شناسایی و کاربرد آنتوسیانیدین موجود در پوسته بذر گیاه دارویی گلرنگ وحشی (Carthamus oxyacanthus M. Bieb)

Subject Areas : Journal of Medicinal Herbs, "J. Med Herb" (Formerly known as Journal of Herbal Drugs or J. Herb Drug)

محمدرضا سبزعلیان ¹ , فرهنگ تیرگیر ² , آقافخر میرلوحی ³ , قدرت اله سعیدی ⁴

1 - دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، 83111-84156، اصفهان، ایران؛
2 - گروه شیمی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، شهرکرد، ایران؛
3 - دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، 83111-84156، اصفهان، ایران؛
4 - دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، 83111-84156، اصفهان، ایران؛

Received: 2011-04-23 Accepted : 2011-07-21 Published : 2011-09-01

Keywords: آنتی بیوز, مگس گلرنگ, فلاونول گلیکوزید, گلرنگ وحشی,

Abstract :

مقدمه هدف: با توجه به خواص دارویی بسیار ارزنده گیاه دارویی گلرنگ اهلی، و هم­چنین به دلیل عدم وجود تنوع کافی برای برخی صفات شاخص مانند مقاومت به برخی آفات و بیماری‌ها به­ویژه مقاومت به مگس گلرنگ، باعث شده است که به­نژادی گلرنگ و توسعه کشت گلرنگ محدود شود. در این تحقیق ابتدا ارزیابی ژرم پلاسم گلرنگ وحشی C. oxyacanthus از مناطق غربی، مرکزی و جنوبی ایران برای مقاومت به مگس گلرنگ Acanthiophilus helianthi (آفت اصلی گلرنگ)، در گونه وحشی انجام شد و آن­گاه نسبت به شناسایی عامل موثر در این مقاومت اقدام گردید. در نهایت بررسی و شناسایی ترکیب شیمیایی موثر بر مقاومت به مگس گلرنگ مورد مطالعه قرار گرفت. روش تحقیق: ژرم پلاسم گلرنگ وحشی گونه C. oxyacanthus از مناطق مرکزی، جنوبی و غربی ایران )استان‌های فارس، کهکیلویه و بویراحمد، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، مرکزی، تهران، لرستان، کردستان، ایلام، کرمانشاه و همدان( جمع آوری گردید. در هر استان 3 تا 5 نمونه از مناطقی با فاصله 50 تا 100 کیلومتر از یک­دیگر جمع آوری گردید. در هر منطقه 30 تا 50 گیاه به طور تصادفی انتخاب و غوزه‌های جمع آوری شده مخلوط شد. بذور جمع آوری شده در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان واقع در لورک نجف آباد در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار کشت گردید و مقاومت گیاهان نسبت به مگس گلرنگ از نظر تعداد لارو مرده در  غوزه های گلرنگ وحشی انجام شد. نتایج و بحث: مواد رنگی استخراج شده از  بذر نارس با دو نوع پوسته سفید (گلرنگ اهلی) و رنگی (مشکی-قهوه ای) از نمونه های گونه وحشی   C. oxyacanthaکشت شده در مزرعه به صورت جداگانه انتخاب شد و پوسته بذرها با استفاده از حلال دی متیل فرمامید (DMF) در سه تکرار‌، استخراج رنگ گردید و توسط روش کروماتوگرافی ستونی جداسازی و توسط دستگاه­های شناسایی ساختمان هیدروژنH-NMR) )  و اسکلت کربن C-NMR)) مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج بررسی طیف­های ترکیب رنگی استخراج شده از پوسته بذر نشان داد که  احتمالاً این ترکیب از خانواده آنتوسیانیدین می باشد. از آن­جایی که ترکیب مورد شناسایی حاوی گروه عاملی بسیار فعال دی انی می باشد که به اکسیژن حاوی بار مثبت متصل شده است، بنابراین به محض قرار گرفتن این ماده اولیه در پوسته بذر نارس گلرنگ اصلاح شده در مجاورت هوا تمایل به پلیمر شدن شبکه ای که همان تغییر رنگ قهوه ای (رنگ اولیه) به رنگ سیاه و مشکی خواهد شد. در نهایت پس از تغذیه لاروها از پوسته‌های بذر رنگی به­دلیل عدم هضم گوارشی این پلیمرها موجب مرگ آن‌ها می­شود. توصیه کاربردی/ صنعتی: استفاده از ژرم پلاسم گلرنگ وحشی در مقاوم کردن دانه گلرنگ اهلی به آفت مگس گلرنگ می‌تواند به عنوان یک روش بسیار کاربردی در اصلاح نژاد این خانواده از ترکیبات روغنی شود.  دانه‌های حاصل از به نژادی گلرنگ اهلی می‌تواند از آفت حشرات در امان باشد که باعث بالا بردن کیفیت محصولات و صرفه جویی در هزینه های نگهداری آن­ها خواهد شد. 

References:

امیدی تبریزی، ا. ح. و احمدی، م. 1378. چکیده سه دهه تحقیقات گلرنگ، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، بخش تحقیقات دانه‌های روغنی، کرج.

Ashri, A. 1971. Evaluation of the world collection of safflower, Carthamus tinctorius L. II. Resistance to the safflower fly, Acanthiophilus helianthi R. Euphytica. 20: 410-415.

Li, D. and Mundel, H. H. 1996. Safflower. Carthamus tinctorius L. Promoting the conservation and use of underutilized and neglected crops. 7. Institute of Plant Genetics and Crop Plant Research, Gatersleben, Germany/International Plant Genetic Resources Institute, Rome, Italy.

Salunkhe, D. K., . Chavan, J. K, Adsule, R. N. and  Kadam, S. S. 1991. World oilseeds. Chemistry, technology, and utilization. Van Nostrand Reinhold Press. New York.

Singh, R. P., Murthy, K. N. C and Jayaprakasha, G. K. 2002 Studies on the antioxidant activity of pomegranate (Punica granatum) peel and seed extracts using in vitro models. Journal of Agriculture and Food Chemistry. 50: 81–86.