یک ایده جدید در علوم دامی: نخستین کاربرد مدل AHP در انتخاب بهترین گاو شیری

Subject Areas : Camel

س. علی‌تنه ¹ ( Department of Animal Science, Birjand University, Birjand, Iran )
ح. نعیمی پور ² ( Department of Animal Science, Birjand University, Birjand, Iran )
م. گل شیخی ³ ( Department of Animal Science, Birjand University, Birjand, Iran )

Received: 2014-03-11 Accepted : 2014-05-31 Published : 2015-09-01

Keywords: انتخاب, گاو شیری, تحلیل سلسله مراتبی (AHP), علوم دامی,

Abstract :

سیستمهای پرورش گاو شیری در سراسر جهان با توجه به امکانات و همکاری دیگر بخش‌های مرتبط، در نهایت سعی دارند تا با رفع صحیح مسائل و مشکلات این بخش، انتظارات گسترده و رو به رشد را برآورده نمایند. اما در این خصوص تنوع و تعدد مسائل، مشکلات و از سویی دیگر، به علت وجود محدودیت‌های فراوانی نظیر محدودیت‌های زمانی، نیروی انسانی، منابع مالی و غیره قادر به پاسخگویی کامل و همه جانبه نمی باشند. لذا ضرورت بهینه‌سازی توان پاسخگویی سیستم‌های پرورشی از طریق اولویت‌بندی معیارها و برنامه‌ها به عنوان یک چالش جدی و اساسی همواره پیش روی متخصصین و پرورش دهندگان قرار دارد. در این مقاله به معرفی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) به عنوان یکی از روش‌های مشهور تصمیم‌گیری چند شاخصه و نیز چگونگی ترکیب شاخص‌های کمی و کیفی در اولویت‌بندی انتخاب گاوشیری مورد نظر پرداخته شد. این مقاله برای نخستین بار در جهان از طریق مدل ahp و نرم افزار Expert Choice در گاو شیری استفاده گردید. در این مقاله از نظرات کارشناسان برای انتخاب بهترین گاوشیری از میان 10 گاوشیری هلشتاین مورد مطالعه و براساس اهمیت آنها استفاده گردید. گاوهای شیری در این تحقیق همگی 4ساله، دو دوره شیردهی کامل 305 روز و در سومین دوره شیردهی بودند. سپس پرسشنامه‌های کارشناسان جمع‌آوری و به وسیله نرم افزارExpert Choice11.1  آنالیز گردید. در پایان نیز، یک آنالیز حساسیت برای بررسی حساسیت نهایی تصمیمات در قضاوت صورت گرفت. بر اساس نتایج حاصله شاخص‌های میزان تولید شیر، درصد چربی شیر، درصد پروتئین شیر، تعداد سلول‌های سوماتیک شیر و وزن بدن حیوان به ترتیب، با ضرایب اهمیت 437/0، 234/0، 134/0، 090/0 و 104/0 اولویت‌های مدنظر کارشناسان را تشکیل دادند. به علاوه، در این مقاله، با استفاده از نظر متخصصین، انتخاب بهترین گاو شیری از بین 10 گاو شیری مورد بررسی، اولویت‌بندی بر اساس گاوی با ویژگی‌های تولید شیر بالا، درصد چربی شیر مناسب، درصد پروتئین شیر مناسب، تعداد سلول‌های سوماتیک پایین و وزن مناسب بدن تعیین شدند. که به ترتیب، گاوهای A(099/0)، B(101/0)، C(098/0)، D(096/0)، E(095/0)، F(102/0)، G(120/0)، H(073/0)، I(107/0) و J(109/0) دارای بیشترین ارزش کلی بودند. بطوریکه در نهایت، بر اساس روش‌های دلفی و رکوردگیری، همچنین براساس میزان اهمیت صفات، گاو شیری (G) به عنوان گاو شیری مطلوب و مورد تأیید مشخص گردید. بدین ترتیب در آینده روش ahp در علوم دامی بسیار مفید واقع خواهد گردید.

References:

Bourdon R.M. (1999). Understanding Animal Breeding. 2^nd edition. Prentice Hall, New Jersey, USA.

Expert Choice Inc. (1986). Expert Choice version 11.1 software and manual. 4922 Elsworth Ave., Pittsburgh, PA 15213, USA. http://www.expertchoice.com/Last accessed on 2014.

Franzel S., Jaenicke H. and Janssen W. (1996). Choosing the right trees. Setting priorities for Multi-purpose tree improvement.ISNAR Res. Rep. 8,43-44.

Ramanathan R. and Ganesh L.S. (1995). Energy resource allocation incorporating qualitative and quantitative criteria: An integrated model using goal programming and AHP. Soci. Econo. Plan. Sci. 29(3), 197-218.

Saaty T.L. (1990). How to make a decision: the analytic hierarchy process.Euro. J. Operat. Res. 48, 9-26.

Saaty T.L. (1977). A scaling method for priorities in hierarchical structures. J. Mathem. Psychol. 15(3), 234-281.

Saaty T.L. (1980). The Analytic Hierarchy Process (AHP). 2nd edition. McGraw Hill, New York, USA.

Saaty T.L. and Kearns K.P. (1991). Analytical Planning: The Organization of Systems. The Analytic Hierarchy Process Series. RWS Publications Pittsburgh. USA.

Vaidya O.S. and Kumar S. (2006). Analytic hierarchy process: an overview of applications. Euro. J. Operat. Res. 169, 1-29.