Rosenberg Self-esteem Psychometric Characteristics
Subject Areas :fatemah ziaei 1 , Horieh Ghanbari 2
1 - Azad University Research Sciences Branch
2 - Islamic Azad University of Roodehen
Keywords: Students, Psychometric properties, Rosenberg self-esteem,
Abstract :
In today's society, between one-second and one-third of adolescents have problems with self-esteem, especially in their early teens. Since self-esteem affects academic achievement from elementary school to the end of the academic year, there is considerable evidence that there is a relationship between low self-esteem and depression, academic decline, and even disruptive school membership. They found that high self-esteem with academic achievement and job success on the one hand and the relationship between low self-esteem with academic failure, depression, anxiety, violence, and drug abuse on the other hand confirmed that having an Iranian-standard questionnaire was necessary. In this study, psychometric properties (reliability and validity) of Rosenberg Self-Esteem Scale Questionnaire were investigated. A sample group of three districts of education 2, 4 and 21 with a sample size of 300 were selected through multi-stage cluster sampling from boys' high schools in Tehran. Students responded to the Rosenberg Self-Esteem Scale Questionnaire. The questionnaire consisted of 10 questions that assessed the overall factor of feeling valued. Sampling adequacy index was 0.83 and determinant = 0.001, respectively. Our results showed that the Rosenberg self-esteem questionnaire included two factors of positive self-esteem and negative self-esteem. 47% of self-esteem is explained by these two factors.
_||_
ویژگی های روان سنجی عزت نفس روزنبرگ
Rosenberg Self-esteem Psychometric Characteristics
چکیده
در جامعه امروزی بین یک دوم تا یک سوم از نوجوانان به ویژه در اوایل دوره نوجوانی با مشکل عزت نفس روبرو هستند. از آنجا که عزت نفس بر پیشرفت تحصیلی از دبستان تا پایان دوره تحصیلی تاثیر دارد و شواهد قابل توجهی نشان می دهد بین عزت نفس پایین با افسردگی، افت تحصیلی وحتی عضویت در گروه های اخلال گر در مدرسه رابطه وجود دارد.علاوه براین پژوهش ها نشان دادندکه عزت نفس بالا با پیشرفت تحصیلی وموفقیت شغلی از یک سو و رابطه بین عزت نفس پایین با شکست تحصیلی، افسردگی، اضطراب، خشونت ومصرف مواد مخدر را از سوی دیگر تایید کرده اند لذا داشتن پرسشنامه ایی با هنجار ایرانی ضروری می باشد. در این پژوهش ویژگیهای روان سنجی (پایایی و روایی) پرسشنامه مقیاس عزت نفس روزنبرگ بررسی شده است. یک گروه نمونه از سه منطقه آموزش و پرورش مناطق 2، 4 و 21 با حجم300 نفر از طریق نمونه برداری خوشه ای چند مرحله ای از دبیرستان های پسرانه شهر تهران انتخاب شدند. دانش آموزان به پرسشنامه مقیاس عزت نفس روزنبرگ پاسخ دادند. این پرسشنامه شامل10 سوال بود که عامل کلی احساس ارزشمندی شخص را مورد ارزیابی قرار می دهد. شاخص کفایت نمونه برداری 83/0 و 001/0 determinant= به دست آمد . نتایج ما نشان داد که پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ دو عامل عزت نفس مثبت و عزت نفس منفی را شامل می شود. 47 درصد از عزت نفس توسط این دو عامل تبیین می شود.
