Investigating and Recognizing the Factors Affecting the Production of Creative Programs in North Khorasan Radio
Subject Areas : Media Management
morteza ghanbarabadi
1
(
reasercher
)
amir saki
2
(
researcher
)
ashraf raad
3
(
teacher
)
Keywords: Creative Design, North Khorasan, Components, Voice of Atrak Network,
Abstract :
The purpose of this study was to investigate and identify the factors affecting the production of creative programs in North Khorasan Radio using a structured survey and interview with the statistical community of all the suppliers and radio program developers of the Atrak network, which ultimately most developers and suppliers The authors point to creativity as one of the important elements in radio programming, and finally it was found that both creative and organizational components of the network are atractive, individual components and organizational components are important, but individual components are influenced by organizational components. Which according to the research results of creativity in shading and screw components The organization has become dimmed Therefore, it can be said that there is a relationship between the "production components" of the "principle of programming", "individually effective variables" and "effective organizational variables" with "creative programming in the voice of the network of Atrac", which means that with 95% confidence "As the new components of creativity increase in production between developers and developers, the amount of creative programming in the network of Atrak also grows. Therefore, it is suggested that creative programming should be promoted with the specialized training necessary for designers and developers, as individual components will improve with the excellence of the organizational components.
_||_
بررسی و شناخت عوامل موثر بر تولید برنامههای خلاق در رادیو خراسان شمالی(شبکه اترک)
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی و شناخت عوامل موثر بر تولید برنامههای خلاق در رادیو خراسان شمالی با روش پیمایش و جامعه آماری کلیه تهیهکنندگان و برنامهسازان رادیویی شبکه اترک، به انجام رسیده است که در نهایت اکثر برنامهسازان و تهیهکنندگان، خلاقیت را از عناصر مهم در برنامهسازی رادیویی عنوان نموده و در نهایت مشخص شد در برنامهسازی خلاق صدای شبکه اترک، مولفههای فردی و مولفههای سازمانی هر دو از اهمیت بالایی برخوردارند اما مولفههای فردی تحت تاثیر مولفههای سازمانی قرار دارند که با توجه به نتایج تحقیق خلاقیت در سایه مشی و مولفههای پیچیده سازمانی کمرنگ شده است.
بنابراین باید اظها نمود بین «مولفههای تولید»، «شاخصههای اصولی برنامهسازی»، «متغیرهای موثر فردی» و «متغیرهای موثر سازمانی» با «برنامهسازی خلاق در صدای شبکه اترک» رابطه معنیدار وجود دارد به این معنی که با 95درصد اطمینان میتوان گفت هر چقدر میزان مولفههای جدید خلاقیت در تولید، بین تهیهکنندگان و برنامهسازان بیشتر باشد میزان برنامهسازی خلاق در صدای شبکه اترک نیز افزایش مییابد.
لذا پیشنهاد میشود با آموزشهای تخصصی لازم به دست اندرکاران برنامهسازی و تهیهکنندگان، برنامهسازی خلاق تعالی یابد چراکه با تعالی مولفههای سازمانی، مولفههای فردی بهبود خواهند یافت.
کلید واژه ها: برنامهسازی خلاق، مولفهها، صدایشبکه اترک، خراسانشمالی.
مقدمه
رسانهها به عنوان سازمانهايي كاملاً انديشهمحور، دانشبنيان و آيندهنگر براي حضور در عرصه رقابتهاي منطقهاي و جهاني محتاج خلاقيت و نوآوري دائمي و مستمر در شيوهها، ابزار، قالبها و محتوای تولید در برنامهسازی هستند چراکه خلاقيت شيوه‌ای از تفكر است كه ايدههاي جديد را بوجود مي‌آورد (كينگ واندرسون، 1386: 17). این در حالی است که هر رسانهای با ویژگیهای منحصر به فرد خود در حال رقابت با رسانههای دیگر برای جذب مخاطبانی بیشتر با ویژگیهایی چون متنوع بودن، فعال بودن و گزينشي عملکردن می باشد که خود يک ملاک مهم در ارزيابي موفقيت هر رسانه‌اي به شمار میآید. رادیو نیز با توجه به ویژگیهای خاص خود در عصر ارتباطات، جایگاه و سهم مهمی در بین رسانهها داشته و بهعنوان یکی از مهمترین ابزارهای توسعه فرهنگی، نقش عمدهای در این مسیر برعهده دارد به نحوی که برنامهسازی خلاق رادیویی از شیوههای موثر جذب و ماندگاری مخاطب و افزایش امیدواری به كسب جایگاه برتر در میدان سخت رقابت رسانهای میباشد. کارشناسان معتقدند خلاقیت، عنصر مهم و تاثیرگذار در موفقیت برنامههای رادیویی و جذب مخاطبان میباشد که این مقوله از ضروریات برنامهسازی به حساب میآید. از آن جا که استان خراسان شمالی دارای تنوع اقوام و فرهنگها میباشد لذا لازم است برنامهسازی همراه با خلاقیت باشد تا مخاطبان با نژادها، فرهنگها و طبایع گوناگون را ماندگار نماید. این مقاله به دنبال بررسی این مسئله است که چه عواملی باعث افزایش یا کاهش خلاقیت در برنامهسازی رادیو در بین تهیهکنندگان و برنامهسازان صدای شبکه اترک شده و مؤلفه‌های برنامهسازی خلاق از دیدگاه تهیهکنندگان و برنامهسازان آن کدامند؟
از آنجا که بزرگترین نقطه قوت یک ایستگاه رادیویی، مزیت رقابتی آن بوده و برنامههای هر ایستگا رادیویی مانند كالا در دستان برنامه‌ریزان و برنامهسازان آن میباشد لذا برنامه‌ریزان صدای شبکه اترک جهت افزایش جذب مخاطب، تاثیرگذاری بیشتر و دستیابی به اهداف و سیاست های ایستگاه رادیویی مرکز خراسان شمالی، باید با جنبههای جدید برنامهسازی خلاق در رادیو آشنا شده و از آنجا که در بحث برنامهسازی خلاق متون و گزارش و در کل اسناد مکتوب بسیار کمی در داخل ایران درباره برنامهسازی خلاق وجود دارد، نتایج این مقاله میتواند خلاء موجود را پرکرده و حداقل بر دانش نظری موضوع بیافزاید و اصول و مولفههایی را که در برنامهسازی رادیو به کار برده می شود را مشخص نماید تا برنامهسازان برای بهبود کیفیت تولید برنامههای رادیویی آنها را مورد استفاده قرار دهند بنابراین تعریف مفاهیم پژوهش بصورت زیر میتواند به فهم بهتر موضوع کمک نماید.
