The role of Indian Parsis in the internal developments of Iranian Zoroastrian society during the Qajar period

Subject Areas : Religions of Ancient Iran

Masoud Dadbakhsh ¹

1 - a university student of kharazmi university

Received: 2024-08-14 Accepted : 2024-09-17 Published : 2025-05-27

Keywords: Persis, Zoroastrians of Iran, Qajar period, economic situation, culture, religious developments.,

Abstract :

Abstract Parsis, as an important and powerful social minority in India, improved the living conditions of their co-religionists in Iran by donating financial aid and sending representatives from the Qajar period. They help Zoroastrians achieve the highest social and economic status by receiving the order to cancel the jizya, sending material aid, building Zoroastrian schools and associations, and helping economic and cultural activities. Most of the research conducted in this regard has only examined the role of Persians in improving the social condition of Zoroastrians in Iran with positive and praiseworthy characteristics, and historical documents and data have not been given attention to researchers and active researchers in this field. Therefore, the present study, by examining the available documents and sources and relying on the descriptive-analytical method, seeks to answer the question of what factors the activities of the Persians of India have had constructive or destructive effects on the economic, cultural and religious life of the Zoroastrians of Iran. The researches of this research indicate that despite the influence of Indian Persians on the social and cultural activities of Iranian Zoroastrians, sometimes their dominance in internal and religious issues of this society causes a split among Zoroastrians living in Iran.

References:

