• فهرس المقالات منابع آب و خاک

      • حرية الوصول المقاله

        1 - مقایسه روش‌های FAO، USDA و FRWMO در تهیه نقشه قابلیت اراضی حوزه آبخیز گلازچای اشنویه
        مصطفی ذبیحی‌سیلابی سید حمیدرضا صادقی رئوف مصطفی زاده
        ارزیابی قابلیت‌های کاربری اراضی مبتنی بر شرایط منطقه برای کاهش اثرات انسانی بر منابع طبیعی و شناسایی کاربری‌های متناسب ضروری است. حال آن‌که انتخاب شیوه مناسب بررسی قابلیت اراضی در مقیاس حوزه آبخیز کم‌تر مورد توجه قرار گرفته است. از این‌رو مطالعه حاضر با هدف کاربست و اعت أکثر
        ارزیابی قابلیت‌های کاربری اراضی مبتنی بر شرایط منطقه برای کاهش اثرات انسانی بر منابع طبیعی و شناسایی کاربری‌های متناسب ضروری است. حال آن‌که انتخاب شیوه مناسب بررسی قابلیت اراضی در مقیاس حوزه آبخیز کم‌تر مورد توجه قرار گرفته است. از این‌رو مطالعه حاضر با هدف کاربست و اعتبارسنجی سه روش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)، وزارت کشاورزی ایالات متحده امریکا(USDA) و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور (FRWMO) در ارزیابی قابلیت اراضی حوزه آبخیز گلازچای اشنویه در آذربایجان غربی انجام شد. بر همین اساس با استفاده از داده‌های موجود و تهیه 122 نمونه خاک و هم‌چنین ویژگی‌های توپوگرافی و هواشناسی، نقشه معیارهای مختلف و بر اساس استانداردهای ذکر شده در سه روش مذکور قابلیت اراضی برای آبخیز مطالعاتی تهیه شد. نتایج نشان داد بیش‌ترین تغییرات مطلق در مدل FRWMO با مساحت 6682 هکتار و کم‌ترین تغییرات مطلق نیز در مدل FAOبا مساحت 5656 هکتار بوده است. از طرفی دیگر بیش‌ترین عدم تطابق کاربری فعلی با قابلیت اراضی در روش FRWMO با شاخص Kappa 64/0 بود که به‌دلیل اعمال شیب‌های زیاد برای کاربری‌های کشاورزی و باغی است. بنابراین توصیه می‌شود برنامه‌ریزی کاربری اراضی با توجه به قابلیت اراضی منطقه و هم‌چنین در نظر گرفتن شرایط اقتصادی و اجتماعی ذی‌نفعان آبخیز پس از اعمال تغییرات کاربری، به‌نحوی انجام شود که رضایت حداکثری همه ذی‌نفعان را در پی داشته و منجر به پایداری حوزه آبخیز شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        2 - بررسی آزمایشگاهی بهسازی یک خاک متورم شونده با استفاده از اعمال چرخه‏‌های مرطوب و خشک شدن متناوب
        امین سلطانی علی رئیسی استبرق
        بهسازی مکانیکی خاک های مشکل ساز در محل احداث شبکه های آبیاری و زهکشی جهت جلوگیری از تخریب ساز ه های هیدرولیکی و در نتیجه تلفات آب همواره یکی از مهم ترین مسائل مربوط به حفاظت منابع آب و خاک است. خاک های رسی متورم شونده منطقه وسیعی از جهان را پوشش داده و همواره موجب بروز أکثر
        بهسازی مکانیکی خاک های مشکل ساز در محل احداث شبکه های آبیاری و زهکشی جهت جلوگیری از تخریب ساز ه های هیدرولیکی و در نتیجه تلفات آب همواره یکی از مهم ترین مسائل مربوط به حفاظت منابع آب و خاک است. خاک های رسی متورم شونده منطقه وسیعی از جهان را پوشش داده و همواره موجب بروز خسارات جدی به سازه های (بخصوص سازه های هیدرولیکی) ساخته شده بر روی آنها می گردد. در این کار تحقیقاتی نتایج آزمایشگاهی اعمال چرخه های مرطوب و خشک شدن بر روی یک نمونه خاک رسی متورم شونده حاوی آب منفذی شور (سدیم کلرید با غلظت 50 گرم بر لیتر) برای بهسازی آن ارائه می گردد. اعمال چرخه های مرطوب و خشک شدن بر روی نمونه های تراکم یافته و تهیه شده از روش تراکم استاتیکی با آب منفذی سدیم کلرید در دستگاه تحکیم اصلاح شده و تحکیم معمولی صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که درصد تغییر شکل های محوری ناشی از اعمال چرخه های مرطوب و خشک متوالی با تکرار چرخه ها به مقادیر ثابتی می رسد و مقدار تورم ناشی از مرطوب شدن با مقدار انقباض ناشی خشک شدن تقریباً یکسان می گردد. همچنین نتایج تغییرات نسبت تخلخل در مقابل درصد رطوبت (مسیر های تورمی- انقباضی) طی چرخه های متوالی مرطوب و خشک شدن نشان داد که شکل عمومی مسیر های تورمی و انقباضی تقریباًٌ S شکل بوده و پدیده پسماند رطوبت (هیسترسیس) ایجاد شده در خاک با افزایش تعداد چرخه های متوالی به تعادل می رسد، به طوری که مسیر تورمی و انقباضی در چرخه نهایی (چرخه تعادل) برای خاک مورد آزمایش تقریباً یکسان و بر هم منطبق می گردند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        3 - مدل سازی نشت هیدروکربن های نفتی در منابع خاک و آبهای زیرزمینی
        مجید احتشامی رامین احمدنیا
        امروزه با توجه به روند رو به رشد افزایش جمعیت، و رشد روزافزون صنایع وابسته به نفت، میزان تقاضا برای مواد نفتی افزایش چشمگیری یافته است. افزایش تولید و به تبع آن افزایش میزان مصرف همراه با ریخت و پاشهای فراوانی است که این مساله نشت مواد نفتی به محیط زیست را شدت می بخشد. أکثر
        امروزه با توجه به روند رو به رشد افزایش جمعیت، و رشد روزافزون صنایع وابسته به نفت، میزان تقاضا برای مواد نفتی افزایش چشمگیری یافته است. افزایش تولید و به تبع آن افزایش میزان مصرف همراه با ریخت و پاشهای فراوانی است که این مساله نشت مواد نفتی به محیط زیست را شدت می بخشد. آلوده شدن منابع آب و خاک اثرات زیان بار و بعضا جبران ناپذیری به همراه دارد. مشخص شدن میزان ماده نشت کننده، مسیر حرکت، ماندگاری آن در محیطهای مختلف و میزان غلظت آن در عمقهای مختلف از اساسی ترین اطلاعاتی است که در مدیریت منابع آب و خاک به منظور مقابله به آلودگی محیطهای آبی و خاک باید در دسترس تصمیم گیرندگان قرار داشته باشد. در این نوشتار به منظور مدلسازی نشت فرآورده های نفتی در منابع آب و خاک از مدلی بنام RITZ استفاده شده است، تا ضمن بررسی فرآیند نشت، مکان و غلظت ماده نشت کننده را تخمین زد و بر این اساس اقدامات لازم برای کنترل آلودگی محیط بکار برد و جهت صحت سنجی مدل اطلاعات خروجی مدل با اطلاعات حاصل از مطالعات آزمایشگاهی صورت پذیرفته مقایسه شد که نتایج واسنجی های مثبت صورت پذیرفته در جداول و نمودارهای جداگانه ای نشان داده شده است. تفاصيل المقالة