اثر عوامل اکولوژیکی بر ترکیبات شیمیایی برگ گل ماهور Verbascum songaricum Schrenk

Subject Areas : Journal of Medicinal Herbs, "J. Med Herb" (Formerly known as Journal of Herbal Drugs or J. Herb Drug)

وحید کریمیان ¹ , محمد رضا وهابی ² , محمد فضیلتی ³ , مصطفی ترکش اصفهانی ⁴

1 - دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران؛
2 - دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران؛
3 - دانشگاه پیام نور استان اصفهان، اصفهان، ایران؛
4 - دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران؛

Received: 2012-10-14 Accepted : 2012-11-08 Published : 2012-11-01

Keywords: برگ‌گل‌ماهور, شرابط محیطی, مواد موثره دارویی و صنعتی,

Abstract :

مقدمه و هدف:  گل‌ماهور (Verbascum songaricum) گیاهی­ است چند­ساله علفی­ متعلق به تیره گل ­میمون و یکی از گیاهان دارویی است که در مناطق مختلف به نا­م های علف خرگوش، خرگوشک، گل‌ماهور و علف ماهور مشهور است. هدف از این مطالعه اثرات شرایط محیطی بر خصوصیات فیتوشیمیایی برگ­های گل ماهور برای استخراج مواد موثره می­باشد.روش تحقیق: این تحقیق در پنج مکان مرتعی به ترتیب شامل دره­حوض، قهیز، سمیرم (اصفهان)، قلعه قدم و دنا (کهگیلویه و بویراحمد) انجام گرفت. گیاه مذکور در تیرماه 1390 در مرحله گلدهی از مکان­های مختلف جمع­آوری گردید. عصاره برگ به روش هضم استخراج گردید. سپس جهت شناسایی ترکیبات آن از روش گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی استفاده شد.نتایج و بحث: نتایج نشان داد که ترکیباتی هم­چون کتون و الکل در مراتع قهیز،  سمیرم و دنا بیشتر از دره حوض و قلعه قدم بود. در رویشگاه اول (دره حوض و قلعه قدم) ترکیبات هیدروکربن و آمین بیشترین میزان بودند که ممکن است متوسط دمای بیشتر مناطق باعث افزایش این ترکیبات شده است. عوامل اکولوژیکی نظیر درصد رس خاک، تبخیر و تعرق، حداکثر درجه حرارت و طول دوره خشکی  اثرات بیشتری بر میزان ترکیبات به خصوص در مناطق  دره حوض و قلعه قدم داشته است.توصیه کاربردی/صنعتی: باتوجه به نتایج این تحقیق پیشنهاد می­شود با توجه به شناخت برخی خصوصیات اکولوژیکی گیاه گل ماهور می توان زمینه های را برای کشت و تولید وسیع تر آن در زمینه دارویی و صنعتی فراهم کرد.

References:

آذرنیوند، ح و زارع چاهوکی، م. 1387. اصلاح مراتع. انتشارات دانشگاه تهران، تهران.

بشری، ح. 1381. شناسایی و بررسی اکولوژیک گیاهان اسانس دار به منظور اهلی کردن و کشت آن­ها در استان قم. انتشارات معاونت آموزش و تحقیقات وزارت جهاد کشاورزی.

سپهوند، س. 1389. شناسایی و تعیین برخی از مواد موثره گیاه کما(Ferula ovina Boiss.)  و ارتباط آن با شرایط رویشگاه در منطقه غرب استان اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان

سلیمانی، ف. 1390 . بررسی فیتوشیمیایی چای کوهی (Stachys lavandulifolia Vahl.)  و ارتباط آن با شرایط اکولوژیک در منطقه غرب استان اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان.

فضیلتی، م. 1388. بیوشیمی. انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان، چاپ اول.

قاسمی دهکردی، ن و طالب، ا. م. 1380. استخراج، شناسایی و تعیین مقدار ترکیبات موجود در گیاهان دارویی شاخص. اصفهان. انتشارات چوگان.

کریمیان، و. 1391. بررسی خصوصیات فیتوشیمیایی و رویشگاهی گیاه گل‌ماهور(Verbascum songaricum Schrenk)­ در دامنه‌های شمالی زاگرس‌مرکزی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان

نبیونی، م.، عریان، ش.، ایوبی پور، م. و باقری، ا. 1390. بررسی هیستوشیمیایی اثرات عصاره گیاه گل ماهور (Verbascum speciocum)  در ترمیم زخم رت.  سلول و بافت،  2(1): 67-75.

Gorouhi, F., Farnaghi, F., Seirafi, H. and Nassiri-Kashani, M. 2007. Efficacy of Verbascum songaricum Schrenk hair tonic in androgenetic alopecia: A randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial. Journal of the American Academy of Dermatology., 56: 1503-1506.

Jongman, R. H., Ter Braak, C.J. and van Tongeren, O. F. 1995. Data analysis in community and landscape ecology. Cambridge University Press.

Mirhaidar, H. 2005. Plant Sciences. Nashre Farhange Eslami. pp. 418-423.