بررسی آگاهی، اعتقاد و عملکرد بیماران نسبت به داروهای گیاهی در مراجعین یکی از درمانگاه های دانشگاه علوم پزشکی شیراز
Subject Areas : Journal of Medicinal Herbs, "J. Med Herb" (Formerly known as Journal of Herbal Drugs or J. Herb Drug)نوشین بهشتی پور 1 , ندا جمالی مقدم 2 , سارا سلیمانی 3 , علی حق نگهدار 4 , علی رضا صالحی 5
1 - عضو هیئت علمی دانشکده پرستاری و مامایی حضرت فاطمه (س) شیراز، شیراز، ایران
2 - مرکز تحقیقات طب سنتی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران؛
3 - مرکز تحقیقات طب سنتی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران؛
4 - مرکز تحقیقات طب سنتی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران؛
5 - مرکز تحقیقات طب سنتی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران؛
Keywords: آگاهی, گیاهان دارویی, اعتقاد, طب سنتی,
Abstract :
مقدمه و هدف: مصرف گیاهان دارویی از دیرباز در بین مردم دنیا رایج بوده و در آمریکا طی دهه 90 پنج برابر شده است. با توجه به افزایش مصرف داروهای گیاهی و با هدف بررسی میزان آگاهی، اعتقاد و عملکرد بیماران نسبت به استفاده از آن ها پژوهش حاضر انجام پذیرفت. روش تحقیق: این پژوهش یک مطالعه توصیفی است که به صورت مقطعی بر روی 30 نفر از بیماران مراجعه کننده به درمانگاه انجام شده است. به این صورت که پژوهشگران به این مرکز مراجعه و پرسشنامه را که شامل اطلاعات جمعیت شناختی و سه حیطه آگاهی، اعتقاد و عملکرد افراد نسبت به استفاده از داروهای گیاهی بود را پر می کردند. سپس این اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج و بحث: دامنه سنی زنان 47-19 با میانگین 8±30 سال و در مردان 50-22 سال با میانگین12± 27 بود. 23 % افراد زیر دیپلم، 63 % دیپلم و فوق دیپلم و 10 % لیسانس و بالاتر بودند. 63 % از افراد در مورد داروهای گیاهی آگاهی داشتند و 93% آن ها گیاهان خاصی را برای درمان تعدادی از بیماری ها می شناختند. 73 % استفاده از داروهای گیاهی را بی خطر دانسته و 96 % به داروهای گیاهی اعتقاد داشتند. 76 % معتقد بودند که مصرف داروی گیاهی نباید تحت نظر پزشک باشد. 30% از افراد معتقد بودند که باید داروهای گیاهی را حتماً از داروخانه تهیه کرد. عملکرد آنها در بیشترین میزان استفاده از گیاهان دارویی شامل: آویشن (63%)، گل گاوزبان (56%)، عرق نعناع (40%)، عرق کاسنی (37 %)، بابونه (33%)، چهارتخمه (23%)، عرق شاه تره (20%)، عرق خارشتر، چای سبز و خاکشیر (17%) و اسطوخودوس (13%) بود. بیشترین علل مصرف داروها جهت رفع ناراحتی معده، تعریق و گرمی، سرماخوردگی، تمدد اعصاب، سنگ کلیه و اختلالات قاعدگی بود. 77 % اظهار داشتند که در صورت وجود داروی گیاهی، آن را به داروی شیمیایی ترجیح می دهند و بی عارضه بودن، مؤثر بودن و داشتن منشأ گیاهی از دلایل آن ها بود. توصیه کاربردی/صنعتی: با توجه به این که 93 درصد بیماران مراجعه کننده به پزشکان از داروهای گیاهی استفاده می کردند و 73% آن ها را بی خطر می دانستند، ارائه اطلاعات مفید و همه جانبه در زمینه داروهای گیاهی و آگاهی پزشکان به منظور پیشگیری از تداخلات دارویی جهت ارتقای سطح آگاهی، اعتقاد و عملکرد و نهایتاً حفظ سلامت آن ها ضروری به نظر می رسد.
سرشتی، م. و آذری، پ. 1386. بررسی میزان به کارگیری داروهای گیاهی در زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی–درمانی شهرکرد. مجله دانش و تندرستی، 2(4): 28-21.
ضیایی، ع.، عسگرپور، ب.، شبستری، الف. و فرسام، ح. 1384. احتیاط مصرف و تداخلات دارویی بر اساس شواهد و مستندات. چاپ اول. انتشارات تیمورزاده- نشر طبیب.
قاسمی، ع. 1388. گیاهان دارویی و معطر (شناخت واثرات آنها). انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی. 560 صفحه.
کشفی بناب، ع. 1388. مزیت نسبی اقتصادی کشت و تجارت گیاهان دارویی در ایران و ارزش آن در بازارهای جهانی. مجله سبز زیست. 5 (6): 39-36.
گلشادی، الف.، انصاری، ر.، عسگری، ص.، صراف زادگان، ن. و بشتام، م.1381. آگاهی، اعتقاد و عملکرد نسبت به داروهای گیاهی در مردم شهر اصفهان، فصلنامه گیاهان دارویی، 28:2-21.
Broussard, C. S., Louik, C. and Honein, M. A. 2010. Herbal use before and during pregnancy. American Journal of Obstetrics Gynecology, 202(5): 443.e1-443.e6.
Gardiner, P., Graham, R., Legedza, A. T. R., Ahn, A. C., Eisenberg, D. M. and Phillips, R. S. 2007. Factors associated with herbal therapy use by adults in the United States. Alternative Therapies in Health and Medicine, 13(2): 22-29.
Klassen-Langlois, D., Kipp, W., Jhangri, G.S. and Rubaale, T. 2007. Use of traditional herbal medicine by AIDS patients in Kabarole district, western Uganda. American Journal of Tropical Medicine and Hygiene, 77(4): 757-763.
Pribitkin, E. D. and Boger, G. 2001. Herbal therapy: what every facial plastic surgeon must know. Archives of Facial Plastic Surgery, 3(2): 127-132.
Zaffani, S., Cuzzolin, L. and Benoni, G. 2006. Herbal products: behaviors and beliefs among Italian women. Pharmacoepidemiology and Drug Safety, 15: 354-359.
