Manuscript ID : sbq-1217004 Visit : 27 Page: -

Article Type: Original Research

Subject Areas :

1 -
2 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

Received: 2024-11-24 Accepted : 2025-03-04 Published : 2025-09-05

Keywords: delinquency, behavior disorder, personality types, teenagers, correctional center.,

Abstract :

Delinquency as a social phenomenon that has a large extent among different societies and is associated with many damages in the individual, family and social dimensions. The purpose of the present study was to predict delinquency based on behavior disorder and personality types in teenagers living in correctional centers in Kerman city. The method of this description was correlation type. The statistical population of the study of all juveniles of the Correctional and Education Center of Kerman included 180 people in the years 2023 by census method. Subjects responded to Goodman's (1997) conduct disorder questionnaires, Eysenck's personality types (1963), Link Vakil's moral intelligence (2005), and Aiti's juvenile delinquency (1997). Data analysis was done using mean, standard deviation, Pearson correlation coefficient and regression by SPSS software version 28. The results showed that behavior disorder and personality types are predictors of delinquency in adolescents living in correctional centers in Kerman city (P<0.05). Therefore, to reduce the delinquency and psychological problems of adolescents living in correctional centers, it is recommended to investigate their behavioral disorders and personality types.

References:

آیتی، علی. (1393). بررسی ویژگی های روانسنجی بزهکاری، روش ها و مدل های روانشناختی، 2 (14)، 135-149.
باران زهی، سمیه، صوفی، اله نظر. (1397). بررسی رابطه بین تیپ های شخصیتی با شکست تحصیلی و بزهکاری در دانش آموزان ابتدایی شهرستان سراوان در سال تحصیلی 96-97. کنفرانس ملی دستاوردهای نوین جهان در تعلیم و تربیت، روانشناسی، حقوق و مطالعات فرهنگی اجتماعی
بهاری پور، باقر. (1401). بررسی مؤلفه‌های موثر بر شخصیت افراد منتج به بزهکاری. پژوهش¬های معاصر در علوم و تحقیقات، 4 (34)، 117-134.
تنها، زهرا، مومنی فرد، معصومه. (1402). نقش میانجی شوخ طبعی در رابطه بین رگه های اختلال شخصیت مرزی و گرایش به خودکشی در کارکنان بیمارستان¬های دولتی. پژوهش¬های کاربردی در علوم رفتاری، 1 (15)، 71-85.
حیدری، فاضله، نریمانی، محمد، مدبر، سیف‌اله، بشرپور ،سجاد. (1402). تحلیل مسیر اثر سرشت‌های هیجانی بر نشانه‌های اختلال سلوک در نوجوانان: بررسی نقش میانجی نشخوار خشم. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، ۱۰ (۱)، 5-18.
حیدریه زاده، بهار، رحیمی، مرضیه. (1401). رابطه بین تیپ های شخصیتی با شادکامی و عزت نفس در بین دانشجویان دانشگاه امام جواد(ع) شهر یزد. مطالعات و تحقیقات در علوم رفتاری، 4 (10)، 69-82 .
خاطری، برهان، مهرا، نسرین، مهدوی ثابت، محمدعلی، کارگری، نوروز. (1403). بازخوانی انتقادی واکنش به بزهکاری اطفال و نوجوانان در رویکرد جدید قانون‌گذاری. پژوهش های حقوق جزا و جرم شناسی، 1 (21)، 37-46.
قادری، علیرضا. (1402). تاثیر اختلال سلوک بر بزهکاری اطفال و نوجوانان و بررسی اختلال کاستی توجه و بیش فعالی بر بزهکاری. دهمین کنفرانس بین المللی علم و فناوری علوم تربیتی، مطالعات اجتماعی و روانشناسی ایران
گل خندان، سمیرا. (1401). رابطه ساختار خانواده با بزهکاری اطفال و نوجوانان( مطالعه میدانی در کانون اصلاح و تربیت استان اصفهان) . پژوهش¬های حقوق جزا و جرم شناسی، 10(19)، 207-235.
هدایت، سعیده، نریمانی، محمد، آقاجانی، سیف اله، بشرپور، سجاد. (1402). مدل ساختاری دشواری در تنظیم هیجان و نشانه‌های اختلال سلوک (CD) با میانجی‌گری همدلی عاطفی و شناختی در نوجوانان پسر رویش روان شناسی، ۱۲ (۶)، ۴۸-۳۷.

