Factors affecting the possibility of developing Research and Development units in water users cooperatives in Lake UrmiaA case study of managers of East Azerbaijan province
Subject Areas : Agricultural Extension and Education ResearchJavad Mahmoodi Karamjavan 1 , masoud akbari asbagh 2
1 - Department of Agricultural management, Extension and education, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
2 - Graduated on Agricultural management, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
Keywords: "Research and Development Units", " Water users Cooperatives", "East Azerbaijan ",
Abstract :
the present study aims to identify the status and prioritization of effective factors in the development and establishment of R&D units in East Azarbaijan water users Co-operatives. Questionnaire was used as the main tool for data collection and spss statistical software used for data analysis. The statistical population of the research includes 317 managers of water users cooperatives in the province, of which 175 people were selected as a statistical sample based on the Morgan table using a simple random method and quota. The results showed that the cooperative managers did not have a positive attitude towards development and creation of R&D units. Stepwise multiple regression results showed that four variables (income satisfaction, decision-making rate, managers' awareness of the benefits of R&D units, and marital status) accounted for about 81.6% of the variance in the factors affecting the rate. Explain the development of R&D units, as well as the findings of the research lacking confidence in the usefulness of R&D departments in cooperatives, the lack of managers' awareness of the benefits of R&D units, and the lack of coordination between relevant R&D
اسحاقی، علیرضا (1393). رمزگشایی همکاری وزارت نیرو و تشکلهای آببران. فصلنامه مدیریت آب. سال سوم، شماره 2. صص47-41
بي طرف پورکرماني، محمدحسن (1393). واكاوي اثرگذاري واحدهاي تحقيق وتوسعه بربهره وري شركتهاي تعاوني توليدي. مجموعه مقالات هشتمین همایش ملی بهره وری
جمالي پاقلعه، مرتضي و شفيع زاده، احسان(1391). رويكرد تحليلي مقايسه اي به تحقيق و توسعه در ايران و چند كشور پيشرفته. فصلنامه تخصصي پاركها و مراكز رشد، سال هشتم، شماره 31، صص 34-23
داودی سالستانی، علی، دودانگه سارا و افشار، پروین (1396). همکاری واحد بازاریابی و مرکز تحقیق و توسعه سازمان و تاثیر آن بر موفقیت و فروش محصول جدید (مورد مطالعه: شرکتهای کوچک و متوسط) فصلنامه مطالعات مدیریت و حسابداری، دوره سوم شماره 3 صص 219-203
شاه آبادی، ابوالفضل و صفایی، مریم (1394). تاثیر تحقیق و توسعه داخلی و آموزش و ترویج بخش کشاورزی بر صادرات بخش کشاورزی ایران. مجموعه مقالات اولین همایش بین المللی و چهارمین همایش ملی پژوهش های محیط زیست و کشاورزی ایران.
شريعتي، رضا، افخمي اردكاني، مهدي (1395). شناسايي و اولويت بندي شاخص هاي ارزيابي عملکرد مراکز تحقيق وتوسعه براساس مدل كارت امتيازي متوازن، ماهنامه اکتشاف و تولید، شماره 137، صص 13-2
عطائي، پوريا و ايزدي، نسیم (1393). تحلیل مسئولیت¬هاي تشکل¬هاي آببران و زمینه یابی موانع ایجاد آن از دیدگاه بهره برداران. نشریه پژوهش آب در كشاورزي، جلد ۲۸، شماره ۴. صص. 748-737
کشاورز، محسن، رحیمی، محسن و سلیمی، مجید (1389). نقش مراکز تحقیق توسعه در نظام نوآوری؛ مجله صنعت و دانشگاه، سال سوم، شماره 7 و8، صص 44-35.
منصورفر،كریم (1391). روشهاي پیشرفته آماري. دانشگاه تهران،480 ص.
مهرابی بشرآبادی، حسین و جاودان، ابراهیم (1390). تأثیر تحقیق و توسعه بر رشد و بهرهوری در بخش کشاورزی ایران. مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی، جلد 25 شماره 2، صص 180-172
Graham, J.R.C and Frankenberger, K.D.(2000). “The Contribution of Changes in Advertising Expenditures to Earning Sand Market Values, Journal,” of Business Research, Vol. 50, No. 2, 2000, PP. 149-155.
Nakamura .M, Nelson .H, Vertinsky .H .(2003). MANAGERIAL AND DECISION ECONOMICS Cooperative R&D and the CanadianForest Products Industry , PP. 147_169
عوامل موثر بر امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه، درتعاونی های آببران حوزه دریاچه ارومیه
(مطالعه موردی مدیران استان آذربایجان شرقی)
چکیده
پژوهش حاضر به منظور شناسایی زمینه های توسعه واحدهای تحقیق و توسعه در تعاونی های آببران پرداخت که از نظرنوع هدف کاربردی، و به روش «غیر تجربی» و «توصیفی- همبستگی» انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 317 نفر مدیران تعاونی های آببران استان که از این تعداد، 175نفر، براساس جدول مورگان به شیوه تصادفی ساده و سهمیه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. از پرسش نامه به عنوان ابزار اصلی در گردآوری اطلاعات و برای تجزیه تحلیل داده ها از نرم افزارآماری SPSSاستفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که مدیران تعاونی های مورد مطالعه نگرش مثبتی نسبت به توسعه و ایجاد واحدهای تحقیق و توسعه نداشتند. نتایج رگرسیون چند گانه به شیوه گام به گام نشان داد که سه متغیر(رضایت از درآمد، میزان مشارکت در تصمیم گیری، میزان اطلاع مدیران از مزایای واحدهای تحقیق و توسعه) حدود6/81درصد از تغییرات واریانس عوامل مؤثر بر امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه را تبیین می کنند و همچنین یافته های پژوهش، عدم اعتماد به مفید بودن بخش های تحقیق و توسعه در تعاونی ها، کمبود میزان آگاهی مدیران نسبت به مزایای واحدهای تحقیق و توسعه و عدم هماهنگی ارگانهای مربوطه در زمینه تحقیق و توسعه را مهمترین موانع توسعه این واحدها نشان می داد.
