اثر عصاره هیدروالکلی دانه شنبلیله (Trigonella foenum- graceum L) بر فیزیولوژی تولید مثل جنس ماده Balb/c
Subject Areas : Journal of Medicinal Herbs, "J. Med Herb" (Formerly known as Journal of Herbal Drugs or J. Herb Drug)
مهرداد
مدرسی
1
(دانشیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان)، اصفهان، ایران؛)
بهناز
مهدیان
2
(دانشگاه پیام نور مرکز اصفهان، اصفهان، ایران؛)
Keywords: شنبلیله, موش, گونادوتروپین, فولیکولوژنز,
Abstract :
مقدمه و هدف: شنبلیله گیاهی از خانواده باقلا (‏Fabaceae‏) است که دارای مصارف طبی متعدد می‌باشد. هدف از این مطالعه تأثیر عصاره ‏هیدروالکلی دانه شنبلیله بر دستگاه تولید مثل موش کوچک ماده ‏Balb/c‏ می باشد.‏ روش تحقیق: به این منظور موش‌ها به 5 گروه 10 تایی در قالب گروه‌های کنترل، شاهد و سه گروه تجربی تقسیم شده و جهت آغاز تجربیات ‏هم سیکل گردیدند. گروه کنترل هیچ دارویی دریافت نکرد، در حالی که گروه شاهد سرم فیزیولوژیک دریافت نموده و به ‏گروه‌های تجربی عصاره با مقادیر 50، 100 و 200 ‏mg/kg‏ به صورت درون صفاتی و یک روز در میان به مدت 20 روز تزریق ‏شد. پس از پایان تزریق از تمام گروه‌ها خون‌گیری به عمل آمد. سنجش هورمونی، شامل ‏FSH، ‏LH، استرادیول و پروژسترون ‏توسط روش ‏RIA‏ انجام شد. نتایج با استفاده از تجزیه واریانس یک طرفه و آزمون دانکن به کمک نرم افزار ‏ SPSS 11.5 ‏ارزیابی شد. از تخمدان‌ها مقاطع بافتی تهیه شده و توسط میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفت. ‏ نتایج و بحث: داده‌ها در این مطالعه، کاهش معنی‌دار در سطح ‏FSH‏ و ‏LH‏ هم­چنین افزایش معنی‌دار در سطح استرادیول را در تمام ‏گروه‌های تجربی نشان داد، در حالی که سطح پروژسترون فقط در گروه تجربی دو افزایش یافت. نتایج حاصل از مطالعات ‏بافت‌شناسی تخمدان کاهش معنی‌دار میزان فولیکولوژنز را در هر سه گروه تجربی نشان داد. هم چنین افزایش تعداد جسم زرد ‏در گروه تجربی 100 معنی‌دار بود. علاوه بر این تخریب بافت تخمدان در گروه تجربی 200 مشاهده شد.‏ با توجه به نتایج به دست آمده، عصاره دانه شنبلیله باعث توقف روند فولیکولوژنز و در دوزهای بالا سبب تخریب ‏بافت تخمدان شده که نشان‌دهنده اثر ضدباروری در موش ماده است.‏ توصیه کاربردی/ صنعتی: نظر به افزایش توجه عمومی به کاربرد گیاهان دارویی در طب سنتی و نتایج حاصل از کاربرد شنبلیله در فیزیولوژی جنس ماده ، این گیاه می تواند به عنوان دارویی کاربردی مورد استفاده قرار بگیرد.
دریایی، م. 1385. معجزات درمانی گیاهان دارویی در طب ایرانی. مؤسسه انتشارات تجسم خلاق، ص32، 203-201.
دوازده امامی، س. 1382. کاربرد گیاهان دارویی. انتشارات مرکز تحقیقات کشاورزی اصفهان، ص10، 14-12.
زرگری،ع. 1387. گیاهان دارویی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، جلد دوم، ص 608، 642-637.
صمصام‌شریعت، ه. 1382. پرورش و تکثیر گیاهان دارویی، انتشارات مانی، ص308-307.
صمصام‌شریعت، ه. و معطر، ف. 1365. گیاهان دارویی و داروهای طبیعی (مفردات پزشکی). انتشارات مشعل، چاپ اول، ص 79، 333، 337-336.
ضمیری، م. 1385. فیزیولوژی تولید مثل، انتشارات حق‌شناس، ص 114-112، 127.
کیانمهر، ه. 1387. شناخت گیاهان دارویی، تهران: آییژ، ص2، 7.
مختاری م.، شریعتی م. و قهرمانی، ر. 1386. تأثیر عصاره شنبلیله (Trigonella foenum- graeeum L.) بر تغییرات هورمون تستوسترون و اسپرماتوژنز در موش صحرایی. فصل‌نامه گیاهان دارویی، 7: ص20-12.
مجنون حسینی ن. و دوازده امامی، س. 1386. زراعت و تولید برخی گیاهان دارویی و ادویه‌ای. انتشارات دانشگاه تهران، ص5 و 7.
Ashish Toppo, F., Akhand, R. and Pathak, A. K. 2009. Pharmacological actions and potential uses of Trigonella foenum- graecum: A review. Asian Journal of pharmaceutical and clinical Research, 2: 29-38.
Awal, M.A., Rashid, M.U., Ahmad, K.W., Asadi, Z.S. and Islam, K. 1999. Effect of karela and fenugreek on lipid profile in hypo-cholesterolemic diabetic patients. Bangladesh Journal of Physiology Pharmacology, 15: 6-8.
Bhatia, K., Kaur, M., Atif F., Ali M., Rchman H., Rahman S. and Raisuddin S., 2005. Aqueous extract of T. fenum- graecum L. ameliorates additives urotoxicity of buthionine sulfoximine and cyclophosphamide in mice. Food and Chemical Toxicology, 44: 1477-1750.
Hannana, J.M.A., Rokeya, B. and Faruque, O. 2003. Effect of soluble dietary fiber fraction of Trigonella foenum- graecum on glycemic, Insulinemic, lipidemic and platelet aggregation status of Type2 diabetic model rats. Journal of Ethnopharmacology, 88: 73-77.
Mehrafarin, A., Rezazadeh, S.H., Naghdi Badi, H., Noormohammadi, G.H., Zand, E. and Qaderi, A. 2011. A review on biology, cultivation and biotechnology of fenugreek (Trigonella foenum- graecum L.) as a valuable plant and multipurpose. Journal of Medicinal Plants, 10: 6-24.
Sharma, R.D. 1986. An evaluation of hypo-cholesterolemic factor of fenugreek seeds (T. foenum- graecum) in rats. Nutrition Reports International, 33: 669-77.
Tammanini, C., Basini, G., Grasselli, F. and Tirlli M. 2003 Nitric oxide and the ovary. Journal of Animal Science, 81(E. Suppl.2): E1- E7.
Xue, W.L., Li, X.S., Zhang, J., Liu, Y.H., Wang, Z.L. and Zhang, R.J. 2007. Effect of Trigonella foenum- graecum (Fenugreek) extract on blood glucose blood lipid and hemorheological properties in streptozotocin induced diabetic rats. Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition, 16: 422-426.
Yoshikawa, M., Murakami, T., Komatsu, H., Murakami, N., Yamahara, J. Matsuda, H. 1997. Medicinal foodstuffs: IV. Fenugreek seeds. (1): structures of trigoneosides Ia, Ib, IIb, IIIa, and IIIb, new furostanol saponins from the seeds of Indian Trigonella foenum graecum L. Chemical and Pharmacology Bulletin, 45: 81-7.
