بررسی تأثیر توزیع مکانی بارندگی بر سیلاب در حوضه آبریز سد بختیاری با استفاده از نرم افزار HEC-HMS

Subject Areas : Irrigation and Drainage

علیرضا نیکبخت شهبازی ¹

1 - گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، ایران.

Received: 2017-11-25 Accepted : 2018-03-05 Published : 2018-04-09

Keywords:

Abstract :

توزیع ناهمگون مکانی و زمانی بارندگی در سطح کشور و تنوع آب و هوایی هر از چند گاهی در برخی نقاط باعث طغیان آب رودخانه‌ها و وقوع سیلاب های بزرگی می‌گردد که از بابت خسارت های جانی و مالی، قابل توجه می­باشد. طراحی عملیات کنترل سیلاب نیازمند اطلاع دقیق از شرایط حوضه آبخیز مولد سیلاب بویژه واحدهای کوچکتر در حوضه‎های وسیع است. تعیین پتانسیل تولید سیل جهت تعیین کمی سهم هر زیر حوضه در تولید سیلاب پایین دست  می تواند مبنای تعیین شاخصی به نام شاخص سیل خیزی هر زیر حوضه قرار گیرد. در این پژوهش تأثیر توزیع‎ مکانی بارش های بحرانی بر پتانسیل سیل‎خیزی حوضه آبریز سد بختیاری با استفاده از مدل HEC-HMS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت، نتایج نشان داد که اثر توزیع مکانی بارندگی در شاخص سیل خیزی چشمگیر است، به ویژه هنگامی‎که با وقایع بزرگتر و با تعداد زیرحوضه‎هایی با مساحت بیشتر مواجه هستیم. از طرف دیگر تقدم مشارکت هر زیرحوضه در روندیابی بر دبی اوج خروجی از حوضه و نهایتاً روی شاخص سیل خیزی مؤثر خواهد بود. افزایش عمق بارندگی در زیرحوضه‎هایی که زمان تمرکز کمتری دارند تأثیر بیشتری بر روی شاخص سیل خیزی دارد. در زیر حوضه هایی که زمان تمرکز بیشتر و وسعت زیادتر است، توزیع ‎های مکانی مختلف تأثیر کمی بر شاخص سیل خیزی دارد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که اگر اثر توزیع مکانی را در نظر نگیریم، شاخص سیل خیزی با افزایش مساحت زیرحوضه کاهش می‎یابد.

References:

Ahoori .,m. Khosroshahi., F and Arhami., M. (2011). Investigation of urban development on runoff excess. National Hydraulic Conferences. Shahhrekord university.

Dushmanta Dutta A., and Srikantha Herath Katumi M. (2003). A mathematical model for flood  loss  estimation. Journal of Hydrology, 277(1), pp: 24-49.

Forozani., A. (2005). Determination effects of flood hydrograph and suitable scenario selection for flood control. Msc. Theses, Tarbiat Modarres University.

Ghaemi., H. (2000). Study of watershed management in Karkheh basin. Iran Ministery of Agriculture.

Hydrologic Engineering Center., (HEC) (2000). Hydrologic modeling system HEC–HMS: technical reference manual, U.S. Army Corps of Engineers, Hydrologic Engineering Center, Davis, Calif.

Iranian National committee of irrigation and drainage. (2006). Flood forecast and alert. 250 p.

Islam., M and M., Sado K. (2000). Development of Flood hazard maps of Bangladesh using NOAA-AVHRR images with GIS. Hydrolic Science Journal. 45(3), pp:337-355.

Jonkmana., and S.N. M. Bokarjovab, M. Kokc P. Bernardinid. (2008). Integrated hydrodynamic and economic modelling of flood damage in the Netherlands. Ecological Economics. 66(1), pp:77-90.

Juracek, K. E. (2000). Estimation and comparison of potential runoss contributing areas in Kansas using topographic, soil, and land use information. USGS Water Resources Investigations Ref. 00-417, 28.

Moradinejad., M. jourgholami., M. and Malekian., A. (2014). investigation of HEC-HMS model on flood hydrograph simulation in Kheyrood watershed. Jungle and woods journal. 68(2), pp:625-639.

Nasri., M. and Soleymani Sardo., F. (2011). prioritization of regions effects on peak flow discharge using HEC-HMS model in Sheikh Bahaee Dam. Journal of nature science and technology. 6(3), pp:1-15.

Razavi zadeh., S. Salajegheh., A. khalighi Sigaroodi., Sh. And Jafari., M. (2014). effect of land use changes on flood using HEC-HMS in Taleghan watershed. Journal of Pasture and Watershed Management. 66(3):373-386.

Reyni., L. and Nan., L. (2002). Flood area and damage estimation in Zhejiang, China. Journal of Environmental Management. 66, pp:1-8.

Sadeghi., H. (2002). Runoff producing in basins using spatially distributed model. Iranian National committee of irrigation and drainage conference. 10-20.

Saghafian., B. and Khosroshahi., M. (2005). Unit response approach for priority determination of flood source areas, Journal of Hydrologic Engineering, ASCE.

Saghafian., B. B. Ghermezcheshmeh., M. M. Kheirkhah. (2010). Iso-flood severity mapping: a new tool for distributed flood source identification. Natural Hazard, 55(2), pp:557-570.

Saghafian., B. Hassan FarazjooBabak BozorgyFarhad Yazdandoost. (2008). Flood Intensification due to Changes in Land Use. Water Resources Management. 22(8), pp:1051-1067.

Saghafian B. B. Ghermez cheshmeh. (2008). Spatial Variation of Flood Severity Index. Iran-Water Resources Research, 4(1), pp:28-39.

United States Department of Agriculture (1986). Urban Hydrology for Small Watersheds, TR-55.