واژگان کلیدی: ویژگی های روانسنجی ، عزت نفس روزنبرگ، دانش آموزان
Abstract
In today's society, between one-second and one-third of adolescents have problems with self-esteem, especially in their early teens. Since self-esteem affects academic achievement from elementary school to the end of the academic year, there is considerable evidence that there is a relationship between low self-esteem and depression, academic decline, and even disruptive school membership. They found that high self-esteem with academic achievement and job success on the one hand and the relationship between low self-esteem with academic failure, depression, anxiety, violence, and drug abuse on the other hand confirmed that having an Iranian-standard questionnaire was necessary. In this study, psychometric properties (reliability and validity) of Rosenberg Self-Esteem Scale Questionnaire were investigated. A sample group of three districts of education 2, 4 and 21 with a sample size of 300 were selected through multi-stage cluster sampling from boys' high schools in Tehran. Students responded to the Rosenberg Self-Esteem Scale Questionnaire. The questionnaire consisted of 10 questions that assessed the overall factor of feeling valued. Sampling adequacy index was 0.83 and determinant = 0.001, respectively. Our results showed that the Rosenberg self-esteem questionnaire included two factors of positive self-esteem and negative self-esteem. 47% of self-esteem is explained by these two factors.
Keywords: Psychometric properties, Rosenberg self-esteem, Students
مقدمه
معروف ترین تعریف برای عزت نفس تعریفی است که روزنبرگ(1965) ارائه کرده است؛ از نظر وی عزت نفس نگرش مطلوب ونامطلوب نسبت به خود است، عزت نفس را می توان مجموعه ای از افکار، احساسات، عواطف وتجربه هایی تصور کرد که در فرایند زندگی اجتماعی شکل می گیرند. افرادی که عزت نفس بالایی دارند، دارای ویژگی هایی چون پختگی روانی، ثبات، واقع گرایی، آرامش، توانایی بالا در تحمل ناکامی وشکست می باشند. فردی که عزت نفس پایین دارد وبرای خود ارزش واحترامی قایل نیست، ممکن است دچار انزوا، گوشه گیری ویا پرخاشگری ورفتار ضد اجتماعی شود( مکی واسمیت1،2002؛ نقل از طولابی ، 1392).عزت نفس یکی از اساسی ترین عواملی است که در خیلی از ابعاد زندگی ما ازجمله سازگاری اجتماعی تاثیر می گذارد. مطالعات متعددی نقش محوری عزت نفس را در سازگاری اجتماعی نشان داده اند. اعتقاد براین است که بین سازگاری شخصی مطلوب وعزت نفس ارتباط متقابلی دارد(کاتا وجونیر2،2002).
همه مربیان، والدین و رهبران بر این باورند که جامعه باید پرورش دهنده افراد ی با بهداشت روانی سالم وعزت نفس بالا باشد. چنین افرادی به دیگران احترام می گذارند، مسئولیت رفتار خود را می پذیرند، دارای ثبات شخصیتی هستند، نسبت به خود وتوانایی هایشان احساس غرور می کنند، خود انگیخته هستند، توانایی خطر کردن وروبرو شدن با مشکلات وحل آنها را دارند، دیگران را دوست دارند ودوست داشتنی هستند، در زندگی به دنبال چالش هستند وهدف های خود را در زندگی دنبال می کنند.به عبارتی جامعه نیازمند افراد با عزت نفس بالا است زیرا این افراد توانایی های خود را باور دارند مسوول وقابل اعتماد می باشند (ریزنر3، 2004). پژوهش ها نشان داده اند بین یک دوم تا یک سوم از نوجوانان به ویژه در اوایل دوره نوجوانی با مشکل عزت نفس روبرو هستن(هارتر،1990). همچنین در زمینه تاثیر عزت نفس بر پیشرفت تحصیلی از دبستان تا پایان دوره تحصیلی شواهد قابل توجهی وجود دارد. پژوهش ها نشان داده اند که بین عزت نفس پایین با افسردگی، افت تحصیلی وحتی عضویت در گروه های اخلال گر در مدرسه رابطه وجود دارد.علاوه براین عزت نفس بالا با پیشرفت تحصیلی وموفقیت شغلی از یک سو و رابطه بین عزت نفس پایین با شکست تحصیلی، افسردگی، اضطراب، خشونت ومصرف مواد مخدر را از سوی دیگر تایید کرده اند(جروم و همکاران4 ،2002). وقتی عزت نفس پایین باشد، مقاومت در مقابله با نا ملایمات از بین می رود. افرادی که از عزت نفس پایین بر خوردارند بیشتر تمایل به اجتناب از مشکلات دارند تا اینکه با آنها روبه رو شوند وبه طور کلی ویژگی های منفی بیش از ویژگی های مثبت در آنها مشاهده می شود(براندن،1984).