کلمات کلیدی:استان آذربایجان شرقی، تعاونی های آببران، واحدهای تحقیق و توسعه
مقدمه
کشاورزي اصلی ترین و مهم ترین منبع تأمین مواد غذایی دنیا به شمار می رود؛ از اینرو نقش بسزایی در تأمین امنیت غذایی، اجتماعی و حتی سیاسی کشورهاي جهان دارد. افزایش تولید محصولات کشاورزي در ایران به دلایل مختلف از جمله ثبات قیمتها، بهبود درآمد سرانه شاغلین بخش کشاورزي و نیاز روزافزون جامعه به منابع ارزي غیرنفتی، به یک ضرورت اجتناب ناپذیر تبدیل شده است و از طرفی دیگر کمبود آب در ایران به عنوان مهمترین تنگناي توسعه کشاورزي به شمار می آید. وجود واحد یا بخشی مستقل و مجزا تحت عنوان تحقیق و توسعه در هر سازمانی امری بسیار پر اهمیت می باشد که البته در ساختارهای بزرگ وجود تیمی به عنوان تحقیق و توسعه در هر واحد ضروری به نظر میرسد. اهميت سرمايه گذاري روي تحقيق و توسعه، در كشورهاي پيشرفته صنعتي به عنوان امري مسلم و بديهي فرض گرديده است. امروزه اين تحقيق و توسعه است كه چگونگي تخصيص بودجه و مسائل مالي را تعيين مي كند. درحال حاضر سرمايه گذاري در واحدهايتحقیق و توسعه به عنوان يك مزيت رقابتي به شمار می آيد. امروزه كشورهايي ميتوانند وارد عرصه رقابت در سطح بين المللي شوند كه همواره در پي استفاده از فناوري هاي جديد برآمده و اين امر به جز با داشتن مراكز تحقيق و توسعه فعال و مطابق با معيارهاي نوين جهاني امكانپذير نخواهد بود (جمالی و همکاران، 1391). به عبارت دیگر تحقیق و توسعه عبارتست از انجام هر گونه کار خلاق، به طریقی نظام مند به منظور افزایش انباشت دانش از جمله دانش بشري، فرهنگی و اجتماعی و استفاده از این انباشت دانش براي طرح کابردهاي جدید (صابر،1391).
هدف نهایی سازمانهای مدیریت دانایی و تحقیق و توسعه، تسهیل در تولید محصولات جدید از طریق ایجاد دانش و فرآیند است. درحالی که اهمیت مدیریت دانایی به وضوح مشخص شده اما لازم است مدل جامعی از عوامل مختلف مرتبط با فعالیتهای تحقیق و توسعه ارائه شود. از این رو برای پیادهسازی موفقیتآمیز مدیریت دانایی در سازمانهای تحقیق و توسعه، لازم است خصوصیات ویژه فعالیتهای تحقیق و توسعه، مطالعه و در نظر گرفته شوند.
به دلیل شکست تقریبا هشتاد و پنج درصد از محصولات جدید، تمرکز مطالعات در این حوزه وسیع است و عوامل مختلفی به عنوان دلایل این میزان شکست شناسایی و آزمون شده است. از طرفی شرکتهای کوچک و متوسط به دلیل مشکلات مالی تحمل خسارتهای ناشی از شکست محصولات جدید آبیاری را ندارند و این امر یک مسئله اساسی در حوزه توسعه محصولات جدید برای این شرکتها محسوب می شود. همکاری بین تعاونی های آب بران با واحدهای تحقیق و توسعه منجر به توسعه مدیریت آبیاری متناسب با خواست اعضای تعاونی و کشاورزان می گردد که این مهم در مطالعات اخیر بسیارمورد توجه قرارگرفته است (داودی و همکاران، 1396).
از چالش های اساسی حفاظت از منابع آب، فقدان پیوند بین سیاستهای مدیریتی و اجرایی با عرصههای کشاورزی در کشور است.تاثير توليد دانشمحوربربهرهوريکليه عوامل با توجه به نقش اعضاي شاغل در تعاونيهايتوليدي(بهره وري تولید)نيروي انساني را بيش از هرعامل ديگر در بهبود شاخص هاي رقابتي وبهره وري تعاونيها دخيل نموده است.
تنظیم تفاهمنامههای همکاری دولت (وزارت نیرووجهاد کشاورزی) با تشکلهای کشاورزان (آببران) و پیادهسازی آنها در عرصه، کمک شگرفی به اجرایی کردن برنامههای حفاظت از منابع آب میکند. اما چالش جدی در این زمینه این است که اندیشه و تفکر مشارکت در این تشکلها در سطحی بسیار ایده آلیستی و ایدئولوژیکی باقیمانده است و در عمل فاقد ابزارهاي تحلیلی، روشهاي عملی و چارچوب تئوریکی کافی بوده است. از دیگر چالشهای موجود در کشور در زمینهی مشارکت مردمی (کشاورزان) در مدیریت آب این است که قانونهایی که براي ایجاد تشکیلات وابسته به دولت براي مدیریت کشاورزي به تصویب رسیده است، اغلب در عمل موفق نبوده است(عطایی، 1393).
تشكل هاي آببران گروهي از كشاورزان هستند كه همة آنها از منبعي مشترك استفاده مي كنند و در راستاي تقسيم و توزیع آب با یكدیگر مشاركت دارند؛ ضمن آنكه مسئوليت نگهداري از سيستم هاي انتقال و توزیع آب را نيز بر عهده دارند. تعاونی های آب بران در حال حاضر از روش های قدیمی آبیاری استفاده می کنند که باعث هدر رفت آب می شود و هزینه بالایی می خواهد. این سازمان فعالیت های خود را صرفا از روی دستور عملی که از سازمان های بالاتر دریافت می کنند انجام می دهند. بخش تحقیق و توسعه در این سازمان ها باعث می شود نو آوری و سطح تکنولوژی بالاتر رفته و هزینه ها در سال های آتی کاهش یابد و افزایش سطح نو آوری و تکنولوژی متقابلا باعث کاهش هدر رفت آب و افزایش بهره بری می شود.واگذاری مسئولیت ها به تشکل های آب بران بدون بررسی ديدگاه ها و نظرهای بهره برداران و به روز رسانی سیستم ها و روش مدیریت موجب شکست اينگونه تشکل ها می شود.
