XML
-
-
فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - فایل کامل فصل‌نامه، پاییز 1396
a -
دسترسی آزاد مقاله
2 - اندیشة انتقادی دورة باستان با تأکید بر شاهنامة فردوسی
علی آسمد جونقانیاندیشة سیاسی از جمله موضوعات مطرح در ادب فارسی است که از دیرباز در شعر فارسی تجلی و نمود و بروز داشته است. جلوه‌های گوناگون تفکّر انتقادی _ سیاسی به‌خصوص در داستان‌های باستانی و بخش‌های اسطوره‎ای، حماسی و تاریخی شاهنامه پیوند اندام‌واری با معمّای شخصیت شاعر دارد. ا چکیده کاملاندیشة سیاسی از جمله موضوعات مطرح در ادب فارسی است که از دیرباز در شعر فارسی تجلی و نمود و بروز داشته است. جلوه‌های گوناگون تفکّر انتقادی _ سیاسی به‌خصوص در داستان‌های باستانی و بخش‌های اسطوره‎ای، حماسی و تاریخی شاهنامه پیوند اندام‌واری با معمّای شخصیت شاعر دارد. این مقاله درصدد آن است تا با روش نمونه‎گیری تصادفی‎، اندیشة انتقادی حاکم در دورة باستان و رفتار حاکمان را در نمایش قدرت، سلطه و نابرابری اجتماعی بررسی نماید. تنوع محتوای سیاسی و درون‌مایه‌های انتقادی این حماسة بزرگ از حیث رفتارهای صاحبان قدرت و حاکمان با زیردستان و روش‌های بیدادگری آنان با عالمان، وزیران، موبدان، رقیبان، رعایا و حتی دشمنان که به شکل‌های مختلف نمود یافته؛ بیان‌گر گفتمان سیاسی حاکم در دورة باستان است و به‌عنوان سند تاریخی وسیله‎ای برای شناخت اوضاع و احوال اجتماعی برای نسل‌های هم‌زمان و پس از خود است. ضمن آن‌که فردوسی بخش عمده‎ای از شاهنامة خود را صرف حماسه نموده؛ ولی این بررسی نشان می‌دهد به‌رغم داعیه‌های دادگری و عدالت، زیاده‌خواهی، تعدی و ظلم، انتقام‌جویی، تطمیع و تهدید، انحصارگرایی، کشتن صاحبان خرد، دروغ و ده‌ها روش نکوهیدة دیگر، تفکر غالب در دورة باستان بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - نقد فمینیستی رمان "رازی در کوچهها" اثر فریبا وفی
سمیرا تیموری سعید بزرگ بیگدلی قدرت الله طاهرینقد فمینیستی یا زن‎محور به‎عنوان یکی از رویکردهای نقد ادبی در سال 1929 توسط ویرجینیا وولف، فمینیست پیش‌گام بریتانیایی در کتابی با عنوان اتاقی از آن خود بنیان نهاده شد. پرداختن به تجربه‌های زنانه، تعامل با جهان مردانه و بررسی شاخصه‎های سبک زنانه، از مهم‌ترین چکیده کاملنقد فمینیستی یا زن‎محور به‎عنوان یکی از رویکردهای نقد ادبی در سال 1929 توسط ویرجینیا وولف، فمینیست پیش‌گام بریتانیایی در کتابی با عنوان اتاقی از آن خود بنیان نهاده شد. پرداختن به تجربه‌های زنانه، تعامل با جهان مردانه و بررسی شاخصه‎های سبک زنانه، از مهم‌ترین محورهای این شاخه از نقد است. در این مقاله به بررسی تصویر زن در رمان رازی در کوچه‎ها از فریبا وفی، بر اساس مؤلفه‎های مذکور پرداخته می‎شود. نویسنده به ترسیم کلیشة فرشتة خانگی می‎پردازد؛ زنی منفعل، که در برابر بی‎رحمی‎های نظام مردسالار و خشونت‎های همسرش، برای حفظ آرامش خانه، زبان سکوت را برمی‎گزیند. در پایان هم در وضعیت زنان و روابطشان تغییری رخ نمی‎دهد. در این اثر نیز مانند دیگر نوشته‎های زنانه، شاخصه‎هایی هم‌چون جزئی‎نگری، اطناب و پرحرفی، نوستالژی و دالان در دالان بودن به چشم می‎خورد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - کارکرد عنصر گفتگو در تبیین و پرداخت عناصر داستانی و ساختار روایی داستان کوتاه "گورکن‌ها"ی صادق چوبک
