فهرست مقالات

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - کنکاشی در قاعده فقهی احتیاط در آبرو
  اکبر محمودی
  آبروی انسان‌ها از مهم‌ترین امور در نزد بشر، قوانین موضوعه و شرع مقدس به شمار می‌رود، ازاین‌رو اهمیت بسیار زیادی در تشریع شرعی و تقنین عرفی و تعاملات اجتماعی دارد. قاعده فقهی احتیاط در آبرو که از قوانین معروف و مشهور در نزد فقهای اسلامی به حساب می‌آید در راستای همین اهمی چکیده کامل

  آبروی انسان‌ها از مهم‌ترین امور در نزد بشر، قوانین موضوعه و شرع مقدس به شمار می‌رود، ازاین‌رو اهمیت بسیار زیادی در تشریع شرعی و تقنین عرفی و تعاملات اجتماعی دارد. قاعده فقهی احتیاط در آبرو که از قوانین معروف و مشهور در نزد فقهای اسلامی به حساب می‌آید در راستای همین اهمیت قرار دارد. هر چند فقهاء در مسائل گوناگونی به شکل‌های متفاوت به قاعده فقهی احتیاط در آبرو تمسک می‌کنند؛ ولی تا کنون هیچ اثر مستقلی ـ اعم از کتاب، پایان‌نامه و مقاله ـ درباره این قاعده به نگارش در نیامده است، برهمین‌اساس این مقاله علمی با بهره بردن از روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی ـ انتقادی و اسناد کتابخانه‌ای و در چارچوب مبانی و موازین فقهی به بررسی مفاد، مستندات، قلمرو و امور دیگر مرتبط با این قاعده فقهی می‌پردازد. دلیل اصلی برای قاعده فقهی احتیاط در آبرو حکم مستقل عقل به شمار آمده و ادله دیگر ـ از جمله اجماع، اهتمام خاص شرع مقدس، قاعده احترام، سیره متشرعه، اصل احتیاط و سیره شارع مقدس ـ به ‌عنوان مؤید حکم مستقل عقل به حساب می‌آیند، بنابراین حکم شرع مقدس در این باره از باب ارشاد به حکم مستقل عقل و امضای بنای عقلای جهان است و شرع مقدس جعل و تأسیس مستقلی در این زمینه ندارد. این قاعده فقهی در هم شبهه‌های حکمی و هم شبهه‌های موضوعی و درباره هم مسلمانان و هم کافران غیرحربی جریان دارد. اصالت اباحه درباره آبروی انسان‌ها جریان ندارد؛ زیرا اصل اباحه در جایی جریان دارد که موضوع برحسب طبیعت خودش محکوم به اباحه باشد و در حرمت آن به ‌دلیل عروض عوارض خارجی شک شود. همچنین این اصل در جایی جریان دارد که عقل استقلال به قبح آن نداشته باشد، در حالی ‌که اصل در آبروی انسان‌ها بر حرمت است و عقل در آبروی انسان‌ها حکم به قبح اقدام در صورت نداشتن ‌علم می‌دهد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - جایگاه فقهی ربا و سود بانکی از نگاه متفکران جهان اسلام
  علی صفری سید حسام الدین حسینی حسن حیدری فرج الله براتی
  دریافت سود ازشروط مهم در بازار سرمایه می باشد. در بازار سرمایه ایران وبعضی کشورهای اسلامی قوانین ضد ربوی وجود دارد ولی باتوجه به اهمیت قراردادهای سرمایه گذاری وسود بانکی افراد حاضر به قرار دادن سرمایه خود در اختیار دیگران بطور رایگان نیستند وسرمایه گذاران سرمایه خود را چکیده کامل