تشکلهاي آببران بهعنوان یکی از روش هاي مدیریت مشارکتی، راه خوبی براي حذف مشکلات شبکههاي آبیاري و زهکشی و مدیریت مصرف آب است. تشکلهای آببران، بهمثابه یکی از ابزارهای این نوع مدیریت، عبارتاست از تشکیلاتی محلی که هدف آنها بهبود راندمان در مصرف آب کشاورزی با افزایش دانش، نگرش و مهارت کشاورزان است. در تعریفی دیگر، تشکل آببران عبارت است از سازمانی برای مدیریت و استفادهی بهینه از آب با تأکید بر مشارکت کلیه گروههای ذینفع که وظیفهی آن تغییر روش «بالا به پایین» دولتی و سازمانی به رهیافت مدیریت مشارکتی آب است، رهیافتی که بر اساس آن، کشاورزان در مورد نظام آبیاری خودشان آگاهی لازم را کسب میکنند، در این رابطه تصمیم میگیرند و تصمیمات خود را اجرایی میکنند. بهطورمعمول، تشکلهای آببران هر دو عملیات «مدیریتی» و «اجرایی» را بعد از واگذاری مسئولیت توسط دولت، به دست میگیرند (اسحاقی، ۱۳۹۳).
شريعتی و افخمي اردكاني (1395) پژوهشی با عنوان شناسايي و اولويت بندي شاخص هاي ارزيابي عملکرد مراکز تحقيق و توسعه بر اساس مدل كارت امتيازي متوازن انجام دادند که نتايج تحقيق نشان داد ابعاد مالي و رضايت مشتري از اهميت بيشتري نسبت به يادگيري و فرآيندهاي داخلي در ارزيابي عملکرد پژوهشگاه برخوردارند.
شاه آبادی و صفایی(1394) در تحقیقی با عنوان تاثیر تحقیق و توسعه داخلی و آموزش و ترویج بخش کشاورزی بر صادرات بخش کشاورزی ایران نشان دادند که افزایش و بهبود عملکرد آموزش و ترویج کشاورزی با ارتقای آگاهی و دانش کشاورزان نسبت به جدیدترین فناوری حاصل از تحقیقات و سه، انگیزه کشاورزان را در استفاده از ابزارآلات و نهاده های تولیدی دارای نوآوری داخلی افزایش داده و منجر به افزایش عملکرد در هکتار افزایش قدرت رقابت پذیری این بخش می گردد.
تحقیق مهرابی و جاودان (1390) با عنوان تأثیر تحقیق و توسعه بر رشد و بهرهوری در بخش کشاورزی ایران نشان داد که تحقیق و توسعه نقش عمدهای در نوآوری، افزایش بهرهوری و بهبود رشد اقتصادی ایفا میکند. مطالعه حاضر تأثیر مخارج تحقیق و توسعه را بر رشد و بهرهوری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی ایران مورد بررسی قرار داده است. مدل رشد و بهرهوری با استفاده از دادههای مربوط به سالهای 1386-1353 و الگوی خودتوضیح با وقفههای گسترده، مورد برآورد قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در کوتاهمدت و بلندمدت، مخارج تحقیق و توسعه، تأثیر مثبت و معنیداری بر رشد و بهرهوری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی ایران دارد. لذا سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه میتواند به عنوان یک منبع اصلی برای رشد بیشتر بخش کشاورزی مدنظر قرار گیرد.
كشاورز و همکاران (1389)در تحقیقیبا عنوان نقش مراکز تحقیق و توسعه در نظام نوآوري به این نتیجه رسیدند که بین تحقیقات و نوآوري و در نتیجه میزان پیشرفت حقیقی در تمامی کشورهاي دنیا و به ویژه در کشور ما رابطه مستقیم وجود دارد.
ناکامورا و همکاران (2003)در تحقیقی با موضوعتحقیق و توسعهدر تعاونی کانادایی صنایع جنگلی به این نتیجه رسیدند که تحقیق و توسعه شکست در بازار را اصلاح میکند و سهم بودجه دولت برای حفظ همکاری نشان دهنده درجه ای است که این تشکل می تواند ارزش کامل خود را برآورده سازد.
گراهام و فرانکن برگر (2000) در تحقیقی با عنوان بررسی اثر هزینه هاي تحقیق و توسعه بر ارزش بازار بنگاه هاي صنعتی، نشان دادند که ارتباط مستقیم بین هزینه هاي تحقیق و توسعه و ارزش بازار بنگاه هاي صنعتی وجود دارد.
استان آذربایجان شرقی با مساحت 45491 کیلومتر مربع و اختصاص دادن 76/2درصد از مساحت کشور به خود که به عنوان بزرگترین و پرجمعیت ترین استانه ناحیه شمال غرب ایران محسوب می شود که در منطقه کوهستانی قرارگرفته است. این استان شامل 21 شهرستان، که دارای 317 تعاونی آب بران در سطح 82357 هکتار مشغول به کار می باشند که جامعه آماری تحقیق را شامل می گردد (آمار شرکت آب منطقه ای استان آذربایجان شرقی،1398). متأسفانه در استان علی رغم ظرفیت های فوق العاده عالی در بخش کشـاورزی، به دلیل وجود نداشتن واحد تحقیق و توسعه،عملکـرد و تولید محصول به ازای سطح و میزان آب مصرفی بسیار پایین است. فقدان این بخش باعث هدر رفت آب، راندمان پایین در بخش کشاورزی و ... می باشد که در سطح استان دیده می شود. لـذا ارتقـاء سطح دانش، نگرش و مهارت کشاورزان در زمینة چگونگی و نحوة انجام مدیریت آب کشاورزی از طریق ایجاد واحد های تحقیق و توسعه می تواند یکی از راهکارهای عمده برای مشارکت کشاورزان در غلبه بر مشـکل کـم آبـی و رسـیدن بـه اهـداف مدیریت آب کشاورزی محسوب شود. افزایش بهره وری آب مستلزم استقرار بخش تحقیق و توسعه در مجامع بهره برداران آب می باشد.افزايش دانش و آگاهي روستاييان جهت نقش پذيري در تشكيل و اداره تعاوني هاي آببران ارایه راهکارجهت تخصيص اعتبارات و سرمايه گذاري در جهت ايجـاد صـنايع تبـديلي و بـسته بنـدي در حـوزه تعاوني آببران، تدوين الگوي كشت متناسب با نياز منـاطق در راسـتاي افـزايش مـشاركت كـشاورزان در تعـاوني هـاي آببـران بـه عنـوان مهـمتـرين زيرمعيارهاي تأثيرگذار در سازوكارهاي توسعه و تقويت تعاونيهاي آببران هستند که واحد تحقیق و توسعه می تواند باعث این مهم شود.از مشکلات عمده تعاونی های آب بران، عدم بهبود مدیریت آبیاری، عدم مديريت مصرف آب کشاورزی بخصوص در سدها،نداشتن واحد های تحقیق وتوسعه در بخش كشاورزي، عدم آگاهی کشاورزان واعضای تعاونی از بحران کم آبی و بی توجهی به آن، عدم دانش کافی اعضای تعاونی از روش نوین آبیاری در نتیجه پایین بودن راندمان آبياري در اراضي آبي كشاورزي، هدررفتن سيلابها،نداشتن طرحهاي مديريت يكپارچه منابع آب در حوزه آبخيز،نداشتن الگوي كشت متناسب با ظرفيت پايداري منابع آب در منطقه از یک واحد پژوهشی معتبر و همچنین عدم وجود کارشناسان متخصص در این زمینه است.