Climent-Galarza, S., Alcaide, M., Garcia, O. F., Chen, F., & Garcia, F. (2022). Parental socialization, delinquency during adolescence and adjustment in adolescents and adult children. Behavioral Sciences, 12(11), 448.
De Groot, C. M., Heyne, D., & Boon, A. E. (2024). School refusal in adolescence: Personality traits and their influence on treatment outcome. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 32(3), 127-140.
Lamoreaux, D.J. & Sulkowski, M.L. (2021). Crime Prevention through Environmental Design in Schools: Students' Perceptions of Safety and Psychological Comfort. Psychology in the Schools. 58(3): 475-493.
Stancu, A. I., & Aghenitei, M. (2023). Delinquency–a Contemporary Global Problem. The Annals of “Dunarea de Jos” University of Galati. Legal Sciences. Fascicle XXVI, 6(2), 18-34.
Xiao, Q., Song, X., Huang, L., Hou, D., & Huang, X. (2022). Global prevalence and characteristics of non-suicidal self-injury between 2010 and 2021 among a non-clinical sample of adolescents: a meta-analysis. Frontiers in psychiatry, 13 (2), 912-925.

Full-Text:

پژوهش های کاربردی در علوم رفتاری $C:\Users\ADMIN\Pictures\طببللبا.jpg$

پیشبینی بزهکاری بر اساس اختلال سلوک و تیپهای شخصیتی در نوجوانان مقیم کانون اصلاح و تربیت

مرضیه گنجوی ¹، علیرضا منظری توکلی² ، زهرا زین الدینی میمند³

تاريخ دريافت: 04/09/1403 تاريخ پذيرش: 14/12/1403

چکیده

بزهکاری به عنوان پدیده اجتماعی با آسیبهای زیادی در بعد فردی، خانوادگی و اجتماعی همراه می باشد. هدف این پژوهش پیش بینی بزهکاری بر اساس اختلال سلوک و تیپ های شخصیتی در نوجوانان مقیم کانون اصلاح و تربیت شهرستان کرمان بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه نوجوانان کانون اصلاح و تربیت شهرستان کرمان شامل180 نفر در سالهای 1402-1401 به روش سرشماری بود. آزمودنیها به پرسشنامههای اختلال سلوک گودمن (1997)، تیپ‌های شخصیتی آیزنک (1963)، هوش اخلاقی لینک وکیل (2005)، بزهکاری نوجوانان آیتی (1997) پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از میانگین، انحراف معیار، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون با نرم افزار SPSS-28 انجام شد. نتایج نشان داد که اختلال سلوک و تیپ‌های شخصیتی پیشبینی کننده بزهکاری در نوجوانان مقیم کانون اصلاح و تربیت شهرستان کرمان (05/0P<) میباشند. لذا برای کاهش بزهکاری و مشکلات روانشناختی نوجوانان مقیم کانون اصلاح و تربیت، بررسی اختلال سلوک و تیپهای شخصیتی آنها توصیه میشود.

کلیدواژهها: بزهکاری، اختلال سلوک، تیپهای شخصیتی، نوجوانان، کانون اصلاح و تربیت.

[1] 1.دانشجوی دکتری روانشناسی، گروه روانشناسی، واحد زرند، دانشگاه آزاد اسلامی، زرند، ایران.

[2] 2. استادیار، گروه روانشناسی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران (نویسنده مسئول) manzari.a@gmail.com

[3] 3. دانشیار، گروه روانشناسی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران.