  دریافت سود ازشروط مهم در بازار سرمایه می باشد. در بازار سرمایه ایران وبعضی کشورهای اسلامی قوانین ضد ربوی وجود دارد ولی باتوجه به اهمیت قراردادهای سرمایه گذاری وسود بانکی افراد حاضر به قرار دادن سرمایه خود در اختیار دیگران بطور رایگان نیستند وسرمایه گذاران سرمایه خود را در جایی بکار می برند که بیشترین سود ودر آمد را برای آنان داشته باشد وسود آنان دچار افت وکاهش نشود. پس این سوال مطرح می شود که جایگاه سود از دیدگاه متفکران مسلمان کجاست؟ هدف این تحقیق بررسی جایگاه فقهی ربا و سود بانکی از نگاه متفکران جهان اسلام و بررسی سود، در بازار سرمایه می‌باشد. منابع تحقیق ازطریق اسناد کتابخانه ای وبصورت فیش برداری جمع آوری شده است وتجزیه وتحلیل اطلاعات بصورت کیفی می باشد.در این تحقیق مشروعیت سود از دیدگاه علمای اسلام مورد بررسی قرار گرفت. ودر این زمینه متخصصان مسلمان عقود شرعی را پیشنهاد نموده اند.ودر این تحقیق به این نتیجه منتهی شد که دریافت سود بر اساس عقود اسلامی ایرادی ندارد. ودربانکداری اسلامی معاملات ربوی حرام، ولی قراردادهایی راکه درچارچوب موازین شرعی وعقود اسلامی باشد مجاز است.Receiving profit is one of the important conditions in the capital market. There are anti-usury laws in the capital market of Iran and some Islamic countries, but due to the importance of investment contracts and bank profits, people are not willing to give their capital to others for free, and investors use their capital where they get the most profit and income. It should be for them and their profit should not be reduced. So the question arises, where is the position of profit from the point of view of Muslim thinkers? The purpose of this research is to examine the jurisprudential position of riba and bank interest from the perspective of the thinkers of the Islamic world and examine interest in the capital market. The research sources have been collected through library documents and in the form of data collection, and the analysis of the information is qualitative. In this research, the legitimacy of profit was examined from the perspective of Islamic scholars. In this context, Muslim experts have suggested Sharia contracts. In this research, it was concluded that there is no problem in receiving interest based on Islamic contracts. In Islamic banking, usury transactions are forbidden, but contracts that are within the framework of Sharia standards and Islamic contracts are allowed. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - واکاوی فقهی غرری بودن معامله بیت کوین
  رضا پورصدقی محمد فائزی سید صادق آذریان
  امروزه با رواج رمز ارزها در فضای مجازی، پرسش‌های مختلفی به لحاظ فقهی شکل گرفته است. جواز معامله بیت‎کوین مهمترین سؤالی است که در این رابطه به دلیل نفوذ بیت‌کوین در بین معامله‌گران رمز ارزها پرسیده می‎شود که از سوی برخی از فقها با استناد به بطلان غرر، معامله بیت‌ چکیده کامل

