مطالعه سیستماتیکی رستنی های دارویی شهرستان بوشهر
Subject Areas : Journal of Medicinal Herbs, "J. Med Herb" (Formerly known as Journal of Herbal Drugs or J. Herb Drug)مهدی دولتخواهی 1 , ایرج نبی پور 2
1 - مرکز تحقیقات زیست فناوری دریایی خلیج فارس، پژوهشکده علوم زیست پزشکی خلیج فارس، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران؛
2 - مرکز تحقیقات زیست فناوری دریایی خلیج فارس، پژوهشکده علوم زیست پزشکی خلیج فارس، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران؛
Keywords: گیاهان دارویی, مطالعه سیستماتیکی, شهرستان بوشهر,
Abstract :
مقدمه و هدف: شهرستان بوشهر با وسعتی بالغ بر 1/177 کیلومتر مربع در مرکز استان بوشهر قرار دارد. وجود خط ساحلی با خلیج فارس و حضور رودخانه حله در این شهرستان سبب تنوع زیستگاه در منطقه شده است. با توجه به این تنوع زیستگاه، انجام این مطالعه لازم به نظر می رسد. روش تحقیق: با جمع آوری نمونه های گیاهی در طی سال های 1390 الی 1392 و سپس تهیه نمونه های هرباریومی از آن ها و شناسایی توسط فلورهای در دسترس و نگهداری این نمونه ها در هرباریوم دانشگاه علوم پزشکی بوشهر این مطالعه آغاز و سپس داده ها مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج و بحث: نتایج حاکی از شناسایی 63 گونه گیاهی دارویی متعلق به 36 خانواده و 55 جنس در منطقه بود. پرجمعیت ترین خانواده گیاهی کاسنی (Asteraceae) با 9 گونه و بزرگترین جنس نیز بارهنگ (Plantago) با 5 گونه بود. وجود این تعداد گونه گیاهی دارویی نشاندهنده تنوع زیستی نسبتاٌ خوب در منطقه می باشد. توصیه کاربردی/ صنعتی: قدمت استفاده مردم بومی از گیاهان دارویی و تنوع زیستی خوب گیاهان دارویی در منطقه می تواند سبب استفاده های بهینه صنعتی از این یافته ها باشد.
اسدی، م. 1389-1367. فلور ایران. شماره های 67-1. انتشارات موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور. تهران.
امامی، ا.، شمس اردکانی، م. ر. و نکوئی نایینی، ن. 1383.گیاه درمانی (درمان بیماریها توسط گیاهان). انتشارات راه تهران. دوره سه جلدی. تهران
امین، غ. ر. 1370. گیاهان دارویی سنتی ایران. جلد اول. موسسه پژوهشهای گیاهان دارویی ایران، دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشکده داروسازی.
دولتخواهی، م.، یوسفی، م. و عصری، ی. 1389 (الف). بررسی فلوریستیک تالاب پریشان و اطراف آن در استان فارس. مجله زیست شناسی ایران، 23: 35-46.
دولتخواهی، م.، عصری، ی. و دولتخواهی، ع. 1390. بررسی فلوریستیکی منطقه حفاظت شده ارژن – پریشان در استان فارس. مجله تاکسونومی و بیوسیستماتیک، 9: 31-46.
دولتخواهی، م.، یوسفی، م. و دولتخواهی، ع. 1389. اولین گزارش از حضور گونه Lycopus europaeus L. متعلق به خانوادهLamiaceae در جنوب ایران. چهارمین کنفرانس بین المللی زیست شناسی. دانشگاه فردوسی مشهد. مشهد.
دولتخواهی، م.، قربانی نهوجی، م.، مهر آفرین، ع.، امینی نژاد، غ. ر. و دولتخواهی، ع. 1391. مطالعه اتنوبوتانیکی شهرستان کازرون: شناسایی، پراکنش و مصارف سنتی. فصلنامه گیاهان دارویی، 42: 163-178.
دولتخواهی، م.، یوسفی، م.، باقرنژاد، ج. و دولتخواهی، ع. 1389. مطالعه مقدماتی گونه های گیاهی دارویی شهرستان کازرون در استان فارس. مجله داروهای گیاهی، 3: 56-47.
دولتخواهی، م. و قربانی نهوجی، م. 1392. معرفی گیاهان دارویی پر مصرف شهرستان دشتستان در استان بوشهر با تاکید بر کاربرد سنتی. مجله گیاهان دارویی، 44: 106-85.
دولتخواهی، م. و امینی نژاد، غ. 1391. بررسی مقدماتی تنوع زیستی گونه های گیاهی شهرستان نورآباد ممسنی در استان فارس. همایش سراسری گیاهان دارویی. 5 الی 8 شهریور. یاسوج.