مقدمه

نوجوانی، مرحله گذر از کودکی به جوانی است و فرد در این دوران با چالش های مختلفی مواجه می شود. یکی از آسیب های این دوران، بزهکاری است. در سال های اخیر، پژوهشگران در حوزه بهداشت روان به رفتارهایی که با خود آسیب رسانی1 مرتبط است بیشتر توجه نموده اند (ایکساو و همکاران2 ، 2022). امروزه بزهکاری یکی از مهم ترین چالش های بهداشتی، روانی و اجتماعی در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران است که به ایجاد انواع بسیاری از مشکلات و هزینه های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی منجر شده است و به رغم تلاش های بسیاری که در دو دهه گذشته در جهت افزایش آگاهی عمومی نسبت به آسیب و خطر بزهکاری صورت گرفته، هم چنان درحال گسترش است (خاطری و همکاران، 1403). بزهکاری، اقدام به عملی است که برخلاف موازین، مقرّرات و قوانین جامعه بوده، انجام آن موجب پیگرد قانونی می‏شود و کسانی را که مرتکب چنین اعمالی می‏گردند، مجرم یا بزهکار می‏گویند. بزهکاری از یک منظر به صورت پدیده ای حقوقی شناخته می‌شودو به رفتارهای غیر قانونی اشاره دارد که رسماً ثبت شده است (استانچ و همکاران3 ، 2023). دلایل احتمالی زیادی برای بزهکاری وجود دارد که از جمله می توان مسائل مربوط به علل خانوادگی، ویژگی‌های شخصیتی و شناختی فرد بزهکار، انواع نابسامانی های اقتصادی و اجتماعی، ویژگی‌های خاص جوامع متمدن ازجمله توسعه صنایع، گسترش غیر اصولی شهرستان ها، برخورد اقوام گوناگون، سست شدن مبانی مذهبی و اخلاقی، مهاجرت، دوری از خانواده و نداشتن حمایت اجتماعی اشاره کرد (گل خندان، 1401).

در دهه های اخیر توجه فراوانی به اختلالات دوران نوجوانی شده و در این میان اختلال سلوک از شایع ترین این اختلالات است. میزان شیوع سالانه اختلال سلوک آن در جمعیت کلی جامعه 20-10 درصد و میانۀ 4 درصد تخمین زده می شود (کیلیمنت-گالارزا و همکاران4 ، 2022). اختلال سلوک الگوی مکرر و مداوم رفتارهایی است که به موجب آن حقوق اساسی دیگران، هنجار یا مقررات عمدة اجتماعی متناسب با سن نقض می شوند و با علائمی مثل پرخاشگری با افراد و حیوانات، تخریب اموال، فریبکاری یا دزدی تخلفات جدی از مقررات مشخص می شود. این اختلال یک الگوي رفتاري مداوم و مکرر با چهار گروه اصلی پرخاشگري، خرابکاري، دروغگویی و قانون شکنی است که باعث نقض هنجارها، حقوق اساسی دیگران و مقررات اجتماعی می شود (حیدری و همکاران، 1402).

یکی از متغیرهای مهم در بروز بزهکاری، تیپ های شخصیتی است؛ شخصیت، مجموعة پویا و سازمان یافته ای از خصوصیات است که به طرز منحصربه فردی بر شناخت و افکار، انگیزه‌ها و رفتار شخص در وضعیت های مختلف تأثیر می گذارد (تنها و مومنی فرد، 1402). ویژگی های شخصیتی صفات پایداری هستند که از موقعیتی به موقعیت دیگر چندان تغییر نمی کنند، آنها گرایش هایی باثبات و بادوام پاسخ دهی به شیوة یکسان به محرک های مختلف می باشند و می توانند پیش بینی کنندة رفتار فرد در موقعیت مختلف باشند. شخصیت به عنوان یک ساختار روانی بسیار پیچیده است و به راحتی نمی توان کمیت و کیفیت آن را تعیین کرد (دی گروت و همکاران ،2024)

1.Self-Injury

2. Xiao et al

3. Stancu et al

4. Climent-Galarza et al

5. De Groot et al

امروزه ارتکاب جرم و بزهکاری یکی از معضلات هر جامعه ای است و گاه خسارت جبران ناپذیری را به جامعه وارد می سازد و از آن جائی که بشر دریافته است مجازات ها در کاهش آمار جرم و جنایت نمی توانند عامل مؤثری باشند، بنابراین لازم می باشد ضمن اقدامات پیش-گیرانه، تغییرات و اصلاحات رفتاری به گونه ای مؤثر صورت گیرد و تدابیر کارآمدتری جهت پیشگیری از جرم اندیشیده شود تا از تکرار جرم جلوگیری به عمل آید. لذا با توجه به آن چه که بیان شد و از سویی دیگر کمبود پژوهش های انجام شده در زمینه متغیرهای پژوهش حاضر در داخل کشور، این پژوهش با هدف حاضر پیش بینی بزهکاری بر اساس اختلال سلوک و تیپ های شخصیتی در نوجوانان مقیم کانون اصلاح و تربیت شهرستان کرمان انجام شد.

