• Home
  • Investigating the Effect of Critical Thinking Skills and Lifelong Learning on Auditors' Career Success

Share To

Article Url


Manuscript ID : 140308181189855 Visit : 52 Page: 1 - 23

10.71600/jacgr.2024.1189855

Article Type: Original Research

Investigating the Effect of Critical Thinking Skills and Lifelong Learning on Auditors' Career Success

Subject Areas : Corporate governance

Golamreza Kordestani 1 , Vahid Shahbazi 2 , Javad Shahnazi khezerloo 3

1 - Prof. in Accounting, Faculty of Social Sciences, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran.
2 - PhD.Candidate , Department of Accounting, Faculty of Social Sciences, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran.
3 - PhD student, Department of Accounting, Faculty of Social Sciences, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran.

Received: 2024-11-08 Accepted : 2025-03-01 Published : 2025-06-10

Keywords: Critical thinking, Subjective career success, Objective career success, Lifelong learning.,

Abstract :

The aim of this study was to study the effect of critical thinking skills and lifelong learning on auditors' objective and subjective career success. This research had a survey research design, and structural equations were used to analyze the data. The statistical population included auditors active in member institutions of Iranian Association of Certified Public Accountants and Audit Organization of Iran. Using the available simple random sampling method, 289 working auditors were selected as a statistical sample, and a questionnaire was provided to them as a research data collection tool. The findings of this study indicated the positive effect of lifelong learning on auditors' subjective and objective career success, as well as the positive effect of critical thinking on lifelong learning. Also, in this study, the positive role of critical thinking on auditors' objective career success was confirmed, and the critical thinking variable did not have a significant effect on auditors' subjective career success. The results of this study indicated the need to pay attention to lifelong learning and critical thinking skills in the auditing profession. In this study, the relationship between critical thinking skills and lifelong learning and its relationship with auditors' career success was empirically investigated. The insights from this study show how auditors, in interaction with environmental changes, accounting standards, changes in laws and regulations and technological developments, update their skills and knowledge through lifelong learning and critical thinking in order to create career success for themselves.

References:

اسماعیل پور،حیدر. (1401)، تبیین تفکر انتقادی در رویکرد برساختگرایی ، فصلنامه هلمی خردنامه صدرا،4(28):44-31.
اقدم مزرعه، یعقوب، هاشم نیکومرام و بهمن بنی مهد، (1396)، دموکراسی و توسعه حسابداری، فصلنامه حسابداری مدیریت، 10(32):80-71.
اعتمادفروغی، پژمان؛ قنبری، مهرداد؛ شاه‌ویسی، فرهاد و عارفی، مختار (1403). شناسایی ابعاد و مؤلفه های تفکر انتقادی حسابرسان؛ ارائه یک مدل مفهومی، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، دوره13 (3): 23-42.
محمدی، مهدی؛ سلیمی، قاسم و بردبار، نجمه(1394). بررسی رابطه بین نوآوری دانشگاهی و گرایش دانشجویان به یادگیری مادام العمر با واسطه گری مهارت اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی – یادگیری در دانشگاه شیراز. پایانامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
خواجوی ، شکراله و محمدیان، محمد (1397). الگوي مفهومی حسابداري شهروندي مبتنی بر تفکر انتقادي، حسابداري مدیریت، 11(37): .97-106.
رهنما،اکبر،محمدحسین، میرزامحمدی، بیجنوند، فرزاد (1392)، رابطه تفکر انتقادی وتولید علم درمیان اعضاء هیئت علمی،پژوهش آموزش ویادگیری،سال بیستم، شماره3،صص257-288
رهنماي رودپشتي، فريدون و گودرزي، احمد. (1392). حسابداري مديريت انتقادي. مجله دانش حسابداري و حسابداري مديريت. 2(5)، 1-14.
زیغمی، پرویزو پاک مرام، عسگر. (1401)، نقش تفکر انتقادی حسابرسان در کیفیت عملکرد حسابرسی داخلی. چشم انداز حسابداری و مدیریت.5(59)، صص55-41.
صفری گرایلی، مهدی و رضائی پیته نوئی، یاسر ( 1396). ارائه الگویی برای شناسایی و رتبه‌بندی مهارت‌های مورد نیاز دانش‌آموختگان حسابداری، فصلنامه حسابداری مالی، سال هشتم، شماره32، 102 –83.
قدیمی، بهمن؛ بنی مهد، بهمن؛ نیکومرام، هاشم. (1401)، عواطف فردی، تفکر انتقادی و ارزیابی ریسک تقلب در حسابرسی. فصلنامه علمی پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت. 11(41)،صص 323-315.
کامیابی، میترا؛ فروغی ابری، احمد علی؛ یارمحمدیان، محمد حسین.(1396)، ویژگی‌های مطلوب سیاست‌های آموزش عالی با تأکید بر رویکرد یادگیری مادام‌العمر: دیدگاه اساتید. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی.(17)،صص49-38.
کیلی، استوارت، براون، ام نیل، احمد (1403). راهنمای تفکر نقادانه: پرسیدن سوال‌های به جا(ترجمه کورش کامیاب)، تهران: مینوی خرد.
محمدپور، احمد (1389). روش در روش. چاپ سوم، تهران: انتشارات جامعه شناسان
محمدی،اسفندیار،آرمان،محسن، تروال، بهادر؛(1400)، کارکردهای تفکرانتقادی درمدیریت استراتژیک، رویکردهای پژوهشی نوین درمدیریت وحسابداری،دوره 5، شماره19،صص595-604
نظامی، مینا؛ حاج حسینی، منصوره؛ صدری، مهدی؛ اکبری مقدم کاخکی، مطهره. (1401)، الگوی سواد یادگیری مادام‌العمر و نیازهای روان‌شناختی: نقش میانجی سرمایه‌های روان‌شناختی. فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی. 13(1)،صص 129-145.
وطن خواه، سمیه و باقری مجد، روح اله.(1402)،بررسی نقش یادگیری مادام العمر بر توسعه حرفه ای اعضای هیئت علمی،دومین کنگره بین المللی مدیریت، اقتصاد، علوم انسانی و توسعه کسب و کار.
یادگاری، رضا؛ عباسی، ابراهیم؛ اشرفی، مجید و آزما، فریدون (1398). تأثير ویژگي‌های کارآفرینانه مدیران بر رفتار نوآورانه از طریق بررسي تفكر انتقادی در شرکت‌های دانش بنيان (مورد مطالعه: مراکز رشد واحدهای فناور دانشگاه آزاد اسلامي)، نشریه علمی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره نهم (2): 76-53.

Abele, A.E., Spurk, D. 2009. “How do objective and subjective career success interrelate over time?”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, Vol. 82 No. 4 : 803-824.
Aspin, D.N., Chapman, J.D., Hatton, M. and Sawano, Y. 2001, International Handbook of Lifelong Learning, Springer, New York, NY.
Aghdam Mazra, Yaqoub, Hashem Nikomaram and Bahman Bani Mahd, (2017), Democracy and Development of Accounting, Management Accounting Quarterly, 10(32):80-71. (In Persian)
Berlyne, D.E. 1960. Conflict, Arousal and Curiosity, McGraw-Hill, New York, NY.
Betz, N.E., K.L. Klein., and K.M. Taylor. 1996. “Evaluation of a short form of the career decisionmaking self-efficacy scale”, Journal of Career Assessment, Vol. 4 No. 1, pp: 47-57.
Baker, Battner.(1997), Interpretive & Critical Research in Accounting: A Commentary on its Absence from Main Stream Accounting Research, Critical Perspectives on Accounting. Vol 8, pp. 293
Billett, S. 2010. “Lifelong learning and self: work, subjectivity and learning”, Studies in Continuing Education, Vol. 32 No. 1, pp: 1-16.
Billett, S. and S. Choy. 2011. “Cooperative and work-integrated education as a pedagogy for lifelong learning”, in Coll, R.K. and Zegwaard, K.E. (Eds), International Handbook for Cooperative and Work-Integrated Education: International Perspectives of Theory, Research and Practice, Second Edition, University of Waikato, pp: 25-30.
Blickle, G., N. Schütte, & A.Wihler. 2018. Political will, work values, and objective career success: a novel approach – the trait-reputation-identity model. Journal of Vocational Behavior, 107: 42–56.
Boud, D., R. Keogh, and D. Walker. 1985. Reflection: Turning Experience into Learning, Routledge Falmer, New York, NY. Boudreau, J.W., W.R. Boswell, and T.A. Judge. 2001. “Effects of personality on executive career success in the United States and Europe”, Journal of Vocational Behavior, Vol. 58, pp: 53-81.
Cabellero, C.L. and A. Walker. 2010, “Work readiness in graduate recruitment and selection: a review of current assessment methods”, Journal of Teaching and Learning for Graduate Employability, Vol. 1 No. 1, pp: 13-25.
Candy, P., G. Crebert, and J. O’Leary. 1994. Developing Lifelong Learners through Undergraduate Education, National Board of Employment, Education and Training, Canberra.
Drewery, D.W., R. Sproule, and T.J. Pretti. 2020. Lifelong learning mindset and career success: evidence from the field of accounting and finance, Higher Education, Skills and Work-Based Learning, 10(3: 567-580.
Esmaeil Pour, Haidar. (1401), Explaining Critical Thinking in the Constructivist Perspective, Helmi Khrednameh Sadra Quarterly, 4(28):44-31. (In Persian)
Etemad Foroughi, Pejman; Ghanbari, Mehrdad; Shahveisi, Farhad and Orfi, Mokhtar (1403). Identifying and Components of Auditors' Critical Thinking; Presenting a Conceptual Model, Accounting and Management Auditing Knowledge, Volume 13 (3): 23-42. (In Persian)
Ghadimi , Bahman ; Bani Mahd , Bahman ; Nikomaram , Hashem . ( 2013 ) , Individual emotions , critical thinking and assessment of fraud risk in auditing . Quarterly Scientific Research Journal of Accounting and Management Auditing Knowledge . 11 ( 41 ) , pp . 323 - 315 . (In Persian)
Heslin, P. & D. Turban. 2016. Enabling career success as an emergent process. Organizational Dynamics, 45(3): 155–164.
Haslam, J. and and Sikka, P. (2016). Pioneers of Critical Accounting: A Celebration of the Life of Tony Lowe. 1th Ed, New York: Palgrave Macmillan.
Jackson, D., J. Richardson., G. Michelson., & R. Munir. 2023. Perceptions and experiences of career success among aspiring and early career accountants and the role of organisational support. Accounting & Finance, 63: 229–245.
Kaspina, R. 2015. Continuing Professional Development of Accounting and Auditing: Russian Experienceand Challenges, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 191(2): 550-553.
Kirby, J.R., Knapper, C., P. Lamon, and W.J. Egnatoff. 2010. “Development of a scale to measure lifelong learning”, International Journal of Lifelong Education, Vol. 29 No. 3, pp: 291-302.
Khajoui, Shokraleh and Mohammadian, Mohammad (2018). Conceptual model of citizenship accounting based on critical thinking, Management Accounting, 11(37): .97-106. (In Persian)
Kamyabeniaa , Mitra ; Foroughi Abri , Ahmad Ali ; Yarmohammadian , Mohammad Hossein . ( 2017 ) , Desirable Features of Higher Education Policies with an Emphasis on Lifelong Learning Approach : Professors ' Perspective . Iranian Journal of Education in Medical Sciences . ( 17 ) , pp . 38 - 49 . (In Persian)
Keeley , Stuart , Brown , M . Neil , Ahmad ( 2014 ) . A Guide to Critical Thinking : Asking the Right Questions ( Translated by Kourosh Kamyab ) , Tehran : Minoui Kherad . (In Persian)
Mohammadi, Mehdi; Salimi, Ghasem and Bordbar, Najmeh (2015). Investigating the Relationship between Academic Innovation and Students' Propensity for Lifelong Learning through the Mediation of Faculty Members' Skills in the Education Process - at Shiraz University. Master's Thesis, Shiraz University, Faculty of Educational Sciences and Psychology. (In Persian)
Mohammadpour, Ahmad (2010). Method in Method. Third Edition, Tehran: Sociologists' Publications. (In Persian)
Mohammadi, Esfandiar, Arman, Mohsen, Terval, Bahador; (2011), Functions of Critical Thinking in Strategic Management, New Research Approaches in Management and Accounting, Volume 5, Issue 19, pp. 595-604. (In Persian)
Nezami, Mina; Hajhosseini, Mansoureh; Sadri, Mehdi; Akbari Moghadam Kakhki, Motaharah. (1401), Lifelong Learning Literacy Model and Psychological Needs: The Mediating Role of Psychological Capitals. Journal of Applied Psychological Research. 13(1), pp. 129-145. (In Persian)
Ng, T.W.H., D.C. Feldman. 2014. Subjective career success: a meta-analytic review, Journal of Vocational Behavior. 85(2): 169-179.
Quinn, L. J., & A. J. Sinclair. 2016. Undressing transformative learning: The roles of instrumental and communicative learning in the shift to clothing sustainability. Adult Education Quarterly, 66(3): 199-218.
Rahnama, Akbar, Mohammad Hossein, Mirza Mohammadi, Bijanvand, Farzad (2013), The relationship between critical thinking and knowledge production among faculty members, Education and Learning Research, Year 20, Issue 3, pp. 257-288. (In Persian)
Rahnamai Rudposhti, Fereydoun and Goodarzi, Ahmad. (2013). Critical Management Accounting. Journal of Accounting and Management Accounting Knowledge. 2 (5), 1-14. (In Persian)
Smith, M (2015). Research methods in accounting. 3nd Edition, SAGE.
Safari Graili, Mehdi and Rezaei Pitehnoui, Yaser (2017). Presenting a model for identifying and ranking the skills required by accounting graduates, Financial Accounting Quarterly, Year 8, No. 32, 102-83. (In Persian)
Vatankhah, Somayeh and Bagheri Majd, Roohollah.(2023), Studying the Role of Lifelong Learning on the Professional Development of Faculty Members, Second International Congress on Management, Economics, Humanities and Business Development. (In Persian)
Weligodapola, M., R. Shamila. 2021. Impact of Lifelong-Learning Mindset on Career Success of Professionals in the.Field of Accounting, Higher Education, Asian Journal of Economics Business and Accounting, 21(17 ):54-74.
Wielkiewicz, R.M., A.S. Meuwissen. 2014. “A lifelong learning scale for research and evaluation of teaching and curricular effectiveness”, Teaching of Psychology, Vol. 41 No. 3, pp: 220-227.
Yang, J., & R. Yorozu. 2015. Building a Learning Society in Japan, the Republic of
Korea and Singapore. UIL Publication Series on Lifelong Learning Policies and
Strategies: No. 2. UNESCO Institute for Lifelong Learning. Feldbrunnenstrasse 58,
2014.
Yadegari, Reza; Abbasi, Ebrahim; Ashrafi, Majid and Azma, Fereydoun (2019). The Effect of Managers' Entrepreneurial Characteristics on Innovative Behavior by Investigating Critical Thinking in Knowledge-Based Companies (Case Study: Growth Centers of Technological Units of Islamic Azad University), Scientific Journal of Innovation and Creativity in Humanities, Volume 9 (2): 53-76. (In Persian)
Zighami, Parviiz Pakmaram, Asgar. (2013), The role of auditors' critical thinking in the quality of internal audit performance. Accounting and Management Perspectives. 5(59), pp. 41-55. (In Persian)
Full-Text:


