کاربرد تابع انتقال در مدل سازی بارش- تراز آب زیرزمینی در استان گلستان

Subject Areas : water resource management

یول امان ناظری ¹ , نادر جندقی ² , مجتبی قره محمودلو ³ , مجید عظیم محسنی ⁴

1 -
2 -
3 -
4 -

Received: 2023-07-21 Accepted : 2023-09-16 Published : 2023-10-20

Keywords:

Abstract :

ﺁﺏﻫﺎی ﺯﻳﺮﺯﻣﻴﻨﻲ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺁبی در کشور ایران بوده که ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺍﻟﮕﻮﻫﺎی ﺑﺎﺭﺵ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ. در پژوهش حاضر از آمار 30 ساله بارش و تراز آب زیرزمینی در سه حوضه آبخیز گالیکش، رامیان و محمدآباد جهت مدل ­سازی بارش-تراز آب زیرزمینی استفاده شد. پیش ­بینی مقادیر تراز آب زیرزمینی با استفاده از داده ­های بارش برای 12 ماه آینده به کمک مدل تابع انتقال با استفاده از نرم­افزار SPSS انجام شد. در مرحله بعد اعتبارسنجی مقادیر پیش ­بینی شده با استفاده از شاخص ­های MAD، RMSE و MAPE مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نمودار خودهمبستگی متقابل نشان داد در حوضه­ های گالیکش و محمدآباد بارش با سه ماه تاخیر بر تراز آب زیرزمینی تاثیر مستقیم گذاشته است، اما در حوضه آبخیز رامیان این تاخیر یک ماهه بود. همچنین مشخص شد مدل تابع انتقال در برازش مقادیر تراز آب زیرزمینی ماهانه در هر 3 حوضه آبخیز مورد بررسی عملکردی مناسبی داشته است.

References:

اصلاحی، م. (1382). زمینه­سازی برای کاربست مدل­های توابع انتقال جهت پیش­بینی بارندگی در منطقه تبریز. سومین همایش پیش­بینی عددی وضع هوا. پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو، پژوهشگاه هواشناسی و علوم جوسازمان هواشناسی کشور. 24 آذر 1382، تهران، ایران.

جندقی، ن.، قره‌­محمودلو، م. و نصیری، ا. (1400). اثر دوره­های ترسالی و خشکسالی بر پارامترهای فیزیکوشیمیایی آبخوان در بخش شرقی دشت گرگان. مدیریت بیابان، دوره 9، شماره 2، ص 78-63.

جندقی، ن.، عظیم­محسنی، م. و قره‌­محمودلو، م. (1400). مدل­سازی فرآیند بارش-رواناب با استفاده از تابع انتقال سری­های زمانی. مجله پژوهش­های فرسایش محیطی، دوره 11، شماره 2، ص 128-111.

ناظری، ی.ا.، جندقی، ن.، قره‌­محمودلو، م. و عظیم­محسنی، م. (1401). ارتباط بین بارش و تراز آب زیرزمینی با استفاده از رگرسیون تاخیر زمانی. پایان­نامه کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه گنبد کاووس. 52 ص.

Bowerman, B.L. and O’Connel, R. (1993). Forecasting and time series: Anapplied approach. Third edition, Amazon Publication, 722 p.

Michiel, P., Denie, C.M.A., Dimmie, M.D.H. and Suzanne J.M.H.H. (2020). Applying transfer function-noise modelling to characterize soil moisture dynamics: a data-driven approach using remote sensing data. Environmental Modelling & Software, 131, pp: 1-15. 

Rashidi, S., Mohammadian, M. and Vagharfard, H. (2016). Predicting of Groundwater Level Fluctuation Using ANN and ANFIS in Lailakh plain. International Journal of Advanced Biotechnology and Research, 7 (3), pp: 1078-1084.

Salem, A. (2021). Forecasting rainfall in Saudi Arabia via transfer function models. Journal of Research in Environmental and Earth Sciences, 7 (1), pp: 6-11.

Willem J.Z., Stefanie, A.R.B., Aris, L. and Wilbert, L.B. (2019). Automated Time Series Modeling for Piezometers in the National Database of the Netherlands. Groundwater, 57 (6), pp: 834-843.