روش

روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه نوجوانان کانون اصلاح و تربیت شهرستان کرمان شامل180 نفر در سال های 1402-1401 به روش سرشماری بود. ملاک های ورود به پژوهش شامل نوجوان 12 تا 18 سال بودن و مقیم کانون اصلاح و تربیت شهر کرمان بود. ملاک خروج از پژوهش شامل عدم تمایل به همکاری در پژوهش و عدم تکمیل پرسشنامه ها بود. ملاحظات اخلاقی این پژوهش شامل موارد ذیل بود: الف) کلیه شرکت کنندگان در پژوهش با اختیار و تمایل خود شرکت کردند. ب) درباره اصول رازداری و محرمانه بودن هویت شرکت کنندگان به آنان اطمینان داده شد که کلیه اطلاعات به صورت محرمانه باقی خواهد ماند. ج) در پایان از شرکت کنندگان در پژوهش تقدیر و تشکر به عمل آمد. د)شرکت کنندگان در صورت تمایل هر زمانی که می خواستند از ادامه مشارکت می توانستند انصراف دهند. این پژوهش دارای کد اخلاق . 1401.557 IR.KMU.REC از کمیته اخلاق دانشگاه ازاد اسلامی واحد کرمان می باشد.

روش اجرای پژوهش بدین صورت بود که با اخذ مجوز از کانون‌ اصلاح و تربیت شهرستان کرمان تمامی نوجوانان مقیم در کانون، در سالن اجتماعات کانون مستقر شدند. توضیحات لازم در مورد هدف از اجرای پرسش نامه‌ها و چگونگی تکمیل˛ توسط پژوهشگر و با تاکید بر عدم ذکر نام و مشخصات و همچنین بیان محرمانه بودن، به آن‌ها داده شد و با همکاری پرسنل کانون، سؤلات در بین جامعه هدف توزیع و پس از مدت زمان مربوط به هر پرسشنامه˛ پاسخ نامه‌ها جهت نمره گذاری جمع آوری شد. پرسشنامه‌ها در بازه زمانی مشخص شده توسط نوجوانان با همکاری روانشناسان کانون تکمیل گردید .

ابزار

پرسشنامه بزهکاری1 : پرسشنامه استاندارد بزهکاری نوجوانان در سال 1393 توسط آیتی ساخته شده است. این پرسشنامه 19 سؤال دارد. این پرسشنامه دارای 5 مولفه فقر اقتصادی خانواده (سوالات 1 تا 4)، دوستان ناباب (سوالات 5 تا 8)، پایبندی خانواده به مذهب (سوالات 9 تا 11)، نحوه گذران اوقات فراغت (سوالات 12 تا 14) و شرایط اجتماعی خانواده (سوالات 15 تا 19) می‌باشد. میزان پایایی پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ 76/0 به دست آمد. روایی محتوایی و صوری آن نیز مطلوب گزراش شد (آیتی، 1393). در این پژوهش میزان ضریب پایایی با روش آلفای کرونباخ 76/0 گزارش شد.

1.Delinquency Questionnaire

پرسشنامه اختلال سلوک ¹: پرسشنامه توسط گودمن (1997) ساخته شده است و برای سنین 16-3 سال به کار میرود. این پرسشنامه سه فرم معلم، والدین و خودسنجی را شامل میشود که از فرم خودسنجی آن استفاده شد. قابل توجه است که فرم خود گزارشی برای نوجوانان16 سال طراحی شده است که دارای 35 سوال میباشد. این پرسشنامه دارای پنج مولفه پرخاشگري (سوالات، 25، 27، 29، 30، 32، 33، 34)، بيمسئوليتي (سوالات 5، 6، 15، 16، 17، 21، 28، 35)، فريبكاري (سوالات 1، 2، 3، 4، 9، 10، 11، 12)، خرابكاري (سوالات 13، 14، 18، 19، 26) و روابط بين فردي ضعيف (سوالات 7، 8، 22، 23، 24، 31) ميباشد. شيوه نمرهدهي پرسشنامه براساس طيف ليكرت پنج گزينه اي از هرگز=1، به ندرت= 2، گاهی= 3، اغلب=4 و همیشه= 5 می باشد. در پژوهش هدایت و همکاران (1402)، پايايي آن با روش آلفاي كرونباخ 97/0 بدست آمد و همچنين پايايي آن از طريق روش آزمون-آزمون مجدد 85/0 بدست آمد. روايي سازه اين پرسشنامه با استفاده از آزمون همبستگي بين اين پرسشنامه با آزمون CSI-4 محاسبه شد و 87/0 بدست آمد.. در این پژوهش میزان ضریب پایایی با روش آلفای کرونباخ 79/0 گزارش شد.

