خیار غبن در آیینه فقه و قانون

Subject Areas : فقه و مبانی حقوق

farideh asghari ¹ , seyed hasan Abediyan ²

1 - دانشجو
2 - professor

Received: 2016-08-30 Accepted : 2016-10-04 Published : 2014-09-23

Keywords: مغبون, غبن, غبن فاحش, خیار,

Abstract :

یکی از مسائل مهم فقهی و حقوقی بحث حکم «خیار غبن» است و پژوهش حاضر در پی اثبات این خیار است. منظور از خیار غبن، ثبوت حق فسخ معامله برای کسی است که کالا را به بیشتر از قیمت واقعی آن خریده یا به کمتر از قیمت اصلی آن فروخته است. به عنوان پرسش اصلی این پژوهش می توان این سئوال را مطرح کرد که: دیدگاه فقهاء و حقوقدانان در خصوص ثبوت خیار غبن چیست؟ در این جستار سعی شده است با بهره مندی از روش تحلیل داده ها ، با رویکردی کیفی که مبتنی برگردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای است، به سئوال پژوهش پاسخ داده شود. یافته های این پژوهش نشان می دهد در خصوص ثبوت خیار غبن سه نظریه وجود دارد : مشهور علماء و حقوقدانان و قانون مدنی قائل به ثبوت خیار غبن هستند؛ برخی به کمک اجماع، این خیار را ،‌ اثبات و برخی نیز منکر خیار غبن می باشند که قول سوم شاذ می باشد. مستندات و دلایل جهت ثبوت خیار غبن عبارت اند از: قرآن ، روایات ، قاعده لاضرر و اجماع منقول . فقها نجش را از مصادیق نیرنگ در معامله دانسته و آن را حرام شمرده اند و در خصوص اینکه منجوش در صورت نجش خیار دارد یا خیر، نظرات مختلفی ارائه شده است. برای پاسخ به پرسش و آزمون مدعای یاد شده ، مباحث این مقاله در سه قسمت تدوین یافته است : کلیات و معناشناسی، بررسی اقوال در باره خیار غبن و بیان ادله و شرایط تحقق آن.