.The effects of deprivation on social well-being in Urban Slums (case of study: the city of Mashhad)

Subject Areas : Urban Sociological Studies

.Rostam .Saberifar ¹ ( .Associate professor, Department of Geography and Urban planning, Payam-e Nour University, Tehran, Iran )

Received: 2021-05-05 Accepted : 2021-05-05 Published : 2021-05-22

Keywords: Deprivation, Mashhad, Spatial justice, social welfare,

Abstract :

In this study, the welfare status of residents of slums and marginaized areas of the city of Mashhad was investigated and it was hypothesized that the sense of relative deprivation of residents in distressed areas affects the perceived well-being of this group. In this study, the social welfare theory of Keys and Gur and the views of Bella and Chafts on deprivation were used as the theoretical framework. The method of study was descriptive and analytical and the required data were gathered via a questionnaire. The research population consisted of about one million and five hundred thousand people living in the slums of Mashhad,  of which a sample of 384 people were selected as the sample by a cluster technique. The results showed that the respondents had a somewhat high sense of deprivation (142.41) and a low level of social welfare (122) and the relationship between items and components of deprivation with social welfare and its dimensions among the sample were significant and inverse. Interpretation of the results of stepwise regression analysis showed that the variables of deprivation of citizenship rights in economic, social and legal dimensions entered the equation in 3 stages and finally explained about 22% of the changes in the dependent variable, i.e. social welfare. Overall, the evaluation of the findings showed that the present research model had a relatively good explanatory and predictive power and in order to achieve sustainable development, the feeling of marginalization should be reduced.

References:

- احمدی چالسرا، مجتبی. (1396). حاشیه­نشینی و آسیب­های اجتماعی و شهری آن(مورد مطالعه کلان شهر رشت). چهارمین کنفرانس بین­المللی روانشناسی و علوم تربیتی، تفلیس: آکادمی علوم گرجستان.

- ایمان، محمدتقی و جهانگیری، سهیلا.(1399). بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر کیفیت زندگی شهری شهروندان منطقه 14 شهر اصفهان. مطالعات جامعه­شناسی شهری، شماره 36، صص 8-1.

- بیانلو، یوسف.(1385). بررسی رابطه بین عوامل جمعیت شناختی و شرایط بوم شناختی با نوع جرم و نرخ جرم در شهر شیراز، شیراز: دانشگاه شیراز.

- پیله‌‌ور، علی‌اصغر و پوراحمد، احمد.(1383). روند رشد و توسعۀ کلان‌شهرهای کشور، مطالعۀ موردی: شهر مشهد. پژوهش‌‌های جغرافیایی، شمارۀ 48، صص. 121-103.

- حاتمی، پریسا.(1388). بررسی عوامل موثر بر سلامت اجتماعی دانشجویان با تاکید بر شبکه­های اجتماعی. تهران: دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی.

- داداش­پور، هاشم و الوندی­پور، نینا.(1395). عدالت فضایی در مقیاس شهری در ایران، فرامطالعه چارچوب نظری مقاله­های علمی. نشریه هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، پاییز 1395، 21(3)، صص. 80-67.

- دوستی ایرانی، فاطمه.(1396). تاثیر نقش حاشیه­نشینی بر بزهکاری جوانان شهر اهواز. اولین همایش بین­المللی فقه و حقوق، وکالت و علوم اجتماعی. همدان: دادگستری همدان.

- ربانی، رسول، عریضی، فروغ­السادات، و حسینی، محمدرضا.(1388). بررسی عوامل موثر بر شکل­گیری مسئله حاشیه­نشینی و پیامدهای اجتماعی آن در شهر اهواز. جامعه­شناسی کاربردی، 4(7)، صص. 114-89.

- رستگار، خدیجه و سیدان، فریبا.(1394). سنجش رابطه بین فرهنگ شهروندی و سلامت اجتماعی شهروندان تهران. مطالعات ملی، 16(1)، صص. 107-85.

- رضایی، امید و نوغانی دخت­بهمنی، محسن.(1396). بهزیستی اجتماعی دانشجویان و عوامل موثر بر آن. دوفصلنامه علوم اجتماعی، 14(2)، صص. 56-31.

