«شاهداعی شیرازی» یکی از شاعرانِ عارف و از مبلّغان اندیشة وحدت وجودی ابن عربی در قرن نهم است که آثار متعدّدی به نظم و نثر از وی باقی مانده است. یکی از آثار منظوم وی «ستّة شاه داعی» است. مثنوی «چهارچمن»، چهارمین منظومه از ستّۀ شاه داعی شیرازی است که شاعر در سرودن آن به أکثر
«شاهداعی شیرازی» یکی از شاعرانِ عارف و از مبلّغان اندیشة وحدت وجودی ابن عربی در قرن نهم است که آثار متعدّدی به نظم و نثر از وی باقی مانده است. یکی از آثار منظوم وی «ستّة شاه داعی» است. مثنوی «چهارچمن»، چهارمین منظومه از ستّۀ شاه داعی شیرازی است که شاعر در سرودن آن به طور ضمنی به آثار پیشین، ازجمله «منطقالطیر» عطار نظر داشته است. از آنجا که دربارۀ این مثنوی و افکار و اندیشههای شاه داعی در آن، تاکنون پژوهشی صورت نگرفته است، در این مقاله با بهرهگیری از روش توصیفی ـ تحلیلی و کتابخانهای، تأثیرپذیری سرایندة این مثنوی از متقدّمان، به ویژه عطّار، مطمح نظر قرارگرفتهاست. شاه داعی علاوه بر ساختار اثر (استفاده از شیوۀ مناظره و قالب داستان منظوم، انتخاب شخصیّتهای داستان و...) از نظر پرداختن به هفت وادی سلوک و مبحث وحدت وجود از عطّار تأثیر پذیرفته است. حاصل سخن این که، پیروی شاه داعی از ابن عربی و بازتاب چشمگیر اندیشۀ هستیشناختیِ وی در ساختار اثر، از جمله در بسامد واژهها و اصطلاحات و همچنین در محتوا قابل تأمّل است. مثنوی «چهارچمن» با وجود تأثیرپذیریهایی که داشته است، از نظر ساختار هنری و ادبی، اثری ابداعی و مستقل است؛ چرا که سراینده با بهرهگیری از قوة تخیّل خویش توانسته است، اندیشههای پراکندۀ پیشینیان را در شیوۀ شاعری خود ذوب کرده و اثری جاودانه خلق کند
تفاصيل المقالة
شاه داعی شیرازی یکی از شاعرانِ عارف و مبلّغان اندیشۀ وحدت وجودی ابن عربی است که آثار متعدّدی به نظم و نثر از وی باقی مانده است. یکی از آثار منظوم وی ستّۀ شاه داعی است. مثنوی مشاهد اوّلین اثر از مثنوی های شش گانۀ وی است که شاعر متناسب با مشرب فکری خود، آن را در هفت مشهد: أکثر
شاه داعی شیرازی یکی از شاعرانِ عارف و مبلّغان اندیشۀ وحدت وجودی ابن عربی است که آثار متعدّدی به نظم و نثر از وی باقی مانده است. یکی از آثار منظوم وی ستّۀ شاه داعی است. مثنوی مشاهد اوّلین اثر از مثنوی های شش گانۀ وی است که شاعر متناسب با مشرب فکری خود، آن را در هفت مشهد: طلب، تجرید، ذوق، کشف، معرفت، حقیقت و توحید سروده است. از آن جا که دربارۀ این مثنوی، تاکنون هیچ تحقیق و پژوهشی صورت نگرفته است، تحقیق حاضر، ضمن معرّفی این اثر، یکی از مهم ترین مباحث عرفانی؛ یعنی معرفت و ارکان و مراتب آن را در این مثنوی به شیوۀ تحلیلی _ توصیفی مطالعه کرده است. پژوهش حاضر نشان داد که پیروی شاعر از ابن عربی و بازتاب چشمگیر اندیشۀ هستی شناختیِ وی در عنوان و ساختار اثر، از جمله در بسامد واژه ها و اصطلاحات و همچنین در محتوا قابل تأمّل است. طبق اندیشۀ شاه داعی، معرفت دارای مراتب و مدارجی است. شناخت خویشتن، شناخت هستی و شناخت خداوند مهم ترین ارکان معرفت در مثنوی مشاهد است. طبق اندیشۀ شاه داعی، شناخت انسان با هستی شناسی در ارتباط است و هر دو شناخت یاد شده، انسان را به شناخت خداوند رهنمون می شود. حاصل سخن این که شناخت ذات خداوند برای هیچ سالکی به خاطر امتناع صمدیّت امکان پذیر نیست و سالک با اندیشه در تجلیّات اسماء و صفات الهی و به شیوۀ کشف و شهود می تواند به مرحلۀ توحید برسد.