جان بزرگی(1384) نشان داد که میزان شیوع اختلال افسردگی در دانش آموزان مدرسه های دولتی وشاهد بیشتر از مدارس خاص است . وتعدا دانش آموزان افسرده در مدارس دولتی به طور معنادار بیشتر از سایر مدارس ، ومیزان افسردگی در دانش آموزان دختربیشتر از دانش آموزان پسر بود.
جی مین سو وهمکاران5(2007) در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که آموزش مهارت های اجتماعی وارتباطی موجب بهبود مهارت های اجتماعی وعزت نفس می شود
صادقی6(2004) در پژوهشی به این نتیجه رسید که ارتباطات اجتماعی باعث افزایش عزت نفس نوجوانان ساکن در موسسات شبانه روزی شده است.
آلبردکردی وهمکاران(1389) در پژوهش خود بر روی زندانیان نشان دادند که عزت نفس می تواند یکی از پیش بینی کننده های افسردگی در زندان است. چون زندانیان از عزت نفس پایینی برخوردارند لذ ا شیوع افسردگی وآسیب های روانی در بین آنها مشاهده می شود.
بولگینی7(1996) نشان داد که دختران به نسبت پسران در ابعاد مختلف عزت نفس ضعیف تر می باشند. ودر مورد رابطه عزت نفس وبهداشت روان نتایج نشان داد که این ارتباط برای دختران به نسبت پسران عمده تر است وافرادی که دارای عزت نفس پایین هستند، به طور مشخص از جهت خلق افسرده نمره بالایی دارند.
کله چی واحمدی(1389) در پژوهش خود نشان دادند که بین عزت نفس عمومی ورشته تحصیلی برحسب جنس رابطه معناداری وجود دارد. وعزت نفس عمومی و تحصیلات دختران بیشتر از پسران است.وهمچنین عزت نفس دانش آموزانی که رابطه گرم وصمیمی وحمایت گر با والدین توصیف کرده اند بیشتر از کسانی بود که رابطه عادی یا بی تفاوت وسرد وخشن وطرد آمیز توصیف کرده بودند.
در مورد پایایی و روایی پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ در ایران تاکنون دوتحقیق با نتایج متفاوت انجام شده در ایران محمدی(1384) پایایی این مقیاس برای ماده های مثبت ومنفی به ترتیب 69/0و 68/0 وبلشیده (1391 ) اعتبار آنرا به ترتیب 92/0و 91/. گزارش کرده اند و از این رو در این تحقیق جهت اعتبار بخشی به بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ پرداختیم .
با توجه به اهمیت شناخت حمایت اجتماعی ،وجود ابزاری فنی به منظور سنجش دقیق حمایت اجتماعی درافراد از اهمیت ویژه ایی برخوردار است.
با توجه به این که موضوع مورد بحث جنبه کاربردی دارد ،لذاتهیه پاسخ برای پرسش های زیر ضروری است:
1. آیا مجموعه سوالات پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ از اعتبار کافی برخوردار است؟
2. آیا پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ از اعتبار کافی برخوردار است؟
3. پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ از چند عامل اشباع شده است؟
4. بین عامل های مختلف ، پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ رابطه وجود دارد ؟
روش
جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان دبیرستانی مناطق 2 ،4، 21که مشغول به تحصیل بودند را در بر گرفت .با توجه به اینکه موضوع پژوهش استاندارد ساختن پرسشنامه پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ است بنابر این لازم است حجم نمونه زیاد باشد تا بتوان تحلیل عاملی لازم را انجام داد. از این رو جامعه مورد نظر براساس روشهای رایج برای استاندارد ساختن آزمونها یک گروه نمونه با حجم 300 نفر از طریق نمونه برداری خوشه ایی چند مرحله ایی انتخاب شد.بدین صورت که از کل دانش آموزان مناطق تهران سه منطقه انتخاب شد سپس از بین دبیرستان های پسرانه یک دبیرستان از هر منطقه بصورت تصادفی انتخاب شد.