دولتخواهی، م.، امینی نژاد، غ.، باقرنژاد، ج. و دولتخواهی، ع. 1391. بررسی اتنوبوتانی مقدماتی منطقه حفاظت شده ارژن- پریشان در استان فارس. همایش سراسری گیاهان دارویی. 5 الی 8 شهریور. یاسوج.
رستگار، م.، توانا، ز.، خادمی، ر. و نبی پور، ا. 1391. اتنوفارماکولوژی گیاهان بومی رودخانه حله استان بوشهر. فصلنامه طب جنوب. سال پانزدم، 4: 316-303.
زرگری. ع. 1375. گیاهان دارویی. چاپ ششم. موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
سرطاوی، ک. و غلامیان، ف. 1383. گیاهان دارویی استان بوشهر. فصلنامه پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 20(2): 227-213.
سهراب، گ.، ستوده، گ.، سیاسی، ف.، نیستانی، ت.، رحیمی، ع. و چمری، م. 1386. اثر مصرف آب انار بر فشار خون افراد مبتلا به دیابت نوع 2. مجله غدد درون ریز و متابولیسم ایران، 4: 405-399.
صالحی سورمقی، م. ح. 1389-1387. گیاهان دارویی و گیاه درمانی. انتشارات دنیای تغذیه(دوره سه جلدی). تهران.
صمصام شریعت، ه. و معطر، ف.1370. گیاهان و داروهای طبیعی. انتشارات مشعل، اصفهان.
صمصام شریعت، ه. 1383. گزینه گیاهان دارویی. انتشارات مانی.
قهرمان، ا. 1373-1369. کورموفیت های ایران. جلدهای 4-1. انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
قهرمان، ا. 1380-1354. فلور رنگی ایران. جلدهای 25-1، انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
مبین، ص. 1368-1358. رستنی های ایران (فلور گیاهان آوندی). جلدهای 4-1، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
مظفر پور، ع.، ناصری، م.، اسماعیلی دوکی، م. ر.، بیژنی، ع.، کمالی نژاد، م.، یوسفی، م.، مجاهدی، م. و خدادوست، م.139. معرفی مفردات دارویی موثر در درمان (یبوست) در طب سنتی ایرانی. فصلنامه تاریخ پزشکی، 9: 95-79.
مظفریان، و. 1391. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، تهران.
نقدی بادی، ح. ع.، دست پاک، آ. و ضیایی، س. ع. 1382. مروری بر گیاه اسفرزه (Plantago ovata Forsk و Plantago psyllium L ). فصلنامه گیاهان دارویی، 9: 14-1.
همت خواه، ف. 1383. داروهای گیاهی. انتشارات عصر کتاب. تهران.
Abdel-Hassan, I. A., Abdel-barry, J. A. and Tariq Moham-meda, S. 2000. The hypoglycaemic and antihypogly-caemic effect of Citrullus colocynthis fruit aqueous extract in normal and alloxan diabetic rabbits. Journal of Ethnopharmacology., 71: 325-30.
Agharkar, S. P. 2000. Medicinal plant of BomBay prisedency. Scientific publication. Jodhpur, India , 80-87.
Ahmadi, A. 2012. Potential prevention: Aloe vera mouthwash may reduce radiation-induced oral mucositis in head and neck cancer patients. Chin J Integr Med. 18(8): 635-40.
Ali, B., Mujeeb, M., Aeri, V., Mir, S. R. Faiyazuddin, M. and Shakeel, F. 2012. Anti-inflammatory and antioxidant activity of Ficus carica Linn. Leaves. Nat Prod Res., 26(5): 460-5.
Atta, A. H. and Mouneir, S. M. 2004. Antidiarrhoeal activity of some Egyptian medicinal plant extracts. J Ethnopharmacol., 92(2-3): 303-9.
Babaee, N., Zabihi, E., Mohseni, S. and Moghadamnia, A. A. 2012. Evaluation of the therapeutic effects of Aloe vera gel on minor recurrent aphthous stomatitis. Dent Res J (Isfahan)., 9(4): 381- 5.
Baquar, S. R. and Tasnif, M. 1984. Medicinal plants of Southern west Pakistan-Periodical Expert Book Agency.
Benariba, N. Djaziri, R. Hupkens, E. Louchami, K. Malaisse, W. J. and Sener, A. 2012. Insulinotropic action of Citrullus colocynthis seed extracts in rat pancreatic islets. Mol Med Rep., 24.
Caius, J. F. 1998. The medicinal and poisonous plants of India-Scientific publisher (India). Jodhpur-34, 2001 (India).
Chevallier, A. 1996. The encyclopedia of medicinal Plants. Dorling Kindersley Limited, London.
Chiang, L. C. Ng, L. T. Cheng, P. W., Chiang, W. and Lin, C. C. 2005. Antiviral activities of extracts and selected pure constituents of Ocimum basilicum. Clin. Exp. Pharmacol. Physiol., 32: 811 - 6.