پژوهش پيش رو به دنبال شناخت بسترها و روش ها و نيز موانع و راهکارهای توسعة واحدهای تحقیق و توسعه در تعاونی های آب بران استان آذربایجان شرقی می باشد.
هدف اصلی این پژوهش شناساییعوامل موثر بر امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه، در تعاونی های آببران حوزه دریاچه ارومیه، مطالعه موردی استان آذربایجان شرقی از دیدگاه مدیران تعاونی ها بوده و برای تامین هدف فوق، اهداف جزیی زیر نیز مد نظر قرار می گیرد.
1. شناخت ویژگی های فردی و شغلی مدیران تعاونی های آببران
2. شناخت ویژگی های مدیریتی تعاونیهای آببران
3. ارزیابی جایگاه موجود تحقیق و توسعه در تعاونیهای آببران
4. بررسی روابط متغیرهای مورد بررسی با میزان توسعه تحقیق و توسعه در تعاونی ها
روش پژوهش
این پژوهش از نظرنوع هدف، کاربردی و به روش غیر تجربی، توصیفی - همبستگی و استنباطی (علی- ارتباطی) بوده و از پرسشنامه به عنوان ابزاری اصلی در گرد آوری اطلاعات استفاده و برای تجزیه تحلیل داده ها از نرم افزارآماریspss19 استفاده گردید؛ رابطه مورد استفاده برای برآورد معادله تحقیق، رگرسیونی می باشد.
جامعه آماری این تحقیق317 نفر، کلیه مدیران تعاونی های آببران در استان آذربایجان شرقی بوده که از این تعداد، 175نفر بر اساس جدول مورگان به عنوان حجم نمونه انتخاب و بر اساس تعداد تعاونی های منطقه تسهیم گردید. جدول شماره 1 چگونگی این تسهیم در شهرستانهای مختلف را نشان می دهد. به منظورسنجش پایایی پرسش نامه یک پیش آزمون برای 25 نفر از مدیران استان آذربایجان غربی بصورت اتفاقی انجام گرفت و میزان ضریب کرونباخ آلفا اندازه گیری شد که برای بخشهای مختلف پرسش نامه از 77/0تا 81/0 برآورد گردید که نشان دهنده اعتبار قابل قبول این پرسش نامه بود بخشهای مختلف پرسشنامه در جدول شماره 2 نشان داده شده است.
جدول 1- توزیع فراوانی نمونه آماری از منطقه براساس بیشترین فعالیت در تعاونی ها
منطقه | تعداد |
مرند | 28 |
جلفا | 33 |
تبریز | 42 |
مراغه | 10 |
عجبشیر | 13 |
بناب | 25 |
میانه | 24 |
جمع | 175 |
جدول2- آلفای کرونباخ محاسبه شده برای هریک از بخشهای پرسشنامه
مقیاس | تعداد گویه | آلفای محاسبه شده |
ملاکها و شاخصهای توسعه واحدهای تحقیق و توسعه | 20 | 77/0 |
تامین هزینه بخشهای تحقیق و توسعه | 6 | 79/0 |
ارزیابی تعاونی ها | 16 | 78/0 |
محدودیتها و موانع توسعه واحدهای تحقیق و توسعه | 16 | 80/0 |
مزایای توسعه واحدهای تحقیق و توسعه | 11 | 81/0 |
یافته ها
بر اساس نتایج بدست آمده، 4/15% از مدیران انتخاب شده مجرد و6/84% متاهل بودند و همچنین4/47% پاسخگویان سواد تا دیپلم، 1/29% فوق دیپلم، 4% دارای تحصیلات لیسانس و 7/1%دارای مدرک فوق لیسانس بودند. در رابطه با میزان آشنایی با اساسنامه تعاونی، 4/35% آشنایی متوسطی داشته، 4% زیاد و اکثراً(5/60%) آشنایی کم داشتند؛همچنین محل زندگی اکثر مدیران مورد مطالعه (4/83%)، در نزدیکی محل کار قرار داشته و در نهایت اکثر مدیران (69%) دارای شغل دوم بودند.
امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه
امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه درتعاونی های آب بران، در منطقه به عنوان متغير وابسته ي تحقيق حاضر، با توجه به تعريف عملياتي، از 20گويه تشکیل شده است. بنابراين ميانگين پاسخهاي مدیران به گويهها از ميزان بسيار كم تا بسيار زياد طيف ليكرت، نشان دهنده امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه در تعاونی های آب بران مي باشد.جدول های (3و4) چگونگی این فرآیند را نشان می دهند. با توجه به جدول 3، ملاحظه می گردد که مدیران تعاونی های آببران استان، دیدگاه مثبتی نسبت به امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه در منطقه را ندارند و امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه در حد متوسط به پایین قرار دارد. میانگین پاسخ های مدیران تعاونی (55/2) یعنی کمتراز متوسط، در طیف لیکرت است، که بیانگر همین موضوع می باشد.