ابزار
پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ يك ابزار 10عبارتي است كه به منظور ارزيابي عزت نفس افراد مورد استفاده قرار می گیرد. در پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ عامل کلی احساس ارزشمندی شخص را مورد ارزیابی قرار می دهد اعتبار وروایی آن به ترتیب 93/0 و85/. گزارش شده است(جنیفر وهمکاران8، 1989). روش نمره گذاری آن برای عبارت های مثبت 0 تا 3 است وبرای عبارت های منفی 3تا 0 می باشد. که دامنه نمرات بین 0تا 30می باشد، ونمره بیشتر نشان دهنده عزت نفس بیشتر است.
ويژگي‌هاي روان‌سنجي
ويژگي‌هاي روان‌سنجي مقياس عزت نفس روزنبرگ برروي نمونه‌هاي مختلفي مورد مطالعه قرار گرفته است. روزنبرگ ، باز پدیدآوری مقیاس را ۹0/۰ و مقیاسپذیری آن را ۷1/۰ گزارش کرده است ضرایب آلفای کرونباخ برای این مقیاس در نوبت اول ۸۷/۰ برای مردان و ۸۶/۰ برای زنان و در نوبت دوم، ۸۸/۰ برای مردان و ۸۷/۰ برای زنان محاسبه شده است. همبستگی آزمون مجدد در دامنه ۸۸/۰ – ۸۲/۰ و ضریب همسانی درونی یا آلفای کرونباخ در دامنه ۸۸/۰ – ۷۷/۰ قرار دارد اعتبار وروایی آن به ترتیب 93/0 و85/. گزارش شده است(جنیفر وهمکاران9، 1989)..این مقیاس از روایی داخلی رضایتبخشی (۷۷/۰) برخوردار است. همچنین همبستگی بالایی با پرسشنامه ملی نیویورک و گاتمن در سنجش عزت نفس دارد، لذا روایی محتوایی آن نیز مورد تأیید است.
به منظور اجرا ی طرح وگرد آوری داده ها نمونه ایی بالغ بر 300 نفر انتخاب شد . اجرای مقیاس ها توسط محقق صورت گرفت. آزمون به صورت گروهی و مداد کاغذی بر روی دانش آموزان انجام شد . تمامی مراحل اجرا توسط پژوهشگر صورت گرفت.به همه آزمودنی ها توضیحات یکسان ارائه و تلاش شد آزمون در جوی مناسب اجرا شود.
تجزیه و تحلیل اطلاعات بر اساس اهداف پژوهش با استفاده از روش آمار توصیفی و استنباطی به شرح زیر انجام گرفت .
- برای تعیین مشخصه ی آماری گروه هابرحسب متغیر های جمع آوری شده از روش های متداول آمار توصیفی همانندتوزیع فراوانی ،شاخص گرایش به مرکز و شاخص های پراکندگی استفاده شده است.
- برای تعیین هماهنگی درونی و میزان اعتبار پرسشنامه از ضریب آلفای کرنباخ استفاده شده است.
- برای بررسی روایی پرسشنامه از روش تحلیل مولفه های اصلیpc استفاده شده است.
- برای بررسی اینکه پرسشنامه از چند عامل اشباع شده است ،ابتدا از تحلیل عامل اکتشافی وسپس تاییدی با چرخش پروماکس استفاده گردید.
