تاثیرات اقتصادی و زیست‌محیطی سناریوهای مدیریت منابع آب بخش کشاورزی در دشت قزوین
Subject Areas : Decision-makingمهرنوش میرزایی 1 , سعید یزدانی 2 , محمدرضا نظری 3 , ابوالفضل محمودی 4 , غلامرضا یاوری 5 , محسن شوکت فدایی 6
1 - عضو هیات علمی بخش تحقیقات اقتصادی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی قزوین، قزوین، ایران
2 - استاد گروه اقتصاد کشاورزی و معاون اداری-مالی دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 - استادیار پژوهشگاه علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی تهران، تهران، ایران
4 - استادیار گروه اقتصادکشاورزی دانشگاه پیام نور تهران شرق، تهران، ایران
5 - استادیار گروه اقتصادکشاورزی دانشگاه پیام نور تهران شرق، تهران، ایران
6 - دانشیار و رئیس گروه اقتصادکشاورزی دانشگاه پیام نور تهران شرق، تهران، ایران
Keywords: بازده اقتصادی آب, سیاست های قیمتی و غیر قیمتی, برنامه ریزی ریاضی مثبت,
Abstract :
با افزایش شکاف عرضه و تقاضای آب در سال های اخیر و اجرای طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی توسط وزارت نیرو پیشبینی میشود که فشار بر بخش کشاورزی در آینده از طریق سهیمهبندی و بازتخصیص منابع آب از این بخش به بخشهای با اولویت بالاتر وارد شود. در این پژوهش آثار اقتصادی اجرای سیاست غیرقیمتی کاهش عرضه منابع آب، سیاستهای قیمت گذاری آب و مالیات و یارانه به ازاء هر مترمکعب آب بیشتر مصرف شده یا صرفه جویی شده نسبت به میانگین نیاز ناخالص الگوی کشت بر مولفههای بخش کشاورزی در استان قزوین بر اساس آمار و اطلاعات سال زراعی 93-92 و با بسط یک الگوی برنامهریزی ریاضی مثبت با رهیافت حداکثر آنتروپی بررسی شده است. نتایج نشان داد که، سیاست غیر قیمتی عرضه آب به میزان 50 درصد بیشترین بازده اقتصادی هر متر مکعب آب مصرفی را داراست که میزان آن 2/771 تومان برآورد شده است. بیشترین کاهش مصرف کودهای شیمیایی در سناریوی 50 درصد کاهش آب در دسترس و سناریوی تلفیقی 30 درصد کاهش آب و 50 درصد افزایش قیمت آب مشاهده شده است. با مقایسه ی اشتغال در واحد سطح نسبت به سال پایه در سناریوهای مختلف بیشترین سطح اشتغال در سناریوی 50 درصد کاهش آب در دسترس و سپس سناریوی تلفیقی 30 درصد کاهش آب در دسترس ایجاد شده است. با عنایت به اینکه سیاست غیر قیمتی کاهش آب در دسترس در بهبود وضعیت مصرف آب، تغییر الگوی کشت موثرتر از سیاستهای قیمتی ذکر شده در مطالعه است پیشنهاد می گردد در منطقه ی مورد مطالعه تلفیقی از سیاستهای ذکر شده اعمال گردد.
Anonymous (2014). The plan of restoration and balancing underground water tables in Iran. Water and Sewage Company of Ministry of Energy. Tehran, Iran: Office of Water Use and Conservation Systems.
Cortignani, R., & Severini, S. (2009). Modeling farm-level adoption of deficit irrigation using Positive Mathematical Programming. Agricultural Water Management, 96(12), 1785-1791.
Ehsani, M., Dashtii, G., Hayati, B., & Ghahramanzadeh, M. (2011). Water economics value estimation in wheat product in Qazvin Plain irrigaiton network: A dual approach. Agricultural Economics & Development, 25 (2), 237-245. (In Persian)
He, L., Tyner, W. E., Doukkali, R., & Siam, G. (2006). Policy options to improve water allocation efficiency: analysis on Egypt and Morocco. Water International, 31(3), 320-337.
Heckelei, T. (2002). Calibration and estimation of programming models for agricultural supply analysis. Rheinischen Friedrich-Wilhelms University of Bonn.