img0Journal of Accounting and Corporate Governance Researches        

Vol. 3, No. 9, Autumn 2024 (1-23)

 

Paper type: Research Article

Investigating the Effect of Critical Thinking Skills and Lifelong Learning on

 Auditors' Career Success

 

Golamreza Kordestani1, Vahid Shahbazi*2, Javad Shahnazi khezerloo3

Abstract

The aim of this study was to study the effect of critical thinking skills and lifelong learning on auditors' objective and subjective career success. This research had a survey research design, and structural equations were used to analyze the data. The statistical population included auditors active in member institutions of Iranian Association of Certified Public Accountants and Audit Organization of Iran. Using the available simple random sampling method, 289 working auditors were selected as a statistical sample, and a questionnaire was provided to them as a research data collection tool. The findings of this study indicated the positive effect of lifelong learning on auditors' subjective and objective career success, as well as the positive effect of critical thinking on lifelong learning. Also, in this study, the positive role of critical thinking on auditors' objective career success was confirmed, and the critical thinking variable did not have a significant effect on auditors' subjective career success. The results of this study indicated the need to pay attention to lifelong learning and critical thinking skills in the auditing profession. In this study, the relationship between critical thinking skills and lifelong learning and its relationship with auditors' career success was empirically investigated. The insights from this study show how auditors, in interaction with environmental changes, accounting standards, changes in laws and regulations and technological developments, update their skills and knowledge through lifelong learning and critical thinking in order to create career success for themselves.

 

Keywords: Critical thinking, Subjective career success, Objective career success, Lifelong learning.

 

 

 

 

 

 

img0                                                                                   10.71600/jacgr.2024.1189855 img0     

How to cite this article: Kordestani, G., Shahbazi, V., & Shahnazi khezerloo, J. (2025). Investigating the Effect of Critical Thinking Skills and Lifelong Learning on Auditors' Career Success. Accounting and Corporate Governance Researches, 3(9), 1. (In Persian).

 

Received: 2024/11/08           Accepted: 2025/03/01 

[1] . Prof. in Accounting, Faculty of Social Sciences, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran

[2] . PhD. Candidate, Department of Accounting, Faculty of Social Sciences, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran. *Corresponding author: shahbazivahid7712@gmail.com

[3] . PhD Candidate, Department of Accounting, Faculty of Social Sciences, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran.

نوع مقاله: علمی پژوهشی

بررسی تاثیر مهارت تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی حسابرسان

غلامرضا کردستانی1، وحید شهبازی*2، جواد شهنازی خضرلو3

چکیده

هدف این مطالعه بررسی تاثیر مهارت تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی عینی و ذهنی حسابرسان می باشد. این پژوهش دارای یک طرح تحقیق پیمایشی است وبرای تحلیل داده ها ازمعادلات ساختاری استفاده شده است. جامعه آماری شامل  حسابرسان فعال در موسسات عضو جامعه حسابداران رسمی کشور و سازمان حسابرسی کشور بوده‌اند، که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده در دسترس، تعداد 289 نفر از حسابرسان شاغل به عنوان نمونه آماری انتخاب و پرسشنامه به عنوان ابزار گردآوری داده های تحقیق در اختیار ایشان قرار گرفت.

یافته‌های این مطالعه نشان دهنده تاثیر مثبت یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی ذهنی و عینی حسابرسان و همچنین اثر مثبت تفکر انتقادی بر یادگیری مادام العمر بوده است. همچنین در این مطالعه نقش مثبت تفکر انتقادی بر موفقیت شغلی عینی حسابرسان نیز تایید گردید و متغیر تفکر انتقادی بر موفقیت شغلی ذهنی حسابرسان تاثیر معناداری نداشت.

نتایج این تحقیق نشان دهنده لزوم توجه به مهارت‌های یادگیری مادام العمر و تفکر انتقادی در حرفه حسابرسی بوده است. در این مطالعه رابطه بین مهارت تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر، وارتباط آن با موفقیت شغلی حسابرسان به صورت تجربی بررسی شده است. بینش‌های حاصل از این مطالعه، نشان می‌دهد حسابرسان درتعامل با تغییرات محیط، استانداردهای حسابداری، تغییرات قوانین ومقررات وتحولات فناوری چگونه ازطریق یادگیری مادام العمر وتفکرانتقادی مهارت ودانش خود را به روز می‌کنند، تا از این طریق موفقیت شغلی را برای خود ایجاد نمایند.

واژه­های کلیدی: تفکر انتقادی، موفقیت شغلی ذهنی، موفقیت شغلی عینی، یادگیری مادام العمر.

 

 

 

 

 

 

 

img0                                                                                10.71600/jacgr.2024.1189855 img0     

استناد: کردستانی، غلامرضا؛ شهبازی، وحید؛ شهنازی خضرلو، جواد (1403). بررسی تاثیر مهارت تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی حسابرسان. پژوهش های حسابداری و راهبری شرکتی، 3(9)، 23 – 1.

 

تاریخ دریافت: 18/08/1403             تاریخ پذیرش:11/12/1403 

 

[1] . گروه حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران.

[2] 2. دانشجوی دکتری حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران.

*نویسنده مسئول: shahbazivahid7712@gmail.com

[3] . دانشجوی دکتری حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران.

مقدمه

يکي از چند رهيافت در تحقيق اجتماعي که بر مبارزه با تحريف‌هاي ظاهري سطوح چندگانه واقعيت و فعال گرايي مبتني بر ارزش‌ها در راستاي توانمندسازي انسان تأکيد دارد، پارادايم انتقادي1 است (محمدپور،1389). طرفداران اين پارادايم بر این عقیده می‌باشند که اکنون که مسلم گشته است اين ساختارهاي تاريخي تعديل يافته به شکل نادرستي به عنوان واقعيت‌هاي مطلق تلقي مي‌شوند، وظيفه بر این است، که به دنبال چگونگي تغيير اين ساختار‌ها باشيم و به منظور برانگيختن کنش‌هاي ضروري براي ايجاد تغيير چاره انديشي کنيم (رهنماي رودپشتي و گودرزي، 1392). از ويژگي‌هاي مهم تفکر انتقادي2 مواردي چون استدلال کردن و به دنبال عمل بودن ارزيابي علت‌ها و در نهايت رسيدن به يک نوع خودآگاهي است (اسمیت3، 2015).

در عصر حاضر توجه بی سابقه‌ای به تفکر انتقادی4 وجود دارد. تفکر انتقادی استفاده از دلیل و منطق جهت ارائه نقاط قوت و ضعف راه حال های پیشنهادی، ارایه نتایج، مسایل و مشکلات در رویکردهای مختلف است. یکی از عوامل موثر در حرفه حسابرسی، سبک تفکر از جمله تفکر انتقادی می باشد. این سبک تفکر که متاثر از ویژگی های رفتاری افراد بوده، بر قضاوت و تصمیم گیری حسابرسان تاثیر با اهمیتی می گذارد. سبک تفکر انتقادی می‌تواند در ارزیابی ریسک و تقلب توسط حسابرسان موثر باشد و باعث بهبود کیفیت حسابرسی گردد (قدیمی و همکاران، 1401).

تفکر انتقادي، در حسابداري را می‌توان در ظهور ويژگي‌هاي کيفي اطلاعات حسابداري از جمله، بي طرفي، عينيت و بيان صادقانه که در چارچوب مفهومی‌گزارشگري مالي  اکثر کشورها وجود دارد، بيان نمود. به طوري که از ديدگاه پژوهشگران انتقادي اين ويژگي‌ها نوعي مشروعيت بخشي به فعاليت واحدهاي تجاري تهيه کننده اطلاعات است. ديدگاه تفکر انتقادي حسابداران اين مشروعيت را ايجاد مي‌کنند که اطلاعاتي را که براي اندازه گيري و افشا مهم نيستند، خود تعيين نمایند، حسابداري ابتدا مسئله اي را خود طرح و بعد آن را حل مي‌کند، نه اينکه مسئله طرح شده را حل کند (اقدم مزرعه و همکاران،1396). حسابداری انتقادی می‌تواند به بهترین شکل درکی از افراد سازمانها و جوامع ارائه کند، بنابراین پذیرش دیدگاه انتقادی در حسابداری مهم است (بیکر و بیتنر5،۱۹۹۷).