Dat, A. D., Poon, F., Pham, K. B. and Doust, J. 2012. Aloe vera for treating acute and chronic wounds.
Cochrane Database Syst Rev., 15: 2.
Davis, P. H.(ed.). 1965-1985. Flora of Turkey. Vols. 1-9, Edinburgh University Press, Edinburgh.
De Almeida, I., Alviano, D. S., Vieira, D. P., Alves, P. B., Blank, A. F., Lopes, AHCS., Alviano, C. S. and Rosa, M. D. S. S. 2007. Antigiardial activity of Ocimum basilicum essential oil. Parasitol. Res., 101: 443 - 52.
Dove, M. 1996. An encyclopedia of natural healing for children infants. New canaan. C. T, Keats publishing, Tuc, 56-7.
E/S/C/O/P Monographs. 2003. 2nd ed. The European Scientific Cooperative on Phytotherapy in collaboration with Thieme.
William Charles, E. 2002. Trease and evana pharma-cognosy .15th ed, pp: 214-248.
Fawsy Taha, Kotb Hussein. 1985. Medicinal Plants in Libya-Copyright Arab Encylopedia House.
Gao, Q. H. Wu, C. S. Wang, M. 2013. The jujube ( Ziziphus jujuba Mill.) fruit: a review of current knowledge of fruit composition and health benefits. J Agric Food Chem,10; 61(14):3351-63.
Gasparetto, J. C., Martins, C. A., Hayashi, S. S., Otuky, M. F. and Pontarolo, R.2012. Ethnobotanical and scientific aspects of Malva sylvestris L.: a millennial herbal medicine. J Pharm Pharmacol., 64(2): 172-89.
Ghahraman, A. and Attar, F. 1999. Biodiversity of plant species in Iran. Tehran University Publisher, Tehran.
Ghasemi Pirbalouti, A. 2009. Medicinal plants used in Chaharmahal and Bakhtyari districts, Iran. Herba Pol. 55: 69-75.
Gulcin, I. Elmastas, M. Aboul-Enein, H. Y. 2007. Determination of antioxidant and radical scavenging activity of Basil (Ocimum basilicum L. Family Lamiaceae) assayed by different methodologies. Phytother. Res., 21: 354 - 61.
Gupta, V. K. Malhotra, S. 2012. Pharmacological attribute of Aloe vera: Revalidation through experimental and clinical studies. Ayu, 33(2): 193 - 6
Gursoy, N. Sihoglu-Tepe, A. Tepe, B. 2009. Determination of in vitro antioxidative and antimicrobial properties and total phenolic contents of Ziziphora clinopodioides, Cyclotrichium niveum, and Mentha longifolia ssp. typhoides var. typhoides. J Med Food, 12(3): 684-9.
Hashemi, S. A. Abediankenari, S. Ghasemi, M. Azadbakht, M. Yousefzadeh, Y. Dehpour, A. A. 2011. The effect of fig tree latex (ficus carica) on stomach cancer line. Iran Red Crescent Med J., 13(4): 272-5.
Hassan, H. A. 2008. The prophylactic role of some edible wild plants against nitrosamine precursors experimentally-induced testicular toxicity in male albino rats. J Egypt Soc Toxicol., 38(4): 1–11 .
Heimler, D., Isolani, L., Vignolini, P., Tombelli, S. and Romani, A. 2009. Polyphenol content and antiradical activity of Cichorium intybus L. J Agric Food Chem., 114(6): 765-770 .
Hutchings, A., Scott, A. M. Lewis, G. and Cunningham, A. 1996. Zulu Medicinal plants. An Inventory. University of Natal Press. Scottsville, p: 235.
Iqbal, J. Zaib, S. Farooq, U. Khan, A. Bibi, I. and Suleman, S. 2012. Antioxidant, antimicrobial, and free radical scavenging potential of aerial parts of Periploca aphylla and Ricinus communis. ISRN Pharmacol.
Joshi, S. G. 2003. Medicinal plants- Oxford & IBH publishing Co.Put. Ltd. Neu Delhi.
Kaur, N. and Gupta, A. K. 2002. Application of inulin and oligofructose in health and nutrition. J Biosci., 27(7): 703-714.
Komarov, V. L. and Shiskin, B. K. 1963-1974. Flora of the U.S.S.R. vol. 1-24. (Translated, by Landau, N., Lavoott, R., Blake, Z. & Behrman, L.). Keter and IPST Press, Jerusalem.
Kozan, E. Küpeli, E. Yesilada, E. 2006. Evaluation of some plants used in Turkish folk medicine against parasitic infections for their in vivo anthelmintic activity. J Ethnopharmacol, 24; 108(2): 211-6.
