بررسی کیفیت آب رودخانه دز در محدوده شهرستان دزفول
Subject Areas : Environmental Engineering
مریم زلقی
1
(
)
محمد فلاح
2
(
)
Keywords:
Abstract :
رودخانه ها یکی از مهمترین اکوسیستم های پویا هستند و آگاهی از تغییرات زمانی و مکانی کیفیت آب رودخانه ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این پژوهش تغییرات زمانی و مکانی پارامترهای کیفیت آب در حوزة آبخیز دز طی دورة آبی 1401-1400 با استفاده از استانداردهای کیفی و نرمافزارهای Excel و SPSS مورد تحلیل و مطالعه قرار گرفت. ابتدا پارامترهای کیفیت آب رودخانه دز در 6 ایستگاه پارک جنگلی، پل چهارم، پل سوم، علیکله، پل قدیم و پل پنجم شامل دما ( T)، TDS و کدورت، نمونه برداری و اندازه گیری گردید. عمده آلودگی رودخانه دز از فاضلاب های شهری می باشد که یا مستقیماً توسط ساکنین کنار رودخانه، به آن وارد می گردند و یا بوسیله کانال های شهری جمع آوری شده، سپس در یک نقطه وارد رودخانه می شود. با توجه به نتایج مشاهداتی، دما در بازه مورد مطالعه عامل تهدیدکنندهای برای حیات آبزیان محسوب نمی باشد. پارامتر TDS در طی دوره نمونه برداری، هیچگونه محدودیتی در بازه مورد مطالعه رودخانه دز، از لحاظ کشاورزی تهدید نمی کند. شرایط بحرانی رودخانه دز، پایین بودن دبی و بارگذاری بالای آلاینده ها است که سبب افزایش غلظت پارامترهای کیفی آب در پایین دست می شود. با توجه به نتایج تست ANOWA میانگین پارامترهای TDS، کدورت در ایستگاه های مطالعاتی معنی دار بود ( 05/0p>). ولی برای پارامترهای درجه حرارت اختلاف معنی داری بین ایستگاه ها وجود ندارد( 05/0p<).
زلقی، م. و افروس، ع. (1398). شبیهسازی کیفی نیترات و فسفات در طول رودخانه دز با استفاده از مدل QUAL2Kw. مجله تحقیقات آب و خاک ایران، دوره 50، شماره 9، ص 2111 – 2099.
سازمان حفاظت محیطزیست. (1395). استاندارد کیفیت آبهای ایران، 14 ص.
سهامی، س.، شکوهی، ع.، ختار، ب. و چهرزاد، ف. (1400). مدلسازی کیفی برای مدیریت بهره‌برداری از جریان آب در رودخانهها. نشریه حفاظت منابع آب و خاک (علمی - پژوهشی)، دوره 11، شماره 3، ص 46-31.
شکری، س.، هوشمند، ع.ا. و معاضد، ه. (1394). شبیهسازی کیفی آمونیوم و نیترات در طول رودخانه گرگر با استفاده از مدل Qual2kw. مجله علمی پژوهشی اکوبیولوژی تالاب، دوره 7، شماره 23، ص 57-68.
معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیسجمهور. (1384). راهنمای مطالعات ظرفیت خودپالایی رودخانهها. شرکت سهامی مدیریت منابع آب ایران، نشریۀ شمارۀ 292- الف.
معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیسجمهور. (1388). دستورالعمل پایش کیفیت آبهای سطحی جاری. وزارت نیرو، نشریه شماره 522، 222 ص.
معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیسجمهور. (1388). راهنمای مطالعات ظرفیت خودپالایی رودخانهها. نشریۀ 481، 161 ص.
معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیسجمهور. (1391). راهنمای کاربرد مدلهای ریاضی و فیزیکی در مطالعات مهندسی و ساماندهی رودخانه. وزارت نیرو، نشریه شماره 584، 153 ص.
مقصودی، ر.، عابدیکوهپایی، ج. و میرعباسی نجفآبادی، ر. (1400). بررسی اثرات برداشت آب رودخانه بهشت آباد بر کیفیت آب پایین دست با استفاده از مدل QUAL2Kw. مجله تحقیقات آب و خاک ایران، دوره 52، شماره 9، ص 2499-2485.
مقیمینژاد، س.، ابراهیمی، ک. وکراچیان، ر. (1394). بررسی تغییرات فصلی اکسیژن محلول و BOD رودخانه کارون. مرکز همایش های بین المللی شهید بهشتی، نمایه 14 آذر 1394، تهران، ایران.
موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران. (1389). آب آشامیدنی- استاندارد ملی شماره 1053 ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی، تجدید نظر پنجم.
میرباقری، س.ا.، محمودی،ش. و خضری، س،م. (1390). مدلسازی تغییرات نیتروژن و فسفر در طول رودخانه چالوس در سال 1387 با استفاده از نرم افزار Qual2k. نشریه مهندسی عمران و محیطزیست، دوره40، شماره 3، ص 60-49.
نادعلی، ا. و امامیان، م. (1394). دستور کار آزمایشگاه شیمی و میکروبیولوژی آب و فاضلاب (بر اساس کتاب استاندارد متد). چاپ اول، انتشارات آوای قلم، تهران، ایران.
هاشمی، س.ز.، غلامیسفیدکوهی، م.ع. و تباراحمدی، م.خ.ض. (1395). بررسی روند تغییرات هدایت الکتریکی و اسیدیته در رودخانه تالار با استفاده از مدل Qual2kw. دومین گنگره سراسری در مسیر توسعه علوم کشاورزی و منابع طبیعی،گرگان،دانشگاه فرهنگیان استان گلستان، نمایه 26 شهریور 1395، گرگان، ایران.
Asadollahfardi, G. (2009). Application of water quality indices to define surface water quality in Tehran. International Journal of Water, 1, pp: 51-69.
Babamiri, O., Vanaei, A., Guo, X., Wu, P., Richter, A. and Ng, K. T. W. (2021). Numerical Simulation of Water Quality and Self-Purification in a Mountainous River Using QUAL2Kw. Journal of Environmental Informatics, 37 (1), pp: 26-35.
Bordalo, A., Nilsumranchit, W. and Chalermwat, K. (2001). Water quality and uses of the Bangpakong River (EasternThiland). Water Research journal, 15, pp: 3635-42.
Jamalianzadeh, S., Rabieifar, H., Afrous, A., Hosseini, A. and Ebrahimi, H. (2022). Modeling DO and BOD5 Changes in the Dez River by Using QUAL2Kw. Pollution, 8 (1), pp: 15-35. doi: 10.22059/poll.2021.322725.1070
Ruibin, Z., Xin, Q., Huiming, L., Xingcheng, Y. and Rui, Y. (2012). Selection of optimal river water quality improvement programs using QUAL2K: A case study of Taihu Lake Basin. Science of Total Environmentjournal (China), 431, pp: 278-85.
Srebotnjak, T., Carr, G., Sherbinin, A. and Rickwood, C. (2012). A global Water Quality Index and hot-deck imputation of missing data. Ecoligical Indicators journal, 17, pp: 108-19.
Wmng, A., Jcperea, B & d. and Tran, H. (2006). Improvment of river water quality through a seasonal effluent discharge program(SEDP). Water, Air, and Soil Pollution journal, 176, pp: 113-37.