متخصصان حوزه حسابرسی نیز باید با اتخاذ مهارت ها و دانش جدید به روز باشند، زیرا، توسعه مداوم کیفیت حسابرسان حرفه­ای به عنوان عاملی برای موفقیت شغلی6 و کیفیت موسسات حسابرسی محسوب می شود (ولیگوداپولا و شامیلا7، 2021). چنین ادعا شده است که رشد و توسعه مداوم حرفه‌ای حسابرسان، تشکیل و ارائه گزارش‌های موسسات حسابرسی با کیفیت عالی را بالا می برد. مطابقت با الزامات آموزشی حرفه‌ای توسط حسابرسان و حسابداران می‌تواند در دقت و قابلیت اطمینان گزارشات مالی و مدیریتی شرکت موثر واقع شود. در میان اکثر زمینه‌های مورد نیاز برای توسعه نیروی کاری، آموزش کادر این حرفه، بهبود برنامه‌های آموزشی برای حسابرسان و یادگیری مادام العمر8 آنان به عنوان عاملی موثر در بهبود عملکرد کاری آنان بشمار می‌رود (کاسپینا9، 2015). دیدگاه رایج در این زمینه این است که یادگیری مادام‌العمر موفقیت شغلی را تضمین می‌کند. به بیان کندی و همکاران (1994) یادگیری مادام‌ العمر فرآیند خودراهبری درگیر شدن در فرصت‌های یادگیری رسمی و غیررسمی در طول زندگی است که به مثابه راهبردی ضروری برای رویارویی و سازگاری با جهان در حال تحول می باشد(یانگ و یوروزو10، 2015). یادگیری مادام العمر، سازه‌ای فراگیر و همه شمول است که از بعد زمانی، به فرآیند یادگیری دائم از تولد تا مرگ اشاره دارد و از سوی دیگر کل گسترة زندگی فردی و اجتماعی بشر را شامل می‌شود و در برگیرنده کلیه جنبه‌های متنوع یادگیری از خانواده، جامعه، مدرسه، دانشگاه و محل کار و تعاملات اجتماعی در جامعه می باشد (نظامی و همکاران،1401).

در بررسی‌های اخیر، موفقیت شغلی به عنوان یک مسئله اساسی، شناسایی شده است. با درک تأثیر موفقیت شغلی بر عملکرد کاری، توجه محققان و متخصصان حوزه حسابداری، حسابرسی و مدیریت منابع انسانی را به خود جلب شده است، و انگیزه رو به رشدی برای ادغام چنین تحقیقات شغلی با سایر مشاغل وجود دارد. موفقیت شغلی، شامل دو بعد متمایز، اما مرتبط، موفقیت شغلی عینی و ذهنی، می‌باشد. موفقیت شغلی عینی به معیارهای قابل اندازه‌گیری و ملموس اشاره دارد و موفقیت شغلی ذهنی به احساسات، ادراکات و تجربیات فردی اشاره دارد که ممکن است به‌راحتی قابل اندازه‌گیری نباشند. تردید چندانی در مورد اهمیت هر دو شکل موفقیت شغلی برای افراد و سازمان‌ها وجود ندارد. موفقیت شغلی ذاتاً برای افراد مهم است و همچنین می‌تواند بر احساس آنها در مورد شغل خود تأثیر بگذارد. موفقیت شغلی عینی برای کارفرمایانی که به دنبال بهترین‌ها از اعضای سازمان هستند نیز، مورد توجه است. موفقیت شغلی ذهنی هم برای کارکنان و هم برای کارفرمایان مورد توجه است، زیرا احساس افراد در مورد شغلشان با رفاه فردی و موفقیت سازمان مرتبط است (ابل و اسپورک11، 2009).  

نتایج مطالعات پیشین از جمله، ولیگوداپولا و شامیلا (2021) نشان دهنده تأثیر معنادار  و مثبت یادگیری مادام‌العمر بر موفقیت شغلی بوده است. هاسلام و سیکا12 (2016) نشان دادند تفکر انتقادی باعث بهبود و کیفیت حسابرسی و موفقیت شغلی حسابرسان می‌شود. دروری13 و همکاران (2020) نشان دادند که توسعه ذهنیت یادگیری مادام‌العمر موفقیت شغلی عینی و ذهنی را افزایش می‌دهد. وطن خواه و باقری مجد (1402) نشان دادند که مولفه‌های یادگیری مادام العمر موثر بر توسعه حرفه‌ای اعضای هیئت علمی موسسات آموزش عالی اثرگذارند. با بررسی مطالعات پیشین و کمبود تحقیقات داخلی در حوزه اثرگذاری یادگیری مادام العمر در دستیابی به موفقیت در حوزه حسابرسی با توجه به فرهنگ و جو سازمانی حاکم در کشور و به جهت درک ارزش‌های حرفه حسابرسی، این تحقیق با پر کردن خلاء در تحقیقات داخلی موجود و تعیین رابطه بین یادگیری مادام‌العمر و دستیابی به موفقیت شغلی در حرفه حسابرسی، سعی در رفع شکاف تجربی، و کمک به ارایه دانش جدید در این حوزه دارد. دانش افزایی این تحقیق تعیین شناسایی تاثیر یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی حسابرسان است که می‌تواند به عنوان دستاودی علمی و سودمند جهت برنامه‌ریزی و آموزش در اختیار، سیاست‌گذاران حرفه حسابرسی و مورد استفاده فعالان در حرفه حسابرسی قرار گیرد. همچنین اهمیت نتایج این مطالعه در حرفه حسابرسی کشور با توجه به تغییرات روز افزون محیط بیرونی و پیچیده جهانی در پاسخ به نیازهای پیش بینی ناپذیر ذینفعان حرفه حسابرسی مشهود است.

با توجه به مطالب بیان شده هدف اصلی این پژوهش در استای تربیت و پرورش قوه استدلال در حسابرسان با به کارگیری تفکر انتقادی در حسابرسان است، همچنین بررسی تاثیر مهارت تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی حسابرسان با درنظرگرفتن مولفه‌های ذهنی و عینی می‌باشد. و سوال این تحقیق این است که آیا مهارت تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی حسابرسان تاثیر گذار می باشد؟

در ادامه پژوهش، مبانی نظری و توسعه فرضیه‌ها، روش‌شناسی، یافته‌ها و همچنین بحث و نتیجه‌گیری به تفصیل ارائه می‌شود.

 

فرضیه های پژوهش

ذهنیت یادگیری مادام العمر ممکن است، موفقیت شغلی عینی را به دلیل تأثیر مثبت آن بر عملکرد در کار افزایش دهد. ادبیات سازمانی در رابطه با متفکران استراتژیک، پیشنهاد می‌کند که یادگیرندگان مادام العمر اهداف یادگیری محور راهبردی را تعیین می‌کنند و اقدام مستقیم به سمت دستیابی به آن اهداف می‌کنند. این جهت‌گیری استراتژیک احتمالاً بدان معنی است که یادگیرندگان مادام العمر یاد می‌گیرند که چگونه موفق عمل کنند. یادگیرندگان مادام العمر بسیار فعال هستند، به ویژه در رابطه با یادگیری چیزهای جدید (ویلکیویکس و میویسن14، 2014). کسانی که در یادگیری چیزهای جدید با مشکلات پشتکار می‌کنند، در نهایت موفق‌تر از دیگران خواهند بود. عملکرد برتر خود نوعی موفقیت شغلی است و همچنین با سایر اشکال موفقیت شغلی مانند ترفیعات مرتبط است. این موضوع نشان می‌دهد که طرز فکر یادگیری مادام‌العمر می‌تواند یادگیری بیشتر در محل کار و در نهایت موفقیت شغلی عینی‌تر را تسهیل کند. در همین راستا مجمع جهانی اقتصاد (2020) حسابداری/ حسابرسی/ مشاغل مرتبط با حقوق و دستمزد را به عنوان سومین مشاغل محتمل برای جابجایی هوش مصنوعی معرفی کرد و استدلال می کنند که اتوماسیون نقش‌های چالش برانگیزتر و ارزش افزوده را در این حرفه‌ها ایجاد می‌کند. چنین نقش‌های تقویت‌شده می‌تواند فرصت‌های بیشتری را برای موفقیت شغلی عینی و ذهنی با افزایش فرصت‌ها برای «یادگیری» و توسعه حرفه‌ای با ارزش بالا ارائه دهد. بر این اساس فرضیه اول تحقیق به صورت زیر تدوین شده است:

فرضیه اول: یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی عینی حسابرسان تاثیر مثبتی دارد.

از سوی دیگر همانطور که کندی و همکاران15 (1994) بیان داشتند، توسعه ذهنیت یادگیری مادام العمر ممکن است با موفقیت شغلی ذهنی مرتبط باشد. به این دلیل که بیشتر مشاغل فرصت‌های ثابتی برای یادگیری ارائه می‌دهند و به این جهت که یادگیرندگان مادام‌العمر از این فرصت‌ها در طول حرفه خود لذت می‌برند. در حالی که برخی افراد یادگیری در محل کار را دلهره آور می‌دانند، یادگیرندگان مادام العمر فرصت یادگیری در محل کار را ذاتاً لذت بخش می‌دانند و عمیقاً در مورد یادگیری چیزهای جدید کنجکاو هستند و احتمالاً خود را به سمت فرصت‌های یادگیری جهت می‌دهند. به عنوان مثال، از افرادی که ذهنیت یادگیری مادام العمر دارند انتظار می رود اهداف یادگیری محور را به جای اهداف عملکرد محور تعیین کنند (کربی16 و همکاران، 2010). در محیط‌های سازمانی، تعیین و دستیابی به اهداف یادگیری محور می‌تواند منبع رضایت شغلی باشد. این ادبیات برای ارتباط بین ذهنیت یادگیری مادام العمر و موفقیت شغلی ذهنی حمایت می‌کند. با این حال، بررسی تجربی این ارتباط ضروری است و بر این اساس فرضیه دوم این تحقیق را می توان عنوان کرد:

فرضیه دوم: یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی ذهنی حسابرسان تاثیر مثبتی دارد.

بر این اساس فرضیه سوم تحقیق به این شکل بیان می‌گردد :

فرضیه سوم: مهارت تفکر انتقادی بر یادگیری مادام العمر حسابرسان تاثیر مثبتی دارد.

از کاربردهای تفکر انتقادی در حسابداری و حسابرسی را می‌توان در ظهور ویژگی‌های کیفی اطلاعات حسابداری از جمله، بی‌طرفی، عینیت و بیان صادقانه که در چارچوب مفهومی گزارشگری مالی وجود دارد، اشاره کرد(خواجوی و همکاران، 1397). به نظر سبک تفکر انتقادی بخصوص در حسابرسان تاثیر زیادی بر قضاوت و نحوه تصمیم گیری های آنان در شناسایی ریسک و تقلب و بهبود کیفیت حسابرسی خواهد داشت، بر این اساس فرضیه چهارم تحقیق به این شکل بیان می گردد :

فرضیه چهارم: مهارت تفکر انتقادی بر موفقیت شغلی عینی حسابرسان تاثیر مثبتی دارد.

همچنین تفکر انتقادی این توانایی را در آنان را ایجاد می کند که شواهد غیر منطقی را شناسایی و به بهبود توانایی آنها بر تفکر منتقدانه نسبت به شواهد حسابرسی بی‌افزاید که در نهایت علاوه بر افزایش مسئولیت پذیری، می­تواند منجر به موفقیت شغلی و کسب رضایت در آنان می شود. بر این اساس فرضیه پنجم تحقیق به این شکل بیان می گردد :

فرضیه پنجم: مهارت تفکر انتقادی بر موفقیت شغلی ذهنی حسابرسان تاثیر مثبتی دارد.

با توجه به مطالب و فرضیات بیان شده در این تحقیق به بررسی تاثیر مهارت تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی حسابرسان با توجه به مدل مفهومی زیر که بر گرفته از تحقیقات پیشین از جمله تحقیق دروری و همکاران (2020) پرداخته شده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل 1. مدل مفهومی مطالعه، منبع: دروری و همکاران(2020)

مبانی نظری و پیشینه پژوهش

موفقیت شغلی حسابرسان

موفقیت شغلی را می توان به دو صورت عینی و ذهنی توصیف کرد، موفقیت شغلی عینی، به موفقیت در امور کاری اشاره دارد که می تواند توسط افراد دیگری غیر از کارکنان تأیید شود. نمونه هایی از موفقیت شغلی که در تحقیقات قبلی عملیاتی شده است، شامل وضعیت شغلی، میزان حقوق، ترفیع و عملکرد است که توسط سرپرست رتبه بندی شده است. از سوی دیگر موفقیت شغلی ذهنی، به برداشت خود افراد از حرفه اشان اشاره دارد، که به نوعی از طریق رضایت شغلی و سایر معیارهایی که نشان می دهد که فرد چقدر کار خود را معنادار و کامل می یابد، عملیاتی شده است. تردید کمی در مورد اهمیت هر دو شکل موفقیت شغلی برای افراد و سازمان ها وجود دارد. موفقیت شغلی ذاتاً برای افراد مهم است و همچنین می‌تواند بر احساس آنها در مورد شغل خود تأثیر بگذارد (موفقیت شغلی عینی برای کارفرمایانی که به دنبال بهترین‌ها از اعضای سازمان هستند نیز، مورد توجه است. موفقیت شغلی ذهنی هم برای کارکنان و هم برای کارفرمایان مورد توجه است، زیرا احساس افراد در مورد شغلشان با رفاه فردی و موفقیت سازمان مرتبط است (نگ و فلدمن17، 2014).