جدول-3)وضعیت امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه در منطقه
متغیر | میانگین | انحراف معیار |
امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه | 55/2 | 54148/0 |
˜m= 3±sd/2≈ 2.73<m<3.27
اولویت بندی مولفه های سنجش امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه
در این تحقیق، امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه در منطقه از دیدگاه مدیران تعاونی مورد سنجش قرار گرفته واز طریق ضریب تغییرات اولویت بندی شدند. همان گونه که جدول 4 نشان می دهد، براساس نظرمدیران تعاونی ها"ارایه خدمات تخصصي و مشاورهاي (خدمات علمي، تحقيقاتي وفني)به اعضاوسایر کشاورزان "،" زمینه سازی برای استقرار مالکیت فکری در ایده های جدید"،" داشتن یک گروه تحقیق جهت جمع آوری اطلاعات از آبیاری منطقه و استقرارنگرش سیستمی " به ترتیب سه اولویت اول، از گویه های توسعه واحدهای تحقیق و توسعه در منطقه مشخص گردیدند.
جدول4- شاخص های اندازه گیریدیدگاه مدیران در امکان توسعه واحدهای تحقیق وتوسعه در منطقه
اولویت | گویه ها | ضریب تغییرات | میانگین | انحراف معیار |
1 | ارایه خدمات تخصصي و مشاورهاي (خدمات علمي، تحقيقاتي و فني) به اعضا و سایر کشاورزان | 142/0 | 99/3 | 567/0 |
2 | زمینه سازی برای استقرار مالکیت فکری در ایده های جدید | 175/0 | 11/4 | 723/0 |
3 | داشتن یک گروه تحقیق جهت جمع آوری اطلاعات از آبیاری منطقه و استقرارنگرش سیستمی | 192/0 | 84/3 | 741/0 |
4 | شناسایی و جذب تکنسین های شاغل در بخش های تحقیقاتی در زمینه آبیاری | 308/0 | 35/2 | 726/0 |
5 | شناسایی و طراحی بهترین شیوه های آبیاری و مشارکت محور | 345/0 | 19/2 | 756/0 |
6 | کاربردی کردن طرح های تحقیقاتی در زمینه آبیاری | 417/0 | 99/1 | 830/0 |
7 | اطلاع رسانی در رابطه با مدیریت آب از طریق ابزار بروز و قوی مثل اینترنت و.... | 426/0 | 18/3 | 356/1 |
8 | تخصیص اعتبارات تحقیقاتی از طرف دولت در تعاونی ها | 462/0 | 59/2 | 199/1 |
9 | تحقیق در زمینه مصرف کمتر آب کشاورزی وساخت یا خرید تجهیزات لازم | 463/0 | 81/2 | 302/1 |
10 | ارائه ایده های خلاقانه و کاربردی از طرف اعضا و داشتن سیستمی جهت جمع آوری این ایده ها | 471/0 | 69/2 | 268/1 |
11 | استفاده از پایان نامه ها و مقالات انجام شده در زمینه مدیریت آبیاری و بهبود آن | 483/0 | 61/2 | 263/1 |
12 | داشتن سیستمی که بتواند اطلاعات بروز آبیاری را اطلاع رسانی کند | 485/0 | 60/2 | 263/1 |
13 | استفاده از کارشناسان و متخصصان در زمینه های لازم جهت ایجاد و آزمون روشهای نوین آبیاری | 530/0 | 87/1 | 992/0 |
14 | ایجاد اتاق فکری در زمینه های آبیاری از متخصصان و کشاورزان با تجربه در این زمینه | 551/0 | 17/2 | 196/1 |
15 | تمرکز بر منابع انسانی در استفاده از طرحها | 562/0 | 18/2 | 226/1 |
16 | پذیرش و انتشار سریع اندیشه های نو در زمینه آبیاری | 580/0 | 07/2 | 201/1 |
17 | داشتن اتاق کنترل، آزمایش و استاندارد سازی | 623/0 | 08/2 | 297/1 |
18 | دادن ایدهای خلاق و جدید جهت ساخت تجهیزات مناسب | 651/0 | 78/1 | 159/1 |
19 | ارائه تدابیری بروز برای جلوگیری از تخریب منابع آبی | 674/0 | 83/1 | 234/1 |
20 | تأمین هزینه های لازم ازطرف تعاونی ها | 706/0 | 75/1 | 237/1 |
کل |
| 55/2 | 013/1 |
˜m= 3±sd≈ 2.158<m<3.842
بررسی ارتباط ویژگیهای توصیفی مدیران با دیدگاهشان در خصوص امکان توسعه واحدهای تحقیق وتوسعه
فرضیات همبستگی
الف-بین میزان تحصیلات مدیران و امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه درمنطقه، ارتباط معنی داری وجود دارد. براي بررسي همبستگي دو متغير با مقياسهاي رتبهاي از ضريب همبستگي اسپيرمن استفاده گردید. باتوجه جدول معنی داری، مشاهده می گردد که بین میزان تحصیلات مدیران و امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه در سطح خطای 5درصد ارتباط مثبت ومعنی داری وجود دارد و فرضیه تحقیق با 95%اطمینان پذیرفته می گردد. بنابراین هرچه تحصیلات مدیران بالاتر بوده، امکان بیشتری برای توسعه واحدهای تحقیق و توسعه متصور بوده اند.
ب-بين میزان آشنایی مدیران با اساسنامه تعاونی و امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه درمنطقه، ارتباط معني داري وجود دارد. با توجه به جدول معني داري، مشاهده مي گردد كه بين میزان آشنایی مدیران با اساسنامه تعاونی و امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه، در سطح 1 درصد خطا ارتباط مثبت و معني داري وجود دارد و فرضيه تحقيق با 99% اطمینان پذیرفته ميگردد. به اين مفهوم كه هر چه میزان آشنایی مدیران بیشتر بوده، امکان بیشتری برای توسعه واحدهای تحقیق و توسعه متصور بوده اند.