  امروزه با رواج رمز ارزها در فضای مجازی، پرسش‌های مختلفی به لحاظ فقهی شکل گرفته است. جواز معامله بیت‎کوین مهمترین سؤالی است که در این رابطه به دلیل نفوذ بیت‌کوین در بین معامله‌گران رمز ارزها پرسیده می‎شود که از سوی برخی از فقها با استناد به بطلان غرر، معامله بیت‌کوین را باطل دانسته‎اند. نوشته حاضر با بررسی ماهیت غرر و تطبیقات آن در فقه در صدد است به نحوه تطبیق این عنوان بر معامله بیت‎کوین از منظر مبانی فقها بپردازد. بررسی مفهوم غرر و همچنین نحوه به کارگیری آن در فقه نشان می‎دهد غرری که در بیع مورد نهی است دارای یکی از سه معنای خطر، جهالت و خدعه است و هیچ یک از این معانی قابل تطبیق بر معامله بیت‎کوین نیست. همچنین فقهاء با استناد به بطلان غرر معاملاتی را باطل دانسته‎‎اند مهمترین این موارد عبارتند از؛ معامله‎ای که قدرت بر تسلیم عوضین وجود ندارد، معامله‎ای که عوضین مجهول هستند، معامله کالایی که فاقد منفعت عقلائی است و معامله کالایی که قابل تملک نیست. هیچ یک از خصوصیات مذکور در معامله بیت‎کوین وجود ندارد. بنابراین هیچ یک از معانی و تطبیقات غرر برای معامله بیت‎کوین قابل تطبیق نیست.امروزه با رواج رمز ارزها در فضای مجازی ، پرسشهای مختلفی به لحاظ فقهی شکل گرفته است. جواز معامله بیت کوین مهمترین سوالی است که در این رابطه به دلیل نفوذ بیت کوین در بین معامله گران رمز ارزها پرسیده می‎شود که از سوی برخی از فقها با استناد به بطلان غرر معامله، بیت کوین را باطل دانسته‎اند. نوشته حاضر با بررسی منابع کتابخانه‌ای، ماهیت غرر و تطبیقات آن در فقه را مورد مطالعه قرار داده است تا نحوه تطبیق این عنوان را بر بیت کوین و معامله آن بررسی کند. بررسی مفهوم غرر و همچنین نحوه به کار گیری آن در فقه نشان می‎دهد فقهاء برای غرری که در بیع مورد نهی است سه معنای خطر و جهالت و خدعه را بیان نموده‌اند پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - کاربرد منابع تاریخ اسلام در تفاسیرقرآنی (بررسی موردی قرون 14 و 15 هجری)
  حسین کمالیان مهرناز بهروزی
  تاریخ یکی از منابع مهمّ کاربردی در علم تفسیر به شمار می آید، و مفسّران در وقت ضرورت برای بیان شأن نزول سوره ها و آیات قرآنی، مصادیق آیات، شرح حوادث مورد اشاره در قرآن، رویدادهایی که موجب صدور حکمی شرعی و یا دستوری الهی شده، رفع ابهام و تبیین جامع تر موضوعات مورد تفسیر و چکیده کامل

  تاریخ یکی از منابع مهمّ کاربردی در علم تفسیر به شمار می آید، و مفسّران در وقت ضرورت برای بیان شأن نزول سوره ها و آیات قرآنی، مصادیق آیات، شرح حوادث مورد اشاره در قرآن، رویدادهایی که موجب صدور حکمی شرعی و یا دستوری الهی شده، رفع ابهام و تبیین جامع تر موضوعات مورد تفسیر و ... بدان استناد می کنند. مفسّران در آغاز، تنها به روایات و احادیثی که اسباب نزول آیات بوده و ماهیّت تاریخی داشته، استناد می کرده اند. امّا در دوره های بعدی، علمای دانش تفسیر، خصوصا آنهایی که با دورة حیات پیامبراکرم (ص) فاصلة زمانی طولانی داشته اند، علاوه بر استفاده از منابع روایی و حدیثی، بتدریج به منابع مکتوب تاریخ دورة اسلامی نیز مراجعه، و در شأن نزول و تفسیر آیات قرآنی با موضوعات تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، اقوام پیشین، شرح حال پیامبران، غزوات، سریِه ها، وضع مقررات و روابط اجتماعی، احکام، دستورات فقهی و تبیین جامع تر موضوعات بدانها استناد کرده اند. هدف این پژوهش که به روش توصیفی و تحلیلی صورت می پذیرد، بررسی سیر