پرسشنامه تیپهای شخصیتی²: این پرسشنامه توسط هانسیورگن آیزنک در سال 1963، در ارتباط با سنجش گونه‌ها و صفاتی از مجموعه شخصیتی افراد ساخته شده است. این پرسشنامه دارای 57 سؤال درباره رفتار و احساسات مختلف وجود دارد. این پرسشنامه سه ‌بُعد ‌شخصیت روان‌رنجوری‌خویی (پایداری ‌هیجانی/ ‌بی‌ثباتی ‌هیجانی)، ‌برونگرایی (برونگرایی/‌درونگرایی) ‌و ‌روان‌پریشی را میسنجد، اما از آن مهمتر این است که برونگرایی و روانرنجورخویی را به طور مستقل، با همبستگی نزدیک به صفر بین برونگرایی و روانرنجورخویی ارزیابی می‌کند. سؤالات در طیف لیکرت دو گزینه‌ای بله و خیر، مورد بررسی قرار می‌گیرند. در پژوهش حیدریه زاده و رحیمی (1401)، میزان پایایی پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ ‌برای ‌مقیاس روانپریشی 67/0، برای‌ مقیاس ‌برونگرایی- درونگرایی 89/0 و برای‌ روان‌رنجوری‌خویی90/0‌، بوده‌ است. در این پژوهش میزان ضریب پایایی با روش آلفای کرونباخ 81/0 گزارش شد.

تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از میانگین، انحراف معیار، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون توسط نرم افزار SPSS نسخه 28 انجام شد .

نتايج

در این مطالعه 180نفر از کانون اصلاح و تربیت شهرستان کرمان شرکت کردند. از این تعداد 118 نفر پسر (5/65 درصد) و 62 نفر دختر (5/34 درصد) بودند. دامنـه سنی افراد 18/16 سال بود. اطلاعات توصیفی مربوط به متغیر پژوهش در جدول 1 ارائه شده است.

[1] 1. Conduct Disorder Questionnaire

[2] 2. Personality Types Questionnaire

جدول 1 میانگین و انحراف معیار متغیرهای پژوهش

متغیر	میانگین	انحراف معیار
اختلال سلوک	53/78	18/20
پرخاشگری	24/18	69/4
بی مسئولیتی	96/17	44/4
فریبکاری	13/18	82/4
خرابکاری	93/10	55/3
روابط بین فردی ضعیف	24/13	75/3
برونگرایی	30/12	69/3
روان رنجورخویی	43/16	94/4
روان پریشی	89/11	66/5
بزهکاری	77/55	70/7

همانگونه که در جدول 1 مشاهده میشود میانگین متغیر اختلال سلوک ، تیپ های شخصیتی و بزهکاری به دست آمده است. در جدول 2، ماتریس همبستگی متغیرهای پژوهش گزارش شده است.

جدول 2 همبستگی بین متغیرهای پژوهش

متغیر	1	2	3	4	5	6	7	8	9

1. پرخاشگری	1
2. بی مسئولیتی	*27/0	1
3. فریبکاری	**38/0	**41/0	1
4. خرابکاری	**39/0	*36/0	40/0	1
5. روابط بین فردی ضعیف	**43/0	**50/0	21/0	**43/0	1
6. برونگرایی	17/0	*31/0-	13/0-	14/0-	**39/0-	1
7. روان رنجورخویی ورخویی	**47/0	**44/0	14/0	**50/0	**43/0	*33/0-	1
8. روان پریشی	**51/0	**46/0	*37/0	**51/0	**51/0	**41/0-	**45/0	1
9. بزهکاری	**58/0	**52/0	**45/0	**61/0	**47/0	16/0	**41/0	**39/0	1

** معنادری در سطح 01/0 و * معناداری در سطح 05/0

با توجه به جدول فوق بزهکاری با پرخاشگری 58/0، بیمسئولیتی 27/0، فریبکاری 38/0، خرابکاری 39/0، روابط بین فردی ضعیف 43/0 و دو تیپ شخصیتی روان رنجورخویی 47/0 و روانپریشی 51/0 رابطه مثبت و معناداری در سطح P<0/05 دارد. فقط بین بزهکاری و برونگرایی رابطه معناداری مشاهده نشد.