عباس سعیدی یدالله شکریعنصر گفتگو به‌عنوان یکی از عناصر کاربردی در داستان، اهرمی مؤثر و مفید است که می‌تواند نویسنده را در پرداخت دیگر عناصر داستان، شکل‌دادن به عمل داستانی و تبیین پیرنگ و درون‌مایة اثر یاری نماید و زمینه را برای روشن نمودن تم و موضوع داستان و ورود به دنیای درونی شخصیت‌های اث چکیده کاملعنصر گفتگو به‌عنوان یکی از عناصر کاربردی در داستان، اهرمی مؤثر و مفید است که می‌تواند نویسنده را در پرداخت دیگر عناصر داستان، شکل‌دادن به عمل داستانی و تبیین پیرنگ و درون‌مایة اثر یاری نماید و زمینه را برای روشن نمودن تم و موضوع داستان و ورود به دنیای درونی شخصیت‌های اثر فراهم سازد. به همین جهت بررسی عنصر گفتگو در داستان و تحلیل نحوة به کارگیری این عنصر از سوی نویسنده در داستان، مؤلفه‌ای است که می‌تواند ملاکی برای سنجش توانایی یا ناتوانی نویسنده در خلق یک اثر داستانی قلمداد شود. در این مقاله، با توجه به این مهم، نویسندگان به بررسی رویکرد صادق چوبک در استفاده از گفتگو در داستان کوتاه "گورکن‌ها" از مجموعه‌داستان "روز اول قبر" اقدام نموده‌اند و با روشن‌کردن شگرد استفادة وی از این عنصر در داستان، به‌عنوان نویسندة نسل اولی داستان‌نویسی معاصر و کارکرد این عنصر در داستان، توانایی داستان‌پردازی وی را مورد محک قرار داده‌اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - تصویرسازیهای هنری در شعر دینی احمد وائلی با تکیه بر تشبیه و استعاره
کامران سلیمانی محمود آبدانان مهدی زادهاحمد وائلی یکی از خطیبان و شاعران برجستة معاصر شیعی در عراق است. شعر این شاعر بزرگ از ابعاد گوناگون شکلی و محتوایی، توجّه ناقدان و ادیبان را به خود جلب کرده است. وی با سبکی نافذ، محکم و قوی و عاری از تکلّف و عاطفه‎ای صادقانه، تصاویر ادبی و هنری جذّاب و دلنشین و زیبا چکیده کاملاحمد وائلی یکی از خطیبان و شاعران برجستة معاصر شیعی در عراق است. شعر این شاعر بزرگ از ابعاد گوناگون شکلی و محتوایی، توجّه ناقدان و ادیبان را به خود جلب کرده است. وی با سبکی نافذ، محکم و قوی و عاری از تکلّف و عاطفه‎ای صادقانه، تصاویر ادبی و هنری جذّاب و دلنشین و زیبایی خلق کرده است که از جهات مختلف قابل بررسی و ارزیابی است. کاربرد صور خیال در شعر دینی احمد وائلی از فراوانی و زیبایی شگرفی برخوردار است. از بین صورت‎های تصویرسازی در شعر وائلی، تشبیه و استعاره چشمگیرترند. وائلی، به‌عنوان یک شاعر فرهیخته و آگاه، از تصاویر هنری جهت دفاع از حریم اهل بیت(علیهم السّلام) و بیان ظلم و جور دشمنان ایشان و به‌عنوان ابزاری در خدمت اندیشه‎ها و پیام‎های دینی خویش بهره گرفته است. وی توانسته است نتایج اجتماعی و فرهنگی مورد نظر خود را از بطن اشعار خویش استخراج کند و با مهارت خاصی میان چالش‎های موجود در جهان اسلام و اشعار خود، با زبانی خطابی، امروزی و شیوا در قالب شعر سنّتی، پیوندی مناسب و امروزی برقرار سازد. این پژوهش بر آن است تا با بهره‎گیری از روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از مبانی نقد ادبی نوین در حوزة صور خیال، جلوه‎های مختلف تصویرگری در شعر دینی احمد وائلی، بر اساس عناصری چون، تشبیه و استعاره را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - تحلیل شخصیت محمود در رمان "انگار گفته بودی لیلی" بر اساس آرای کارن هورنای