تاریخی این رویکرد، وقایع تاریخی مورد توجّه، میزان استناد مفسران (اعم از شیعه و یا اهل سنّت) به این منابع مکتوب، معتبرو مهمّ تاریخ اسلام، اعم از مغازی، سیره ها، تاریخ های عمومی، انساب و.. با تمرکز بر معروفترین تفاسیر مفسّرین شیعه و سنّی در قرون اخیر (قرون14 و 15 هجری) است. نتایج این پژوهش حاکی است، استناد مفسّران سده های اخیر، به منابع مکتوب و معتبر تاریخ اسلام، اگر چه در مجموع، روندی افزایشی را نسبت به سده های قبل نشان می دهد، امّا بدلایل متعدد، استناد به منابع روایی و حدیثی تاریخ، همچنان وجه غالب اکثر تفاسیر (اعم از شیعه و سنّی) حتّی در قرون معاصر است، به گونه ای که می توان گفت دو دانش تفسیر و تاریخ، هر یک مسیر خود را طی کرده و توجه ویژه ای به دستاوردهای یکدیگر نداشته اند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - جایگاه فقه در نظام کیفری ایران
  ابراهیم علی عسگری سعید میرزایی عبدالوحید زاهدی ریحانه حسنپور جواد کلهری
  سیاست کیفری بیانگر خط مشی و تئوری‌هایی است که بر معیارهایی چون جرم‌انگاری، اعمال مجازات، دادرسی کیفری و ... حاکم است. سیاست کیفری در نظام‌های مختلف حقوقی از منابعی مانند فرهنگ، شرایط اقتصادی و اجتماعی و مهمتر از همه دین تاثیر می‌پذیرد. به نظر می‌رسد که فقه به عنوان مهمت چکیده کامل

  سیاست کیفری بیانگر خط مشی و تئوری‌هایی است که بر معیارهایی چون جرم‌انگاری، اعمال مجازات، دادرسی کیفری و ... حاکم است. سیاست کیفری در نظام‌های مختلف حقوقی از منابعی مانند فرهنگ، شرایط اقتصادی و اجتماعی و مهمتر از همه دین تاثیر می‌پذیرد. به نظر می‌رسد که فقه به عنوان مهمترین عامل تاثیرگذار بر سیاست کیفری ایران شناخته شده و بسیاری از اصول سیاست کیفری ایران برگرفته از فقه امامیه است. هدف اصلی در این پژوهش آن است که نقش فقه را به طور کلی در سیاست کیفری ایران مورد بحث قرار دهیم و اصول دین اسلام را در سیاست کیفری ایران بررسی نماییم. پژوهش حاضر به روش توصیفی – تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه‌ای انجام خواهد شد در انتها به این نتیجه دست یافتیم که نظام کیفری ایران تا حد زیادی تحت تاثیر فقه امامیه بوده است به نحوی که سیاستهای کیفری ایران مبتنی بر فقه امامیه بوده و در تقنین قوانین ، فقه نصب العین قانونگذار بوده و حتی در تفسیر قوانین نیز ملاک قضات و مفسرین قانون، فقه و نظر فقها بوده است رویکردهای نوین قانونگذار مانند نظریه برچسبزنی،قضا زدایی، بزه‌پوشی و ... نیز مبتنی بر مبانی فقهی است و از آنجایی که اقبال قانون منوط به تناسب آن با فرهنگ و باورهای افراد جامعه است لذا فقهی بودن قوانین ایران موجب اقبال بیشتر افراد جامعه گردیده است .