 

 شکل 2. مدل مفهومی موفقیت شغلی

 

 

 

یادگیری مادام العمر

یادگیری مادام‌العمر و موفقیت شغلی به‌طور متقابل یکدیگر را تقویت می‌کنند. افرادی که به یادگیری مداوم متعهد هستند، معمولاً در کار خود موفق‌ترند و در عین حال، موفقیت‌های شغلی نیز انگیزه بیشتری برای ادامه یادگیری به آن‌ها می‌دهد.

یادگیری مادام العمر مفهوم جدیدی نیست، اما از دهه ۱۹۶۰ توجه سازمان های بین المللی و پژوهشگران را به خود جلب کرده است. آغاز جدی این تلاش­ها از سال ۱۹۷۲ توسط کمیسیون بین المللی توسعه آموزش بوده است. از دهه ۱۹۹۰، نیز یونسکو و سازمان همکاری و توسعه اقتصادی اقداماتی را در این زمینه آغاز کرده اند. بطور کلی تاریخچه یادگیری مادام العمر به سال ۱۹۲۰ باز می گردد؛ یادگیری مادام العمر، کسب و بازآموزی انواع توانایی ها، علایق، دانش و مهارت‌ها از پیش دبستانی تا پس از بازنشستگی است و فرد را قادر می‌سازد تا خود را با جامعه دانش بنیان وفق داده و از انواع یادگیری (رسمی، غیررسمی و اتفاقی) استفاده کند. یادگیری مادام العمر، محدود به زمان و مکان خاصی نمی باشد (کامیابی و همکاران، 1397). امروزه، یادگیری مادام العمر به عنوان یکی از شاخص‌های مهم در افزایش اطلاعات و دانش کارمندان و توجه به کارکرده آن در تسهیل سازگاری افراد در شرایط متغیر اجتماعی و اقتصادی در نظر گرفته می‌شود. یادگیری مادام العمر به طیف وسیعی از فعالیت های یادگیری مداوم اشاره دارد که یک فرد در طول زندگی خود با آن درگیر است تا دانش، مهارت و شایستگی‌های خود را برای توسعه تحول آفرین و حرفه‌ای بهبود بخشد (کویین و سینکلر18،2016).

پیشرفت‌های فناوری، اجرای ممیزی‌های کیفی را تغییر داده است، امروزه، ممیزی کیفیت باید از فناوری‌های پیشرفته، مانند داده‌ها و ابزارهای تحلیلی به‌عنوان یک امر طبیعی استفاده کند. هوش مصنوعی، پردازش زبان طبیعی، و اتوماسیون فرآیندهای روباتیک در حال گسترش هستند. این فناوری‌های پیشرفته حسابرسان را توانمند می سازد، اما این افراد، نیازمند مجموعه مهارت‌ها و انگیزه‌هایی برای  بروز رسانی و تجدید دانش خود هستند. این امر  متخصصان حسابداری و حسابرسی امروزی را وادار می‌کند تا یاد گیرنده‌های مادام‌العمر باشند، تا خواسته‌های یک محل کار در حال تغییر را برآورده کنند و موفقیت شغلی بلندمدت خود را تضمین کنند.

یادگیری مادام‌العمر فرآیند پذیرش یادگیری در طول زندگی است. دو دیدگاه غالب برای بحث در مورد یادگیری مادام‌العمر وجود دارد. اولین مورد، را می توان دیدگاه سطح سیستم1 نامید. چشم انداز سطح سیستم به سیستم‌هایی مانند موسسات آموزشی می پردازد،که از یادگیری مادام العمر پشتیبانی می کنند. دیدگاه دوم، دیدگاه در سطح فردی، مربوط به فرد، یادگیرنده مادام العمر است. این بر ویژگی‌های افرادی تمرکز دارد که ممکن است به دنبال یادگیری مادام العمر باشد (ویلکیویکس و میویسن، 2014).

 

 

شکل 3. مدل مفهومی دیدگاه یادگیری مادام العمر

 

 

مهارت تفکر انتقادی

نظریۀ انتقادی ابتدا توسط نظریه پردازان اروپایی مانند هورکهایمر، آدورنو و هابرماس در موسسه تحقیقات اجتماعی در سال 1923 در دانشگاه فرانکفورت آلمان شکل گرفت. از آغاز تاکید بیشتر این موسسه بر زمینه‌های تاریخی و علمی بود تا فعالیت‌های سیاسی. از جان دیویی به عنوان پدر تفکر انتقادی مدرن یاد می‌شود. او تفکر انتقادی را تفکری تأملی یا تفکر عمیق می‌دانست و آن را اینگونه تعریف می‌کرد: بررسی فعال، پایدار و دقیق یک باور یا صورتی مفروض از دانش در پرتو زمینه‌های پشتیبان و نتایج بعدی آن (اسماعیل پور، 1401). ادوارد گلاسر که یکی از پدیدآورندگان پرکاربردترین آزمون سنجش تفکر انتقادی است، با وام گرفتن از نظریه دیویی، تفکر انتقادی را اینگونه تعریف می‌کند: نگرش تمایل به بررسی متفکرانه مسائل و موضوعاتی که در حیطه تجربه فرد قرار می‌گیرند. دانستن روش‌های جست‌وجو و استدلال منطقی مهارت‌هایی برای اجرای روش‌های مذکور. تفکر انتقادی مستلزم تلاشی مداوم برای بررسی هر باور یا شکل مفروضی از دانش در پرتوی شواهد پشتیبان و نتایج بعدی آن است (کیلی و براون، 1403).

تفکر انتقادی به معنای یافتن نوعی از دانش و بینش است که با آن بتوان با گسترش علوم دست یافت، از سوی دیگر تفکر انتقادی، آزادی فرصت دهی به تفکر و اندیشه می باشد که سبب ایجاد توانایی بحث و اظهار نظر در شخص می‌گردد (هاسلام و سیکا، 2016). تفکر انتقادی، جهت دهنده ذهن به تفکر و تلاشی است در جهت درست اندیشیدن و افزایش سطح آگاهی که شامل فرآیندهای ذهنی تشخیص، تحلیل و ارزیابی داده‌ها می شود. از تفکر انتقادی می توان برای توسعه و استفاده از دانش، استفاده و نقش کاربردی آن برای حل مسأله و تصمیم‌گیری در هر زمینه‌ای اعم از اجتماعی، اخلاقی، مدیریتی وسیاسی تایید شده است (قدیمی و همکاران، 1401).

تفکر انتقادی از ترکیب پنج فرایند زیر تشکیل شده است (کیلی و براون، 1403):

·       تفکر فعالانه: استفاده فعالانه از هوش، اطلاعات و توانایی‌ها به منظور مواجهه موثر با موقعیت‌های زندگی.

·       وارسی موقعیت‌ها توسط پرسش‌های اکتشافی: یکی از جنبه‌های مهم تفکر نقاد، وارسی موقعیت‌ها به وسیله سوالات مختلف است. در واقع توانایی طرح سوالات مناسب از جمله سوالات مربوط به اطلاعات، کاربرد، تجزیه و تحلیل، ترکیب و ارزشیابی، یکی از قوی‌ترین ابزارهای تفکر است.

·       مستقلانه اندیشیدن: عبارت است از ادغام نظر خود در ساختارهای اجتماعی بدون فدا کردن استقلال یا خودمختاری شخص.

·       نگاه کردن به موقعیت از زوایای گوناگون: در این قسمت موضوع مطرح شده از دیدگاه‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌گیرد.

·       ارائه نظرات و ایده‌ها به روشی سازمان یافته و به دور از قضاوت و سایر موانع ارتباطی موثر، بخش دیگری از تفکر نقادانه را تشکیل می‌دهند.

 

پیشینه خارجی

نتایج مطالعات پیشین از جمله، هاسلام و سیکا (2016) حاکی از تاثیر سبک های شناخت و تفکر افراد بر تردید حرفه ای حسابرس می باشد. یکی از این سبک‌های تفکر، تفکر انتقادی معنی یافتن نوعی از دانش و بینش است که با آن بتوان با گسترش علوم هم‌خوانی یافته و آزادی فرصت دادن به فکر و اندیشه داد.

 هسلین و توربان19 (2016) در مورد بهترین روش برای مفهوم‌سازی و ارزیابی موفقیت شغلی نشان داد که چگونه تحقیقات موجود همواره بین اشکال عینی و ذهنی موفقیت تفاوت قائل می‌شود، اولی به شاخص‌های قابل مشاهده، مانند پاداش و موقعیت یا وضعیت سازمانی اشاره دارد و دومی به پدیده‌های ناملموس مانند رضایت شخصی از انجام کار، ایجاد تفاوت در زندگی دیگران و درک پیشرفت حرفه‌ای. موفقیت شغلی ذهنی به طور گسترده به عنوان یک ساختار چند وجهی و ظریف بیان می شود،که مهم ترین مؤلفه آن رضایت شخصی از شغل خود است (بلیکل و همکاران20، 2018).

در این تحقیق بر موفقیت شغلی در حرفه حسابرسی تمرکز شده است و به علاقه رو به رشد به تسهیل‌کنندگان و فرصت‌های موفقیت شغلی در این صنعت اشاره شده است. این ممکن است تا حدی به دلیل پیش‌بینی‌های اخیر در مورد گسترش این حرفه باشد، که در آن تقاضا برای خدمات حسابداری و حسابرسی بین سال‌های 2010 و 2019 بیش از 15 درصد رشد داشته است.  

دروری و همکاران (2020) نیز نشان دادند که توسعه ذهنیت یادگیری مادام‌العمر موفقیت شغلی عینی و ذهنی را افزایش می‌دهد. همچنین ذهنیت یادگیری مادام العمر شرکت کنندگان با موفقیت شغلی عینی مرتبط بوده است وذهنیت یادگیری مادام‌العمر بر موفقیت شغلی ذهنی نیز موثر بوده است.

ولیگوداپولا و شامیلا (2021) نشان دهنده تأثیر معنادار  و مثبت ذهنیت یادگیری مادام‌العمر بر موفقیت شغلی به میزان 77 درصد بوده است.

پیشینه داخلی

از سوابق داخلی، تحقیق بردبار وهمکاران(1394) نتایج پژوهش نشان داد که بعد غالب نوآوری دانشگاهی در دانشگاه شیراز، بعد آموزشی می‌باشد. مهارت غالب اعضای هیئت علمی دانشگاه شیراز در فرایند یاددهی - یادگیری مهارت مشارکت می‌باشد. گرایش غالب دانشجویان دانشگاه شیراز در یادگیری مادام العمر، جمع آوری اطلاعات می‌باشد. بین نوآوری دانشگاهی ، مهارت اعضای هیات علمی در فرایند یاددهی – یادگیری و گرایش دانشجویان به یادگیری مادام العمر رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نوآوری دانشگاهی پیش‌بینی کننده مثبت و معنادار گرایش دانشجویان به یادگیری مادام العمر می‌باشد. همچنین نوآوری دانشگاهی پیش‌بینی کننده مثبت و معنادار مهارت اعضای هیات علمی در فرایند یاددهی - یادگیری می‌باشد. مهارت اعضای هیات علمی در فرایند یاددهی - یادگیری واسطه‌ی معنادار و مکمل در رابطه‌ی بین نوآوری دانشگاهی و گرایش دانشجویان به یادگیری مادام العمر می باشد. (صفری گرایلی و رضائی پیته نوئی، 1396: 101) در یک پژهشی دریافتند که؛ مسئولان برنامه‌ریزی درسی در گروه‌های حسابداری دانشگاه‌ها در هنگام تدوین برنامه‌های آموزشی حسابداری با حسابداران شاغل در حرفه ارتباط و هم‌فکری داشته باشند؛ زیرا این حسابداران می‌توانند تجربه‌های کاربردی خود را در اختیار مسئولان آموزشی قرار دهند. علاوه بر این، با توجه به اهمیت تقویت مهارت‌های تحلیل، پژوهش و طراحی از دید شاغلین جهت موفقیت در حرفه و نظر به اینکه در حال حاضر این موارد در آموزش‌های حسابداری کمتر موردتوجه می‌باشد، به دانشجویان و فارغ‌التحصیلان حسابداری که متقاضی ورود به بازار کارهستند پیشنهاد می‌گردد به نحو مقتضی نسبت به تقویت مهارت‌های فوق اقدام نمایند. یادگاري و همکاران (1398) پژوهشی تحت عنوان تاثیر ویژگی‌هاي کارآفرینانه مدیران بر رفتار نوآورانه از طریق بررسی تفکر انتقادي در شرکت‌هاي دانش بنیان را مورد مطالعه قراردادند، یافته‌هاي تحقیق نشان داد که با افزایش سطح تفکر انتقادي مدیران، ویژگی‌هاي شخصیتی کارآفرینانه و رفتار نوآورانه آن‌ها افزایش می‌یابد نتایج تحقیق نشان داد که مدیران کارآفرین تلاش می‌کنند که با فعالیت بیشتر و استفاده از دانش و مهارت‌هاي خود راه کارهاي جدید از جهت بدست آوردن نتایج قابل قبول در پیچیدگی مسائل واقعی بدست آورند. همچنین مدیران کارآفرین بایستی بر پیچیدگی‌هاي مسائل واقعی مسلط، انتقادپذیر باشند، و از جهت پیش‌بینی موقعیت‌هایی که نیازمند استدلال است، آمادگی لازم را داشته باشند.

