس 52/0، 64/0، 73/0، 58/0، و 63/0 می­باشد و از وضعیت مطلوبی برخوردار می­باشد. هم­چنین، پایایی ترکیبی (ضریب دیلون – گلداشتاین) نیز به ترتیب 76/0، 84/0، 89/0، 89/0 و 84/0 به دست آمد که از ملاک 70/0 بالاتر می­باشد که نشان دهندۀ قابل قبول بودن آن­ می­باشد. هم­چنین، پایایی پرسشنامه­ها نیز به ترتیب 73/0، 72/0، 81/0، 86/0 و 71/0 به دست آمد که حاکی از مطلوب بودن آن­ها می­باشد.

 

جدول (1) وضعیت روایی همگرا و پایایی پرسشنامه­ها

سازه­ها	آلفای کرونباخ	rho_A	پایایی ترکیبی	میانگین واریانس مستخرج (AVE)
هویت اجتماعی ورزشی	739/0	551/0	764/0	521/0
هویت اخلاقی	727/0	728/0	846/0	647/0
هویت فنی ورزشی	817/0	820/0	891/0	732/0
هویت ورزشی	864/0	871/0	892/0	582/0
هویت یابی با تیم ورزشی	718/0	719/0	841/0	639/0

هم­چنین برای بررسی برازش مدل از شاخص GOF استفاده می­شود. برای بدست آوردن برازش مدل در ابتدا باید مقدار اشتراکی متغیر وابسته (هویت ورزشی) را (582/0) و سپس مقدار ضریب تعیین متغیر وابسته (هویت ورزشی) (975/0) را در نظر گرفت و سپس این مقادیر را در فرمول زیر گذاشت.

GOF=

GOF=

GOF=

GOF=0.752

در نتیجه مقدار شاخص GOF برابر است با 752/0 که‌این عدد با توجه به سه مقدار 01/0، 25/0، و 41/0 به عنوان مقادیر ضعیف، متوسط و قوی برای GOF، حاکی از برازش کلی قوی می­باشد. 

نتایج جدول دو وزن­های رگرسیونی استاندارد شده مدل را نشان می­دهد. براساس نتایج، می­توان گفت با توجه به ضریب رگرسیونی 24/0 و نسبت بحرانی 85/12 که خارج از بازۀ 96/1± قرار دارد (بر اساس قاعده خطاي پنج درصد در ناحیه رد فرض صفر براي مقادیر خارج بازه 96/1 تا 96/1- هر پارامتر مدل) و هم­چنین سطح معناداری کوچکتر از 05/0 هویت­یابی با تیم ورزشی بر هویت ورزشی ورزشکاران تکواندوکار استان آذربایجان غربی تاثیر مثبت معناداری دارد. هم­چنین، هویت فنی ورزشی با ضریب رگرسیونی 49/0 و نسبت بحرانی 58/26 که خارج از بازۀ 96/1± قرار دارد (بر اساس قاعده خطاي پنج درصد در ناحیه رد فرض صفر براي مقادیر خارج بازه 96/1 تا 96/1- هر پارامتر مدل) و هم­چنین سطح معناداری کوچکتر از 05/0 بر هویت ورزشی ورزشکاران تکواندوکار استان آذربایجان غربی تاثیر مثبت معناداری دارد. علاوه بر این، هویت اجتماعی ورزشی با ضریب رگرسیونی 19/0 و نسبت بحرانی 33/9 که خارج از بازۀ 96/1± قرار دارد (بر اساس قاعده خطاي پنج درصد در ناحیه رد فرض صفر براي مقادیر خارج بازه 96/1 تا 96/1- هر پارامتر مدل) و هم­چنین سطح معناداری کوچکتر از 05/0 بر هویت ورزشی ورزشکاران تکواندوکار استان آذربایجان غربی تاثیر مثبت معناداری دارد. هویت اخلاقی نیز با ضریب رگرسیونی 20/0 و نسبت بحرانی 72/9 و هم­چنین سطح معناداری کوچکتر از 05/0 بر هویت ورزشی ورزشکاران تکواندوکار استان آذربایجان غربی تاثیر مثبت معناداری دارد. 