تعریف مفاهیم
خلاقيت: عبارتست از قدرت ايجاد انديشههاي نو و كاربردي ساختن آن افكار نو و تازه (آقايي، 1377: 26) یا به عبارت دیگر خلاقيت عبارتست از به كارگيري توانائيهاي ذهني براي ايجاد يك فكر يا مفهوم جديد (رضائيان، 1373) که منظور از خلاقیت در این مقاله فکر، اندیشه، ایده جدید و نو که منجر به تولید برنامهای پر مخاطب با محتوای جدید در رادیو میشود.
برنامهسازي خلاق: برنامهسازی، فرآورده صوتی مدونی است که بر اساس ایده و طرح قبلی برای مخاطبانی مفروض، تدارک و پخش میشود و ایده مورد نظر بیانگر ذهنیت محتوایی و اهداف برنامهساز و تا حدودی چارچوب شکلی اوست (سروری، 1391: 4).
پیشینه تحقیق
زهرا صفاریان در مقالهای با عنوان «خلاقیت در برنامهسازی» که در سال 1391 در فصلنامه رادیو به چاپ رسیده و محتوای آن حاصل تجربیات شخصی نویسنده می باشد، اظهار میدارد تهيهکنندگان موفق باید به خلق قالبهاي جديد اقدام نموده و علاوه بر گسترش زاويه نگاه و ديدن مسئله از دريچههاي مختلف، متفاوت و متنوع؛ ريشههاي مسئله و نتايج و پيامدهاي آن را نيز به صورت شفاف و جزئي نگاه کنند و با استفاده از راههای جديد به تولید و برنامهسازی بپردازند.
اریک گ. نوربرگ در کتاب خود با عنوان «خط مشی‌های برنامهسازی برای رادیو» که در سال 1383 توسط ناصر بلیغ ترجمه شده به شیوههای مدرن و اصول برنامهسازی موفق اشاره نموده و معتقد است با کمک این اصول برنامهسازان خواهند توانست علت موفقیت ایستگاههای رادیویی را متوجه شده و از روشهای متناسب با برنامهسازی موفق و اثرگذار استفاده نمایند.
نتایج تحقیقی که توسط غلامرضا بحیرایی در سال 1388 در دانشکده صدا و سیما با هدف بررسی رابطه بین ساختار سازمانی و خلاقیت تهیهکنندگان معاونت صدای جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه تهیهکنندگان و به روش پیمایشی بین همه تهیهکنندگان معاونت صدای جمهوری اسلامی ایران انجام شده نشان می دهد که سه عامل ساختاری یعنی پیچیدگی، رسمیت و تمرکز در معاونت صدا بالا بوده و تهیهکنندگان رادیویی از خلاقیت خیلی کمی برخوردارند و بین میزان تمرکز و رسمیت با میزان خلاقیت رابطه معنیداری وجود دارد ولی بین میزان پیچیدگی با میزان خلاقیت رابطه معنیداری مشاهده نشده است یعنی دو عامل رسمیت و تمرکز دارای بیشترین قدرت تبیین میزان خلاقیت تهیهکنندگان هستند.
نتایج تحقیق دیگری که توسط مجید خبازی در سال 1388 در دانشکده صدا و سیما با هدف بررسی رابطه سبک رهبری مدیران گروه با خلاقیت تهیهکنندگان معاونت صدای جمهوری اسلامی ایران به روش پیمایش به انجام رسیده نشان میدهد بین سبک رهبری مدیران گروه با خلاقیت تهیهکنندگان در معاونت صدای سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران رابطه معناداری وجود دارد. خلاقیت تهیهکنندگان در معاونت صدا از وضعیت مناسبی برخوردار نیست. بیشتر مدیران گروه در رادیو از سبک رهبری دستوری یا آمرانه استفاده میکنند که بر اساس مطالعات قبلی روشن شده است که این سبک خود از بین برنده خلاقیت و نوآوری است. بنابراین بهترین سبک رهبری مدیران گروه برای ارتقای خلاقیت و نوآوری در بین تهیهکنندگان معاونت صدا را سبک رهبری مشارکتی میداند.
با توجه به آنچه مطرح شد می توان گفت مقاله حاضر در مقایسه با پژوهشهای انجام شده علاوه بر متغیرهای سازمانی، متغیرهای فردی تأثیرگذار در برنامهسازی خلاق را نیز سنجیده و محور اصلی کار را بررسی خلاقیت در تولید و برنامهسازی قرار داده و آن را مورد مطالعه قرار داده است.