آرمان و همکاران (1400) بابررسی انتقادی ادبیات مفاهیم مدیریت استراتژیک و تفکر انتقادی نشان دادند که این پدیده‌ها دارای نقاط مشترک بسیاری هستند؛ بنابراین برای یک سازمان هدفمند است که مهارت‌های تفکر انتقادی هر یک از اعضا راتقویت کند که متعاقبا ً امکان توسعه رقابت پذیری سازمان را به عنوان یک کل روابط اجتماعی از طریق اقدامات اجتماعی فردی فراهم می‌کند. سبک تفکر انتقادی حسابرسان تاثیر با اهمیتی بر قضاوت و تصمیم گیری آنان در ارزیابی ریسک و تقلب در حسابرسی دارد. از این رو هر چه حسابرسان دارای تفکر انتقادی بیشتری باشند، ارزیابی و قضاوت آن ها درباره ریسک تقلب نیز بالاتر خواهد بود. این موضوع می‌تواند باعث بهبود و کیفیت حسابرسی و موفقیت شغلی در آنان باشد (قدیمی و همکاران، 1401).

زیغمی و پاک مرام (1401) در تحقیقی نشان دادند، عناصرعاطفی (سابقه حسابرس) و عناصرشناختی (آموزش ویادگیری حرفه­ای) و عناصر رفتاری (اجرای فرآیند حسابرسی) بر کیفیت عملکرد حسابرسی تاثیر مثبت دارد. با توجه به مطالب بیان شده، این تصور که مهارت تفکر انتقادی و مفهوم یادگیری مادام‌العمر موفقیت شغلی را تضمین می‌کند، یکی از حوزه‌های تحقیقاتی محبوب و مورد بحث در جهان است. خلا این تحقیق این است که در کشور ما، شواهد معتبری برای اثبات این رابطه در حوزه حرفه حسابرسی وجود ندارد و تنها بر اساس تحقیقات مشابه پیش بینی شده است که یادگیری مادام‌العمر تأثیر مثبتی بر موفقیت شغلی خواهد داشت.

نتایج تحقیق وطن خواه و باقری مجد (1402) نشان دهنده این بود، که مولفه‌های یادگیری مادام العمر موثر بر توسعه حرفه‌ای اعضای هیئت علمی موسسات آموزش عالی عبارتند از: ۱) نگرش، ۲) تفکر، ۳) برنامه ریزی، ۴) ویژگی، فردی، شغلی، ۵) ویژگی سازمانیف ۶) ویژگی اجتماعی- اقتصادی، ۷) یادگیری، ۸) دانش، ۹) سیاستگذاری، ۱۰) مدیریت دانش، ۱۱) توسعه، ۱۲) سواد اطلاعاتی، ۱۳) فرهنگ و ۱۴) برنامه درسی. جبروتی و باقری مجد (1402) با هدف تحلیل کانونی یادگیری مادام العمربر توسعه حرفه­ای معلمان بوده است، نتایج نشان داده است که بین کلیه مؤلفه­های یادگیری مادام العمر با ابعاد توسعه حرفه ای معلمان رابطه وجود دارد و بر این اساس سه گروه کانونی ایجاد شد که بیان کننده آن می‌باشدکه ابعاد توسعه حرفه‌ای توسط ابعاد یادگیری مادام العمرتبیین می‌شوند. بر اساس نتایج به دست آمده از پژوهش (اعتمادی فروغی و همکاران، 1403)، مدل تفکر انتقادی از 14 بعد اصلی به ترتیب اهمیت شامل: گشوده ذهنی، حقیقت جویی، اعتمادبه نفس،  تفسیر، تجزیه و تحلیل، کنجکاوی، قضاوت حرفه‌ای، قاعده‌مندی، تحلیل‌گری، پختگی شناختی، ارزشیابی، شک و تردید حرفه‌ای، توضیح و خودتنظیمی تشکیل می‌شود.

با توجه به مطالب بیان شده سوال اصلی این تحقیق این است که آیا مهارت تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی حسابرسان تاثیر گذار می باشد؟ در این راستا بر اساس روش معادلات ساختاری مدل مفهومی تحقیق مورد آزمون قرار گرفت. نوآوری این تحقیق ارایه الگویی برای تایید این رابطه در حوزه حسابرسی، در راستای تحقیقات پیشین کمی باشد. این تحقیق با پر کردن خلاء در تحقیقات موجود و تعیین رابطه بین یادگیری مادام‌العمر و موفقیت شغلی، سعی در رفع شکاف تجربی، و کمک به ارایه دانش جدید دارد. دانش افزایی این تحقیق تعیین شناسایی تاثیر یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی حسابرسان است که می تواند به عنوان دستاودی علمی و سودمند جهت برنامه ریزی و آموزش در اختیار، سیاستگذاران حرفه حسابرسی و مورد استفاده فعالان در حرفه حسابرسی قرار گیرد. در ادامه تحقیق، در چهار بخش مبانی نظری وادبیات، روش تحقیق، یافته ها و نتیجه گیری بحث و ارایه شده است.  

 

روش شناسی پژوهش

درراستای اهداف تحقیق یک طرح پیمایشی تدوین شده است که برمبنای آن تاثیر مهارت تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی حسابرسان بررسی شده است، برای تحلیل داده‌ها از مدل معادلات ساختاری استفاده شده است. جامعه آماري این تحقیق شامل كليه حسابرسان فعال در موسسات عضو جامعه حسابداران رسمی کشور می‌باشد که با استفاده از روش در دسترس تعداد 289 نفر از حسابرسان شاغل با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. دادها از طریق ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است که درپیوست مقاله ارائه شده است. ساختار پرسشنامه حاوی سوالاتی در مورد یادگیری مادام‌العمر گزارش شده توسط خود فرد شامل (19 گویه) که برگرفته از مقیاس وتزل و همکاران (2010) می باشد و شامل سوالاتی در مورد یادگیری حسابرسان در محل کار می باشد. همچنین سوالاتی در مورد، موفقیت شغلی حسابرسان که شامل مولفه های عینی و ذهنی موفقیت شغلی حسابرسان است شامل(12 گویه) برگرفته از مقیاس موفقیت شغلی نبی (2001) بوده که در آن منظور از موفقیت شغلی ذهنی در درک موفقیت در نقش های کاری و رابطه موفق با همکاران و منظور از موفقیت شغلی عینی نیز درک موفقیت خود بر مبنای پیشرفت های مالی و ترفیعات حسابرس است. تفکر انتقادی ریکتس (2003) می باشد. نگاره (1) وضعیت گویه های پرسشنامه این مطالعه را نشان می دهد.

 

نگاره 1) گویه های معرف پرسشنامه یادگیری مادام العمر، موفقیت شغلی،تفکر انتقادی

مولفه

گویه

یادگیری مادام العمر

19- 1

موفقیت شغلی ذهنی

26- 20

موفقیت شغلی عینی

31- 27

تفکر انتقادی

62- 32

 

در آزمون فرضیه ها، ضریب مسیر بیانگر میزان تاثیر بوده است، همچنین برای نشان دادن برازش مدل ساختاری و همچنین تعیین روابط بین مولفه های مدل، مقدار قدر مطلق T-value باید بیشتر از 96/1 باشد. در خصوص روایی و پایایی این پرسشنامه در این مطالعه از تکنیک­ روایی سازه- همگرا جهت بررسی روایی آن استفاده شده است. بدین منظور از تکنیک تحلیل عاملی تاییدی (با استفاده از نرم­افزار PLS) استفاده و بررسی شده است. در این بخش تک بعدی بودن گویه های پرسشنامه منطبق با متغیرهای موجود در مدل تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. حداقل بار عاملی 4/0 بوده و گویه هایی که بار عاملی کمتر از این مقدار دارند، از ادامه تحلیل حذف شدند.

مگنر و همکاران (۱۹۶۶) مقدار ۴/۰ به بالا را برای میانگین واریانس استخراج شده کافی دانسته‌اند (داوری و رضازاده، ۱۳۹۳). در ادامه نگاره (2) نتایج بررسی روایی سازه همگرای گویه­های پرسشنامه مرتبط با متغیرهای مدل این مطالعه را نشان می دهد.

 

جدول 2) نتایج بررسی روایی سازه - همگرای پرسشنامه تاثیر مهارت تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی حسابرسان

متغیر

گویه­ها/ شاخص­ها

بار

عاملی

معناداری

 بارعاملی

میانگین واریانس

استخراج شده

آلفای کرونباخ

روایی

سازه-همگرا

یادگیری مادام العمر

گویه 1

582/0

معنادار

563/0

899/0

تایید روایی سازه- همگرا

تایید روایی سازه- همگرا

گویه 2

757/0

معنادار

گویه 3

کمتر از 4/0

عدم معناداری (حذف)

گویه 4

780/0

معنادار

گویه 5

696/0

معنادار

گویه 6

652/0

معنادار

گویه 7

600/0

معنادار

گویه 8

574/0

معنادار

گویه 9

کمتر از 4/0

عدم معناداری (حذف)

گویه 10

658/0

معنادار

گویه 11

667/0

معنادار

گویه 12

468/0

معنادار

گویه 13

648/0

معنادار

گویه 14

کمتر از 4/0

عدم معناداری (حذف)

گویه 15

506/0

معنادار

گویه 16

568/0

معنادار

گویه 17

674/0

معنادار

گویه 18

646/0

معنادار

گویه 19

620/0

معنادار

موفقیت شغلی ذهنی

گویه 1

706/0

معنادار

596/0

739/0

گویه 2

707/0

معنادار

گویه 3

595/0

معنادار

گویه 4

654/0

معنادار

گویه 5

713/0

معنادار

گویه 6

481/0

معنادار

گویه 7

507/0

معنادار

موفقیت شغلی عینی

گویه 8

616/0

معنادار

528/0

776/0

گویه 9

845/0

معنادار

گویه 10

736/0

معنادار

گویه 11

749/0

معنادار

گویه 12

665/0

معنادار

تفکر انتقادی

گویه 1

کمتر از 4/0

عدم معناداری (حذف)

593/0

914/0

گویه 2

649/0

معنادار

گویه 3

532/0

معنادار

گویه 4

645/0

معنادار

گویه 5

751/0

معنادار

گویه 6

626/0

معنادار

گویه 7

420/0

معنادار

گویه 8

642/0

معنادار

گویه 9

663/0

معنادار

گویه 10

547/0

معنادار

گویه 11

605/0

معنادار

گویه 12

723/0

معنادار

گویه 13

483/0

معنادار

گویه 14

517/0

معنادار

گویه 15

کمتر از 4/0

عدم معناداری (حذف)

گویه 16

736/0

معنادار

گویه 17

608/0

معنادار

گویه 18

633/0

معنادار

گویه 19

کمتر از 4/0

عدم معناداری (حذف)

گویه 20

410/0

معنادار

گویه 21

617/0

معنادار

گویه 22

523/0

معنادار

گویه 23

کمتر از 4/0

عدم معناداری (حذف)

گویه 24

668/0

معنادار

گویه 25

516/0

معنادار

گویه 26

560/0

معنادار

گویه 27

426/0

معنادار

گویه 28

580/0

معنادار

گویه 29

645/0

معنادار

گویه 30

649/0

معنادار

 

بر این اساس با توجه به اینکه پس از حذف 7 گویه (3 گویه مربوط به به یادگیری مادام العمر و 4 گویه مروبط به تفکر انتقادی ) بار عاملی بدست آمده برای گویه های باقیمانده، جهت سنجش متغیرهای موجود در مدل  مطالعه (تاثیر مهارت تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی حسابرسان) بیشتر از 4/0 بدست آمد، از این رو تک بعدی بودن گویه های مدل مورد تایید قرار گرفت. همچنین با توجه به نتایج بدست آمده چون مقدار ميانگين واريانس استخراج شده (AVE) بدست آمده نیز برای کلیه متغیرهای مدل بیش از مقدار 4/0 محاسبه شده اعتبار همگرایی مدل نیز مورد تایید قرار گرفت. 

