ارزیابی روش‌های تحلیل بارش‌های کوتاه‌مدت (مطالعه موردی: ایستگاه سینوپتیک شهرکرد)

Subject Areas : Irrigation and Drainage

حسین صمدی بروجنی ¹ , کیومرث عماد ² , روح الله فتاحی ³

1 - دانشگاه شهرکرد، گروه سازه‌های آبی
2 - دکتری عمران، بخش زیرساختهای پژوهشکده حمل و نقل.
3 - استادیار، دانشگاه شهرکرد، گروه مهندسی آب.

Received: 2011-06-13 Accepted : 2011-09-03 Published : 2632-11-22

Keywords:

Abstract :

    برآورد حداکثر دبی جریان‌های سطحی ناشی از رواناب برای حوزه‌های آبریز فاقد داده‌های طولانی مدت هیدرومتری، مبتنی بر مدل‌های بارش- رواناب است. داده‌های بارش‌های کوتاه مدت از مهمترین اطلاعات مورد نیاز در استفاده از این قبیل مدل‌هاست. در بسیاری از نقاط دنیا و از جمله ایران داده‌های کیفی و کمی ثبت شده مناسبی از بارش‌های کوتاه مدت در اختیار نیست. روش‌های متعددی جهت برآورد بارش‌های کوتاه مدت بر اساس سایر داده‌های باران سنجی از قبیل بارش‌های روزانه و ماهیانه پیشنهاد شده است. در این تحقیق با استفاده از رگبارهای ثبت شده در ایستگاه سینوپتیک شهرکرد، واقع در استان چهارمحال و بختیاری، روابط منطقه ای برآورد بارش‌های کوتاه مدت و روش نسبت بارش‌های کوتاه مدت به حداکثر بارش 24 ساعته مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج نشان داد نسبت‌های استخراج شده از منحنی­هایSCS   و روابط منطقه­ای موجب برآورد دست بالا می­گردند. با توجه به سادگی استفاده از روش  نسبت‌ها، می­توان پس از استخراج نسبت‌های پیشنهادی SCS  برای منطقه مورد نظر، از این روش به عنوان روشی قابل قبول استفاده نمود. همچنین نتایج نشان داد با اعمال ضریب اصلاحی 7136/0 در روابط قهرمان آبخضر، مقادیر "شدت- مدت- فراوانی" رگبارها را برای منطقه شهرکرد با خطای مطلق 4 درصد بدست آورد. در نهایت یک رابطه لگاریتمی با ضریب تعیین 98/0 برای تهیه منحنی­های "شدت-مدت- فراوانی" ایستگاه شهرکرد ارائه شد. 

References:

- قهرمان، ب. (1375). رابطه به روز شده شدت-مدت–تناوب بارندگی در ایران با استفاده از باران یک ساعته ده ساله. مجله دانش کشاورزی 6 : 13-30 .

- قهرمان، ب و آبخضر، ح.  (1383).  اصلاح روابط  شدت- مدت – تناوب بارندگی در ایران. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی (2)8: 1-13 .

- قهرمان، ب و سپاسخواه، ر.  (1369). تخمین باران  یکساعته ده ساله  برای تعیین روابط  شدت- مدت – تناوب بارندگی در ایران مجموعه مقالات سومین کنگره بین المللی راه و ساختمان ایران، دانشکده مهندسی دانشگاه شیراز 5: 35-53 .

- مرکز تحقیقات منابع آب دانشگاه شهرکرد، (1388). پهنه­بندی مناطق سیل­خیز از دیدگاه هواشناسی در استان چهارمحال و بختیاری، گزارش طرح تحقیقاتی شماره 85B1T4P26(HYD)، حمل و نقل وزارت راه و ترابری.

- وزیری،ف. (1371). تعیین روابط منطقه ای بارندگی‌های کوتاه مدت در ایران. دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، تهران.

- Bell, F.C. (1969). Generalized rainfall depth- duration-frequency relationships. J. Hydraulic Div., ASCE 95(1), pp.311-327.

- Berhanu, Sh. (2008). Rainfall Intensity Intensity-Duration Duration-Frequency Analysis for Selected Parts of Eastern Oromia,  Nile Regional Workshop, Addis Ababa, Ethiopia.

- Bobee, B. and Ashkar, F. (1991). The Gamma Family and Derived Distribution Applied Hydrology. Water Resource Pub. Littleton, Colorado, USA.

- Chow, V.T., Maidment, D.R. and Mays, L.W. (1988). Applied Hydrology, McGraw-Hill.

- Ghahreman, B. (1995). A general dimentionless rainfall depth-duration-frequency  relationship. Iran Agric. Res. 14, pp.217-235.

- Nhat, L. M., Tachikawa, Y., Seyama, T. and Takada, K. (2007). A simple scaling characteristic of rainfall in time and space to derive intensity duration frequency relationship. Annual Journal of Hydraulic Engineering, JSCE. Vl.5; pp.73-87.

- Raiford, J.P. (2004). Rainfall depth-duration-frequency relationships for NC, SC, and GA. Master Thesis, Clemson University, Clemson, SC, pp. 213.

- Raiford, J. P., Aziz, N. M., Khan, A. A. and Powell, D. N. (2007). Rainfall Depth-Duration-Frequency Relationships for South Carolina, North Carolina, and Georgia. American Journal of Environmental Sciences 3 (2), pp.78-84.

- Young, C.B. and McEnroe B.M. (2002). Precipitation frequency estimates for the Kansas City metropolitan area. Sponsored by Kansas City Metro Chapter of American Public Works Association, University of Kansas.