عوامل موثر بر خلاقیت
عوامل موثر بر خلاقیت را میتوان در قالب یک طبقهبندي کلی (عوامل فردي و محیطی) و یک طبقهبندي تفصیلی (عوامل فردي، گروهی و سازمانی) جاي داد. تقسیمبندي دیگری براي خلاقیت چهار رویکرد را در نظر میگیرد:
الف- رویکرد روانشناختی: از این دیدگاه، خلاقیت به عوامل روانشناختی خصوصاً میزان هوش و استعدادهاي فردي بستگی دارد. بر این اساس توصیه میشود که زمینه براي پرورش خلاقیت افراد باهوش فراهم شود.
ب- رویکرد اجتماعی: از این دیدگاه، خلاقیت را بیشتر امري گروهی دانستهاند که بر این اساس براي داشتن خلاقیت، بر فراهم کردن عوامل گروهی باید تاکید شود.
ج – رویکرد سازمانی: از این دیدگاه، خلاقیت متاثر از متغیرهاي سطح سازمان میباشد. از این رو بر فراهم کردن متغیرهاي سازمانی مناسب براي خلاقیت تاکید میکند.
د- رویکرد سیستمی: از این دیدگاه، خلاقیت در سازمان متاثر از عوامل متعددي است که میتوان زمینه ظهور و بروز آن را از طریق فراهم کردن عوامل فردي، گروهی و سازمانی محقق نمود.
در یک طبقهبندي جامع میتوان گفت که در نوشتهها و تحقیقات سازمان و مدیریت جهت زمینهسازي براي خلاقیت، چهار عامل کلی وجود دارد که عبارتند از: عوامل فردي، عوامل محیطی، عوامل گروهی و عوامل سازمانی (صادقی مال میری، 1386: 79).
آمابیل (1375) خلاقیت را به صورت زیر بیان می کند:
الف - عوامل محیطی یا بیرونی که شامل 1- آزادی 2- منابع کافی 3- وقت کافی 4- جو مناسب 5- طرح تحقیق مناسب 6- فشار (برخی فشارها می تواند محرک خلاقیت باشد) میباشند.
ب- عوامل فردی یا درونی که شامل 1- ویژگیهای شخصی متنوع 2- خودانگیزی 3- تواناییهای شناختی 4- تمایل به خطر کردن 5- تخصص در رشته 6- تجارت متنوع میشوند.
طبق تحقیقات آمابیل وهمکارانش، عوامل محیطی در رشد خلاقیت عامل برجستهتری از مسائل فردی است، نکته مهم این است که سهم محیط بسیار متغیرتر است، یعنی راحتتر میتوان عوامل اجتماعی را تغییر داد تا ویژگیهای و تواناییهای فرد.
خصوصیات سازمانهای خلاق
یکی از تفاوتهای اساسی یک سازمان خلاق با یک سازمان غیر خلاق، سبک مدیریت آن ها میباشد. مدیریت خلاق نمیتواند در بند شیوههای سنتی و معمول باشد بلکه سبکی را برای مدیریت برمیگزیند که برای سازمان خلاق و نوآور باشد و منجر به ایجاد محیطی شود که روح ابتکار و نوآوری در آن حاکم باشد. در سازمان خلاق روابط بین مدیران و کارکنان مبتنی برصمیمیت، روشنی و تشریک مساعی است و این امر منجر به احساس امنیت و آرامش خاطر در افراد میگردد. حقایق (1380) خصوصیات سازمانهای خلاق را شامل موارد زیر ذکر نموده است:
انعطافپذیری
رویارویی با بحرانهای ناشی از رقابتهای انحصاری
برخورد منطقی با مسائل و تنگناها
اعمال تغییر و تحول در سازمان پس از بررسی دقیق و عالمانه
ساختار سازمانی خلاق
عوامل موفقیت خلاقیت سازمانی
دستیابی به خلاقیت مسئلهای است که کلیه جنبههای سازمان را، از فرهنگ تا ساختار و سیستم، محصولات و خدمات آن، تحت تأثیر قرار می دهد .خلاقیت یا فقدان آن مشکلی مجرد نیست که بتوان به طور جداگانه بررسی و به آسانی به آن سامان داد بلکه چیزی است که در سازمانها به نحوی پویا، ماهرانه و پیچیده عمل میکند.
کار گروهی و همکاری موثر، پرورش تخصصی، روحیه و انگیزه و کار و سبک مدیریت برای ایجاد خلاقیت در سازمان از اهمیت بالایی برخوردار هستند (لوئیس، 1381: 86).
موانع خلاقیت در سازمان
شامل موانع محیطی و فردی میباشد که موانع محیطی شامل 1- جونامساعد 2- محدودیتها 3- ارزیابی فشار 4- رقابتها 5- منابع ناکافی 6- طرح تحقیق ضعیف 7- کشتن ایدهها (میرمیران، 1384: 208) و موانع فردی شامل 1- عدم انگیره 2- عدم مهارت یا عدم تجربه 3- عدم انعطاف 4- انگیزه خارجی 5- عدم مهارتهای اجتماعی میباشند.
در کتاب خلاقیت و نوآوری دکتر امیرحسینی موانع خلاقیت را به صورت زیر برشمرده است: (امیرحسینی، 1384: 229)
1-ترس و اضطراب 2- نبود تشویق و ترغیب و انگیزش 3- خودرائی و استبداد فکری 4- کار سخت و اجباری و مشغله زیاد 5- پرهیز از تحقیق و جستجوگری 6- ترس و دغدغه از ادامه نیافتن کار و یا احتمال متوقف شدن آن 7- ضعفهای فرهنگی یا اجتماعی و اقتصادی 8 - نبود بهداشت روانی در محیط کار 9- تنبلی ذهنی و عدم تمرکز 10- توجیه عمل به جای توضیح علت.
در کتاب خلاقیت جوهره کار آفرینی جلیل صمد آقایی، موانع خلاقیت را به 4 دسته کلی تقسیم میکند:
الف - موانع محیطی خلاقیت: 1- تاثیرات عوامل اقتصادی محیط 2 – تاثیرات عوامل بازار و عرضه کنندگان 3- ویژگی و مشخصات صنعت مربوطه 4- سیاستهای دولت 5- عوامل فرهنگی 6- قوانین و مقررات 7- نظام آموزشی و پرورش سنتی 8 - وضعیت نظام وظیفه.
ب- موانع سازمانی خلاقیت: 1- عدم دسترسی به اطلاعات 2- فقدان ارتباطات افقی و عمودی مناسب 3- اندازه سازمان برای سودآوری 4- انزوا و گوشهگیری مدیریت ارشد 5- ساختار نامناسب سازمان 6- افق زمانی کوتاه مدت مدیران 7-فقدان سیستم پیشنهادات موثر و سریع 8- فقدان لوازم و ابزار لازم 9- فقدان سیستم تشویق و پاداش هدفمند و منعطف 10- ناسازگاری، استرس و نارضایتی کارکنان 11- مبارزات و سیاست بازیهای سازمانی 12- دلگرمی زیاد از حد مدیر 13- فشار به اخذ نتیجه سریع.
ج) موانع فرهنگی خلاقیت: 1- مذهب 2- خیال پردازی به معنی وقت تلف کردن، تنبلی و حتی دیوانگی است. 3- بازی و بازی گوشی فقط مخصوص کودکان است 4- ترجیح دادن سنتها به تغییر و تحولات 5- هر مشکلی با پول و تفکر علمی حل می شود.
د ) موانع فردی خلاقیت: 1- موانع احساسی - هیجانی خلاقیت مانند ترس از شکست، عدم تحمل مسائل مهم ، تمایل به قضاوت در مورد ایدهها، نداشتن هیجان، شور و رقابتپذیری، ضعف خیالپردازی، 2- موانع ادراکی خلاقیت مانند سختی جدا کردن مسئله از سایر امور، سختی تعریف دقیق و صحیح مشکل، تمایل به محدود کردن قلمرو مشکل، ندیدن مشکل از زوایای مختلف استفاده نکردن از همه حواس 5 گانه (صمد آقایی، 1385: 102).
فرضيه‌هاي تحقيق
- بین مولفههای جدید در تولید و برنامه سازی، با برنامهسازی خلاق در رادیو استان خراسان شمالی رابطه معنیدار وجود دارد.
- بین شاخصههای اصولی تولید و برنامهسازی، با خلاقیت در برنامهسازی رادیو استان خراسان شمالی رابطه معنیدار وجود دارد.
- بین متغیرهای موثر فردی، با برنامهسازی خلاق در رادیو استان خراسان شمالی رابطه معنیدار وجود دارد.
- بین متغیرهای موثر سازمانی، با برنامهسازی خلاق در رادیو استان خراسان شمالی رابطه معنیدار وجود دارد.
روش تحقیق
در این تحقیق از روش پیمایش و پرسشنامه بسته كه اطلاعات و محتويات آن از درون مباني نظري و چهار چوب اصلي تحقيق اخذ گردیده، استفاده شده و جامعه آماري آن شامل كليه تهیهکنندگان و برنامهسازانی است كه در معاونت صداي شبکه اترک به صورت رسمی، قراردادی، شرکتی، حق الزحمهای و برنامهای مشغول به كار هستند و تعداد آنها طبق اعلام واحد اداری 50 نفر بوده و تمام افراد جامعه آماری به صورت کل شمار مورد مطالعه قرار گرفتهاند.
برای محاسبه اعتبار سنجهها و متغیرهای مورد نظر از اعتبار صوری و اعتبار محتوا استفاده و نیز برای مشخص نمودن پایایی پرسشنامه ضريب آلفاي كرونباخ براي هر متغير محاسبه شد که مقدار آن براي هرمتغير بالاتر از 7/0 بود و در نهایت اطلاعات جمعآوري شده با استفاده از دو روش آمار توصيفي و استنباطي مورد تحليل قرار گرفت.
در این تحقیق «برنامهسازی خلاق» به عنوان متغیر وابسته و مولفههای فردی، مولفههای سازمانی و مولفههای تولید بهعنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شدهاند.
یافتههای تحقیق
یافتههای توصیفی
از مجموع 50 نفر پاسخگو، 16 نفر برابر با 32 درصد تهیهکنندگان و برنامهسازان زن و همچنین 34 نفر برابر با 68 درصد تهیهکنندگان و برنامهسازان مرد هستند که در مجموع، سابقه کار 5 نفر برابر با 10 درصد 13 تا 18 سال می باشد که کمترین گروه است. همچنین 28 نفر برابر با 56 درصد 7 الی 12 سال سابقه کار دارند که بیشترین گروه را تشکیل میدهند.
طبق نتایج جدول شماره 1 مولفههای سطح فردی در این پژوهش شامل علاقه برنامهساز به مسائل هنری، آزادی عمل تهیه کننده، ترس از انتقاد و شکست، همکاری و تعامل گروهی، اهمیت دادن به نظر و پیشنهاد دیگران، علاقهمندی اعضاء گروه، در نظر گرفتن مخاطب و قبول انتقاد و پیشنهاد دیگران میباشد که بر اساس آن آزادی عمل تهیهکننده و برنامهساز، اهمیت دادن به نظر و پیشنهاد دیگران، ترس از انتقاد و شکست، علاقهمندی اعضاء گروه به كار و در نظر گرفتن مخاطب در راديو بیشترین مولفههای سطح فردی هستند که پاسخگویان با آنها در حد زیاد و خیلی زیاد موافق بودند و نیز همکاری و تعامل گروهی و قبول انتقاد و پیشنهاد دیگران از دیگر مولفههای سطح فردی بودند که پاسخگویان در حد کم و خیلی کم با آنها موافق بودند. لذا در بحث مولفههای فردی آزادی عمل تهیهکننده بیشترین اهمیت را در بین تهیهکنندگان و برنامهسازان دارد.
براساس نتایج جدول شماره 2 مولفههای سطح سازمانی در این تحقیق عبارتند از: انعطافپذیری سازمان در پرداخت موضوع، رعایت حق تألیف تهیهکننده از سوی سازمان، برآورد مالی برنامه بر اساس ساختار برنامه، تخصص مدیران بخشهای رادیو، وجود استانداردهای کیفی برای تهیه کننده، سیستم پاداش و تشویق، دستورالعملهای سازمان، موضوعات از طرف سازمان تعیین میشود، معاونت برنامهریزی بر روی خلاقیت و برنامهسازی تاثیر دارد، استخدام رسمی، قراردادی، برنامهای، نظر و دانش مدیر شبکه؛ مدیر پخش و مدیر تولید که بر اساس این جدول، نظر و دانش مدیر تولید، نوع استخدامی، دستورالعملهای سازمان، سیستم پاداش و تشویق، انعطافپذیری سازمان در پرداخت موضوعات از مهمترین مولفههایی هستند که پاسخگویان به آنها موافق و بسیار موافق هستند و نیز در خصوص رعایت حق تألیف تهیهکننده از سوی سازمان اکثر پاسخگویان نظری نداشتند و گزینه متوسط را انتخاب کردهاند.
طبق اطلاعات جدول شماره 3 مولفههای تاثیرگذار بر برنامهسازی در این تحقیق عبارتند از داشتن هدف مشخص برای هر برنامه، آشنایی با موسیقی و افکتهای صوتی، انسجام در برنامه، پرهیز از پرداخت کلیشهای به موضوع، مصاحبه با افراد متخصص و آگاه، توجه به تقویم زمانی مناسبتها که با توجه به این جدول، آشنایی با موسیقی و افکتهای صوتی، انسجام در برنامه، داشتن هدف مشخص برای هر برنامه مهمترین مولفه هنری تاثیرگذار در برنامهسازی هستند که پاسخگویان با آنها موافق و خیلی موافق بودند.
براساس یافتههای جدول شماره 4 استفاده از موضوعات سالهای قبل، مصاحبه با افراد متخصص و آگاه، و ایجاد زمینه برای پیشنهاد از سوی تیم برنامهساز بیشترین تاثیر بر انتخاب سوژه را داشته است که پاسخگویان با آن موافق و خیلی موافق بودند.
یافتههای جدول شماره 5 نشان میدهد استقبال برنامهسازان رادیو از روشهای جدید برنامهسازی، تخصصی شدن عوامل برنامهساز در ایجاد برنامهسازی خلاق، تاثیر واحد پژوهش و برنامهریزی بر روی خلاقیت و برنامهسازی خلاق بیشترین تاثیر را در برنامهسازی خلاق بین تهیهکنندگان و برنامهسازان داشته است لذا می توان گفت که استقبال برنامهسازان رادیو از روشهای جدید برنامهسازی و تجربه تهیهکننده از عوامل مهم در برنامهسازی خلاق هستند.
یافته های تحلیلی
با توجه به فرضیه اول پژوهش که میگوید بین «مولفههای تولید» با «برنامهسازی خلاق در صدای شبکه اترک» رابطه وجود دارد و نیز همانطور که یافتههای جدول شماره 6 نشان میدهد نتايج بدست آمده از آزمون ضريب همبستگي حاكي از اين مي باشد كه بين ميزان استفاده از مولفههای جدید خلاقیت در تولید و ميزان برنامهسازی خلاق در صدای شبکه اترک همبستگي معنيداري وجود دارد به این معنی که با 95 درصد اطمینان میتوان گفت هر چقدر ميزان مولفههای جدید خلاقیت در تولید بین تهیهکنندگان و برنامهسازان بيشتر باشد ميزان برنامهسازی خلاق در صدای شبکه اترک نيز افزايش مييابد.
با توجه به فرضیه دوم پژوهش که میگوید بین «شاخصههای اصولی برنامهسازی» با «خلاقیت در صدای شبکه اترک» رابطه وجود دارد و نیز همانطور که نتایج جدول شماره 7 نشان میدهد نتايج بدست آمده از آزمون ضريب همبستگي حاكي از اين ميباشد كه بين ميزان شاخصههای اصولی برنامهسازی و ميزان خلاقیت در صدای شبکه اترک همبستگي معنيداري وجود دارد به این معنی که با 95 درصد اطمینان میتوان گفت هر چقدر ميزان استفاده از شاخصههای اصولی و استاندارد برنامهسازی بيشتر باشد ميزان خلاقیت در صدای شبکه اترک نيز در بین تهیهکنندگان و برنامهسازان افزايش مييابد.
با توجه به فرضیه سوم پژوهش که میگوید بین «متغیرهای موثر فردی» با «برنامهسازی خلاق در صدای شبکه اترک» رابطه وجود دارد و نیز همانطور که اطلاعات جدول شماره 8 نشان میدهد نتايج بدست آمده از آزمون ضريب همبستگي حاكي از اين ميباشد كه بين متغیرهای موثر فردی تهیهکنندگان و برنامهسازان با برنامهسازی خلاق در صدای شبکه اترک همبستگي معنيداري وجود دارد به این معنی که با 95 درصد اطمینان میتوان گفت: هر چقدر متغیرهای موثر فردی در بین برنامهسازان و تهیهکنندگان رادیو بيشتر باشد ميزان برنامهسازی خلاق در صدای شبکه اترک افزايش مييابد.
با توجه به فرضیه چهارم پژوهش که میگوید: بین «متغیرهای موثر سازمانی» با «برنامهسازی خلاق در صدای شبکه اترک» رابطه وجود دارد و نیز همانطور که یافتههای جدول شماره 9 نشان میدهد نتايج بدست آمده از آزمون ضريب همبستگي حاكي از اين ميباشد كه بين متغیرهای موثر سازمانی با برنامهسازی خلاق در صدای شبکه اترک همبستگي معنيداري وجود دارد به این معنی که با 95 درصد اطمینان میتوان گفت هر چقدر متغیرهای موثر سازمانی بین تهیهکنندگان و برنامهسازان رادیو بيشتر باشد ميزان برنامهسازی خلاق در صدای شبکه اترک افزايش مييابد.
بحث و نتیجهگیری
خلاقیت در سازمان دارای نقش و تأثیراتی نظیر افزایش کیفیت راه حل مسائل، تحریک و ارتقای نوآوری، افزایش انگیزه و تعهد در سازمان و افزایش عملکرد موثر تیمهاست. چنین تصویری از آینده، ما را به سوی شناخت خلاقیت و تسری آن در سازمان رهنمون میکند لذا بیشک در سازمانهای رسانهای نیز به کارگیری خلاقیت، به منظور ارتقای برنامههای آن اهمیت زیادی دارد و رادیو نیز از نهادینه کردن خلاقیت مستثنی نیست. به لحاظ شتاب تغییرات فنی و رقابت جهانی توانایی سازمان در توسعه و ارائه محصولی جدید، دارای تأثیری مهم بر عملکرد بلندمدت سازمان است و خلاقیت میتواند نقش مهمی را در این عرصه ایفا کند. بنابراین خلاقیت در سازمان صدا و سیما و مخصوصا رادیو امری حیاتی است و اگر رادیو میخواهد جایگاه واقعی خود را دریابد ناگزیر به خلاقیت در برنامهسازی است.
با توجه به یافتههای تحقیق میتوان گفت هم عوامل و متغیرهای سازمانی و هم عوامل و متغیرهای فردی بر برنامهسازی خلاق تاثیرگذارند که هر دو عامل نیز تحت تاثیر رویکرد مصلحت در برنامهسازی قرار دارند.
در مولفههای سازمانی آنچه برای برنامهسازی خلاق در صدای شبکه اترک اهمیت دارد دستورالعملها و مقررات سازمانی است که بایستی ضمن صیانت از سازمان، به امر برنامهسازی خلاق کمک کند و تیمهای خلاق را تقویت نماید و سازمان نیز مشوقهای لازم برای برنامههایی که دارای خلاقیت باشند را نیز داشته باشد و همچنین لازم است تا مدیران رادیو از سواد رسانهای و تجربه برخوردار باشند و خودشان توانایی تفکر خلاق داشته باشند.
در برنامهسازی خلاق در صدای شبکه اترک هم مولفههای فردی و هم مولفههای سازمانی از اهمیت بالایی برخوردارند اما لازم است این مولفهها با آموزشهای مناسب بین برنامهسازان و تهیهکنندگان تعالی یابند چراکه با توجه به تایید هر چهار فرضیه پژوهش، می توان گفت عنصر خلاقیت در برنامهسازی رادیو مهم بوده و اکثر برنامهسازان و تهیهکنندگان علاقمند هستند تا از عنصر خلاقیت در برنامههای خود استفاده نمایند. اما این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که در صدای شبکه اترک مولفه فردی خلاقیت در سایه مولفههای سازمانی قرار داشته و با وجود افراد خلاق، متاسفانه در سایه مولفههای پیچیده سازمانی کم رنگ شده است که لازمه آن بهبود و تقویت مولفههای سازمانی و به تبع آن مولفههای فردی میباشد.
با توجه به دیدگاههای مختلفی که درباره برنامهسازی وجود دارد، به نظر میرسد دیدگاه نیاز- مصلحت بیشترین کاربرد را در صدای شبکه اترک داشته باشد. گذر به مصالح مخاطبان از طریق نیازهای آنهاست. شاید از جهت سختی تأمین محتوا و شرایط آن، قابل مقایسه با دیدگاههای دیگر نباشد و زحمت و تلاش دوچندان میطلبد، اما از آن جهت که به نیازها توجه دارد، مطلوب مخاطب است و از آن جهت که خود را به مصالح مخاطب و مصلحت سازمان متصل میکند، موجب تعالی برنامهسازی میشود. بنابراین با توجه به یافتهها و نتایج حاصل از این تحقیق، پیشنهادهای ذیل میتواند برنامه سازان و تهیهکنندگان رسانه را در تولید هرچه بهتر و موفقتر برنامههای خلاق و جذاب یاری نماید.
پیشنهادها
- پيشنهاد ميشود معاونت صدا و معاونت پژوهش و برنامهریزی در انتخاب برنامههاي برتر، به موضوع نوآوري و خلاقیت در برنامهسازی بيشتر توجه نمایند.
- پيشنهاد ميشود مدیران، برنامه سازان و تهيهكنندگان معاونت صدا جهت تولید برنامههای خلاق، «به بالابردن روحیه تعاون و کار گروهی در بین عوامل برنامهساز» توجه خاص و ویژهای نمایند.
- پيشنهاد ميشود به برنامهسازان و تهيهكنندگان جوانتر، كه با مسائل، خواسته ها و نيازهاي جامعه جوان بيشتر آشنا هستند برنامههاي بيشتري داده شود تا بتوانند ايدههاي نو را مطابق با نسل جوان امروز به اجرا بگذارند.
- پيشنهاد ميشود كه موضوع خلاقیت در رادیو از ديدگاه و نظر مخاطبان راديو نيز بررسي شود.