تفاصيل المقالة
ادبیات بومی از آن جا که بسترها و زمان های متفاوتی برای بروز و ظهور دارد همواره ویژگی هایی متفاوت و خاص خود داشته است. یکی از بسترهای اصلی برای واکاوی جنبه های ادبی گویش ها و زبان ها، تحلیل شدرهایی است که در قلم رو این گویش ها سرود شده اند. شدر شیرازی از آن جا که قدمتی ن أکثر
ادبیات بومی از آن جا که بسترها و زمان های متفاوتی برای بروز و ظهور دارد همواره ویژگی هایی متفاوت و خاص خود داشته است. یکی از بسترهای اصلی برای واکاوی جنبه های ادبی گویش ها و زبان ها، تحلیل شدرهایی است که در قلم رو این گویش ها سرود شده اند. شدر شیرازی از آن جا که قدمتی نزدیک به 999 ساله دارد و با توجه به آثار کمّی و کیفی که در پیوند با آن منتشر شده است ، به ویژه در قرن های هشتم، نهم و دوران مداصر، بستری مناسب برای پژوهش و تحقیق در حوزه ی ادبیات بومی است بنابراین در این مقاله سدی شده است با بررسی عنصر وزن عروری در اشدار دو تن از شاعران کهن گویش شیرازی )شمس پُس ناصر و شاه داعی شیرازی( و پن تن از شاعران مداصر فارس در این زمینه )بیژن سمندر، یدالله تارمی، احد ده بزرگی، سیروس دادرس و محمد حسن شفاعت(، گونه های اصلی وزن در شدر گویش شیرازی )با تأکید بر قالب نزی( شناسایی شود و در مقایسه ی این وزن ها با گونه های رای در شدر رسمی هر دوره، تفاوت ها و شباهت های آن ها مقایسه شود علاوه بر این سدی شده است، سیر تحوی وزن نزی شیرازی از قرن هشتم تا دوران مداصر با ارائه ی نمونه ها و جدوی ها ترسیم و مدرفی شود.
تفاصيل المقالة
بسیاری از منظومههای بزرگ ادب فارسی از ساختار روایی بالایی برخوردار هستند و انتقال بخشهای مهمی از اندیشهها و مفاهیم موجود در این آثار از زبانِ شخصیتهای مختلف، واقعی یا نمادین بیان شدهاند. از جملۀ این آثار، منظومۀ چهار چمن، سرودۀ شاه داعی شیرازی است. این مقاله در صدد أکثر
بسیاری از منظومههای بزرگ ادب فارسی از ساختار روایی بالایی برخوردار هستند و انتقال بخشهای مهمی از اندیشهها و مفاهیم موجود در این آثار از زبانِ شخصیتهای مختلف، واقعی یا نمادین بیان شدهاند. از جملۀ این آثار، منظومۀ چهار چمن، سرودۀ شاه داعی شیرازی است. این مقاله در صدد پاسخ به این پرسش است که هر یک از شخصیتهای نمادین، نماینده و جانشین چه افکار و عقایدی هستند و اینکه شاه داعی، چگونه عناصر داستان را در پیشبرد اندیشههای ماورایی به کار گرفته است. این مقاله که فتح بابی در شناخت منظومۀ چهار چمن است، ساختار داستانی و روایی این اثر ناشناخته را از منظر شخصیت، زاویۀ دید و صحنهپردازی به بحث و واوکای گذاشته است و علّت به کارگیری گیاهان و گلها را با توجه به موضوع، مورد بررسی قرار داده است.
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications