فهرس المقالات سمرقندی

• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  1 - پیشینه و علل پیدایش ادبیات غیر جّد
  سید احمد حسینی کازرونی
  در فایل اصل مقاله موجود است.

  در فایل اصل مقاله موجود است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  2 - نگاهی به چند مضمون مشترک در مرثیة رودکی و ابوالحسن تهامی
  محمود مهدوی دامغانی
  رودکی‌سمرقندی شاعر بنام سه دهه اول قرن چهارم هجری است که به سال 329 یا 330 وفات یافته است. اغلب شرح‌حال‌نویسان او را در تبحر و کثرت شعر ستوده‌اند. ابوالحسن تهامی در تهام (مکه) به دنیا آمد و سپس به رمله دره فلسطین مهاجرت کرد و خطیب آن شهر شد، فردی متقی و زاهد بود و در خر أکثر

  رودکی‌سمرقندی شاعر بنام سه دهه اول قرن چهارم هجری است که به سال 329 یا 330 وفات یافته است. اغلب شرح‌حال‌نویسان او را در تبحر و کثرت شعر ستوده‌اند. ابوالحسن تهامی در تهام (مکه) به دنیا آمد و سپس به رمله دره فلسطین مهاجرت کرد و خطیب آن شهر شد، فردی متقی و زاهد بود و در خراسان آن زمان، شعر وی شناخته‌شده بود. آنچه در این کوتاه سخن به آن پرداخته می‌شود، اشتراک در وزن و مفهوم و مضمون مرثیه رودکی در سوگ پسر ابوالفضل بلعمی و قصیده‌ای از تهامی است که با توجه به آموزه‌های مشترک شاعران از قرآن، بیشتر از نوع توارد خاطر به‌شمار می‌آیند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  3 - معرفی نسخ خطی «غُررِ دُرر» حسینی سمرقندی (زنده در قرن پنجم هجری قمری)
  حسین پورشریف رضا فهیمی منیژه فلاحی
  هرچند پژوهشگران حوزۀ زبان و ادبیات فارسی، از دیرباز به تصحیح متون کهن ادب فارسی توجه ویژه ای داشته اند، برخی از این متون با گذشت قرن ها، هنوز احیا و تصحیح نشده اند. کتاب غررِ درر، اثر ابوالبرکات حسینی سمرقندی، یکی از همین متون اخلاقی است که با وجود دارا بودن حکایات آموز أکثر

  هرچند پژوهشگران حوزۀ زبان و ادبیات فارسی، از دیرباز به تصحیح متون کهن ادب فارسی توجه ویژه ای داشته اند، برخی از این متون با گذشت قرن ها، هنوز احیا و تصحیح نشده اند. کتاب غررِ درر، اثر ابوالبرکات حسینی سمرقندی، یکی از همین متون اخلاقی است که با وجود دارا بودن حکایات آموزنده از صدر اسلام و گفتار بزرگان دین از پیامبر و صحابه و امامان گرفته تا اولیا و مشایخ، متأسفانه با گذشت قرن‌ها از نگارش آن، تاکنون تصحیح و چاپ نشده است. نگارندگان در این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش‌ها هستند: غرر درر چگونه کتابی و دارای چه محتوا و نسخه‌هایی است؟ مؤلف آن، چه کسی با چه ویژگی‌های مذهبی و کلامی است؟ در آغاز این پژوهش، دربارۀ نویسنده و محتوای کتابش سخن به میان آمده و در ادامه، به معرفی نسخه‌های موجود از غررِ درر پرداخته شده است. این پژوهش با بررسی ویژگی‌های رسم‌الخطی و املاییِ نسخۀ پایه پایان می‌پذیرد. پژوهش حاضر با روش تحقیقِ توصیفی‌تحلیلی انجام شده و از نظر ابزار نیز کتابخانه‌ای است. از طریق بررسی سلسله‌سندهای احادیث و اقوال کتاب و شناسایی مشایخ و استادان ابوالبرکات و شخصیت هایی که در کتاب از آن‌ها یاد شده است چون صوفیان و محدثان، پی برده شد که نویسندۀ غررِ درر در قرن پنجم هجری به دنیا آمده است. از نظر اعتقادی و کلامی، می توان حسینی سمرقندی را صوفیِ سنی مذهبِ ماتُریدی دانست که ارادت خاصی نیز به اهل بیت پیامبر(ع) داشته است. نگارندگان با بررسی غرر درر به این نتیجه رسیدند که کتاب از لحاظ ساختار و محتوا به سبک تنبیه الغافلین ابواللیث سمرقندی تدوین شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  4 - سمرقندی حلقه مفقوده تاریخ منطق
  علی اصغر جعفری ولنی
  گرچه منطق سینوی مسائل زیادی را از یونان برگرفته، ولی شایسته نیست آن را صرفاً شرح مفصل منطق یونان بدانیم. نوآوریهای متعدد شیخ‌الرئیس در علم منطق، از او یک منطق‌دان برجسته ساخته است. اما با وجود نوآوریهای منطقی قابل توجه در اندیشه سمرقندی مانند ارائه ملاک صدق و کذب قضایای أکثر

  گرچه منطق سینوی مسائل زیادی را از یونان برگرفته، ولی شایسته نیست آن را صرفاً شرح مفصل منطق یونان بدانیم. نوآوریهای متعدد شیخ‌الرئیس در علم منطق، از او یک منطق‌دان برجسته ساخته است. اما با وجود نوآوریهای منطقی قابل توجه در اندیشه سمرقندی مانند ارائه ملاک صدق و کذب قضایای منحرفه، تحلیل متفاوت از قضایای حقیقیه، خارجیه و ذهنیه، معرفی نقیض قضیه جزئیه مرکبه، تبیین متفاوت صدق و کمیت قضیه متصله لزومیه، عکس مستوی شرطیات، شناسایی ضروب غیرمنتج قیاس شرطی لزومی، و دو راه حل در پاسخ به پارادوکس دروغگو (جذر اصم)، نقش او در تاریخ منطق سینوی ناشناخته مانده است؛ چراکه مهمترین اثر منطقی او یعنی شرح القسطاس هنوز به صورت نسخه خطی است. سمرقندی در این اثر به آثار منطق‌دانان پیش از خود توجه داشته و حضور اندیشه‌های منطق‌دانان متقدم به‌خوبی مشاهده می‌شود، لذا نوآوری‌های این اثر را باید در میان نقدهای او بر دیگر منطق‌دانان، جستجو کرد؛ درعین‌حال او طبق شواهد، بر اندیشه منطق‌دانان پس از خود نیز تأثیرگذار بوده است. تفاصيل المقالة