جدول 3. آزمون رگرسیون جهت پیش بینی بزهکاری بر اساس اختلال سلوک و مولفههای آن

متغیر ملاک: بزهکاری
پرخاشگری	R	R2	F	P	β	T	P
بی مسئولیتی	31/0	096/0	73/41	001/0	56/0	67/17	01/0
فریبکاری	39/0	15/0	23/64	001/0	61/0	49/11	01/0
خرابکاری	42/0	17/0	12/73	001/0	65/0	66/18	01/0
روابط بین فردی ضعیف	48/0	23/0	65/88	001/0	72/0	21/21	01/0

با توجه به جدول 3 نتایج رگرسیون نشان داد مولفه های اختلال سلوک میتوانند بزهکاری نوجوانان را پیشبینی کنند. براساس نتایج این جدول مولفه پرخاشگری 56 درصد، فریبکاری 61 درصد، خرابکاری 65 درصد و روابط بین فردی ضعیف 72 درصد توانستند بزهکاری نوجوانان را پیش بینی کنند.

جدول 4. آزمون رگرسیون جهت پیش بینی بزهکاری بر اساس تیپهای شخصیتی و مولفههای آن

متغیر ملاک: بزهکاری
متغیر پیش بین	R	R2	F	P	β	T	P
برونگرایی	14/0	02/0	63/0	147/0	04/0	05/1	245/0
روان رنجورخویی	62/0	38/0	55/73	001/0	76/0	71/35	01/0
روان پریشی	51/0	26/0	92/54	001/0	67/0	40/29	01/0

با توجه به جدول 3 نتایج رگرسیون نشان داد دو تیپ شخصیتی روان رنجورخویی و روانپریشی میتوانند بزهکاری نوجوانان را پیشبینی کنند. براساس نتایج این جدول تیپ شخصیتی روان رنجورخویی 76 درصد و روانپریشی 67 درصد توانستند بزهکاری نوجوانان را پیش بینی کنند.

بحث و نتیجهگیری

هدف این پژوهش پیش بینی بزهکاری بر اساس اختلال سلوک و تیپ های شخصیتی در نوجوانان مقیم کانون اصلاح و تربیت شهرستان کرمان بود. نتایج این پژوهش نشان داد که اختلال سلوک پیش بینی کننده بزهکاری در نوجوانان مقیم کانون اصلاح و تربیت شهرستان کرمان بود. نتایج این پژوهش با پژوهش‌های قادری (1402)، حیدری و همکاران (1402)، لامورو و سولکوفسکی (2021) و مدیسون و همکاران (2021) همسویی و همخوانی دارد. نتایج ناهمسو یافت نشد.

در تببین این یافته می‌توان گفت که کودکان و نوجوانان به عنوان اهرم‌های بلوغ نیافته و انعطاف‌پذیر اجتماعی در جریان‌های رشدی خویش تخت تأثیر مؤلفه‌های متعددی از جمله زمینه‌های زیستی پیش و پس از تولد در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی به نحوه ویژه‌ای به بالندگی می‌رسند و مجموعه‌ای از عوامل کلیت نظام شناختی آنان را که دریچه ارتباط با جهان پیرامون است را تشکیل می‌دهند. یکی از مسائلی که ارتباط مستقیم با بزهکاری نوجوانان در آینده دارد (قادری، 1402). مسئله اختلال سلوک می‌باشد. اختلال سلوک یک الگوي رفتاري مداوم و مکرر با چهار گروه اصلی پرخاشگري، خرابکاري، دروغگویی و قانونشکنی است که باعث نقض هنجارها، حقوق اساسی دیگران و مقررات اجتماعی میشود. این افراد داراي هیجان‌هاي جامعه دوستانۀ محدود و عاطفۀ سطحی یا ساختگی هستند و احساس ندامت و عذاب وجدان، همدلی و عاطفه در این افراد بسیار پایین است (لامورو و سولکوفسکی، 2021).

