Subject Areas : The Journal of Islamic History and Civilisation

abolfazl salmani gavari ¹

1 - Faculty member, University of Tehran, Department of History

Received: 2025-09-04 Accepted : 2025-11-17 Published : 2025-12-20

Keywords: Juwayni dynasty, Baghdad, Ilkhanate, Atamalik, economic management.,

Abstract :

 

The fall of Baghdad to the Mongols in 656 A.H. not only marked the end of the Abbasid Caliphate but also led to the collapse of its political and economic order. In this chaotic environment, the Juwayni family, as Iranian bureaucrats, played a vital role in managing the Ilkhanate territories. This research examines the role and impact of the family's policies, particularly those of Atamalik Juwayni and Shams al-din Muhammad Juwayni , on the economic developments (management and stability) of Baghdad during the seventh century A.H. The findings indicate that through intelligent diplomacy (gaining the support of local elites), they worked to rebuild legitimacy for the Ilkhanate rule. The adoption of rational economic policies (reforming the tax system, reviving agriculture and trade, and ensuring road security) initiated the restoration of damaged infrastructure and gradually restored stability to Baghdad's economic life. However, their excessive accumulation of power and legendary wealth created a rift and sparked jealousy among the Mongol nobles and local elites, ultimately turning their presence into a dual factor contributing to both stability and subsequent instability in Baghdad. Overall, they can be considered the main architects of Baghdad's transition from a "defeated city" to a "province administered by the Ilkhanate." Although their functional policies facilitated the initial economic revival of Baghdad, the dependence of their successes on the support of the Ilkhan and the tribal structure of the government meant that their achievements were not sustainable.

References:

