نقش بهره برداران کشاورزی در مدیریت پایدار منابع طبیعی با تاکید بر محیط زیست (مطالعه موردی در شهرستان همدان)

Subject Areas : Environmental policy and management

مسعود سامیان ¹ , رضا موحدی ² , الهام انصاری ³ , مسعود اسدی ⁴

1 - دانشجوی دکتری ترویج و آموزش کشاورزی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، ایران
2 - دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، ایران
3 - دانش آموخته کارشناسی ارشد توسعه روستایی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، ایران
4 - دانش آموخته کارشناسی ارشد توسعه روستایی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، ایران

Received: 2015-02-09 Accepted : 2015-10-03 Published : 2016-09-01

Keywords: حفاظت از محیط زیست, بهره برداران کشاورزی, مدیریت پایدار منابع طبیعی, شهرستان همدان,

Abstract :

منابع طبیعی اثرات مستقیم و غیرمستقیم زیادی در توسعه اقتصادی– اجتماعی کشورها دارد. به رغم این اهمیت روند تخریب این منابع به دلیل رشد سریع جمعیت، بهره­برداری بی­رویه و بدون برنامه­ریزی و فقدان آگاهی مردم نسبت به توسعه و ترویج موازین احیا، توسعه و بهره­برداری صحیح با شتاب بیش از حدی ادامه داشته است. بنابراین پایداری در مدیریت منابع طبیعی و حفظ آن از شروط اساسی برای رسیدن به توسعه پایدار کشاورزی و روستایی است. هم­چنین باید توجه داشت که مشارکت مردم در مدیریت منابع طبیعی نقش مهمی در جلوگیری از روند چنین تخریبی ایفا می­کند. مسئله مذکور باعث شده تا هدف این پژوهش به سمت تعیین میزان نقش و اهمیت بهره­برداران کشاورزی در مدیریت پایدار منابع طبیعی سوق پیدا کند. این پژوهش یک مطالعه تحلیلی– توصیفی است که جمع­آوری داده­های آن با رویکرد پیمایش انجام گردیده است. جامعه آماری پژوهش شامل 208 نفر از بهره­برداران کشاورزی در روستای اطراف شهرستان همدان می­باشند. نتایج پژوهش نشان داد که 34 درصد کشاورزان در گروه ناپایدار، 54 درصد در گروه پایداری متوسط و 12 درصد کشاورزان در گروه پایدار جای گرفتند. هم­چنین نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره نشان داد که متغیرهای شخصی، آموزشی و ترویجی، اقتصادی، قانونی و نهادی و اجتماعی توانایی تبیین 79 درصدی (791/0 R2=) تغییرات متغیر مدیریت پایدار منابع طبیعی توسط کشاورزان را دارا می باشند.

References:

1. Allan, C., & Curtis, A. (2002). Participatory rural appraisal: Using it to understand rural communities. Natural Resources Management, 51, 24- 34.


2. Alonge, A. J., & Martin, R. A. (1995). Assessment of the adoption of sustainable agricultural practices implication for agricultural education. Journal of Agricultural Education, 3-3, 34-42.


3. Ansari, N. (1994). Investigate the causes and contributing factors of the tribes involved in the restoration and improvement of range management planwith emphasis on Lorestan tribes. The first seminar on pasture, Isfahan University of Technology, 25-27 August 1994. Isfahan.


4. Bossel, H. (1999). Indicators for sustainable development: Theory, method, applications. IISD, A report to the balaton group. Published by the international institute for sustainable development. Canada.


5. Carney, D. (1998) Sustainable rural livelihoods: what contribution can we make?  Presented at the department for international development’s natural resources


6. advisers’ conference, July 1998. Paper 217.


7. Comer, S., Ekanem, E., Muhammad, S., Singh, S. P., & Tegegn, F. (1999). Sustainable and conventional farmers: A comparison of socio-economic characteristics, attitude, and beliefs. Journal of Sustainable Agriculture, 15, 29-45.


8. European Environment Agency (EEA) (2005). Sustainable use and management of natural resources. EEA Report (No 9, 4-65), ISBN 92-9167-770-1, EEA, Copenhagen.


9. FAO. (2004). Participation: our vision. Retrieved from http://www.fao.org/participation/vision.html.


10. Gromwell, E., Kumbena, P., Mwanzar, R., & Chirwa, R. (2001) Impact assessment using articipatoryapproach in Malawi. Agricultural Research and Extension Network, 112, 1-11.


11. Hassanshahi, H., Sadati, A., & Rezaei, A. (2009). Sustainable management of natural resources among farmers, city Behbahan. Journal of Environmental Sciences, 7(2), 169-180.


12. Huntsinger, L., & Fortman, L.P. (1990). Californias privately owned oak woodlands: Owners, use and management. Journal of Rang Management, 43(2), 147-152.


13. International Fund for Agricultural Development (IFAD) (2001). Rural poverty, report, the challenge of ending rural poverty. Oxford: Oxford University Press.


14. Khatounabadi, A. (1999). Human involvement and two-way interaction: A framework for the protection of natural resources and sustainable development department. Proceedings of the conference on natural resources, participation, and development of forests and rangelands, in collaboration with Tarbiat Modarres University, 20 July 1999.


15. Long, N., & Villareal, M. (1994). The interweaving of knowledge and power in development Interfaces. In: Scoones, I., Thompson, J. (Eds.), Beyond Farmers First-Rural People’s Knowledge, Agricultural Research and Extension Practice. Intermediate


16. Technology Publications, London, pp. 41–51.


17. Ommani, A., & Chizari, M. (2006). Sustainability analysis of wheat crop (case study in the Khozestan province). Iranian Journal of Agriculture Science, 37(2), 257-266.


18. Rahman, M. H., & Yamao, M. (2007). Community based organic farming and social capital in different network structures: Studies in two farming communities in Bangladesh. American Journal of Agricultural and Biological Science, 2(2), 62-68.


19. Roosta, K. (1999). Influencing of sustainable agricultural knowledge on performance and sustainability of farming systems. Unpublished thesis, College of Agriculture, Tarbiat Modars University.


20. Samian, M., Naderi Mahdei, K., Saadi, H., Balal, H., & Movahedi, R. (2014). Factor affecting the sustainable management of agricultural water. International Journal of Agricultural Management and Development (IJAMAD), 4(4), 297-307.


21. Shaikh, T.H., Hideki, S., & Ueno, H. (2007). Adoption of organic rice for sustainable development in Bangladesh. Journal of Organic Systems, 2 (2), 27-37.


22. Shaeri, A., & Saadi, H. (2003). Practical guide to partnerships and promote natural resource. Tehran, Poneh Publisher.


23. Taylor, J. (2002). Sustainable development a dubious solution in search of a problem. Policy Analysis, 449, 1-49.


24. United Nations (1987). Our common future: Report of the world commission on environment and development. Retrieved from http://www.un-documents.net/ocf-ov.htm, accessed 10/04/2009.


25. Union Nations (2002). World summit on sustainable development, plan of implementation of the world summit on sustainable development. Johannesburg,


26. South Africa, from 26 August to 4 September.


27. Zahedi, SH. (2007). Sustainable development. Tehran, Samt Publications.