فهرس المقالات سراسطوره اسلامی. اسکندر . ذوالقرنین . اعراب. کارکرد اساطیر

• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  1 - زمینه‌های شکل‌گیری اسکندر ذوالقرنین در سراسطوره اسلامی
  جواد هداوند بهمن نامور مطلق اسماعیل آذر
  10.30495/mmlq.2023.698499
  روایت اسکندر از مهم‌ترین و مبهم‌ترین الگوهای اسطوره‌ای تاریخ و فرهنگ ایران است که در سه حوزة یونانی، ایرانی و اسلامی تحت‌ تأثیر جریانات کلان‌معرفتی (سراسطوره) با تغییرات گسترده‌ای مواجه شده و شکل جدیدی گرفته است. کارکرد اساطیر در سراسطورة اسلامی، با وام گرفتن از اساطیر أکثر

  روایت اسکندر از مهم‌ترین و مبهم‌ترین الگوهای اسطوره‌ای تاریخ و فرهنگ ایران است که در سه حوزة یونانی، ایرانی و اسلامی تحت‌ تأثیر جریانات کلان‌معرفتی (سراسطوره) با تغییرات گسترده‌ای مواجه شده و شکل جدیدی گرفته است. کارکرد اساطیر در سراسطورة اسلامی، با وام گرفتن از اساطیر سرزمین‌های جدید به منظور تبیین و تأیید مفاهیم و آموزه‌های دینی از استراتژی‌های کارآمد فرهنگی مسلمانان است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که فقر باورها و الگوهای اساطیری اعراب دورة پیش‌اسلامی، شکل‌گیری نهضت ترجمه در سده‌های نخستین و پیدایش امواج جریان دوم هلنیسمی و نیز اسطوره‌وارگی نهفته در رفتار اسکندر، زمینه‌ها‌ی لازم را برای این هویت‌یابی، فراهم آورد و در اندک مدّتی در تفاسیر قرآنی، اسکندر با عنوان ذوالقرنین معرفی گردید. وام‌اسطورة اسکندر، اگرچه در آغاز سراسطورة اسلامی، مفهوم‌سازی ناب و خالصی نداشت ولی آرام‌آرام، ویژگی‌های خاصی گرفت و به واسطة رمزگان‌های عموماً مذهبی، در قرون میانی به مفهومی متمایز و مستقل رسید؛ هرچند با تغییراتی، به عنوان رویکرد غالب در اسکندرشناسی تاکنون تداوم یافته است. پژوهش حاضر با روش تحلیلی ‌ـ ‌تطبیقی و سراسطوره‌کاوی و نگاهی مضمونی به موضوع، زمینه‌های اصلی توجّه مسلمانان به موضوع اسکندر و متغیرهای مؤثر در صورت‌بندی جدید این داستان را در قالب سراسطورة اسلامی بررسی و تبیین می‌نماید. تفاصيل المقالة