Kulieva, AK. Shasvarov, G. 1972. Treatment of ulcer disease with an extract from Alhagi persarum. Vrach Delo, 9: 61-3.
Lansky, E. Shubert, S. Neeman, I.1997. Pharmacological and therapeutic of pomegranate. Ciham Options Mediterraneenne , 5: 231- 235.
Lans, C. A.2006. Ethnomedicines used in Trinidad and Tobago for uninary problems and diabetes mellitus , Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine, 2: 45-56.
Mahajeri, S. 2010. The manajement plan of the protected area of helleh. (herbal distribution). Bushehr: Province Enviroment Protection Organization.
Nayeemunnisa, A. 2009. Alloxan diabetes-induced oxidative stress and impairment of oxidative defense system in rat brain: neuroprotective effects of Cichorium intybus. Int J Diabetes Metabol, 17(3): 105–109 .
Pathak, S., Multani, A. S., Narayan, S., Kumar, V. and Newman, R. A. 2000. Anvizel, an extract of Nerium oleander, induces cell death in human but not murine cancer cells. Anticancer Drugs., 11(6): 455-63.
Pinelli, L. A., Montandon, A. A., Corbi, S. C., Moraes, T. A. and Fais, L. M. 2013. Ricinus communis treatment of denture stomatitis in institutionalised elderly. J Oral Rehabil, 40(5): 375-80.
Priyashree, S., Jha, S. and Pattanayak, S. P. 2010. A review on Cressa cretica Linn.: A halophytic plant. Pharmacogn Rev., 4(8): 161-6.
Pourahmad, M., Rahiminejad, M., Fadaei, S. and Kashafi, H. 2010. Effects of camel thorn distillate on recurrent oral aphthous lesions. J Dtsch Dermatol Ges., 8: 348-52.
Raveendra Relnam, K. and Martin, P. 2006. Ethnomedicinal Plants – Agrobios (India).
Razavi, S. M., Zarrini, G., Molavi, G. and Ghasemi, G. 2011. Bioactivity of Malva sylvestris L., a medicinal plant from Iran. Ran J Basic Med Sci., 14(6): 574-9.
Rechinger, K. H. (ed.). 1963-1998. Flora Iranica. nos. 1-176. Akademische Druck–U Verlagsanstalt, Graz.
Robitaille, J., Fontaine-Bisson, B., Couture, P., Tchernof, A. and Vohl, M. C. 2005. Effect of an oat bran-rich supplement on the metabolic profile of overweight premenopausal women. Ann. Nutr. Metab., 49: 141-8.
Sattayasai, J., Tiamkao, S. and Puapairoj, P. 2007. Biphasic effects of Morus alba leaves greentea extract on mice in chronic forcedswimming model. Phytotherapy Research., (22):487-492.
Sebbagh, N., Cruciani-Guglielmacci, C., Quali, F., Berthault, M. F., Rouch, C., Sari, D. C. and Magnan, C. 2009. Comparative effects of Citrullus colocynthis, sunflower and olive oil-enriched diet in streptozocin-induced diabetes in rats. Diabetes Metab., 35: 178 - 84.
Smith, J. A., Madden, T., Vijjeswarapu, M. and Newman, R. A. 2001. Inhibition of export of fibroblast growth factor -2 (FGF-2) from the prostate cancer cell line PC3 and DU145 by Anvirzel and its cardiac glycoside component, oleandrin, Biochem Pharmacol, 15; 62(4): 469-72.
Takahiko, A., Koichi, T., Hiromi, O. and Hironori, T. 2004. Maltase, sucrase and ALPHA-amylase inhibitory activity of Morus leaves extract. Food Preservation Science., 30: 223-229.
Tannin-Spitz, T., Grossman, S., Dovrat, S., Gottlieb, H. E. and Bergman, M. 2007. Growth inhibitory activity of cucurbitacin glucosides isolated from Citrullus colocynthis on human breast cancer cells. Biochem Pharmacol, 73(1):56-67.
Townsend, C. C. and Guest, E. 1966-1985. Flora of Iraq. vols. 1-9. Ministry of Agriculture and Agrarian Reform, Baghdad.
Wannissorn, B. Jarikasem, S. Siriwangchai, T. Thubthimthed, S. 2005. Antibacterial properties of essential oils from Thai medicinal plants. Fitoterapia., 76(2):233-6.
Yang, T., Liu, Y. Q., Wang, C. H. and Wang, Z. T. 2008. Advances on investigation of chemical constituents, pharmacological activities and clinical applications of Capparis spinosa. Zhongguo Zhong Yao Za Zhi., 33(21): 2453-8.
Zohary, M. and Feindbrun-Dothan, N. 1966-1986. Flora Palaestina. vol. 1-4. The Jerusalem Academic Press, Israel.