تهمینه شجاعت زاده نرگس اسکوییرمان "انگار گفته بودی لیلی"، رمانی روان‌شناختی با دیدگاهی انتقادی- اجتماعی است. این رمان دارای ذهنیت زنانه و نظام تک‌آوایی است و حضور مردان در آن، فقط از پسِ نگاه زنانه قابل رؤیت است. در میان عناصر روایت‌ساز این رمان، شخصیت‌پردازی نقش مهمی به‌عهده دارد و اغلب شخصیت‌ها، چکیده کاملرمان "انگار گفته بودی لیلی"، رمانی روان‌شناختی با دیدگاهی انتقادی- اجتماعی است. این رمان دارای ذهنیت زنانه و نظام تک‌آوایی است و حضور مردان در آن، فقط از پسِ نگاه زنانه قابل رؤیت است. در میان عناصر روایت‌ساز این رمان، شخصیت‌پردازی نقش مهمی به‌عهده دارد و اغلب شخصیت‌ها، نقش‌های جنسیتی شاخصی در ابعاد اجتماعی و فردی ایفا می‌کنند. یکی از جذاب‌ترین شخصیت‌های موجود در رمان، شخصیت محمود است؛ این شخصیت پیچیده و عصبی، در داستان حاضر بسیار هنرمندانه و قوی طراحی و پردازش شده است. تحقیق حاضر به قصد تحلیل روان‌شناختی محمود و بر مبنای نظریات هورنای در موضوع شخصیت عصبی انجام گرفت. نتایج تحقیق، ناظر بر آن است که محمود، رهبر فرقۀ عرفانی خاص، که با فراگیری دانش روان‌شناختی و با غلبه بر نیروی ذهن و فکر دیگران، افراد را تحت نفوذ ارادۀ خود درمی‌آورد و سوءاستفاده می‌کند، دارای شخصیت عصبی از نوع کمال‌گرا و خودبزرگ‌ساز است. رشد در شرایط سخت کودکی (خانوادۀ تک‌والد، فقر، احساس حقارت ناشی از شغل مادر) ریشۀ اصلی ایجاد اضطراب اساسی، اختلال شخصیتی و تمایلات او به خودِ ایده‌آلی کمال‌گرا و قدرت‌طلب بوده است. او که نقش جنسیتی مرد ـ مجنون را هم در این داستان ایفا می‌کند، تضاد اساسی مابین مهرطلبی و قدرت‌طلبی را در طرحوارۀ شخصیتی خود به نمایش می‌گذارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - مؤلفههای پایداری در آینة شعر شهید عبدالرحیم محمود
سید فضل الله میرقادری داوود نجاتی عفت مردانیعبدالرحیم محمود، از پیش‌گامان ادبیات مقاومت فلسطین است که پژواک مبارزه، پایداری و صلح‎طلبی در اشعارش طنین‎افکن شده است. این پژوهش، با روش توصیفی- تحلیلی به نقد درون‌مایه‎های پایداری در اشعار شاعر می‎پردازد و جنبه‎های هنری و شگردهای ادبی به‌کاررفته در چکیده کاملعبدالرحیم محمود، از پیش‌گامان ادبیات مقاومت فلسطین است که پژواک مبارزه، پایداری و صلح‎طلبی در اشعارش طنین‎افکن شده است. این پژوهش، با روش توصیفی- تحلیلی به نقد درون‌مایه‎های پایداری در اشعار شاعر می‎پردازد و جنبه‎های هنری و شگردهای ادبی به‌کاررفته در آن‌ها را تصویر می‎نماید. نتایج برآمده از پژوهش گویای این است که عبدالرحیم محمود، کوشیده است از رهگذر تصویرپردازی‎های هنرمندانه و تکرارهای شاعرانه، عِرق میهن‎دوستی و روحیة دفاع از سرزمین را که سنگ بنای پایداری است، به شکل قابل توجهی به مخاطب خود انتقال ‎دهد. شعر محمود، با صراحت بیان و کلام ساده و صمیمی خود، طرحی نو در ادبیات مقاومت فلسطین درافکنده است. از مهم‌ترین مؤلفه‎های پایداری در اشعار شاعر می‎توان به: استعمارستیزی، تلاش در جهت بیداری، توصیف شهادت و رشادت رزمندگان، توصیف خفقان حاکم بر جامعه، آزادی‎خواهی و صلح‎طلبی اشاره نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - نقد تصحیح غزلیات ابن یمین فریومدی