ج-بين میزان اعتقاد به مشارکت در تصمیم گیری مدیران و امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه درمنطقه، ارتباط معني داري وجود دارد.با توجه به جدول معني داري، مشاهده مي گردد كه بين میزان مشارکت در تصمیم گیری مدیران و ميزان تمايل به ایجاد واحدهای تحقیق و توسعه، در سطح 1 درصد خطا ارتباط مثبت و معني داري وجود دارد و فرضيه تحقيق با 99% اطمینان پذیرفته ميگردد. به اين مفهوم كه هر چه میزان مشارکت در تصمیم گیری مدیران بیشتر بوده، امکان بیشتری برای توسعه واحدهای تحقیق و توسعه متصور بوده اند.
جدول5- نتایج محاسبه ضریب همبستگی
متغیر مستقل | متغیر همبستگی | R | Sig |
میزان تحصیلات | امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه | 173/0 | 022/0 |
میزان آشنایی با اساسنامه تعاونی | امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه | 200/0 | 000/0 |
میزان اعتقاد به مشارکت در تصمیم گیری | امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه | 685/0 | 000/0 |
فرضیات اختلاف میانگین
د- بین دیدگاه مدیران در سمتهای مختلف تعاونی(مدیر عامل، عضو هیئت مدیره ، بازرس) در خصوص امکان توسعه تحقیق و توسعه اختلاف معنی داری وجود دارد. نتایج آزمون کروسکال والیسبا توجه به جدول معني داري، نشان می دهد كه اختلاف معني داري تا سطح 1% خطا بين دیدگاه مدیران در سمتهای مختلف، وجود دارد و فرضيه تحقيق با 99% اطمينان پذيرفته ميگردد. بنابراين نوع سمت در تعاونی در دیدگاه امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه، اثر دارد.
ه- بین دیدگاه مدیران در سمتهای مختلف تعاونی با منطقه فعالیت (مرند، جلفا، تبریز، مراغه، عجب شیر، میانه، بناب)، در خصوص امکان توسعه تحقیق و توسعه، اختلاف معنی داری وجود ندارد. با توجه به جدول معني داري، مشاهده مي گردد كه اختلاف معني داري تا سطح 5% خطا بين پاسخهاي مدیران وجود ندارشته و فرضيه تحقيق رد ميگردد. بنابراين منطقه فعالیت در دیدگاه امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه ، اثر ندارد.
جدول6- نتایج آزمون کروسکال والیس
متغیر مستقل | متغیروابسته | Df | X2 | Sig |
منطقه | امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه | 6 | 820/1 | 936/0 |
سمت در تعاونی | امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه | 5 | 713/96 | 000/0 |
و-بین وضعیت تاهل مدیران و امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه، اختلاف معنی داری وجود دارد. با توجه به جدول معنی داری، مشاهده می گردد که اختلاف معنی داری تا سطح 5% خطا بین پاسخهای مدیران مجرد و متاهل وجود دارد وفرضیه با 95% اطمینان پذیرفته می گردد. بنابراین مجرد ومتاهل بودن مدیران در امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه، تاثیر دارد. مدیران مجرد دیدگاه مثبتی داشته اند.
ز- بین مدیران دارای شغل جانبی ومدیران بدون شغل جانبی، در دیدگاه امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعهمنطقه، اختلاف معنی داری وجود دارد. با توجه به جدول معني داري، مشاهده مي گردد كه اختلاف معني داري بين پاسخهاي مدیران داراي شغل جانبی و بدون شغل جانبی تا سطح 5 درصد خطا وجود دارد و فرضيه تحقيق با 99% اطمینان پذیرفته ميگردد. داشتن شغل دوم در دیدگاهامکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه، تاثير مثبت داشته است.
خ- بین دیدگاه مدیران بومی و غیر بومی در محل تعاونی، از منظرامکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه، اختلاف معنی داری وجود دارد.با توجه به جدول معني داري، مشاهده مي گردد كه اختلاف معني داری بین دیدگاه مدیران بومی و غیر بومی، تا سطح 5 درصد خطا وجود ندارد و فرضيه تحقيق رد ميگردد.
جدول6) نتیجه حاصله از آزمون من ویت نی
متغیر مستقل | متغیر وابسته | میانگین | Z | W | U | Sig |
وضعیت تاهل | امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه | مجرد=33/91 متاهل=74/69 | 045/2- | 000/1883 | 000/1505 | 041/0 |
شغل جانبی | امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه | خیر=32/69 بله=56/91 | 137/2- | 000/1941 | 000/1535 | 033/0 |
بومی و غیر بومی بودن مدیران | امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه | غیر بومی =18/88 بومی=09/87 | 107/0- | 500/2525 | 500/2090 | 915/0 |
تحلیل رگرسیونی تاثیرمتغیرهای مستقل بر متغیر وابسته ی امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه
در تحقیق حاضر از تحلیل رگرسیون گام به گام استفاده گردید. باتوجه به اینکه این روش برای متغیرهای نسبی مناسب می باشدولی مشروط بر اینکه سایر متغیرها نیز بطور مستقیم با متغیروابسته ارتباط معنی دار داشته باشند(منصورفر، 1391)، می توان از آنها نیز در رگرسیون استفاده کرد. در رگرسیون گام به گام، متغیری که بیشترین تاثیر را دارد ابتدا وارد معادله خط رگرسیونی می گردد وبه همین ترتیب متغیرهای بعدی وارد معادله می گردند. در این تحلیل اولین متغیری که وارد معادله گردید، رضایت از درآمد(X1)بود، به این مفهوم که متغیرمزبور بیشترین تاثیر را درتبیین متغیروابسته داشته است. سپس اعتقاد به مشارکت در تصمیم گیری(X2)، بعد ازآن متغیر میزان اطلاع مدیران از وجود مزایای واحدهای تحقیق و توسعه (X3)و در آخر متغیروضعیت تأهل(X4)وارد معادله گردید؛ همچنین با توجه به جدول7 مشاهده می گرددکه ضریب همبستگی(R)برابر905/0 ونیز ضریب تعیین(R2)برابر820/0 وضریب تعیین تعدیل شده (R2Ad) برابر 816/0محاسبه گردید، به این مفهوم که 6/81% درصد از تغییرات متغیر وابسته بطور مستقیم توسط این چهارمتغیر، تبیین می گردد. در این میان ضریب تعیین تعدیل شده(R2Ad)مربوط به رضایت از درآمد برابر708/0 می باشدکه در حالت کلی بدون در نظر گرفتن متغیرهای بیرونی در نظر گرفته نشده در این تحقیق، متغیررضایت از درآمد 8/70% یعنی حدود یک سوم تغییرات در امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه را بر عهده دارد. وهمچنین Sig کل متغیر هابرابر000/0که در سطح احتمال 1% بااحتمال خطای 99%معنی دار است.