ابن بطوطه (1417ق). رحله ابن بطوطه، تحفه النظار فی غرائب الأمصار و عجائب الأسفار. رباط: مطبوعات آکادیمیة المملکة المغربیة.
ابن سعید مغربی، علی بن موسی (1997). المغرب فی حلی المغرب. بیروت: دارالکتب العلمیه.
‏ابن‌ عبری‌ (1037ق). تاریخ‌ مختصر الدول‌. بیروت: دارالمشرق.
ابن فوطی، عبدالرزاق بن احمد (1351ق). الحوادث الجامعه و التجارب النافعه فی المائه السباعه. بغداد: مطبعة الفرات.
اقبال آشتیانی، عباس (1384). تاریخ مغول از حمله چنگیز تا تشکیل دولت تیمور. تهران: امیرکبیر.
بناکتی‌، داود بن‌ محمد (1378). تاریخ‌ بناکتی‌: روضه‌ اولی‌ الالباب‌ فی‌ معرفه‌ التواریخ‌ و الانساب‌. تهران: انتشارات‌ انجمن آثار علمی..
بیانی‌، شیرین‌ (1371). دین و دولت در ایران عهد مغول، تهران‌: مرکز نشر دانشگاهی.
بیانی، شیرین‌ (1387). مغولان‌ و حکومت‌ ایلخانی‌ در ایران‌، تهران‌: سمت.
پطروشفسکی، آی. پی. (1366). اوضاع اجتماعی ایران در دورۀ ایلخانان. تاریخ ایران کمبریج: از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی حاکمیت ایلخانان، زیر نظر ج. آ. بویل ترجمۀ حسن انوشه، تهران:انتشارات امیرکبیر.
پطروشفسکی، آی. پی. (1344). کشاورزی و مناسبات ارضی در ایران عهد مغول. ترجمۀ کریم کشاورز، تهران: انتشارات نیل.
جوینى، عطاملک (1385). تاریخ جهانگشاى جوینى. تهران: دنیاى كتاب.
حافظ ابرو (1372). زبده‌التواریخ. تهران‌: انتشارات‌ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
‏خصباک، جعفر حسین (1968). العراق فی عهد المغول الایلخانیان. بغداد: مطبعة العانی.
خواندمیر، غیاث‌الدین‌ بن‌ همام‌الدین‌ (1355). دستور الوزراء، به‌‌کوشش سعید نفیسی، تهران‌: انتشارات‌ اقبال و شرکاء.
رشید وو، پی‌ نن‌ (1368). سقوط بغداد و حکمروایی‌ مغولان‌ در عراق‌. ترجمۀ اسدالله‌ آزاد، مشهد: انتشارات‌ آستان‌ قدس‌ رضوی.
رضوی، ابوالفضل (1388). شهر، سیاست و اقتصاد در عهد ایلخانیان. تهران: انتشارات امیرکبیر.
‏ساندرز، جان‌ جوزف‌ (1372). تاریخ‌ فتوحات‌ مغول‌. ترجمۀ ابوالقاسم‌ حالت‌، ‏‫تهران‌: انتشارات‌ امیرکبیر.‬‬‬‬‬‬‬‬
شمس‌ منشی، محمد بن هندوشاه نخجوانی (1976). دستورالکاتب فی تعیین المراتب. به‌کوشش عبدالکریم علی اوغلی علی‌زاده، مسکو: اداره انشارات دانش و آکادمی علوم اتحاد شوروی: انستیتوی ملل آسیا.
‌طوسی، خواجه نصیرالدین (1364). اخلاق ناصری. به‌کوشش مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران: خوارزمی.
‏عزاوی‌، عباس‌ (1410ق). تاریخ‌العراق بین احتلالین. ‏‫قم: الشریف‌الرضی.‬‬‬‬‬‬‬‬
القزار، محمد صالح داوود (1970). الحیاه السیاسیه فی العراق فی عهد السیطره المغولیه. نجف اشرف: مطبعه القضا.
ابن حجر عسقلانی (بی‌تا). الدرر الکامنه فی أعیان المائه الثامنه. بیروت : دارالجیل.
القاشانی، عبدالله‌بن‌ علی (1384). تاریخ‌ اولجایتو. تهران‌: انتشارات‌ علمی‌ و فرهنگی‌.
قلقشندی، احمد بن علی (2006). مآثر الإنافه فی معالم الخلافه . بیروت: عالم الکتب، ۲۰۰۶.
کرمی‌پور، حمید (1380). اصناف در دوره ایلخانان. تهران: انتشارات‌ دانشگاه تهران.
مارکوپولو (1350). سفرنامه‌ مارکوپولو. ترجمه حبیب‌الله‌ صحیحی‌، تهران‌: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مرجونة، ابراهیم محمد علی (2010). المغول و الحضارة الإسلامية: رحلة المغول من الإستكبار إلى الإنصهار. اسکندریه: موسسة شباب الجامعة.
مستوفی، حمدالله (1378). نزهه‌ القلوب‌. به‌کوشش محمد دبیرسیاقی‌، قزوین‌: انتشارات‌ طه.
‏مستوفی، حمدالله (1364). تاریخ گزیده، به‌کوشش عبدالحسین نوایی، تهران: امیرکبیر.
نطنزی، معین‌الدین‌ (1336). منتخب‌ التواریخ‌ معینی‌. به‌کوشش ژان‌ اوبن‌، تهران‌: انتشارات‌ خیام.
رشیدالدین فضل‌الله (1368). تاریخ‌ مبارک‌ غازانی‌: داستان‌ غازان‌ خان. به‌کوشش کارل‌ یان‌، اصفهان: انتشارات‌ پرسش‌.
رشیدالدین فضل‌الله (1373). جامع‌ التواریخ‌. به‌کوشش محمد روشن‌ و مصطفی‌ موسوی‌ طبری‌، تهران‌: انتشارات‌ البرز.
وصاف‌ الحضره‌، عبدالله‌ بن‌ فضل‌الله (1338). تاریخ وصاف الحضره در احوال سلاطین مغول. تهران: انتشارات‌ کتابخانه ابن سینا.
یاقوت حموی (1325ق). منجم‌ العمران‌ فی‌ المستدرک‌ علی‌ معجم‌ البلدان. قاهره: مطبعة السعادة.
Neggaz, Nassima (2013). The Falls of Baghdad in 1258 and 2003: A Study in Sunni ـ Shi’i Clashing Memories. Georgetown University ـ Graduate School of Arts & Sciences, Arabic & Islamic Studies.