پهنه‌بندی هدایت هیدرولیکی با استفاده از روش‎های مختلف زمین آمار (مطالعه موردی منطقه شاوور)

Subject Areas : Irrigation and Drainage

محمد سلاخ پور ¹ , عباس ملکی ² , علی مختاران ³

1 - اهواز -موسسه جهاد نصر
2 - گروه مهندسی آب، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.
3 - آبیاری و زهکشی – موسسه جهاد نصر.

Received: 2015-07-05 Accepted : 2015-11-15 Published : 2015-10-01

Keywords:

Abstract :

در مطالعات طرح ‎های آبیاری و زهکشی برای زهکش‎ های زیرزمینی، ضرورت دارد اطلاعات حاصل از نمونه برداری نقطه‎ ای به سطح شبکه تعمیم داده شود. لذا بر اساس داده ‎های چاهک‎ های مشاهده ‎ای موجود، وضعیت داده ‎های هدایت هیدرولیکی (K) در مناطق مجاور برآورد شود. در این تحقیق بر اساس داده‎های 49 عدد چاهک مشاهده‎ ای احداث شده در دشت شاوور در استان خوزستان، داده‎ های نقطه‎ای به روش چاهک (ارنست)، به سطح شبکه تعمیم داده شد و سپس با استفاده از روش‎ های علمی شامل انواع روش کریجینگ، تیسن و میان‎ یابی وزنی، میزان دقت روش‎ های مختلف درونیابی با هم مقایسه شد. با توجه به مختصات موقعیت جغرافیایی چاهک‎ های مشاهده‎ای، نقشه رقومی ضریب آبگذری محدوده مطالعاتی، با استفاده از نرم افزار Civil 3D، تهیه شد. سپس مراحل مدل سازی فضایی در محیط نرم افزاری ArcGis  و ArcMap انجام شد. به جهت مقایسه با سایر روش‎ های آماری از نرم افزار GS+ استفاده شد. با ترسیم روش ‎های دیگر آماری توسط نرم افزار GS+ و ArcGIS و ArcMAP ،روند تغییرات مکانی در حالت کریجینگ معمولی، از کم ترین خطا برخوردار بود. لذا در این تحقیق، برای پهنه‎بندی و تعمیم هدایت هیدرولیکی از روش میان‎یابی کریجینگ معمولی استفاده شد. در نهایت، در این پژوهش منطقه مورد مطاله در سطح 11500 هکتار به روش کرینجینگ معمولی به سه ناحیه ضریب هدایت هیدرولیکی با وسعت های 2300 هکتار کمتر از دو متر بر روز،7900 بین دو تا سه متر بر روز و 1300 هکتار  بیشتر از سه متر بر روز پهنه‎بندی شد. با توجه به نتایج حاصل شده، محاسبه فاصله کارگذاری زهکش‎ های زیرزمینی در سه ناحیه 50،70 و 80 متر برآورد شد. همانگونه که ملاحظه می شود، چنانچه در تخمین محدوده گستره طرح جهت ضریب آبگذری، از روش غیر معتبر و دارای خطا استفاده شود، چه بسا باعث تشدید هزینه در طرح‎ های شبکه های زهکشی به سبب خطای برآورد فاصله کارگذاری زهکش‎ های زیرزمینی شود.

References:

حسنی پاک، ع. (1390). زمین آمار، انتشارات دانشگاه تهران، 314 ص.

عالمی، ک. و آذری، ک.(1390). کریجینگ و مدل سازی‌های تک متغیری یک داده مرتبط، تکنولوژی خاک، ص 6.

مدنی، ح. (1390). مبانی زمین آمار، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر.548 ص.

Bhatti, A. U. A. Bakhsh, M and Gurmaniو, A. H. (2000). Spatial variability of Analysis. .pp: 30.

Delhomme, J. P . (2009). Kriging in the hydrosciences. Adv. Water Resources, 1.

Gallichand, J. and Marcotte, D. (2006). Mapping clay content for subsurface drainage in the nile delta.Geoderma. p: 165.

Hosseini M. (2010). Effect of Landuse Changes on Water Balance and Suspended Sediment Yield of Taleghan Catchment, Iran. PhD Thesis, University Putra Malaysia.

Robertson, M. P., Peter, C.I and Villet, M. H. (2004). Comparing Models for Predicting Species, Potential Distribution, A case Study Using Correlative and Mechanistic Predictive Modeling Techniques, Ecol.Model,164.