 

جدول (2) ضرایب رگرسیونی

متغیرهای تحقیق	ضرایب رگرسیونی	آمارۀ تی	سطح معنی­داری	نتیجه
هویت­یابی با تیم ورزشی ---˂ هویت ورزشی	249/0	853/12	001/0	تایید
هویت فنی ورزشی ---˂ هویت ورزشی	495/0	582/26	001/0	تایید
هویت اجتماعی ورزشی ---˂ هویت ورزشی	194/0	336/9	001/0	تایید
هویت اخلاقی ---˂ هویت ورزشی	200/0	728/9	001/0	تایید

 

شکل 1: مدل در حالت تخمین ضرايب استاندارد

 

شکل 1: مدل در حالت تخمین ضرايب استاندارد

 

 

شکل (2) مدل برآورد آمارۀ تی

 

بحث و نتیجه­گیري:

     هدف کلی پژوهش حاضر مدلسازی عوامل موثر بر هویت ورزشی در تکواندوکاران استان آذربایجان غربی بود.

یافته­های پژوهش حاضر نشان داد که هویت­یابی با تیم ورزشی بر هویت ورزشی در تکواندوکاران استان آذربایجان غربی تاثیر مثبت معناداری دارد. ساتن و همکاران ‏ (2001)  اذعان داشتند که هویت تیمی‌تحت تاثیر تعهد شخصی فرد و درگیری احساسی و وابستگی عاطفی وی با یک تیم ورزشی است که جنبه­های روان­شناختی و رفتاری را در هم می­آمیزد. هویت­یابی با تیم ورزشی به عنوان سطح ارتباط روانشناختی یک فرد با یک نهاد ورزشی یا تیم تعریف می‌شود ‏‏ (کلارک²⁸ و دیگران، ۲۰۲۲) . به اعتقاد وان ‏ (2001)  شروع هویت­یابی تیمی‌به عنوان لحظه­ای است که یک فرد این شناخت را ایجاد می­کند که از یک تیم حمایت و پیروی می­کند. لاک²⁹ و همکاران ‏ (2014)  عوامل مختلفی را برای توسعه هویت­یابی با تیم ورزشی در افراد بر شمرده است، مانند مکان تیم، تاریخچه، ورزشکاران در تیم، یا سایر سازه‌هایی که افراد نیز با آن­ها هویت می‌شوند. هویت نشان دهنده خود طبقه بندی فرد به نقشی خاص است. این فرآیند به توسعه قوانین شخصی و استانداردهای رفتار با یک رفتار خاص، مانند ورزش کمک می‌کند. به‌این ترتیب، مکانیسم مرکزی که رفتار را حفظ می‌کند، به یک دستورالعمل حول استاندارد هویت تبدیل می‌شود. هویت ورزشی به درجه‌ای اشاره دارد که یک فرد خود را به عنوان یک "ورزشکار" یا کسی که برای ورزش ارزش قائل است و به طور منظم درگیر آن است، شناسایی می‌کند ‏‏ (ستراچان و دیگران، ۲۰۱۳) . اختلاف بین هویت ورزشی فرد و موقعیت فعلی (به عنوان مثال، عدم فعالیت بدنی) می‌تواند احساسات منفی ایجاد کند، که برای ایجاد انگیزه در فرد برای از بین بردن شکاف بین رفتار فعلی و استاندارد هویت مطلوب است ‏‏ (برکه، ۲۰۱۶) . در اصل، هویت یک سیستم خودتنظیمی‌بازتابی از تداوم/ثبات رفتاری است. هویت ورزش به دلیل رابطه متقابل بین هویت‌های نقش و رفتار به عنوان یک سازه مهم برای ارتقای ورزش ظاهر شده است ‏‏ (لو و دیگران، ۲۰۲۱) . در این راستا، گودرزی و سورکیلا ‏ (۲۰۲۰)  شاخص­های اصلی هویت ورزشکاران را در سه بُعد هویت دوگانه، هویت متغیر و هویت ورزشی مدلسازی کردند. خواجه افلاطون ‏ (۱۳۹۹)  چهار دستۀ عوامل تیمی، فنی، فردی و خانوادگی- دوستان را شناسایی و نشان دادند که تمامی‌عوامل شناسایی شده بر هویت حرفه‌ای ورزشکاران تیم‌های ملی تأثیری معنادار دارد. بنابراین، یافته­های این بخش از پژوهش با نتایج تحقیق گودرزی و سورکیلا ‏ (2020)  و خواجه افلاطون ‏ (۱۳۹۹)  همسو است.