 

 

 

یافته‌های پژوهش

در این مطالعه جهت بررسي و توصيف ويژگي‌هاي عمومي جامعه آماری مورد مطالعه و همچنین متغیرهای اصلی مدل مفهومی از روش هاي آمار توصيفي مانند جداول توزيع فراواني و درصد فراوانی، میانگین و انحراف معیار و ... از نرم افزار spss استفاده گردید و در ادامه برای بررسی نرمال بودن توزیع متغیرها، از آزمون کولموگروف اسمیرنوف استفاده شده است.

یافته های توصیفی: ‌آمار ویژگی های جمعیت شناختی جامعه نمونه در نگاره (3) نشان داده شده است:

نگاره 3) توصیف وضعیت پاسخگویان از نظر متغیرهای جمعیت شناختی

                متغیر

ویژگی

فراوانی

درصد

جنسیت

مرد

250

86.5

زن

39

13.5

مجموع

289

100

سن

کمتر از 30 سال

87

30.1

40-30 سال

114

39.4

50-40 سال

60

20.76

بالای 50 سال

28

9.6

مجموع

289

100

سطح تحصیلات

لیسانس

125

43.25

فوق لیسانس

118

40.83

دانشجوی دکتری

26

8.99

دکتری

20

6.92

مجموع

289

100

نوع دانشگاه

دولتی

90

31.14

آزاد

160

55.36

پیام نور

20

6.92

سایر

19

6.57

مجموع

289

100

رشته تحصیلی

حسابداری

208

71.97

حسابرسی

16

5.54

مدیریت

30

10.38

و اقتصاد

20

6.92

سایر رشته ها

15

5.19

مجموع

289

100

سطح فعالیت

حسابرس ارشد

31

10.7

حسابرس

141

49.6

مدیرفنی

19

7.1

سرپرست

29

10.7

شریک

46

16.9

عدم پاسخگویی

23

8.2

مجموع

289

100

میزان سابقه کار

بین 2تا5

130

44.98

بین5تا10سال

60

20.76

بین 10تا15

40

13.84

بین 15تا20

25

8.65

بیشتراز20

34

11.76

مجموع

289

100

 

آزمون نرمال بودن:‌ پیش از انجام آزمون های آماری، لازم است نرمال بودن داده های جمع آوری شده بررسی شود. برای این کار از آزمون کلموگروف-اسمیرنوف استفاده شده است. وضعیت توصیفی متغیرها و همچنین نتایج آزمون کلموگروف-اسمیرنوف برای متغیرهای این مطالعه در نگاره (4) ارایه شده است.

 

نگاره 4) وضعیت توصیفی و نرمال بودن متغیرهای مطالعه

متغیر

آمار توصیفی

آزمون کلموگروف-اسمیرنوف

میانگین

انحراف معیار

مقدار آماریZ

سطح معناداری

موفقیت ذهنی شغلی

56/3

67/0

104/0

097/0

موفقیت عینی شغلی

38/3

85/0

095/0

200/0

تفکر انتقادی

95/3

46/0

097/0

200/0

یادگیری مادام العمر

95/3

52/0

110/0

062/0

*05/0 P≥

 

باتوجه به نتایح نگاره (4) وضعیت توصیفی متغیرهای مطالعه مشاهده گردید که بر این اساس موفقیت ذهنی شغلی دارای متوسط مقدار (56/3) و انحراف معیار (67/0)، موفقیت عینی شغلی نیز دارای متوسط مقدار (38/3) و انحراف معیار (85/0)، بودند. متغیر تفکر انتقادی دارای میانگین (95/3) و انحراف معیار (46/0)، و یادگیری مادام العمرنیز دارای میانگین (95/3) و انحراف معیار (52/3) بودند. برای تحلیل داده هااز نرم افزارSmart PLS 3  استفاده شده است.

ارزيابی مدل ساختاری:‌ برای بررسی برازش مدل ساختاری از شاخص R2 (ضریب تعیین) استفاده ­شد. این مقدار برای سازه­های وابسته محاسبه می شود و در مورد سازه های مستقل تعریف نمی شود. برای ارزیابی اعتباری مدل ساختاری از ضریب تاثیر f2   استفاده گردیده است. در نهایت برای قابلیت پیش بینی مدل از شاخص CVR و برای ارزیابی مدل ساختاری و اشتراک روایی CVC استفاده شده است. در نهایت ارزیابی مدل کلی معادلات ساختاری از طریق شاخص GOF و بر اساس فرمول زیر ارزیابی گردید، که در نگاره (5) نشان داده شده است :

 

نگاره 5) متوسط شاخص های برازش مدل تاثیر مهارت تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی حسابرسان

شاخص

AVE

CR

R 2

Cronbachs Alpha

Communality

Redundancy

GOF

موفقیت ذهنی شغلی

596/0

818/0

459/0

739/0

-

292/0

415/0

موفقیت عینی شغلی

528/0

847/0

405/0

776/0

-

287/0

تفکر انتقادی

593/0

920/0

-

914/0

528/0

-

یادگیری مادام العمر

563/0

912/0

354/0

889/0

322/0

107/0

متوسط مقادير محاسبه شده

570/0

874/0

406/0

829/0

425/0

228/0

 

نتایج بررسی ارزيابی مدل ساختاری مدل ساختاری که در نگاره (5)  آمده است نشان می دهد :

بر اساس متوسط شاخص پایایی ترکیبی (84/0) و متوسط ضرایب آلفاي کرونباخ  (82/0) که از ۷۰/۰ بیشتر می باشند و با توجه به اندازة متوسط واریانس استخراج شده (39/0) که از  ۰۵/۰ بزرگتر است، مدل از پایایی همگرا برخوردار بوده و با توجه به اینکه (CR>AVE) روایی همگرا نیز برقرار می باشد.

با توجه به اینکه شاخص ضریب تعیین R2(40/0) از  35/0 بزرگتر است و همچنین بر اساس شاخص  Q2 که مقدار متوسط آن (42/0) از  15/0 بیشتر می باشد، چنین استنباط می شود که مدل ساختاري از برازش مناسب برخوردار بوده و قدرت پیشبینی مدل در حد متوسط می باشد.

بر اساس معیار نیکویی برازش (GOF) مقدار محاسبه شده براي این شاخص (41/0) به دست آمد که از  35/0 بیشتر است، لذا چنین استنباط  می­شود که مدل کلی از برازش قابل قبولی و حد قوی برخوردار می باشد.

معیار مهم دیگری که با روایی واگرا مشخص می گردد، میزان رابطه یک سازه با شاخص هایش در مقایسه رابطه آن سازه با سایر سازه ها است؛ به طوریکه روایی واگرای قابل قبول یک مدل حاکی از آن است  که یک سازه در مدل تعامل بیشتری با شاخص های خود دارد تا با سازه های دیگر. فورنل ولارکر (1981) بیان می کنند: روایی واگرا وقتی در سطح قابل قبول هست که میزان AVE برای هر سازه بیشتر از واریانس اشتراکی بین آن سازه و سازه های دیگر (یعنی مربع مقدار ضرایب همبستگی بین سازه ها) در مدل باشد. نتایج این بررسی برای مدل تحقیق در قالب ماتریس فورنل ولارکر در نگاره (6) آمده است. لازم به ذکر است که تنها متغیرهای پنهان مرتبه اول در این ماتریس گزارش می شوند.

 

نگاره 6) نتایج روایی واگرا

ردیف

متغیرها (سازه ها)

تفکر انتقادی

موفقیت ذهنی شغلی

موفقیت عینی شغلی

یادگیری مادام العمر

1

تفکر انتقادی

541/0

 

 

 

2

موفقیت ذهنی شغلی

497/0

629/0

 

 

3

موفقیت عینی شغلی

562/0

637/0

726/0

 

4

یادگیری مادام العمر

595/0

566/0

574/0

602/0

 

همانطور که از نگاره برگرفته از روش فورنل ولارکر (1981) مشخص است مقدار جذر AVE متغیرهای پنهان که در خانه های موجود در قطر اصلی ماتریس قرار گرفته اند از مقدار همبستگی میان آنها که در خانه های زیرین و راست قطر اصلی قرار گرفته اند بیشتر هستند. بنابراین می توان گفت که ، سازه ها (متغیرهای پنهان) در مدل، تعامل بیشتری با شاخص های خود دارند تا با سازه های دیگر. به دیگر سخن روایی واگرایی مدل نیز در سطح مناسبی قرار گرفته است.

نتایج روش مدل سازی معادلات ساختاری، به منظور آزمون مدل مفهومی مطالعه، در حالت استاندارد و معناداری می باشد که در نمودارهای(3) و (4) ارایه شده است:

K:\SPSS PROJE\1402\71\data\out\model.png 

نمودار 3) ضرایب و (سطوح معنی داری) روابط بین متغیرهای پنهان مدل تاثیر مهارت تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی حسابرسان

 

K:\SPSS PROJE\1402\71\data\out\modelT.png 

نمودار 4) ضرایب Tروابط بین متغیرهای پنهان مدل تاثیر مهارت تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی حسابرسان

 

شکل4) مدل ساختاری تاثیر مهارت تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی حسابرسان

 

نمودار 5) سطوح معنی داری روابط بین متغیرهای پنهان مدل تاثیر مهارت تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی حسابرسان

 

نگاره 6) تحلیل مسیر تاثیر مهارت تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی حسابرسان

فرضیه ها

ضرایب استاندارد(β)

انحراف معیار(SE)

آماره t

سطح معنی داری

موفقیت شغلی عینی ß یادگیری مادام العمر

417/0

179/0

330/2

*020/0

 موفقیت شغلی ذهنی ß یادگیری  مادام العمر

579/0

201/0

879/2

*004/0

یادگیری مادام العمر ß تفکر انتقادی

515/0

133/0

867/2

*000/0

موفقیت شغلی عینی ß تفکر انتقادی

292/0

144/0

020/2

*044/0

موفقیت شغلی ذهنی ß تفکر انتقادی

131/0

186/0

703/0

483/0

*05/0 P<

با توجه به نتایج مندرج در نگاره (6) و بر اساس بار عاملی(41/0) و سطح معناداری(020/0) و همچنین ضریب معناداری t (33/2) که از 96/1 بیشتر است، متغیر یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی عینی حسابرسان تاثیر معناداری داشت. همچنین نوع اثر یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی عینی حسابرسان مثبت بوده است و بر این اساس فرضیه اول مورد تایید قرار گرفت و می توان گفت : یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی عینی حسابرسان تاثیر مثبتی دارد. با توجه به بار عاملی(57/0) و سطح معناداری(004/0) و همچنین ضریب معناداری t (87/2) که از 96/1 بیشتر است، متغیر یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی ذهنی حسابرسان تاثیر معناداری داشت. همچنین نوع اثر یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی ذهنی حسابرسان مثبت بوده است و بر این اساس فرضیه دوم مورد تایید قرار گرفت و می توان گفت : یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی ذهنی حسابرسان تاثیر مثبتی دارد. با توجه به بار عاملی(51/0) و سطح معناداری(000/0) و همچنین ضریب معناداری t (86/2) که از 96/1 بیشتر است، متغیر تفکرانتقادی بر یادگیری مادام العمر حسابرسان تاثیر معناداری داشت. همچنین نوع این اثر نیز مثبت بوده است و بر این اساس فرضیه سوم مورد تایید قرار گرفت و می توان گفت : مهارت تفکر انتقادی بر یادگیری مادام العمر حسابرسان تاثیر مثبتی دارد. بر اساس بار عاملی(29/0) و سطح معناداری(044/0) و همچنین ضریب معناداری t (02/2) که از 96/1 بیشتر است، متغیر تفکر انتقادی بر موفقیت شغلی عینی حسابرسان تاثیر معناداری داشت. همچنین نوع اثر تفکر انتقادی بر موفقیت شغلی عینی حسابرسان مثبت بوده است و بر این اساس فرضیه چهارم مورد تایید قرار گرفت و می‌توان گفت : تفکر انتقادی بر موفقیت شغلی عینی حسابرسان تاثیر مثبتی دارد. با توجه به بار عاملی(13/0) و سطح معناداری(483/0) و همچنین ضریب معناداری t (70/0) که از 96/1 کمتر است، متغیر تفکر انتقادی بر موفقیت شغلی ذهنی حسابرسان تاثیر معناداری نداشت. بر این اساس فرضیه پنجم مورد تایید قرار نگرفت.