اکرم هراتیانابن یمین فریومدی از شاعران معروف تاریخ ادبیات فارسی در نیمة دوم قرن هفتم و نیمة اول قرن هشتم هجری است. آنچه امروز از شعر او در اختیار ماست؛ مجموعه‌ای چندهزار بیتی در قالب‌های مختلف شعری که بخش مهمی از آن غزلیات است. از چندین دهه پیش که حسینعلی باستانی‌راد دیوان ابن یمین چکیده کاملابن یمین فریومدی از شاعران معروف تاریخ ادبیات فارسی در نیمة دوم قرن هفتم و نیمة اول قرن هشتم هجری است. آنچه امروز از شعر او در اختیار ماست؛ مجموعه‌ای چندهزار بیتی در قالب‌های مختلف شعری که بخش مهمی از آن غزلیات است. از چندین دهه پیش که حسینعلی باستانی‌راد دیوان ابن یمین را تصحیح و منتشر کرد، تنها مرجع محققان برای شعر ابن یمین، همین دیوان مصحَّح وی بوده است که پس از مقابلة این تصحیح با دیگر نسخه‌های خطی به دست آمده، تعداد زیادی ابیات از اغلاط پیراسته و چندصد بیت دیگر؛ به‌ویژه در غزلیات به متن افزوده خواهد شد. در این مقاله بخش غزلیات دیوان ابن یمین را با نسخه‌هایی که مورد مراجعة مصحّح پیشین نبوده است، مقابله کرده‌ایم و ضبط یا ضبط‌های جدید را با توجه به قرینه‌هایی که در آن، بیت یا غزل یا احتمالاً در اشعار ابن یمین یافت می‌شود، سنجیده‌ایم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - بررسی ساختار قصههای پریان کودکان (با تکیه بر چند افسانۀ مشهور)
رقیه همتیدر این جستار با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی چهار قصه از افسانه‎های ایرانی که شهرت فراوان و شخصیت کودکانه دارند، پرداخته‎ایم و تعداد و توالی خویشکاری آن‌ها را با الگوی ساختاری پراپ مقایسه کرده‎ایم. نتیجۀ به دست آمده، نشان می‎دهد که علی‎رغم وجود نکات چکیده کاملدر این جستار با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی چهار قصه از افسانه‎های ایرانی که شهرت فراوان و شخصیت کودکانه دارند، پرداخته‎ایم و تعداد و توالی خویشکاری آن‌ها را با الگوی ساختاری پراپ مقایسه کرده‎ایم. نتیجۀ به دست آمده، نشان می‎دهد که علی‎رغم وجود نکات مشابه در خویشکاری‎ها، توالی آن‌ها تفاوت چشمگیری با الگوی ساختاری پراپ دارد؛ علاوه بر آن بررسی این جنبه از قصه‎های پریان به دریافت قدمت روایت‎های مختلف از یک قصه و نیز قدمت آن نسبت به سایر قصه‎های مشابه نیز تعیین می‎شود. چنان که قصۀ "گل خندان" با دارا بودن بیشتر خویشکاری‎ها و نیز رعایت توالی آن‌ها، قدیمی‎تر از سه قصۀ دیگر به نظر می‎رسد و در مرتبۀ بعدی قصۀ "دختر نارنج و ترنج" قرار می‎گیرد و دو قصۀ "ماه‎پیشونی" و "نمکی و دیو بدجنس" دارای روایت جدیدتر و متفاوت‎تری هستند. پرونده مقاله
-
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400