- رفیع­پور، فرامرز.(1377). توسعه و تضاد. تهران: انتشارات علمی.

- سجادی، حمیرا و صدرالسادات، سیدجلال.(1383). شاخص­های سلامت اجتماعی، مجله علمی-آموزشی اطلاعات، 207، صص. 216-201.

- سراجان، ندا.(1398). بررسی وضعیت آسیب­های اجتماعی در روند دستیابی به شهر سالم (نمونه مورد مطالعه شهر مشهد). پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشگاه پیام نور مشهد.

- سعیدی­مفرد، ساناز؛ حنایی، تکتم و شیروانی سوسن.(1399). تبیین مؤلفه­های کالبدی و عملکردی مؤثر بر عدالت فضایی در سکونتگاه­های حاشیه­ای، مطالعه موردی کلان­شهر مشهد. معماری و شهرپایدار، 8(1)، صص. 80-67.

- شربتیان، محمدحسن و طوافی، پویا.(1395). مطالعه جامعه­شناختی شاخص­های احساس بهزیستی اجتماعی شهروندان شهر مشهد. مجله مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان، 10(4)، صص. 138- 115.

- صابری­فر، رستم.(1399). واکاوی احساس نابرابری و اثر آن بر مشارکت شهروندان در اداره کلان شهرها(مورد شناسی: شهر مشهد). فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری-منطقه­ای، 10(35)، صص. 162-143.

- علیپور، عباس؛ علیپور، احسان و علیزاده، مهدی.(1397). تحلیل عدالت فضایی در سکونتگاه‌های کویری با تاکید بر خدمات عمومی شهری، مطالعه موردی استان سیستان و بلوچستان. مجله جغرافیا و مطالعات محیطی، 7(26)، صص. 86-71.

- فتحی، منصور.(1391). عوامل مرتبط با سلامت اجتماعی معلمان شهر مراغه. رفاه اجتماعی، 12(47)، صص. 243-225.

- فدایی مهربانی، مهدی. (1386). شهرنشینی، رسانه و سلامت اجتماعی، نشریه پژوهش و سنجش، 49، صص. 67-41.

- کوششی، مجید؛ میرزایی، محمد؛ محمودیان، حسین و الماسی، مسعود.(1398). بررسی رابطه ابعاد احساس نابرابری جنسیتی و بهزیستی اجتماعی زنان شهر ایلام، مطالعات روانشناسی اجتماعی زنان، 17(3)، صص 30-7.

- کیانی­نسب، رضا.(1393). شروع کردن و فروختن و دلایل آن. تهران: رضاهان.

- گار، تدرابرت.(1970). چرا انسان­ها شورش می­کنند؟ ترجمه علی مرشدی­زاده. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.

- لهسایی­زاده، عبدالعلی.(1391). نقش محرومیت نسبی در افزایش خشونت­های شهری مناطق حاشیه­نشین، مورد مطالعه شهر کرمانشاه. مطالعات شهری، 2(3)، صص. 64-21.

- مارموت، مایکل و ویلکینسون، ریچارد.(1943). مولفه­های اجتماعی سلامت. مترجم علی منتظری. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.

- محمدی­نیا، نعیمه(1397)، نقش مداخله اجتماعی در تسهیل توسعه محلات کمتر برخوردار شهری(مورد مطالعه محله مهرآباد مشهد)، پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، پیام نور مشهد.

- مرادی، گلمراد و بخشنده، مجتبی.(1390). بررسی نقش محرومیت اجتماعی در ایجاد رفتارهای پرخاشگرانه میان جوانان شهر شیراز. فصلنامه پژوهشی دانشگاه آزاد، واحد شوشتر، 1(1)، صص. 42-31.

- مرصوصی، نفیسه و صائبی، محمدحسین.(1388). تحلیل جغرافیایی تأثیر اکولوژی اجتماعی بر توسعۀ کالبدی شهر، نمونۀ موردی: شهر مشهد. بوم‌شناسی شهری، دانشگاه پیام نور، پیش‌شماره، صص. 93-73.