- آبادیان، حسین، «ریپورترها و تحولات تاریخ معاصر ایران»، فصلنامه مطالعات تاریخی، 1383، س 2، ش 2، 139-193.
- آرشیو سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (ساکما)، شناسه اسناد: 693/250؛6042/293؛ 6062/293؛ 5919/360.
- آرشیو مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران (متما): شناسه اسناد: 17089-17090 ن؛ 17084 ن؛ 17082 ن؛ 6/1-1631؛ 47550 ن.
- اشیدری، جهانگیر،1355/2535، تاریخ پهلوی و زرتشتیان، تهران: انتشارات ماهنامه هوخت.
- افخمی، مهناز، 1986، «مصاحبه با رستم صرفه»، تاریخ شفاهی ایران، جلد 4، کالیفرنیا: بنیاد مطالعات ایران.
- آلمانی، هانری رنه د، 1335، از خراسان تا بختیاری، جلد 3، ترجمه فره‌وشی (مترجم همایون)، تهران: امیرکبیر.
- اورسل، ارنست، 1382، سفرنامه قفقاز و ایران، ترجمه علی‌اصغر سعیدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- باستانی پاریزی، محمد ابراهیم، «سازگاری و سازواری زرتشتیان با مردم کرمان»، یادواره بزرگداشت سه‌هزار سال فرهنگ زرتشتی. 1383، تهران: انجمن زرتشتیان تهران.
- براون، ادوارد، 1329، انقلاب ایران، ترجمه احمد پژوه، تهران، کانون معرفت.
- بنجامین، س. ج. و، 1369، سفرنامه بنجامین، ترجمه محمد حسین کرد بچه، تهران: انتشارات جاویدان.
- بویس، مری، «مانکجی لیمجی هاتریا در ایران»، چیستا، 1364، س 3، ش 26، 424-432.
- پورداود، ابراهیم، 1925/1295 یزدگردی، ایرانشاه، بمبئی: انتشارات انجمن زرتشتیان بمبئی.
- پوررستمی، فرامرز، 1387، انجمن زرتشتیان ایران، یک سده تلاش و خدمت، تهران: انتشارات فروهر.
- پولاک، یاکوب ادوارد، 1368، سفرنامه پولاک «ایران و ایرانیان»، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی.
- پیشدادی، جمشید، 1374/1995 م، خاطرات 365 روز یا پاره‌ای از سنت‌های زرتشتیان در سده گذشته، کالیفرنیا: شرکت چاپ نامحدود.
- جکسن، ابراهیم و. ویلیامز، 1387، سفرنامه جکسن: ایران در گذشته و حال، چاپ 5، ترجمه منوچهر امیری و فریدون بدره ای، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- خاضع، اردشیر، 1363، خاطرات اردشیر خاضع، جلد 2، تصحیح رشید شهمردان، بمبئی، کتابفروشی خاضع.
- دستمالچی، اصغر، 1383، تاریخ روابط ایران و هند، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
- دو سفرنامه از جنوب ایران،1377، به تصحیح و اهتمام سید علی آل‌داود، چاپ 2، تهران: امیر کبیر، 1377.
- دیولافوا، ژان، 1376، سفرنامه خاطرات کاوش‌های باستان شناسی شوش 1884-1886، ترجمه ایرج فره‌وشی، چاپ 4، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- رایس، کلارا، 1383، سفرنامه کلارا کولیور رایس: زنان ایرانی و راه و رسم زندگی آنان، ترجمه اسدالله آزاد، تهران: نشر کتابدار، 1383.
- رجایی، عبدالمهدی، 1383، تاریخ اجتماعی ایران در عصر ظل السلطان (از نگاه روزنامه فرهنگ اصفهان)، اصفهان: دانشگاه اصفهان.
- رسولی، مرتضی، «زرتشتیان معاصر (گفتگو با بوذرجمهر مهر)»، تاریخ معاصر ایران، 1382، س 7، ش 28، 123-161.
- رضی، هاشم، 1394، تاریخ زرتشتیان ایران (اوضاع سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی زرتشتیان در دوران قاجاریه)، تهران: انتشارات بهجت.
- رنجی شری، آرین، 1377، به دام افتاده (بزرگ‌ترین رویارویی جاسوسی شرق و غرب در تهران)، ترجمه محسن اشرفی، تهران: نشر نی.
- روزنامه پرورش، 9 رمضان 1318/ 31 سپتامبر 1900، س 1، ش 28.
- روزنامه حبل‌المتین، 21 ذی‌القعده 1324 ق/ 6 ژانویه 1907 م، س 14، ش 21.
- روزنامه حبل‌المتین، 25 صفر 1315/ 26 جولای 1889 م، س 4، ش 23.
- روششوار، ژولین دو، 1378، خاطرات سفر در ایران، ترجمه مهران توکلی، تهران: نشر نی.
- رئیس، میرزا مهربان، «شرح حال ماستر خدابخش»، فروهر، 1359، س 15، ش 11 و 12. 470-471.
- زارع، اردشیر، بی‌تا، خاطرات اردشیر زارع، جلد 2، تهران: نسخه تایپی موجود در آرشیو کتابخانه یگانگی.
- سفیدوش، سیاوش، بی‌تا، یار دیرین، بی‌جا: مؤسسه ملی مطبوعات امری.
- سفیدوش، عنایت خدا، 1999 م، تنی چند از پیشگامان پارسی‌نژاد، اونتاریو: مؤسسه معارف بهایی.
- شهریاری، پرویز، «پارسی‌نامه»، فروهر،1354، س 10، ش 5، 16-22.
- شهمردان، رشید، 1360، تاریخ زرتشتیان پس از ساسانیان، تهران: چاپخانه راستی.
- شهمردان، رشید، 1363، تاریخ زرتشتیان، فرزانگان زرتشتی، تهران: نشر فروهر.
- شورش هندوستان (1857 م./1274 ه. ق.)، 1372، ترجمه آوانس ماسئیان، به‌کوشش صفاءالدین تبرائیان، تهران: انتشارات نیلوفر.
- صبوری‌فر، فرهاد، 1395، تاریخ روابط پارسیان هند و زرتشتیان ایران، تهران: انتشارات فروهر.
- فاضل‌مازندرانی، اسدالله، 1354/132 بدیع، تاریخ ظهور الحق، جلد 8، بی‌جا: مؤسسه ملی مطبوعات امری،.
- فقیه حقانی، موسی، «به دام افتاده و پنهان‌کاری جاسوسانه»، تاریخ معاصر ایران، 1377، س 2، ش 5، 261-268.
- فوروکاوا، فوبویوشی، 1384، سفرنامه فوروکاوا، ترجمه هاشم رجب‌زاده و کینجی ئه‌اورا، تهران: انجمن مفاخر فرهنگی.
- «کتاب زرتشت باستانی و فلسفه او - حیات اجتماعی پارسیان هندوستان»، فروهر، 1353، س 9، ش 3، خرداد 1353، 15.
- کرزن، جرج، 1373، ایران و قضیه ایران، جلد 2، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، چاپ 4، تهران: علمی فرهنگی.
- کشاورزی، کیخسرو، «بنیاد اجتماعی اقلیت کنونی زرتشتیان ایران»، چیستا، 1373، ش 108 و 109، 696-701.
- کمره‌ای، سیدمحمد، 1382، روزنامه خاطرات، جلد 2، به کوشش محمدجواد مرادی‌نیا، تهران: نشر و پژوهش شیرازه.
- گوبینو، ژوزف آرتور، 1383، سه سال در آسیا: سفرنامه کنت دوگوبینو، ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران: نشر قطره.
- ماساهارو، یوشیدا، 1374، سفرنامه یوشیدا ماساهارو، ترجمه دکتر هاشم رجب‌زاده، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
- مشروح مذاکرات مجلس، 1325، دوره اوّل، جلسه 104، چهارم جمادی‌الاول.
- نمیرانیان، کتایون، 1386، زرتشتیان ایران پس از اسلام تا امروز، تهران: مرکز کرمان‌شناسی.
- نیکنام، کورش، 1381، «ایرانشناسی- زرتشتیان ایران»، فصلنامه مطالعات ملی، س 4، ش 13، 147-181.
- خانیکف، نیکولای ولادیمیروویچ، 1375، سفرنامه خانیکف، ترجمه اقدس یغمایی و ابوالقاسم بی‌گناه، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
- هواواله، صبر، 1344، روابط پارسیان هند با ایران، پایان‌نامه مقطع دکتری زبان و ادبیات فارسی، استاد راهنما دکتر محمد مقدم، دانشگاه تهران.
- ویشارد، جان، 1363، بیست سال در ایران، ترجمه علی پیرنیا، تهران: انتشارات نوین.
- Hormoazdyar, Dastur Kayoji, 1987, Outlines Parsi History. Bombay: The K.R. Cama Oriental Institute.
- Karaka, Dosabahai Framji, 1884, History of the Parsis, Vol.1, London: Macmillian and Co.