Heckelei, T., & Britz, W. (2001). Concept and explorative application of an EU-wide regional agricultural sector model (CAPRI-Project). Agricultural Sector Modelling and Policy Information Systems. Hrsg.: T. Heckelei, HP Witzke, W. Henrichsmeyer. Kiel: Wissenschaftsverlag Vauk, 281-290.
Howitt, R. E. (1995). A calibration method for agricultural economic production models. Journal of Agricultural Economics, 46(2), 147-159.
Howitt, R. E. (2005). Agricultural and environmental policy models: Calibration, estimation and optimization. University of Carlifornia. UCDavis.
Howitt, R. E., Medellín-Azuara, J., MacEwan, D., & Lund, J. R. (2012). Calibrating disaggregate economic models of agricultural production and water management. Environmental Modelling & Software, 38, 244-258.
Huang, Q., Rozelle, S., Howitt, R., Wang, J., & Huang, J. (2006). Irrigation water pricing policy in China. In Selected Paper Prepared for Presentation at the American Agricultural Economics Association Annual Meeting (pp. 23-26).
Mousavi, S., & Banaei, S. (2015). Water resources sustainability and planting pattern as affected by water management policies in Fars Province. Unpublished thesis, Marvdasht Branch of Islamic Azad University,Agricultural Economic Department, Iran. (In Persian)
Mozaffari, M., Parhizkari, A., Hoseini Khodadadi, M., & Parhizkari, R. (2015). Economic analysis of the effects of climate change induced by greenhouse gas emissions on agricultural productions and available water resources (Case study: Down lands of the Taleghan Dam). Agricultural Economics & Development, 29 (1), 68-85. (In Persian with English Abstract)
Mirzaei Khalil ,H., Esfandiari ,M., Shahraki, J. and Yaghoubi,M., (2015). Assessment of Water Use Efficiency Indices in Selected Plains of Fars Province, Iran. International Journal of Agricultural Management and Development, 6(2),155-162.
Nabizadeh Zolpirani, M., Amirnejad, H. and Shahnazari, A. (2017). Estimating the Cost of Water and the Economic Value of Water in the Farmlands Covered by Man-Made Ponds: A Case Study of the Alborz Project Area in Iran. International Journal of Agricultural Management and Development, 8(1), 35-46.
Nasseri, M., Taghavi, F., & Zahraie, B. (2012). Investigation of spatiotemporal behavior of annual precipitation based on EOF and fuzzy EOF: Ghazvin Province area. Journal of the Earth and Space Physics, 37 (3), 191-203. (In Persian with English Abstract)
Paris, Q., & Howitt, R. E. (1998). An analysis of ill-posed production problems using maximum entropy. American Journal of Agricultural Economics, 80(1), 124-138.
Parhizkari, A., & Sabohi, M. (2014). Simulation farmers' response to reducing available water policy. Journal of Water and Irrigation Management, 3 (2), 59-74.
Parhizkari, A., & Mozafari, M. (2015). Utilization management and optimal allocation of water resources to determine the agro-economic program of optimum cropping pattern in Roudbar Alamut Region. Journal of Agriculture and Natural Resources Research, 4 (18), 29-40.
Parhizkari, A. (2013). Determination of irrigation water economic value and farmers' response to pricing and non-pricing policies in Qazvin Province (M.Sc. Thesis). Zabol, Iran: Faculty of Agriculture, Zabol University. (In Persian)
Salman, A. Z., & Al-Karablieh, E. (2004). Measuring the willingness of farmers to pay for groundwater in the highland areas of Jordan. Agricultural Water Management, 68(1), 61-76.
Shirmahi, S., Peykani, G., Mortazavi, A., & Zamani, O. (2014). Evaluating the effect of removing of chemical fertilizers subsidy on the cropping pattern in Rey County. Journal of Agricultural Economics Research, 6 (21), 155-176. (In Persian)
Zamanian, Gh., Jafari, M., & Kalaei, A. (2015). The effect of environmental stress and increasing prices of agricultural inputs on crop pattern of Khomein Plain. Agricultural Economics and Development, 22 (87), 89-110. (In Persian with English Abstract)
Zamanian Gh. , Jafari, M. & Saeedian, SH., (2013). The Economic and Welfare Effects of Different irrigation Water Pricing Methods, Case Study of Khomein Plain in Markazi Province of Iran. International Journal of Agricultural Management and Development, 3(4):269-280.