نتایج دیگر این تحقیق نشان داد که هویت فنی ورزشی بر هویت ورزشی در تکواندوکاران استان آذربایجان غربی تاثیر مثبت معناداری دارد. هویت حرفه­ای ابزاری راهبردی برای رسیدن به هدف­ها و چشم­اندازهاست. هویت حرفه­ای مربوط به تجربه­ها و ایده­هایی است که اعضا به طور کلی از سازمان دارند ‏‏ (حول و کلوک³⁰، ۲۰۱۵) . هویت حرفه­ای رابطه­ای شناختی است و از نظر آنها این رابطه زمانی ایجاد می­شود که فرد در جایگاه فردی ویژگی­هایی مشابه با افراد موجود در سازمان داشته باشد. هویت حرفه­ای مفهومی‌است که برای توصیف رابطۀ فرد با محیط شغلی خود به کار می­رود (خواجه­ افلاطون و همکاران، 1399). بر این اساس، چنین به نظر می­رسد که از دیدگاه تکواندوکاران استان آذربایجان غربی به دلیل رابطه­ای که آن­ها با شغل­شان یعنی تکواندو برقرار کرده­اند و خودشان را به عنوان یک تکواندوکار هم سطح با سایر تکواندوکاران قرار می­دهند و از این طریق منجر به بهبود هویت ورزشی­شان می­شوند. از طرفی، برور و همکاران هویتی فردی یا به عبارتی دیگر منحصر بودن را درجه­ای می­داند که هویت ورزشی افراد خود پنداری دیگران را شامل می­شود که منجر به خود انگارة منحصربه‌فرد به عنوان یک ورزشکار می­شود. در این راستا، گودرزی و سورکیلا ‏ (2020)  شاخص­های اصلی هویت ورزشکاران را در سه بُعد هویت دوگانه، هویت متغیر و هویت ورزشی مدلسازی کردند. خواجه افلاطون ‏ (۱۳۹۹)  چهار دستۀ عوامل تیمی، فنی، فردی و خانوادگی- دوستان را شناسایی و نشان دادند که تمامی‌عوامل شناسایی شده بر هویت حرفه‌ای ورزشکاران تیم‌های ملی تأثیری معنادار دارد. بنابراین، یافته­های این بخش از پژوهش با نتایج تحقیق گودرزی و سورکیلا ‏ (2020)  و خواجه افلاطون ‏ (۱۳۹۹)  همسو است. 