بحث ونتیجه گیری

حسابرسی و حسابداری رشته های علمی‌ و تخصصی‌اند، که اطلاعات اقتصادی را برای تصمیم گیری جهت استفاده بهینه از منابع اقتصادی فراهم و فرآیندهای کنترلی موثر برای ارزیابی مسئولیت‌های مدیران را در اختیارشان قرار داده و به عنوان بخش جدایی ناپذیر برای برنامه ریزی و دستیابی به اهداف سازمانی مطرح می باشند، از این رو همواره انتظار بر این است که فعالان در این حرفه‌ها نیاز به یادگیری مادام العمر و موثر مباحث مرتبط در این حوزه را احساس نمایند. از سوی دیگر کارفرمایان از متخصصان حسابرسی انتظار دارند که طیف متفاوتی از مهارت‌ها و ویژگی‌ها را کسب کنند. این امر باعث می شود تا متخصصان حسابرسی صلاحیت‌های حرفه‌ای و آموزشی بیشتری کسب کنند تا در دستیابی به اهداف مادام العمر خود موفق شوند. یکی از نیازهای اساسی جهت افزایش مهارت‌های مربوطه در این حرفه بهبود مهارت‌های مربوط به تفکر انتقادی می باشد. دستیابی به مبنایی قابل اعتماد برای تحقیق، استدلال و حل مسأله همواره دغدغه حسابرسان برای رسیدن به اهداف این حرفه بوده است. تفکر انتقادی به عنوان یک فرآیند شناختی می‌تواند زمینه دستیابی به چنین مبنایی را فراهم آورد. این مطالعه به بررسی تاثیر مهارت تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی حسابرسان در دو بعُد عینی و ذهنی بین حسابرسان فعال در موسسات عضو جامعه حسابداران رسمی کشور پرداخته شد. نتایج نشان داد مهارت تفکر انتقادی بر یادگیری مادام العمر حسابرسان تاثیر مثبتی داشته است. در این ارتباط می توان گفت، امروزه تفکر انتقادی به عنوان یکی از جوانب تفکر و فعالیتی مثبت همه فعالیت‌های زندگی از جمله روابط بین فردی و کاری را در بر می‌گیرد. در واقع می‌توان ادعا کرد که یادگیری مداوم حسابرسان در صورتی در حسابرسان نهادینه خواهد شد که تفکر انتقادی در حسابرسان بهبود و ارتقا یابد. به‌طور کلی تفکر انتقادی مجموعه‌ای از نگرش‌ها و عادات ذهنی است که از طریق توسعه توانایی پژوهش، حل مسئله، خود راهبری و فرآیند تصمیم‌گیری، به بهبود یادگیری مادام العمر در حسابرسان منجر خواهد شد. در واقع تفکر انتقادی و پرورش آن یکی از نیازهای اساسی برای حسابرسان، جهت تصمیم گیری و شناخت عمیق مسایل است، همچنین نتایج این مطالعه نشان داد یادگیری مادام العمر بر موفقیت شغلی عینی و ذهنی حسابرسان تاثیر مثبت و معناداری داشته است. در این رابطه باید گفت، در مشاغلی که در زمینه خدمات مالی با پیشرفت داده‌ها و فناوری در حال تغییر در حال فعالیت هستند، ویژگی انسانی کنجکاوی لازم است تا بتوان بینش‌هایی را از داده‌ها به دست آورد، در همین راستا یادگیری مادام‌العمر به رفع شکاف‌های نیاز دانش عمومی و تجربه یکپارچگی اجتماعی کمک می‌کند، یادگیری مادام‌العمر فرصتی را برای حسابرسان فراهم می‌کند تا تمام مهارت‌ها و توانایی‌هایی لازم را کسب کنند که به رشد خلاقیت، تطابق با شرایط محیطی و اعتماد به نفس در آنها کمک می‌کند.

فرآیندهای یادگیری مستمر به متخصصان حسابرسی کمک می کند تا دانش جدید را جمع آوری و همواره دانش خود را بروز نمایند. از این طریق یادگیری مادام‌العمر به ویژه موفقیت شغلی حرفه‌ای و شایستگی ادغام حرفه‌ای را افزایش می‌دهد. یادگیری مادام العمر به متخصصان کمک می‌کند تا بر مشکلاتی که هنگام شروع یادگیری مسایل جدید رخ می‌دهند، غلبه کنند و به موفقیت شغلی دست یابند. یادگیرندگان مادام العمر بسیار فعال هستند، یادگیری در حسابرسان، درک عمیقی از مطالب جدید را تسهیل خواهد ساخت. افرادی که دارای ذهنیت یادگیری مادام العمر هستند توسط مافوق بهتر درک می شوند و احتمال بیشتری دارد که در سازمان خود پیشرفت کنند. همچنین این نوع یادگیری، نقش موثری در دستاوردها و پیامدهای قابل مشاهده حسابرسان و جایگاه حرفه‌ای آنان خواهد داشت که می‌تواند بر موفقیت شغلی عینی حسابرسان موثر باشد. از سوی دیگر یادگیری مادام العمر با موفقیت شغلی ذهنی نیز مرتبط است. کنجکاوی در مورد مسایل جدید فرصت های یادگیری مادام العمر را در حسابرسان ایجاد می کند. یادگیری مادام العمر فرصت یادگیری در محل کار را ً لذت بخش می‌کند، شرایط کاری حسابرسانی که ذهنیت یادگیری مادام العمر بیشتری دارند، به ویژه در مراحل مختلف شغل، رضایت بخش‌تر و جذاب‌تر می‌باشد که بر موفقیت روان‌شناختی از جمله رضایت شغلی و تعهد به کار حسابرسان تاثیر خواهد گذاشت. نتایج این مطالعه، منطبق با مطالعات پیشین از جمله ولیگوداپولا و شامیلا(2021)، دروری و همکاران(2020) و زیغمی و پاک مرام(1401) ) با عنوان نقش تفکر انتقادی حسابرسان در کیفیت حسابرسی داخلی، اعتماد فروغی و همکاران (1400) با عنوان شناسایی ابعاد و مولفه‌های تفکر انتقادی حسابرسان، آماره و همکاران (2024) با عنوان نظریه پنج عاملی موفقیت درون‌زا و برون‌زای حسابرسان، ولیگوداپولا و شامیلا(2021)، هاسلام و سیکا (2016) ، دروری و همکاران(2020) وهمچنین وطن خواه و باقری مجد)1402) بوده است. در راستای نتایج حاصل پیشنهاد می گردد موسسات حسابرسی بستری جهت پرورش باورهای انتقادی جهت تقویت گرایش به تفکر انتقادی از جنبه‌های: تفکر هدفمند، قضاوت خودگردان که منجر به تفسیر، تحلیل، ارزیابی و استدلال همچنین توضیح شواهد، چارچوب، روش شناسی و بررسی زمینه می­باشد. ابعاد تفکر انتقادی شامل مهارت‌های شناختی و تمایلات عاطفی می شود. عواملی از جمله شخصیت، فرهنگ، رشد معنوی و ذهنی، مهارت‌های ارتباطی و بین فردی، رشد، اعتماد به نفس و غیره روی تفکر انتقادی تاثیرمی­گذارد.  و همچنین استفاده از یادگیری مادام العمر در تمامی جنبه‌های حرفه‌ای در حسابرسان را از طریق آموزش حیطه‌های مختلف یادگیری مادام العمر، شناسایی مولفه‌های موثر بر آن و سرمایه‌گذاری جهت توسعه حرفه‌ای و مستمر یادگیری مادام العمر در حرفه حسابرسی ایجاد کنند.

محدودیت این مطالعه این بود که به صورت مقطعی و دربین حسابرسان فعال در موسسات عضو جامعه حسابداران رسمی کشور وحسابرسان سازمان حسابرسی انجام شده است، عدم آگاهی مصاحبه شوندگان از مولفه‌های مهارت‌های نرم لازم جهت ارتقاع شغلی و موفقیت، با توجه به حجم نمونه کم که ناشی از عدم دسترسی، عدم پاسخ و یا بعضا عدم همکاری برخی از حسابرسان به دلیل مشغله کاری بوده است.

تحقیقات آتی در مورد نقش یادگیری مادام العمر و تفکر انتقادی بر موفقیت شغلی در فرهنگ‌ها و زمینه‌های دیگر پیشنهاد می شود. و همچنین ابعاد تفکر انتقادی مثل روشن فکری، ارتباطات وتعامل، هوش هیجانی و هوش مصنوعی بر موفقیت حسابرسان بررسی گردد. همچنین با توجه به یافته‌های پژوهش پیشنهاد می‌شود ارتباط مهارت‌های نرم همچون؛ مهارت گشوده ذهنی، حقیقت‌جویی (مهمترین‌مولفه جهت ارتقای تفکر انتقادی)، اعتماد به نفس، تفسیر، تجزیه و تحلیل، کنجکاوی، قضاوت حرفه‌ای، قاعده‌مندی، تحلیل‌گری، پختگی شناختی، ارزشیابی، شک و تردید حرفه‌ای، توضیح و خود تنظیمی دارای اهمیت و اولویت با موفیقت شغلی حسابرسان بررسی شود.

 

منابع

اسماعیل پور،حیدر. (1401)، تبیین تفکر انتقادی در رویکرد برساختگرایی ، فصلنامه هلمی خردنامه صدرا،4(28):44-31.

اقدم مزرعه، یعقوب، هاشم نیکومرام و بهمن بنی مهد، (1396)، دموکراسی و توسعه حسابداری، فصلنامه حسابداری مدیریت، 10(32):80-71.

اعتمادفروغی، پژمان؛ قنبری، مهرداد؛ شاه‌ویسی، فرهاد و عارفی، مختار (1403). شناسایی ابعاد و مؤلفه های تفکر انتقادی حسابرسان؛ ارائه یک مدل مفهومی، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، دوره13 (3): 23-42.

محمدی، مهدی؛ سلیمی، قاسم و بردبار، نجمه(1394). بررسی رابطه بین نوآوری دانشگاهی و گرایش دانشجویان به یادگیری مادام العمر با واسطه گری مهارت اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی – یادگیری در دانشگاه شیراز. پایانامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.

خواجوی ، شکراله و محمدیان، محمد (1397). الگوي مفهومی حسابداري شهروندي مبتنی بر تفکر انتقادي، حسابداري مدیریت، 11(37): .97-106. 

رهنما،اکبر،محمدحسین، میرزامحمدی، بیجنوند، فرزاد (1392)، رابطه تفکر انتقادی وتولید علم درمیان اعضاء هیئت علمی،پژوهش آموزش ویادگیری،سال بیستم، شماره3،صص257-288

رهنماي رودپشتي، فريدون و گودرزي، احمد. (1392). حسابداري مديريت انتقادي. مجله دانش حسابداري و حسابداري مديريت. 2(5)، 1-14.

زیغمی، پرویزو پاک مرام، عسگر. (1401)، نقش تفکر انتقادی حسابرسان در کیفیت عملکرد حسابرسی داخلی. چشم انداز حسابداری و مدیریت.5(59)، صص55-41.