سیاست کیفری بیانگر خط مشی و تئوری‌هایی است که بر معیارهایی چون جرم‌انگاری، اعمال مجازات، دادرسی کیفری و ... حاکم است. سیاست کیفری در نظام‌های مختلف حقوقی از منابعی مانند فرهنگ، شرایط اقتصادی و اجتماعی و مهمتر از همه دین تاثیر می‌پذیرد. به نظر می‌رسد که فقه به عنوان مهمترین عامل تاثیرگذار بر سیاست کیفری ایران شناخته شده و بسیاری از اصول سیاست کیفری ایران برگرفته از فقه امامیه است. هدف اصلی در این پژوهش آن است که نقش فقه را به طور کلی در سیاست کیفری ایران مورد بحث قرار دهیم و اصول دین اسلام را در سیاست کیفری ایران بررسی نماییم. پژوهش حاضر به روش توصیفی – تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه‌ای انجام خواهد شد در انتها به این نتیجه دست یافتیم که نظام کیفری ایران تا حد زیادی تحت تاثیر فقه امامیه بوده است به نحوی که سیاستهای کیفری ایران مبتنی بر فقه امامیه بوده و در تقنین قوانین ، فقه نصب العین قانونگذار بوده و حتی در تفسیر قوانین نیز ملاک قضات و مفسرین قانون، فقه و نظر فقها بوده است رویکردهای نوین قانونگذار پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - بررسی نظرات فقهی امامیه و اهل سنت در باب حکم طواف کودکان در حج
  مهین راوند حسین احمری علی شیعه علی
  یکی از تقسیماتی که در منابع اسلامی راجع به اطفال بکار رفته، تقسیم آنها به اطفال ممیز و اطفال غیرممیز است. این تقسیم‌بندی ریشة قرآنی نیز دارد. خداوندِ تبارک و تعالی در آیه 31 سوره نور می‌فرمایند: (... او الطفل الذین لم یظهروا و علی عورات النساء...) در ترجمه این آیه باید چکیده کامل

  یکی از تقسیماتی که در منابع اسلامی راجع به اطفال بکار رفته، تقسیم آنها به اطفال ممیز و اطفال غیرممیز است. این تقسیم‌بندی ریشة قرآنی نیز دارد. خداوندِ تبارک و تعالی در آیه 31 سوره نور می‌فرمایند: (... او الطفل الذین لم یظهروا و علی عورات النساء...) در ترجمه این آیه باید بیان داشت معیارِ تقسیم اطفال به ممیز و غیرممیز آگاهی و فهمِ از جنسیت و روابط جنسی، قرار گرفته است. از روایاتِ وارده از معصومین(ع) نیز میتوان سنِ تمیز را به نحوی از انحاء استنباط نمود. در برخی از این روایات که راجع به آموزش نماز به کودکان دستوراتی داده شده است، سنین آموزش نیز بیان گردیده است که حکایت از سنین آمادگی کودک برای فهم این امور و قوة تمیز او دارد که خود ممکن است در چند مرتبه رشد یابد. در این نوشتار که به روش توصیفی- استدلالی- استنتاجی گردآوری شده است، برآنیم به بررسی نظرات فقهای امامیه و اهل سنت در باب حکم طواف کودکان در حج بپردازیم.حج یک امر دینی واجب برای مسلمانان است که باید حداقل یک بار در طول زندگی، توسط همه مسلمانان بالغی که توانایی جسمی و مالی برای انجام سفر و حمایت از خانواده خود در هنگام غیبت از خانه را دارند، انجام شود. طواف یکی از ارکان مهم در زیارت حج به شمار می‌آید. طواف یکی از اعمال واجب حج و عمره است و به معنای هفت دور به گرد کعبه گشتن می‌باشد. در احکام و شرع برای طواف شرایطی از قبیل نیت، طهارت، ستر عورت، موالات و ختنه ذکر شده است.در این خصوص به برخی از شرایط طواف از جمله نیت، طهارت و ختنه پرداخته و سپس طواف نسا را درحج کودک از منظر فقهای امامیه و تسنن مورد ارزیابی قرار داده ایم. نتایج تحقیق حاکی از آن است در برخی اصول و فروعات نظر اهل تسنن با فقهای امامیه در تعارض قرار دارد و در برخی موارد از جمله ختان و طواف نسا، اهل تسنن بر خلاف فقهای امامیه آن را از شروط صحت طواف نمی‌دانند و لذا در این خصوص فتوایی صادر نکرده اند.در برخی موارد نیز چون نیت طواف، فقهای امامیه و تسنن هم نظر می‌باشند. پرونده مقاله