یافته ها
چنانچه بیشتر گفته شد ،هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ است . برای برآورد ضریب اعتبارپرسشنامه از فرمول کلی ضریب آلفای کرنباخ استفاده شد.همبستگی هر سوال با نمره کل نشان دادکلیه سوالات از همبستگی خوبی برخوردار بودند. مهمترین پرسش که باید درباره هر نوع روش سنجش صورت گیرد این است که آن روش تا چه حد رواست؟ منظور این است که ابزار سنجش چیزی را اندازه بگیرد که برای آن ساخته شده است. در این پژوهش ،شواهد مربوط به روایی سازه گرد آوری شد. برای تعیین روایی سازه روش های گوناگونی وجود دارد که یکی از آنها روش تحلیل عاملی است.تحلیل عاملی ،اصطلاحی است که برای روا سازی و توسعه ابزار های روانسنجی ،تحلیل داده ها به منظور کشف سازه های جدید و کمک به تدوین تحلیل محتوا و... به کار می رود.
برای انجام تحلیل عاملی رعایت مفروضات زیر ضروری است :
1)ارزیابی تناسب داده ها برای تحلیل عامل: اندازه نمونه 300 نفر بود که برای تحلیل عامل اندازه مناسبی است(پلنت ،2000) 2)عامل پایداری ماتریس همبستگی :شاخص کفایت نمونه برداری (kmo)که باید حداقل 6/0 و ترجیحاً بالاتر از آن باشد . اندازه ، kmo در این پژوهش 83/0 است و001/0 determinant= که اجرای تحلیل عاملی را برای پژوهش قابل توجیه می سازد.
3) برای بررسی این مطلب که آیا ماتریس همبستگی داده ها در جامعه صفر نیست ،از آزمون کرویت بارتلت استفاده می شود. در پژوهش حاضر مقدار مشخصه آماری آزمون بارتلت برابر با 470/680 و سطح معناداری آن 05/0> p است ،که نشان می دهد ماتریس همبستگی قابلیت عامل پایداری دارد.
4)با استفاده از داده ها ،خطی بودن و پرت ها ]تحلیل عاملی ممکن است به پرت ها حساس باشد،بنابراین به عنوان بخشی از فرآیند بررسی اولیه باید مقادیرافراطی را جستجو کرد و سپس حذف نمود (پلنت ،2000 ص 207)[ مورد بررسی قرار گرفت این پیش فرضها در میان داده ها برقرار بود.
5)پژوهشگران به منظور بررسی درباره ماهیت روابط بین متغیر ها و نیز دستیابی به تعریف و نامگذاری عاملها ضرایب بالاتر از 30/0 و گاه 40/0 را مهم و با معنا دانسته و ضرایب کمتر رابه عنوان عامل تصادفی در نظر گرفته اند(هومن ،1384).در این پژوهش بار عاملی با ضرایب 30/0به عنوان بار عاملی قابل قبول انتخاب شد. در نتیجه ،اگر بار عاملی سوالی روی تمام عوامل چرخش یافته کمتر از 30/0 باشد ،از آزمون کنار گذاشته شد.
مشخصه های آماری اولیه که با اجرای تحلیل مؤلفه های اصلی با روش (pc) به دست آمد نشان داد ،ارزشهای ویژه3 عامل بزرگتر از 1 است .3 عامل استخراج شده به اندازه 75/0 درصد از واریانس کل متغیر ها را تبیین کرد.
جدول 1 : کفایت نمونه برداریKMOو کرویت بارتلت
| |||
کفایت نمونه برداری | 83/0 | ||
آزمون بارتلت | خی اسکوور | 470/680 | |
درجه آزادی | 299 | ||
معناداری | 001/0 | ||
اجرای تحلیل عاملی مواد پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ برای تعیین مقدار عوامل اشباع شده از این مقیاس ، سه شاخص عمده مورد توجه قرار داده است:
1)ارزش ویژه ، 2) نسبت واریانس تبیین شده هر عامل ،3) نمودار ارزشهای ویژه که اسکری نامیده میشود.