- پيشنهاد ميشود در برآوردهای مالی برنامههای رادیو، برای برنامههایی که از عنصر خلاقیت استفاده میکنند مشوقهای خوب و مناسبی (منظور مشوقهای ریالی) در نظر گرفته شود.
- پيشنهاد ميشود در انتخاب مسئولان و مدیران رادیو (مخصوصاً مدیر تولید صدا) دقت شود، و از مدیران متخصص، آشنا با فضای فرهنگی استان، با تجربه و دارای سواد رسانهای مناسب استفاده شود.
- برگزاری دورههای آموزشی «خلاقیت در برنامهسازی رادیو» برای تمامی عوامل برنامهساز پيشنهاد ميشود.
- پيشنهاد ميشود موضوع خلاقیت در رادیو با متغیرهای دیگری مانند تعهد سازمانی، رضایت شغلی، سلامت سازمانی و... نیز بررسی شود.
جدول 1 - توزیع پاسخگویان درخصوص مولفههای سطح فردی موثر در برنامهسازی
مولفههای سطح فردی | خیلیزیاد | زیاد | متوسط | کم | خیلیکم |
اهمیت دادن به نظر و پیشنهاد دیگران | 16 | 50 | 32 | - | - |
آزادی عمل تهیهکننده | 70 | 30 | - | - | - |
در نظر گرفتن مخاطب | 44 | 46 | 6 | 4 | - |
ترس از انتقاد و شکست | 36 | 50 | 12 | 2 | - |
انعطافپذیری برنامهساز | 40 | 46 | 10 | 4 | - |
علاقهمندی اعضاء گروه به كار در راديو | 32 | 62 | 6 | - | - |
همکاری و تعامل گروهی | 14 | 28 | 26 | 8 | 24 |
قبول انتقاد و پیشنهاد دیگران | 8 | 26 | 46 | 14 | 6 |
جدول 2 - توزیع پاسخگویان برای برنامهسازی خلاق در رابطه با مولفههای سازمانی
مولفههای سطح سازمانی | خیلیزیاد | زیاد | متوسط | کم | خیلیکم |
انعطافپذیری سازمان در پرداخت موضوع | 46 | 38 | 14 | - | 2 |
رعایت حق تألیف تهیهکننده از سوی سازمان | 16 | 16 | 54 | 10 | 4 |
برآورد مالی برنامه بر اساس ساختار برنامه | 32 | 58 | 6 | 2 | 2 |
تخصص مدیران بخشهای رادیو | 36 | 30 | 34 | - | - |
وجود استانداردهای کیفی برای تهیهکننده | 36 | 40 | 16 | 4 | 4 |
سیستم پاداش و تشویق | 44 | 54 | 2 | - | - |
دستورالعملهای سازمان | 48 | 46 | 6 | - | - |
موضوعات از طرف سازمان تعیین میشود. | 4 | 46 | 40 | 8 | 2 |
معاونت برنامهریزی بر روی خلاقیت و برنامهسازی تاثیر دارد | 30 | 46 | 22 | 2 | - |
استخدام رسمی | 4 | 34 | 50 | 10 | 2 |
استخدام قراردادی | 2 | 24 | 54 | 18 | 2 |
استخدام برنامهای | 40 | 30 | 14 | 10 | 6 |
نظر و دانش مدیر شبکه | 16 | 16 | 44 | 10 | 14 |
نظر و دانش مدیر پخش | 30 | 34 | 24 | 4 | 8 |
نظر و دانش مدیر تولید | 64 | 24 | 8 | - | - |
جدول 3 - توزیع پاسخگویان در خصوص مولفههای تاثیرگذار بر برنامهسازی
مولفههای تاثیرگذار بر برنامهسازی | خیلیزیاد | زیاد | متوسط | کم | خیلیکم |
آشنایی با موسیقی و افکتهای صوتی | 52 | 44 | 4 | - | - |
مدت زمان لازم برای تهیه یک برنامه | 40 | 26 | 26 | 8 | - |
مصاحبه با افراد متخصص و آگاه | 22 | 56 | 20 | 2 | - |
توجه به تقویم زمانی مناسبتها | 22 | 34 | 24 | 8 | 12 |
انسجام در برنامه | 52 | 44 | 4 | - | - |
پرهیز از پرداخت کلیشهای به موضوع | 38 | 54 | 6 | 2 |
|
داشتن هدف مشخص برای هر برنامه | 52 | 48 | - | - | - |
جدول 4 - توزیع پاسخگویان درباره انتخاب سوژه
مولفهها | خیلیزیاد | زیاد | متوسط | کم | خیلیکم |
استفاده از موضوعات سالهای قبل | 44 | 56 | - | - | - |
مصاحبه با افراد متخصص و آگاه | 22 | 56 | 20 | 2 | - |
استفاده از منابع مکتوب | 6 | 16 | 54 | 16 | 8 |
استفاده از موضوعهای شبکههای رادیویی دیگر | 22 | 50 | 18 | 8 | 2 |
مشورت كردن با عوامل برنامهساز | 28 | 48 | 12 | 8 | 4 |
استفاده از نظرها و پیشنهادهای مخاطبان | 6 | 32 | 38 | 12 | 12 |
موضوعات از طرف سازمان تعیین میشود | 4 | 46 | 40 | 8 | 2 |
قبول انتقاد و پیشنهاد دیگران | 8 | 26 | 46 | 14 | 6 |
ایجاد زمینه برای پیشنهاد از سوی تیم برنامهساز | 20 | 60 | 16 | 4 | - |
توجه به تقویم زمانی مناسبتها | 22 | 34 | 24 | 8 | 12 |
جدول 5 - توزیع نظر برنامهسازان درخصوص برنامهسازی
مولفهها | کاملاًموافق | موافق | بدوننظر | مخالف | کاملاًمخالف |
وضعیت فعلی برنامهسازی رادیو نیاز به تغییر و تحول دارد. | 6 | 8 | 18 | 58 | 10 |
عواملی که در برنامهسازی رادیو فعالیت میکنند از تخصص لازم برخوردارند | 43 | 39 | 11 | 7 | - |
استقبال برنامهسازان رادیو از روشهای جدید برنامهسازی | 30 | 56 | 8 | 4 | 2 |
تجربه تهیهکننده در برنامهسازی رادیو در حوزههای مختلف منجر به ایجاد برنامهسازی خلاق میشود. | 16 | 50 | 30 | 4 | - |
معمولاً با مدیر تولید بر روی موضوعهای برنامه بحث و جدل لازم است. | 10 | 48 | 20 | 10 | 12 |