نتایج دیگر این تحقیق نشان داد که هویت­ اجتماعی ورزشی بر هویت ورزشی در تکواندوکاران استان آذربایجان غربی تاثیر مثبت معناداری دارد. از دیدگاه برور و همکاران ‏ (1993)  هویت اجتماعی درجه­ای است که ورزشکار خودش را به عنوان یک ورزشکار در چشم دیگران می­بیند. ماهیت ورزش پدیده­ای اجتماعی بوده که مشارکت و همکاری در آن تعیین کننده است؛ شبکه اجتماعی تشکیل شده بین ورزشکاران در تیم موجب گسترش حس تعلق اجتماعی و همزادپنداری بین آنها می‌شود. درواقع ورزشکار خودش را از لحاظ اجتماعی و فرهنگی به جمع و موفقیت­ها و شکست­هایشان وابسته می­داند و نیز موجب ارزیابی مثبت درقبال گروه یا تیم شده و ایجاد دلبستگی می‌کند. درنهایت، هماهنگی در رفتارها و مشارکت جدی و فعال را به نفع گروه به همراه دارد ‏‏ (ویمنت³¹ و دیگران، ۲۰۱۹) . هویت ورزشی نوعی هویت اجتماعی است که از تعلق گروهی از ورزشکاران به رشته خاص حکایت دارد؛ ازاین­رو، پیروزی تیم­های ورزشی یا ورزشکاران در سطوح جهانی و ملی، بازنمایی هویت اجتماعی و ملی و ورزشی نیز است ‏‏ (پالرمو و رانکرت³²، ۲۰۱۹) . بر این اساس، تکواندوکاران شرکت کننده نیز در این تحقیق نسبت به‌این امر و مقولۀ تعلق اجتماعی ورزشکاران نسبت به شرایط و موقعیت اجتماعی توجه ویزه­ای دارند و از دیدگاه آن­ها توجه به‌این امر می­تواند هویت ورزشی آن­ها را بهبود بخشد. در این راستا، گودرزی و سورکیلا ‏ (2020)  شاخص­های اصلی هویت ورزشکاران را در سه بُعد هویت دوگانه، هویت متغیر و هویت ورزشی مدلسازی کردند. خواجه افلاطون ‏ (۱۳۹۹)  چهار دستۀ عوامل تیمی، فنی، فردی و خانوادگی- دوستان را شناسایی و نشان دادند که تمامی‌عوامل شناسایی شده بر هویت حرفه‌ای ورزشکاران تیم‌های ملی تأثیری معنادار دارد. بنابراین، یافته­های این بخش از پژوهش با نتایج تحقیق گودرزی و سورکیلا ‏ (2020)  و خواجه افلاطون ‏ (۱۳۹۹)  همسو است. 

در نهایت، یافته­های دیگر این تحقیق نشان داد که هویت­ اخلاقی ورزشی بر هویت ورزشی در تکواندوکاران استان آذربایجان غربی تاثیر مثبت معناداری دارد. در تبیین این یافته می­توان چنین اذعان داشت که ضرورت اخلاقی بودن ورزش، نتیجه مستقیم قوانین و مقررات ورزشی نیست. هنگامی‌که از واژه­هایی مانند بازی جوانمردانه، بازی منصفانه و یا گذشت و ایثار و رعایت اصول و ارزش­های اخلاقی و انسانی در بازی­ها و مسابقات ورزشی سخن به میان می­آید، در حقیقت توجه به روح قوانین است و نه خود قوانین. در واقع از دیدگاه شرکت کنندگان در این تحقیق هر چه ورزشکاران در شرایط مسابقه و محیط ورزشی به مسائل اخلاقی توجه بیشتری داشته باشند و از طرفی دیگر نسبت به مسئولیت­های اجتماعی­شان در قبال افراد و گروه­های مختلف جامعه توجه بیشتری داشته باشند این امر می­تواند منجر به بهبود هویت ورزشی ورزشکاران شود. در این راستا، گودرزی و سورکیلا ‏ (2020)  شاخص­های اصلی هویت ورزشکاران را در سه بُعد هویت دوگانه، هویت متغیر و هویت ورزشی مدلسازی کردند. خواجه افلاطون‏ (۱۳۹۹)  چهار دستۀ عوامل تیمی، فنی، فردی و خانوادگی- دوستان را شناسایی و نشان دادند که تمامی‌عوامل شناسایی شده بر هویت حرفه‌ای ورزشکاران تیم‌های ملی تأثیری معنادار دارد. بنابراین، یافته­های این بخش از پژوهش با نتایج تحقیق گودرزی و سورکیلا ‏ (2020)  و خواجه افلاطون ‏ (۱۳۹۹)  همسو است. 