دیگر نتیجه این پژوهش نشان داد که تیپهای شخصیتی پیش بینی کننده بزهکاری در نوجوانان مقیم کانون اصلاح و تربیت شهرستان کرمان بود. نتایج این پژوهش با نتایج بهاری‌پور (1401) و باران زهی و صوفی (1397) همسو می‌باشد. نتایج ناهمسو یافت نشد.

در تبیین این یافته میتوان گفت که ویژگی‌های شخصیتی صفات پایداری هستند که از موقعیتی به موقعیت دیگر چندان تغییر نمیکنند، آن‌ها گرایشهایی باثبات و بادوام پاسخ دهی به شیوة یکسان به محرکهای مختلف میباشند و میتوانند پیشبینی کنندة رفتار فرد در موقعیت مختلف باشند (بهاری پور، 1401). افراد با شخصیت‌های کم‌کنترل که به خصوصیت‌های بی‌انضباطی، ناپایداری هیجانی و کم‌توافقی مشخص می‌شوند، احتمال بزهکاری نوجوانی بیشتری نسبت به افراد با شخصیت‌های بیش‌کنترل دارند. ممکن است در بین بزهکاران افرادی یافت شوند که بر اثر ابتلا به نشانه‌های روانرنجوری نتوانسته‌اند با محیط سازگاری پیدا کنند و بنابراین عملاً در مجرای بزهکاری افتاده‌اند (بهاری پور، 1401).

از محدودیتهای پژوهش حاضر میتوان گفت که نمونه تحقيق حاضر شامل نوجوانان کانون اصلاح و تربیت شهرستان کرمان بود از اینرو در تعمیم نتایج پژوهش به سایر نوجونان و بزهکاران کشور باید احتیاط شود. به دلیل بی سواد بودن یا سطح تحصیلات پایین تعدادی از نوجوانان مقیم در کانون ، فرایند تکمیل پرسش‌نامه‌ها با مشکل روبرو بود، به طوری که پژوهشگر باید پرسش نامه‌های مربوط به آن‌ها را تکمیل می‌کرد با توجه به نتایج پژوهش پیشنهاد می‌شود چنین پژوهشی بر روی سایر گروههای مجرمان و بزهکاران و حتی افراد در معرض خطر بزهکاری نیز انجام گیرد. پیشنهاد می‌شود بررسی مقایسه‌ای اختلال سلوک و تیپ‌های شخصیتی و بزهکاری در نوجوانان قطب جنوب (کرمان-یزد-هرمزگان) با سایر قطبهای مرکزی و شمال کشور انجام شود. اختلال سلوک و تیپ‌های شخصیتی به عنوان پیش‌بینی‌کننده‌های بزهکاری مطرح شده‌اند، بنابراین برنامه‌های پیشگیری و مداخله باید بر اساس این نتایج طراحی شود تا از بروز بیشتر بزهکاری جلوگیری شود.

تشکر و قدردانی

این مقاله برگرفته از رساله دکترای نویسنده اول و دارای کد اخلاقIR.KMU.REC.1401.557 از دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان است. بدین وسیله از کلیه مشارکت کنندگان که ما را در انجام این پژوهش یاری رساندند تقدیر و تشکر می شود.

تضاد منافع

هیچگونه تضاد منافعی برای نویسندگان این مقاله وجود ندارد.

منابع

آیتی، علی. (1393). بررسی ویژگی های روانسنجی بزهکاری، روش ها و مدل های روانشناختی، 2 (14)، 135-149.

باران زهی، سمیه، صوفی، اله نظر. (1397). بررسی رابطه بین تیپ های شخصیتی با شکست تحصیلی و بزهکاری در دانش آموزان ابتدایی شهرستان سراوان در سال تحصیلی 96-97. کنفرانس ملی دستاوردهای نوین جهان در تعلیم و تربیت، روانشناسی، حقوق و مطالعات فرهنگی اجتماعی

بهاری پور، باقر. (1401). بررسی مؤلفه‌های موثر بر شخصیت افراد منتج به بزهکاری. پژوهشهای معاصر در علوم و تحقیقات، 4 (34)، 117-134.