جدول 2 : مقایسه (تحلیل عاملی اکتشافی ) مقدارهای ارزش ویژه
سوال | مقدار ویژه | مجموع بارهای ویژه | چرخش های ویژه مجموع | ||||
کل | درصد واریانس | درصد تراکمی | کل | درصد واریانس | درصد تراکمی | کل | |
1 | 3.669 | 36.689 | 36.689 | 3.669 | 36.689 | 36.689 | 3.113 |
2 | 1.008 | 10.081 | 46.770 | 1.008 | 10.081 | 46.770 | 2.999 |
3 | .968 | 9.684 | 56.454 |
|
|
|
|
4 | .918 | 9.184 | 65.638 |
|
|
|
|
5 | .806 | 8.063 | 73.701 |
|
|
|
|
6 | .669 | 6.688 | 80.389 |
|
|
|
|
7 | .587 | 5.872 | 86.261 |
|
|
|
|
8 | .494 | 4.943 | 91.204 |
|
|
|
|
9 | .456 | 4.556 | 95.760 |
|
|
|
|
10 | .424 | 4.240 | 100.000 |
|
|
|
|
Extraction Method: Principal Component Analysis. | |||||||
همانطور که جدول نشان می دهد با تحلیل عامل اکتشافی ما2 عامل داریم از آنجا که در تحلیل عاملی تاییدی نیز همین 2 عامل بدست آمد از ذکرجدول آن خودداری نمودیم. با توجه به جدول 47 درصد از عزت نفس توسط این دو عامل تبیین می شود.
طرح Scree پرسشنامه در نمودار 1-1 نشان داده شده است از این نمودار می توان چنین نتیجه گرفت که سهم 2عامل اول در واریانس کل متغیرها بیشتر و از سایر عاملها کاملاً متمایزاست.
نمودار 1 scree: (طرح شیب دار ) عامل های پرسشنامه
نمودار شیب دار اسکری ،طرحی از واریانس کل تبیین شده به وسیله هر متغیر را در ارتباط با سایر متغیر ها نشان می دهد.از این نمودار می توان استنباط کرد ،سهم عامل نخست در در واریانس کل متغیر ها چشمگیر و از سهم عامل دیگر کمتر است. اما شیب نمودار بعد از2 عامل از بین می رود و در واقع فلات نمودار از عامل 2 شروع می شود. با توجه به نمودار و بر پایه مشخصه آماری اولیه حاصل از تحلیل عامل تعداد عاملهایی که باید مبنای تشخیص مشخصه های نهایی قرارگیرند؛ 2 عامل با ارزش ویژه بزرگتر از 26/1میباشد . آلفای کرنباخ را برای بررسی پایایی این سوالات انجام دادیم که 85/0 بدست آمد که قابل قبول می باشد .بنابراین تحلیل را با دو عامل انجام می دهیم.
جدول3:ماتریس عاملهای استخراج شده با روش تحلیل مولفه های اصلی بعداز چرخش پروماکس
سوال | عامل 1 (عزت نفس مثبت) | سوال | عامل 2 (عزت نفس منفی) |
1 3 4 7 10
| 76/0 71/0 53/0 60/0 61/0 | 2 5 6 8 9 | 67/0 72/0 64/0 64/0 74/0 |
با توجه به جدول 3 موارد زیر استنباط می شود:
Ø عامل اول روی سوالات 1-3-4-7-10 بار عاملی دارد.
Ø عامل دوم روی سوالات 2-5-6-8-9 بار عاملی دارد.
نام گذاری عامل ها
- سوالاتی که روی عامل اول بار مثبت عزت نفس مثبت است.
- سوالاتی که روی عامل دوم بار مثبت دارند بیشتر عزت نفس منفی است.
بحث
هدف این پژوهش بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ در دانش آموزان شهر تهران انجام شد. پس از اجرای پرسشنامه برروی 300 دانش آموز سوالهای پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت .برای پاسخ به این سوال که آیا پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ از اعتبار کافی برخوردار است ؟ از آلفای کرنباخ استفاده کردیم که ضریب اعتبار آزمون 83/0رسید که اعتبار بالایی را نشان می دهد.