براساس یافته­های حاصل از این تحقیق پیشنهاد می­شود کمیته­های فرهنگی فدراسیون تکواندو و به طور ویژه هیئت تکواندو استان آذربایجان غربی دوره­های آموزشی و محتواهای آموزشی برای ورزشکاران تهیه و آن­ها را نسبت به تقویت هویت ورزشی ترغیب و تشویق نماید. علاوه بر این، الگوسازی ورزشکاران برجسته در این رشته می­تواند به عنوان یکی از راهبردهایی برای توسعه هویت ورزشکاران باشد. هم­چنین به محققان پیشنهاد می­شود در تحقیقی به اولویت­بندی عوامل موثر بر هویت ورزشی ورزشکاران بپردازند. همچنین مقایسه عوامل موثر بر هویت ورزشی ورزشکاران زن و مرد می­تواند بر توسعه الگوهای بومی‌هویت ورزشی کمک کند.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

منابع

 

‏خواجه افلاطون، صدیقه؛ بهلکه، طاهر؛ عسکری، اسراء؛ و فلاح، زین العابدین. (۱۳۹۹). بررسی عوامل موثر بر هویت حرفه‌ای ورزشکاران تیم‌های ملی. مطالعات روان شناسی ورزشی، 33 (9) ، 24-35.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

صفایی، کریم؛ قدیمی، بهرام؛ آقایی، سعید؛ و کاشانی، مجید. (1400). تدوین مدل کمی‌الگوی فقدان هویت و منزلت اجتماعی در ورزشکاران حرفه‌ای میانسال. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 64 (2) ، 3070-3083. 

 

Albouza, Youssef; Chazaud, Pierre; & Wach, Monique. (2022). Athletic identity, values and self-regulatory efficacy governing hypercompetitive attitudes. Psychology of Sport and Exercise, 58, 102079. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2021.102079

Brewer, B.W; Van Raalte, J. L; & Linder, D. E. (1993). Athletic identity: Hercules’ muscles or Achilles heel?, 24 (2) , 237-254.

Cieslak, Thomas. (2004). Describing and measuring the athletic identity construct: Scale development and validation. Ohio State University, Physical Activity and Educational Services.

Clarke, Emma; Geurin, Andrea N.; & Burch, Lauren M. (2022). Team identification, motives, and behaviour: a comparative analysis of fans of men’s and women’s sport. Managing Sport and Leisure, 0 (0) , 1-24. https://doi.org/10.1080/23750472.2022.2049455

Edison, Bianca; Rizzone, Katherine; & Christino, Melissa. (2021). ATHLETIC IDENTITY IN YOUTH ATHLETES: A SYSTEMATIC REVIEW. Orthopaedic Journal of Sports Medicine, 9 (7_suppl3) , 2325967121S00102. https://doi.org/10.1177/2325967121S00102

Eubank, Martin; Ronkainen, Noora; & Tod, David. (2020). New Approaches to Identity in Sport. Journal of Sport Psychology in Action, 11 (4) , 215-218. https://doi.org/10.1080/21520704.2020.1835134

Graupensperger, Scott; Benson, Alex J.; Kilmer, Jason R.; & Evans, M. Blair. (2020). Social (Un) distancing: Teammate Interactions, Athletic Identity, and Mental Health of Student-Athletes During the COVID-19 Pandemic. Journal of Adolescent Health, 67 (5) , 662-670. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2020.08.001

Houle, James L. W.; & Kluck, Annette S. (2015). An Examination of the Relationship Between Athletic Identity and Career Maturity in Student-Athletes. Journal of Clinical Sport Psychology, 9 (1) , 24-40. https://doi.org/10.1123/jcsp.2014-0027

Howard, Simon; & Borgella, Alex. (2018). “Sinking” or sinking?: Identity salience and shifts in Black women’s athletic performance. Psychology of Sport and Exercise, 39, 179-183. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2018.08.016

Kennedy, Anne. (2021). An Examination of Student Athletic Identity and Coping with Non-Normative Transitions Out of Their Athletic Lifespan. Ohio University.