جدول7) ضرایب متغیرهای وارد شده در معادله خط رگرسیون
متغیر | ضریب غیراستاندارد B | خطای غیراستانداردB | BETA ضریب استاندارد | T | Sig | |
1 | رضایت از درآمد | 422/0 | 038/0 | 511/0 | 181/11 | 000/0 |
2 | میزان مشارکت در تصمیم گیری | 167/0 | 018/0 | 390/0 | 368/9 | 000/0 |
3 | میزان اطلاع مدیران از مزایا | 411/0 | 071/0 | 216/0 | 760/5 | 000/0 |
عدد ثابت | 117/0 | 194/0 |
| 601/0 | 549/0 |
با توجه به ضرایب بالا، معادله خط رگرسیون به این صورت است:
117/0+X3411/0+2X167/0+1X422/0=Y
بحث و نتیجه گیری
بخش تحقیق و توسعه در تشکل های مدیریت آب، باعث می شود که نو آوری و سطح تکنولوژی بالاتر رفته و هزینه ها در سال های آتی کاهش یابد و افزایش سطح نو آوری و تکنولوژی متقابلا باعث کاهش هدر رفت آب و افزایش بهره بری می شود.واگذاری مسئولیت ها به تشکل های آب بران بدون بررسی ديدگاه ها و نظرهای رهبران فنی و مدیران و به روز رسانی سیستم ها و روش مدیریت موجب شکست اينگونه تشکل ها می شود. از طرفی با ظهور پديده جهاني شدن، روش هاي كسب تكنولوژي نيز تغيير كرده و روشهاي جديدي خلق گرديده كه به كشورها و سازمانها امكان دستيابي به تحقيقات در سطوح مختلف را مي دهد. تحقیق و توسعه تاثير مستقيمي بر نوآوري، بهرهوري، كيفيت، سطح استاندارد زندگی، سهم بازار و نيز ديگر عواملي كه در افزايش توان رقابتي و توانمندیکشاورزان دارد.به دلیل وجود نداشتن واحد تحقیق و توسعه، عملکـرد و تولید محصول به ازای سطح و میزان آب مصرفی بسیار پایین است.فقدان این بخش باعث هدر رفت آب، راندمان پایین در بخش کشاورزی و ... می باشد که در سطح استان دیده می شود.روش های آبیاری نامناسب از طرف تعاونی های آب بران به دلیل ناسازگاری با شرایط اقلیمی هر منطقه و عدم تحقیق مناسب در این زمینه موجب ایجاد مشکلات و کاهش راندمان آبیاری در استان شده است که همه این موضوعات، ضرورت ایجاد چنین واحدهایی را بیان می نمایند. در این میان، تمرکز روی گردانندگان و مدیران تشکلها به عنوان رهبران فنی و نمایندگان کشاورزان می تواند راه گشای توسعه واحدهای فناور در بطن مراکز مدیریت مصرف آب کشاورزی استان باشد.
با بررسی اختلاف دیدگاه مدیران تعاونی ها بین سمتهای مختلف در رابطه با امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه با استفاده از آزمون کروسکال والیس اختلاف معناداری (درسطح 1%درصد) مشاهده گردید که با نتایج تحقیق پویایی و نادری بنی (1395) همخوانی دارند؛ به این مفهوم که جایگاه مختلف افراد در تعاونی در دیدگاه ایشان تاثیرگذار بوده است ولی از لحاظ منطقه مورد بررسی اختلافی مشاهده نگردید.
نتایج حاصل از ضرایب همبستگی نشان داد بین متغیر تحصیلات، و امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد که با نتایج تحقیق امینی و حجازی آزاد (1387) همسو می باشد.بعلاوه بین میزان رضایت از شغل مدیران تعاونی با امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد و فرضیات تحقیق با 99% اطمینان پذیرفته می گردد که با نتایج تحقیق شریعتی و افخمی اردکانی (1395) همخوانی دارد.همچنین بین میزان آشنایی با اساسنامه شرکتهای تعاونی، میزان رضایت از درآمد، میزان اطلاع از مزایای توسعه واحدهای تحقیق و توسعه و امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه رابطه مثبت و معنی داری مشاهده گردید که با نتایج تحقیق کواک و لی(2006) هماهنگ بوده است. بین متغیرهای سن و سابقه کار مدیران و امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه رابطه ای مشاهده نگردید.
بررسی اختلافدیدگاهبین دو گروه مدیران مجرد و متاهل در رابطه با امکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعهبا استفاده از آزمون من ویتنی نشان داد که مدیران مجرد به شکل معنی دار، توافق بیشتری با موضوع داشته اند و همچنین بین مدیرانی که مدیریت تعاونی شغل دوم آنها هست نیزدیدگاه مثبتمعنی دار وجود داشته و فرضیه های تحقیق پذیرفته می گردد ولی در بین دیدگاه مدیرانبومی و غیر بومی اختلاف معنی داری مشاهده نگردید.
برای جمع بندی موضوع با توجه به اینکه در کشورهای جهان سوم مثل ایران، واحدهای تحقیق و توسعه امری نوپا است و هنوز تقاضا و زمینه سازی برای ایجاد این واحدهای اندک بوده به همین منظور لازم است علاوه بر فرهنگ سازی از طریق رسانه و فعالیتهای ترویجی، با برگزاری دوره های آموزشی خاص برای مدیران تعاونی های آببران، پذیرش و رغبت را برای پیاده سازی واحدهای تحقیق و توسعه افزایش داد.