- نوربخش، یونس؛ حیدرخانی، هابیل و محمدی، اصغر.(1396). ارتباط بین حمایت اجتماعی و سلامت اجتماعی جوانان مناطق حاشیه­نشین کرمانشاه. بررسی مسائل اجتماعی ایران، 8(2). صص 257-233.

- هولندر، ادوین پل. (1972). روانشناسی اجتماعی: رهبری و قدرت تاثیر ارتباط جمعی بر افکار عمومی و فعالیت سیاسی. ترجمه احمد رضوانی، مشهد: نشر شرکت به نشر.

- Berasategi, N., Idoiaga, N., Dosil, M. & Eiguren, A. (2020). Design and Validation of a Scale for Measuring Well-Being of Children in Lockdown (WCL). Front. Psychol.,

https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.02225.

- Fiori Katherine, L. & Denckla Christy, A. (2012). Social Support and Mental Health in Middle-Aged Men and women. Aging Health, 24(3), pp. 407-438.

- Fleischer, T. (2004). Sustainable Settlement Criteria. Eco- cities and Sciences, 145, PP. 12-34.

- Furlan, R. (2015). Livability and social capital in west bay, the new business precinct of doha. Artsand social sciences journal, 6(3), pp.166-177.

- Gonzaga, E. (2017). The cinematographic unconscious of slum voyeurism. Cinema Journal, 56(4), pp. 102–125.

- Hirschi, Travis. (1979). Separate but unequal is better. journal of Research in Crime and Delinquency, 16, pp. 34-38.

- Keyes‚ C. M. (1998). Social Wellbeing. Social Psychology Quarterly, 61(2), pp. 121-140.

- Kumar, P. K. (2013). The Role of Social Rituals in Well-Being. An IntegratedView of Health and Well-being, 1, pp. 83-98.

- Larson, James S. (1996). Measurment of Social Well-being Social Indicators. Research, 28, PP. 285-96.

- Mac Artour, L. (1995). Technique Paradise. Massachusetts: Comdon and Pensilvania Universoty.

- Matson, J. L. (1990). Matson Evaluation of Social Skills with Youngsters. Worthington, OH: International Diagnostic System.

- Meng, Q. (2018). Fracking equity: A spatial justice analysis prototype. Journal of Land Use Policy, 70(5), pp. 10-15.

- Radzyk, J. J. (2015). Validation of a new social well-being questionnaire. Bachelor's thesis, University of Twente, Netherlands: https://essay.utwente.nl/65770/ 1/ Radzyk%2C%20J.J.%20-%20s1171984%20%28 verslag %29.pdf.

- Rajabi Gilan, N., Khezeli, M. & Zardoshtian, S. (2021). The effect of self-rated health, subjective socioeconomic status, social capital, and physical activity on life satisfaction: a cross-sectional study in urban western Iran. BMC Public Health, 21(213), pp. 2-9.

- Roy, D. & Lees, M. (2020). Understanding resilience in slums using an agent-based model. Computers, Environment and Urban Systems, 80, PP. 1-17.

- Sarracino, F. (2013). Social capital and subjective well-being trends: Comparing 11 western European countries. The Journal of Socio- Economics, 39(4), pp. 482– 517.

- Schwab, E. (2018). Spatial Justice and InformalSettlements: Integral Urban Projects in the Comunas of Medellin (Emerald Points). London: Emerald Publishing Limited.

- Schwirian, O. K. & Schwirian, M. P. (1993). Neighboring, residential satisfaction and psychological wel-being inurban elders. Journal ofCommunity Psychology, 21, pp. 285-299.

- Simonton, D. K. & Baumeister, R. F. (2005). Positive psychology at the summit. Review of General Psychology, 9(2), PP. 99-102.

- Soja, E. (2009). The city and spatial justice. Justice Spat.

- Yamaoka, K. (2008). Social capital and health and well-being in East Asia: a population-based study. Journal Social Science & Medicine, 66(4), pp. 885-899.

 https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2007.10.024.