Lock, Daniel; Funk, Daniel C.; Doyle, Jason P.; & McDonald, Heath. (2014). Examining the Longitudinal Structure, Stability, and Dimensional Interrelationships of Team Identification. Journal of Sport Management, 28 (2) , 119-135. https://doi.org/10.1123/jsm.2012-0191

Moazami-Goodarzi, Ali; Sorkkila, Matilda; Aunola, Kaisa; & Ryba, Tatiana V. (2020). Antecedents and Consequences of Student-Athletes’ Identity Profiles in Upper Secondary School. Journal of Sport and Exercise Psychology, 42 (2) , 132-142. https://doi.org/10.1123/jsep.2019-0084

Palermo, Madeline; & Rancourt, Diana. (2019). An identity mis-match? The impact of self-reported competition level on the association between athletic identity and disordered eating behaviors. Eating Behaviors, 35, 101341. https://doi.org/10.1016/j.eatbeh.2019.101341

Poucher, Z. A.; & Tamminen, Katherine A. (2017). Maintaining and managing athletic identity among elite athletes. Revista de Psicologia del Deporte, 26 (S4) , 63-67.

SUTTON W.A.; MCDONALD M.A.; & MILNE G.R. (2001). CREATING AND FOSTERING FAN IDENTIFICATION IN PROFESSIONAL SPORTS. SPORT MARKETING QUARTERLY, 6 (1) , 15-22.

van Rens, Fleur E.C.A.; Ashley, Rebecca A.; & Steele, Andrea R. (2019). Well-Being and Performance in Dual Careers: The Role of Academic and Athletic Identities. The Sport Psychologist, 33 (1) , 42-51. https://doi.org/10.1123/tsp.2018-0026

Wann, Daniel L.; Melnick, Merrill J.; Pease, Dale G.; & Russell, Gordon W. (2001). Sport Fans: The Psychology and Social Impact of Spectators. Routledge.

Wayment, Heidi A.; Huffman, Ann H.; Lane, Taylor S.; & Lininger, Monica R. (2019). Relationship of athletic and academic identity to concussion reporting intentions. Musculoskeletal Science and Practice, 42, 186-192. https://doi.org/10.1016/j.msksp.2019.04.003

 

 

211

---

[1]  . PhD student in physical education,Tabriz branch,Islamic Azad University, Tabriz, Tabriz, Iran.

[2]  . Assistant Professor, Department of Physical Education, Tabriz branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran. (corresponding author)[e-mail]

[3]  . Assistant Professor, Department of Physical Education, Tabriz branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.

[4]  . Assistant Professor, Department of Physical Education, Tabriz branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.

[5]  . دانشجوی دکتری تربیت بدنی،واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز، ایران.

[6]  . استادیارگروه تربیت بدنی،واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ،واحد تبریز، ایران (نویسنده مسئول). [e-mail]

[7]  . استادیار گروه تربیت بدنی،واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز، ایران.

[8]  . استادیار گروه تربیت بدنی،واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز، ایران.

[9]  . Eubank

[10]  . Athletic Identity

[11]  . Edison

[12]  . Poucher & Tamminen

[13]  . Kennedy

[14]  . van Rens

[15]  . Jones & McEwen

[16]  . Albouza

[17]  Ericsson

[18] Breuer- van raalte- Linder

[19]  Social Identity

[20]  Exclusivity

[21]  Negative Affectivity

[22]  . Graupensperger

[23]  . Palermo & Rancourt

[24]  . Wayment

[25]  . Cieslak

[26]  . Howard & Borgella

[27]  . Goodarzi, Sorkkila

[28]  . Clarke

[29]  . Lock

[30]  . Houle & Kluck

[31]  . Wayment

[32]  . Palermo & Rancourt

---