نقد جامعه شناختی آثار علی اشرف درویشیان: از این "ولایت"و" آبشوران "

Subject Areas : فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی

محمد موسي مرادي ¹ , Heidar Hassanlou ² , مهری تلخابی ³

1 - 1. دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی ، زبان و ادبیات فارسی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان.زنجان ، ایران
2 - Department of Persian Language & Literature,Zanjan Branch,Islamic Azad University,Zanjan,Iran.
3 - Department of Persian Language and Literature, Zanjan Branch, Islamic Azad University, Zanjan, Iran.

Received: 2024-05-25 Accepted : 2024-06-19 Published : 2024-06-20

Keywords: جامعه شناسی ادبیات, نقد جامعه شناسی, درویشیان, از این ولایت, آبشوران.,

Abstract :

جامعه شناسی از شاخه های علوم اجتماعی است که به تعاملات مردم با یکدیگر می پردازد. رابطه ادبیات و جامعه شناسی در رئالیسم اجتماعی قابل بررسی است. ادبیات به ویژه داستان از زندگی مردم سرچشمه می گیرد و در سبک رئالیسم و ناتورالیسم بیشتر می توان به واقعیت های اجتماعی پرداخت. علی اشرف درویشیان از نویسندگانی است که در داستان های خود به طرح مسائل و مشکلات جامعۀ پیرامونش پرداخته است. در این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی به بررسی چند داستان از دو مجموعه «از این ولایت» و «آبشوران» پرداخته شده است که نتیجۀ داده ها مشخص می کند این نویسنده با بهره گیری از واقعیت های جامعه دست به گزینش زده و مسائلی چون: فقر مادی، فقر فرهنگی، فاصلۀ طبقاتی، باورهای مذهبی و خرافی پرداخته است و تعامل خانواده¬ها را با این مولفه ها نشان داده است. درویشیان در این داستان¬ها با به تصویر کشیدن نوع زندگی و حوادث و باورهای مردم که معلول فقر و بی سوادی و جهل است، به طور غیرمستقیم حکومت وقت را زیر سئوال برده و لزوم مبارزه اجتماعی را برای رسیدن به عدالت اجتماعی و از بین بردن فاصلۀ طبقاتی گوشزد کرده است.

References:


1- ارشاد، فرهنگ (1391). کندوکاوی در جامعه شناسی ادبیات، تهران: آگه.
2- اسکارپیت، روبر (1376). جامعه شناسی ادبیات، ترجمه مرتضی کتبی، چ2، تهران: سمت.
3- پوینده، محمد جعفر (1377). درآمدی بر جامعه شناسی ادبیات، تهران: نقش جهان.
4- درويشيان، علي اشرف (1355). آبشوران، تهران: جاويدان. چاپ دوم.
5- -----------، ------------- (1383). از ندارد تا دارا .تهران: نشر اشاره، چاپ چهارم.
6- زیباکلام، صادق (1386). جامعه شناسی به زبان ساده، تهران: روزنه.
7- ستوده، هدایت الله (1378). جامعه شناسی در ادبیات فارسی، تهران: آوای نور.
8- سلیم، غلامرضا (1377). جامعه شناسی ادبیات یا اجتماعیات در ادب فارسی، تهران: توس.
9- شميسا، سيروس (1391). انواع ادبي، تهران: میترا.
10- شميسا، سيروس (1378). نقد ادبي، تهران: فردوس، چاپ اول.
11- فرامرزی، محمد تقی (1352). مسائل زیبایی شناسی و هنر (مجموعه مقالات) چ2، تهران: پویا.
12- فعله گري، مصطفي (1377). سيري در قصه هاي علي اشرف درويشيان، نشريه كيهان فرهنگي 143 صص69 ـ 64.
13- كازروني، جعفر (1377). آثار علي اشرف درويشيان در بوته هاي نقد، تهران: نداي فرهنگ، چاپ اول.
14- کوچکیان، طاهره، قربانی، خاور (1389). بازتاب اجتماع و رئالیسم سوسیالیستی در سال های ابری اثر علی اشرف درویشیان، نشریه زبان و ادب فارسی نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال53، ش220، صص105-85.
15- گلدمن، لوسین (1369). نقد تکوینی، ترجمه محمد تقی غیاثی،تهران: بزرگمهر.
16- --------، -------- (1381). جامعه شناسی رمان، دفاع از جامعه شناسی رمان، ترجمه محمد جعفر پوینده، تهران: چشمه.
17- لوونتال، لوو (1390). رویکرد انتقادی در جامعه شناسی ادبیات، ترجمه محمد رضا شارو، چ2، تهران: نی.
18- میر صادقی، جمال.(1382). عناصر داستان، چ4. تهران: علمی.
19- مير عابديني، حسن (1377). صدسال داستان نويسي در ايران، تهران: نشر چشمه چاپ اول.
20- میر فطروس، علی (بی تا). چند مقاله دربارۀ جامعه شناسی و ادبیات، تهران: صدا.
21- ولف، جانت (1367). تولید اجتماعی هنر، ترجمۀ نیره توکلی، تهران: مرکز.