تنها، زهرا، مومنی فرد، معصومه. (1402). نقش میانجی شوخ طبعی در رابطه بین رگه های اختلال شخصیت مرزی و گرایش به خودکشی در کارکنان بیمارستانهای دولتی. پژوهشهای کاربردی در علوم رفتاری، 1 (15)، 71-85.

حیدری، فاضله، نریمانی، محمد، مدبر، سیف‌اله، بشرپور ،سجاد. (1402). تحلیل مسیر اثر سرشت‌های هیجانی بر نشانه‌های اختلال سلوک در نوجوانان: بررسی نقش میانجی نشخوار خشم. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، ۱۰ (۱)، 5-18.

حیدریه زاده، بهار، رحیمی، مرضیه. (1401). رابطه بین تیپ های شخصیتی با شادکامی و عزت نفس در بین دانشجویان دانشگاه امام جواد(ع) شهر یزد. مطالعات و تحقیقات در علوم رفتاری، 4 (10)، 69-82 .

خاطری، برهان، مهرا، نسرین، مهدوی ثابت، محمدعلی، کارگری، نوروز. (1403). بازخوانی انتقادی واکنش به بزهکاری اطفال و نوجوانان در رویکرد جدید قانون‌گذاری. پژوهش های حقوق جزا و جرم شناسی، 1 (21)، 37-46.

قادری، علیرضا. (1402). تاثیر اختلال سلوک بر بزهکاری اطفال و نوجوانان و بررسی اختلال کاستی توجه و بیش فعالی بر بزهکاری. دهمین کنفرانس بین المللی علم و فناوری علوم تربیتی، مطالعات اجتماعی و روانشناسی ایران

گل خندان، سمیرا. (1401). رابطه ساختار خانواده با بزهکاری اطفال و نوجوانان( مطالعه میدانی در کانون اصلاح و تربیت استان اصفهان) . پژوهشهای حقوق جزا و جرم شناسی، 10(19)، 207-235.

هدایت، سعیده، نریمانی، محمد، آقاجانی، سیف اله، بشرپور، سجاد. (1402). مدل ساختاری دشواری در تنظیم هیجان و نشانه‌های اختلال سلوک (CD) با میانجی‌گری همدلی عاطفی و شناختی در نوجوانان پسر رویش روان شناسی، ۱۲ (۶)، ۴۸-۳۷.

Climent-Galarza, S., Alcaide, M., Garcia, O. F., Chen, F., & Garcia, F. (2022). Parental socialization, delinquency during adolescence and adjustment in adolescents and adult children. Behavioral Sciences, 12(11), 448.

De Groot, C. M., Heyne, D., & Boon, A. E. (2024). School refusal in adolescence: Personality traits and their influence on treatment outcome. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 32(3), 127-140.

Lamoreaux, D.J. & Sulkowski, M.L. (2021). Crime Prevention through Environmental Design in Schools: Students' Perceptions of Safety and Psychological Comfort. Psychology in the Schools. 58(3): 475-493.

Stancu, A. I., & Aghenitei, M. (2023). Delinquency–a Contemporary Global Problem. The Annals of “Dunarea de Jos” University of Galati. Legal Sciences. Fascicle XXVI, 6(2), 18-34.

Xiao, Q., Song, X., Huang, L., Hou, D., & Huang, X. (2022). Global prevalence and characteristics of non-suicidal self-injury between 2010 and 2021 among a non-clinical sample of adolescents: a meta-analysis. Frontiers in psychiatry, 13 (2), 912-925.

Prediction of delinquency based on behavior disorder and personality types in adolescents living in correctional centers

Marzieh Ganjavi¹, Alireza Manzari Tavakoli² , Zahra Zain Aldini Maymand³

Abstract

Keywords: delinquency, behavior disorder, personality types, teenagers, correctional center.

[1] 1.PhD student in Psychology, Department of Psychology, Zarand Branch, Islamic Azad University, Zarand, Iran.

[2] 2. Assistant Professor, Department of Psychology, Kerman Branch, Islamic Azad University, Kerman, Iran (Corresponding author)

[3] 3. Associate Professor, Department of Psychology, Kerman Branch, Islamic Azad University, Kerman, Iran.

Share To

Article Url

Sanad

Links

Related Centers

Technical Support

Official pages