ویژگی های شخصی در امر کشاورزی وتحقیق و توسعه نیز به عنوان یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر پذیرش نوآوری های کشاورزی همچون ایجاد واحدهای تحقیق و توسعه می باشد، که یافته های پژوهش نشان داد برای موفقیت بیشتر در ایجاد واحدهای تحقیق و توسعه در تعاونی های آببران، به مدیران جوانتر و با تحصیلات بالاتر که دارای نگرش مثبتی به توسعه و ایجاد واحدهای تحقیق و توسعه دارند، توجه و تمرکز گردد، زیرا این امر علاوه بر کاهش هزینه های توسعه و ترویج مدیریت آبیاری، سرعت توسعه تعاونی های آب بران را افزایش می دهد. همچنین ارائه مشوقهایی برایمدیران تعاونیها در جهت بسط ایده های خلاقانه تسریع بخش ایجاد واحدهای تحقیق و توسعه خواهد بود.
آموزش و ارتباط با منابع اطلاعاتی وارتباطی در موضوعات مدیریتی، نقش مؤثری در پذیرش نوآوری های کشاورزی وتحقیقاتی دارند که واحدهای تحقیق و توسعه نیز از این امر مستثنی نمی باشد به گونه ای که نتایج تحلیل همبستگی نشان می دهد، بین میزان مشارکت در تصمیم گیری های تعاونی ومیزان آشنایی با اساسنامه تعاونی با دیدگاهامکان توسعه واحدهای تحقیق و توسعه رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد وهمچنین اطلاع مدیران از مزایای واحدهای تحقیق و توسعه در منطقه از حد متوسط به پایین قرار دارد که این امر اهمیت و نقش آموزش و نظام ترویج و آموزش را در توسعه واحدهای تحقیق وتوسعه نشان می دهد و پیشنهاد می گردد توجه و تمرکز بیشتری برروی فعالیتهای ترویجی و آموزشی از طریق ایجاد دورهای یادگیری مرتبط با تعاونی های آب بران در منطقه صورت گیرد.
فهرست مراجع
1- اسحاقی، علیرضا (1393). رمزگشایی همکاری وزارت نیرو و تشکلهای آببران. فصلنامه مدیریت آب. سال سوم، شماره 2. صص47-41
2- بي طرف پورکرماني، محمدحسن (1393). واكاوي اثرگذاري واحدهاي تحقيق وتوسعه بربهره وري شركتهاي تعاوني توليدي. مجموعه مقالات هشتمین همایش ملی بهره وری
3- جمالي پاقلعه، مرتضي و شفيع زاده، احسان(1391). رويكرد تحليلي مقايسه اي به تحقيق و توسعه در ايران و چند كشور پيشرفته. فصلنامه تخصصي پاركها و مراكز رشد، سال هشتم، شماره 31، صص 34-23
4- داودی سالستانی، علی، دودانگه سارا و افشار، پروین (1396). همکاری واحد بازاریابی و مرکز تحقیق و توسعه سازمان و تاثیر آن بر موفقیت و فروش محصول جدید (مورد مطالعه: شرکتهای کوچک و متوسط) فصلنامه مطالعات مدیریت و حسابداری، دوره سوم شماره 3 صص 219-203
5- شاه آبادی، ابوالفضل و صفایی، مریم (1394). تاثیر تحقیق و توسعه داخلی و آموزش و ترویج بخش کشاورزی بر صادرات بخش کشاورزی ایران. مجموعه مقالات اولین همایش بین المللی و چهارمین همایش ملی پژوهش های محیط زیست و کشاورزی ایران.
6- شريعتي، رضا،افخمياردكاني، مهدي (1395). شناساييواولويت بنديشاخص هايارزيابيعملکردمراکزتحقيقوتوسعهبراساسمدلكارتامتيازيمتوازن، ماهنامه اکتشاف و تولید، شماره 137، صص 13-2
7- عطائي، پوريا و ايزدي، نسیم (1393). تحلیل مسئولیتهاي تشکلهاي آببران و زمینه یابی موانع ایجاد آن از دیدگاه بهره برداران. نشریه پژوهش آب در كشاورزي، جلد ۲۸، شماره ۴. صص. 748-737
8- کشاورز، محسن، رحیمی، محسن و سلیمی، مجید (1389). نقش مراکز تحقیق توسعه در نظام نوآوری؛ مجله صنعت و دانشگاه، سال سوم، شماره 7 و8، صص 44-35
9- منصورفر،كریم (1391). روشهاي پیشرفته آماري. دانشگاهتهران،480 ص.
10- مهرابی بشرآبادی، حسین و جاودان، ابراهیم (1390). تأثیر تحقیق و توسعه بر رشد و بهرهوری در بخش کشاورزی ایران. مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی، جلد 25 شماره 2، صص 180-172
11- Graham, J.R.C and Frankenberger, K.D.(2000). “The Contribution of Changes in Advertising Expenditures to Earning Sand Market Values, Journal,” of Business Research, Vol. 50, No. 2, 2000, PP. 149-155.
12- Nakamura .M, Nelson .H, Vertinsky .H .(2003). MANAGERIAL AND DECISION ECONOMICS Cooperative R&D and the CanadianForest Products Industry , PP. 147_169
Factors affecting the possibility of developing Research and Development units in water users cooperatives in Lake Urmia
A case study of managers of East Azerbaijan province
Abstract
the present study aims to identify the status and prioritization of effective factors in the development and establishment of R&D units in East Azarbaijan water users Co-operatives. Questionnaire was used as the main tool for data collection and spss statistical software used for data analysis. The statistical population of the research includes 317 managers of water users cooperatives in the province, of which 175 people were selected as a statistical sample based on the Morgan table using a simple random method and quota. The results showed that the cooperative managers did not have a positive attitude towards development and creation of R&D units. Stepwise multiple regression results showed that four variables (income satisfaction, decision-making rate, managers' awareness of the benefits of R&D units, and marital status) accounted for about 81.6% of the variance in the factors affecting the rate. Explain the development of R&D units, as well as the findings of the research lacking confidence in the usefulness of R&D departments in cooperatives, the lack of managers' awareness of the benefits of R&D units, and the lack of coordination between relevant R&D units. it shows.
Keywords: East Azarbaijan Province, Research and Development Units, Water users Cooperatives.