صفری گرایلی، مهدی و رضائی پیته نوئی، یاسر ( 1396). ارائه الگویی برای شناسایی و رتبه‌بندی مهارت‌های مورد نیاز دانش‌آموختگان حسابداری، فصلنامه حسابداری مالی، سال هشتم، شماره32، 102 –83.

قدیمی، بهمن؛ بنی مهد، بهمن؛ نیکومرام، هاشم. (1401)، عواطف فردی، تفکر انتقادی و ارزیابی ریسک تقلب در حسابرسی. فصلنامه علمی پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت. 11(41)،صص 323-315.

کامیابی، میترا؛ فروغی ابری، احمد علی؛ یارمحمدیان، محمد حسین.(1396)، ویژگی‌های مطلوب سیاست‌های آموزش عالی با تأکید بر رویکرد یادگیری مادام‌العمر: دیدگاه اساتید. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی.(17)،صص49-38. 

کیلی، استوارت، براون، ام نیل، احمد (1403). راهنمای تفکر نقادانه: پرسیدن سوال‌های به جا(ترجمه کورش کامیاب)، تهران: مینوی خرد.

محمدپور، احمد (1389). روش در روش. چاپ سوم، تهران: انتشارات جامعه شناسان

محمدی،اسفندیار،آرمان،محسن، تروال، بهادر؛(1400)، کارکردهای تفکرانتقادی درمدیریت استراتژیک، رویکردهای پژوهشی نوین درمدیریت وحسابداری،دوره 5، شماره19،صص595-604

نظامی، مینا؛ حاج حسینی، منصوره؛ صدری، مهدی؛ اکبری مقدم کاخکی، مطهره. (1401)، الگوی سواد یادگیری مادام‌العمر و نیازهای روان‌شناختی: نقش میانجی سرمایه‌های روان‌شناختی. فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی. 13(1)،صص 129-145.

وطن خواه، سمیه و باقری مجد، روح اله.(1402)،بررسی نقش یادگیری مادام العمر بر توسعه حرفه ای اعضای هیئت علمی،دومین کنگره بین المللی مدیریت، اقتصاد، علوم انسانی و توسعه کسب و کار.

یادگاری، رضا؛ عباسی، ابراهیم؛ اشرفی، مجید و آزما، فریدون (1398). تأثير ویژگي‌های کارآفرینانه مدیران بر رفتار نوآورانه از طریق بررسي تفكر انتقادی در شرکت‌های دانش بنيان (مورد مطالعه: مراکز رشد واحدهای فناور دانشگاه آزاد اسلامي)، نشریه علمی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره نهم (2): 76-53.

Abele, A.E., Spurk, D. 2009. “How do objective and subjective career success interrelate over time?”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, Vol. 82 No. 4 : 803-824.

Aspin, D.N., Chapman, J.D., Hatton, M. and Sawano, Y. 2001, International Handbook of Lifelong Learning, Springer, New York, NY.

Aghdam Mazra, Yaqoub, Hashem Nikomaram and Bahman Bani Mahd, (2017), Democracy and Development of Accounting, Management Accounting Quarterly, 10(32):80-71. (In Persian) 

Berlyne, D.E. 1960. Conflict, Arousal and Curiosity, McGraw-Hill, New York, NY.

Betz, N.E., K.L. Klein., and K.M. Taylor. 1996. “Evaluation of a short form of the career decisionmaking self-efficacy scale”, Journal of Career Assessment, Vol. 4 No. 1, pp: 47-57.

Baker, Battner.(1997), Interpretive & Critical Research in Accounting: A Commentary on its Absence from Main Stream Accounting Research, Critical Perspectives on Accounting. Vol 8, pp. 293

 Billett, S. 2010. “Lifelong learning and self: work, subjectivity and learning”, Studies in Continuing Education, Vol. 32 No. 1, pp: 1-16.

 Billett, S. and S. Choy. 2011. “Cooperative and work-integrated education as a pedagogy for lifelong learning”, in Coll, R.K. and Zegwaard, K.E. (Eds), International Handbook for Cooperative and Work-Integrated Education: International Perspectives of Theory, Research and Practice, Second Edition, University of Waikato, pp: 25-30.

Blickle, G., N. Schütte, & A.Wihler. 2018. Political will, work values, and objective career success: a novel approach – the trait-reputation-identity model. Journal of Vocational Behavior, 107: 42–56.

 Boud, D., R. Keogh, and D. Walker. 1985. Reflection: Turning Experience into Learning, Routledge Falmer, New York, NY. Boudreau, J.W., W.R. Boswell, and T.A. Judge. 2001. “Effects of personality on executive career success in the United States and Europe”, Journal of Vocational Behavior, Vol. 58, pp: 53-81.

Cabellero, C.L. and A. Walker. 2010, “Work readiness in graduate recruitment and selection: a review of current assessment methods”, Journal of Teaching and Learning for Graduate Employability, Vol. 1 No. 1, pp: 13-25.

Candy, P., G. Crebert, and J. O’Leary. 1994. Developing Lifelong Learners through Undergraduate Education, National Board of Employment, Education and Training, Canberra.

Drewery, D.W., R. Sproule, and T.J. Pretti. 2020. Lifelong learning mindset and career success: evidence from the field of accounting and finance, Higher Education, Skills and Work-Based Learning, 10(3: 567-580.

Esmaeil Pour, Haidar. (1401), Explaining Critical Thinking in the Constructivist Perspective, Helmi Khrednameh Sadra Quarterly, 4(28):44-31. (In Persian)

Etemad Foroughi, Pejman; Ghanbari, Mehrdad; Shahveisi, Farhad and Orfi, Mokhtar (1403). Identifying and Components of Auditors' Critical Thinking; Presenting a Conceptual Model, Accounting and Management Auditing Knowledge, Volume 13 (3): 23-42. (In Persian)

Ghadimi , Bahman ; Bani Mahd , Bahman ; Nikomaram , Hashem . ( 2013 ) , Individual emotions , critical thinking and assessment of fraud risk in auditing . Quarterly Scientific Research Journal of Accounting and Management Auditing Knowledge . 11 ( 41 ) , pp . 323 - 315 . (In Persian)

Heslin, P. & D. Turban. 2016. Enabling career success as an emergent process. Organizational Dynamics, 45(3): 155–164.

Haslam, J. and and Sikka, P. (2016). Pioneers of Critical Accounting: A Celebration of the Life of Tony Lowe. 1th Ed, New York: Palgrave Macmillan.

Jackson, D., J. Richardson., G. Michelson., & R. Munir. 2023. Perceptions and experiences of career success among aspiring and early career accountants and the role of organisational support. Accounting & Finance, 63: 229–245.

Kaspina, R. 2015. Continuing Professional Development of Accounting and Auditing: Russian Experienceand Challenges, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 191(2): 550-553.

Kirby, J.R., Knapper, C., P. Lamon, and W.J. Egnatoff. 2010. “Development of a scale to measure lifelong learning”, International Journal of Lifelong Education, Vol. 29 No. 3, pp: 291-302.

Khajoui, Shokraleh and Mohammadian, Mohammad (2018). Conceptual model of citizenship accounting based on critical thinking, Management Accounting, 11(37): .97-106. (In Persian)

Kamyabeniaa , Mitra ; Foroughi Abri , Ahmad Ali ; Yarmohammadian , Mohammad Hossein . ( 2017 ) , Desirable Features of Higher Education Policies with an Emphasis on Lifelong Learning Approach : Professors ' Perspective . Iranian Journal of Education in Medical Sciences . ( 17 ) , pp . 38 - 49 . (In Persian)

Keeley , Stuart , Brown , M . Neil , Ahmad ( 2014 ) . A Guide to Critical Thinking : Asking the Right Questions ( Translated by Kourosh Kamyab ) , Tehran : Minoui Kherad . (In Persian)

Mohammadi, Mehdi; Salimi, Ghasem and Bordbar, Najmeh (2015). Investigating the Relationship between Academic Innovation and Students' Propensity for Lifelong Learning through the Mediation of Faculty Members' Skills in the Education Process - at Shiraz University. Master's Thesis, Shiraz University, Faculty of Educational Sciences and Psychology. (In Persian)

Mohammadpour, Ahmad (2010). Method in Method. Third Edition, Tehran: Sociologists' Publications. (In Persian)

Mohammadi, Esfandiar, Arman, Mohsen, Terval, Bahador; (2011), Functions of Critical Thinking in Strategic Management, New Research Approaches in Management and Accounting, Volume 5, Issue 19, pp. 595-604. (In Persian)

Nezami, Mina; Hajhosseini, Mansoureh; Sadri, Mehdi; Akbari Moghadam Kakhki, Motaharah. (1401), Lifelong Learning Literacy Model and Psychological Needs: The Mediating Role of Psychological Capitals. Journal of Applied Psychological Research. 13(1), pp. 129-145.  (In Persian)

Ng, T.W.H., D.C. Feldman. 2014. Subjective career success: a meta-analytic review, Journal of Vocational Behavior. 85(2): 169-179.

Quinn, L. J., & A. J. Sinclair. 2016. Undressing transformative learning: The roles of instrumental and communicative learning in the shift to clothing sustainability. Adult Education Quarterly, 66(3): 199-218.

Rahnama, Akbar, Mohammad Hossein, Mirza Mohammadi, Bijanvand, Farzad (2013), The relationship between critical thinking and knowledge production among faculty members, Education and Learning Research, Year 20, Issue 3, pp. 257-288. (In Persian)

Rahnamai Rudposhti, Fereydoun and Goodarzi, Ahmad. (2013). Critical Management Accounting. Journal of Accounting and Management Accounting Knowledge. 2 (5), 1-14. (In Persian)

Smith, M (2015). Research methods in accounting. 3nd Edition, SAGE.

Safari Graili, Mehdi and Rezaei Pitehnoui, Yaser (2017). Presenting a model for identifying and ranking the skills required by accounting graduates, Financial Accounting Quarterly, Year 8, No. 32, 102-83. (In Persian)

Vatankhah, Somayeh and Bagheri Majd, Roohollah.(2023), Studying the Role of Lifelong Learning on the Professional Development of Faculty Members, Second International Congress on Management, Economics, Humanities and Business Development. (In Persian)

Weligodapola, M., R. Shamila. 2021. Impact of Lifelong-Learning Mindset on Career Success of Professionals in the.Field of Accounting, Higher Education, Asian Journal of Economics Business and Accounting, 21(17 ):54-74.

Wielkiewicz, R.M., A.S. Meuwissen. 2014. “A lifelong learning scale for research and evaluation of teaching and curricular effectiveness”, Teaching of Psychology, Vol. 41 No. 3, pp: 220-227.

Yang, J., & R. Yorozu. 2015. Building a Learning Society in Japan, the Republic of
Korea and Singapore. UIL Publication Series on Lifelong Learning Policies and
Strategies: No. 2. UNESCO Institute for Lifelong Learning. Feldbrunnenstrasse 58,
2014.

Yadegari, Reza; Abbasi, Ebrahim; Ashrafi, Majid and Azma, Fereydoun (2019). The Effect of Managers' Entrepreneurial Characteristics on Innovative Behavior by Investigating Critical Thinking in Knowledge-Based Companies (Case Study: Growth Centers of Technological Units of Islamic Azad University), Scientific Journal of Innovation and Creativity in Humanities, Volume 9 (2): 53-76. (In Persian)

Zighami, Parviiz Pakmaram, Asgar. (2013), The role of auditors' critical thinking in the quality of internal audit performance. Accounting and Management Perspectives. 5(59), pp. 41-55. (In Persian)

 

 

 

[1]  Critical paradigm

[2]  Critical thinking

[3]  Smith

[4]  Critical Thinking

[5]  Baker & Battner

[6] 3 Career Success

[7] . Weligodapola and Shamila

[8]  Lifelong learning

[9] . Kaspina

[10] . Yang and Yorozu

[11]  Abele and Spurk

[12]  Haslam and Sikka

[13]  Drury et al.

[14]  Wielkiewicz and Meuwissen

[15]  Candy et al.

[16]  Kirby et al.

[17]  Ng and Feldman

 

[18]  Quinn and Sinclair

 

[19]  Heslin & Turban

[20]  Blickle et al.


Sanad

Sanad is a platform for managing Azad University publications

Links

Related Centers

Technical Support

Official pages

The rights to this website are owned by the Raimag Press Management System.
Copyright © 2021-2025

Home| Login| About Us| Contact Us|
[فارسی] [العربية] [fa] [ar]