برای بررسی روایی سازه و پاسخ به این سوال که پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ از چند عامل تشکیل شده است؟از روش تحلیل مؤلفه های اصلی استفاده شد.با استفاده از تحلیل عاملی وبه شیوه چرخش متعامد 2 عامل استخراج شد که این دو عامل47/0درصد از واریانس کل واریانس متغیر ها را تبیین می کند.
عامل اول مربوط به عزت نفس مثبت و عامل دوم عزت نفس منفی است.
با توجه به مطالب عنوان شده می توان نتیجه گرفت که مقیاس مذ کور از ویژگی های روان سنجی مناسبی برخوردار بوده و می تواند برای جامعه ایرانی بعنوان ابزاری معتبر استفاده شود . لذا از این ابزار می توان در موسسات پژوهشی ،تحقیف های دانشجویی ،مراکز مشاوره و مدارس و محیطهای مختلف کاری استفاده کرد .به این صورت با استفاده از ابزار فوق می توان به شناخت و ارضای نیازهای بنیادی روانشناختی افراد را فراهم میکند .نتایج علمی بدون ابزارهای دقیق و معتبر حاصل نمی شود استفاده از این ابزار در جامعه های دیگر نیز توصیه می شود .نکته قابل توجه این است که چون جامعه آماری این پژوهش شامل دانش آموزان است این موضوع تعمیم پذیری نتایج را محدود می سازد بنا براین پیشنهاد می شود تحقیق های آینده در جوامع سنی و تحصیلی دیگر نیز انجام شود.
منابع :
- آلبوکردی، سجاد ، زاهدیان ،سید فتح اله (1389). رابطه بین عزت نفس وحمایت اجتماعی با افسردگی در زندانیان مرد، مجله پژوهشی علوم پزشکی مازندران، دوره 20،شماره77،صص62-68.
- آکله چی، مریم؛مطهری،علی(1390). بررسی عزت نفس در دانش آموزان دبیرستان های سبزوار، فصلنامه علمی پژوهشی طلوع بهداشت یزد، شماره اول.
- احمدی، سعید(1392). تاثیر مهارت های ارتباطی با رویکرد دینی بر عزت نفس وسلامت روانی دانش آموزان ، مجله علمی پژوهشی علوم پزشکی زنجان، دوره 22، شماره90،صص13-23.
- بشلیده، کیومرث وهمکارن(1391). بررسی ساختار عاملی مقیاس عزت نفس روزنبرگ به سه شکل واژه پردازی مثبت، منفی ونیمی از مادها مثبت ونیمی منفی در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز،مجله علمی پژوهشی روان شناسی تربیتی .
- براندن،ناتاتنبل (2000). روان شناسی عزت نفس. ترجمه: مهدی قراچی داغی(1380) ، تهران :نشر نخستین.
- پلنت، جولی (2007). اس پی اس اس.ترجمه :علیرضا کاکاوند(1389).کرج : سرافراز
- جان بزرگی وهمکاران(1384). بررسی شیوع افسردگی در دانش آموزان مدارس شهر تهران، دوماهنامه پژوهنده،شماره6، سال10، صص379-383.
- طولابی، زینب وهمکاران(1392). بررسی نقش میانجی عزت نفس وخود کارآمدی در رابطه بین سبک زندگی وسازگاری اجتماعی جوانان شهر مشهد،فصلنامه مطالعات جامعه شناختی جوانان، سال سوم ، شماره9،صص132-115.
- هومن،ح (1392).شناخت روش علمی در علوم رفتاری.تهران :سمت
- Harter S. The development of self – esteem and self- representation. Hand book of child psychology, fifth edition, John wiley and sons Inc, 2007; 113:518-53.
--Ji-Min seo T, Sukhee A Eun –Kyung B, Chul- Kweon K. social skills training as nursing intervention to improve the social and self- wsteem of inpatients with chronic schizoohrenia. 2007:44-53.
[1] -Maki & smeit
[2] -Kata & Joneyer
[3] -Ressner
[4] -Jroom and eta
[5] -Je Men Soo
[6] -Sadghi
[7] -Boolgeni
[8] -Jenifer & eta
[9] -Jenifer & eta