معاونت برنامهریزی بر روی خلاقیت و برنامهسازی خلاق تاثیر دارد. | 30 | 46 | 22 | 2 | - |
جدول 6 - نتايج آزمون همبستگي بین «مولفههای جدید خلاقیت در تولید» و «برنامهسازی خلاق در صدای شبکه اترک»
متغيرمستقل | متغيروابسته | ميزان خطا | سطح معنيداري | ميزان ضريب همبستگي |
مولفههای جدید خلاقیت در تولید | برنامهسازی خلاق در صدای شبکه اترک | 0.05 | 0.049 | 0.182 |
جدول 7 - نتايج آزمون همبستگي بین «شاخصه های اصولی برنامهسازی» با «خلاقیت در صدای شبکه اترک »
متغيرمستقل | متغيروابسته | ميزان خطا | سطح معنيداري | ميزان ضريب همبستگي |
شاخصههای اصولی برنامهسازی | خلاقیت در صدای شبکه اترک | 0.05 | 0.031 | 0.200 |
جدول 8 - نتايج آزمون همبستگي بین «متغیرهای موثر فردی» با «برنامهسازی خلاق در صدای شبکه اترک»
متغيرمستقل | متغيروابسته | ميزان خطا | سطح معنيداري | ميزان ضريب همبستگي |
متغیرهای موثر فردی | برنامهسازی خلاق در صدای شبکه اترک | 0.05 | 0.012 | 0.233 |
جدول 9 - نتايج آزمون همبستگي بین «متغیرهای موثر سازمانی» با «برنامهسازی خلاق در صدای شبکه اترک»
متغيرمستقل | متغيروابسته | ميزان خطا | سطح معنيداري | ميزان ضريب همبستگي |
متغیرهای موثر سازمانی | برنامهسازی خلاق در صدای شبکه اترک | 0.05 | 0.010 | 0.313 |
منابع و مآخذ
- آقاییفیشانی، تیمور (1377). خلاقیت و نوآوری در انسانها و سازمانها، تهران: انتشارات ترمه.
- آمابیل، ترزا (1375). شکوفایی خلاقیت کودکان، ترجمه حسن قاسم زاده، تهران: انتشارات دنیای نو، چاپ اول.
- امیرحسینی، خسرو (1384). خلاقیت و نوآوری (مبانی، اصول، تکنیکها)، تهران: انتشارات عارف کامل، چاپ دوم.
- حقایق، سیروس (1380). ویژگیهای سازمان صنعتی خلاق و نوآور، فصلنامه تدبیر، اردیبهشت 1380، شماره111.
- خجسته، حسن (1385). تأملاتی جامعهشناسی درباره رادیو، تهران: تحقیق و توسعه صدا.
- رضائیان، علی (1373). اصول مدیریت، تهران: انتشارات سمت.
- سروری، احمد (1391). نکاتی درباره برنامهسازي در رادیو، تهران: جزوه آموزشی مرکز آموزش صدا و سیما.
- صادقیمالامیری، منصور (١٣٨٦). خلاقیت (رویکردی سیستمی؛ فرد، گروه، سازمان)، تهران: انتشارات دانشگاه امام حسین(ع).
- صمد آقایی، جلیل (1385). خلاقیت جوهره کارآفرینی، تهران: انتشارات مرکز کارآفرینی دانشگاه تهران، چاپ دوم.
- كينگ، اندرسون (1386). نوآوری و تغییر در سازمانها، ترجمه نجف بیگی، تهران: انتشارات ترمه.
- لوييس، كارت (1381). پرورش خلاقيت در سازمان، ترجمه بدري نيك فطرت، تهران: كيفيت و مديريت (نشر اثر اصلي، بيتا)، (ويرايش اول).
Investigating and Recognizing the Factors Affecting the Production of Creative Programs in North Khorasan Radio
Abstract
The purpose of this study was to investigate and identify the factors affecting the production of creative programs in North Khorasan Radio using a structured survey and interview with the statistical community of all the suppliers and radio program developers of the Atrak network, which ultimately most developers and suppliers The authors point to creativity as one of the important elements in radio programming, and finally it was found that both creative and organizational components of the network are atractive, individual components and organizational components are important, but individual components are influenced by organizational components. Which according to the research results of creativity in shading and screw components The organization has become dimmed.
Therefore, it can be said that there is a relationship between the "production components" of the "principle of programming", "individually effective variables" and "effective organizational variables" with "creative programming in the voice of the network of Atrac", which means that with 95% confidence "As the new components of creativity increase in production between developers and developers, the amount of creative programming in the network of Atrak also grows.
Therefore, it is suggested that creative programming should be promoted with the specialized training necessary for designers and developers, as individual components will improve with the excellence of the organizational components.
Key words:Creative Design,Components,Voice of Atrak Network, North Khorasan
