• فهرس المقالات رشد جمعیت

      • حرية الوصول المقاله

        1 - تغییـرات در صنعت ساختمان ایـران
        آرش قهرمانی
        طی چند دهة گذشته، تلاش هایی جهت پیشبُرد صنعت ساختمان در ایران، از قبیل تولید صنعتی و یا واردات فناوری کشورهای توسعه یافته صورت گرفته که با شکست مواجه شده است و از طرفی روش های متعارف و رایج در صنعت ساختمان ایران و بخصوص بخش مسکن، جوابگوی نیاز جمعیت رو به رشد، نخواهد بود أکثر
        طی چند دهة گذشته، تلاش هایی جهت پیشبُرد صنعت ساختمان در ایران، از قبیل تولید صنعتی و یا واردات فناوری کشورهای توسعه یافته صورت گرفته که با شکست مواجه شده است و از طرفی روش های متعارف و رایج در صنعت ساختمان ایران و بخصوص بخش مسکن، جوابگوی نیاز جمعیت رو به رشد، نخواهد بود. با توجه به شرایط موجود، ساختمان های صنعتی تنها راه حل عملی برای برطرف کردن مشکلات کنونیِ مسکن در ایران از قبیل کمبود مسکن و کیفیت پایین آن خواهد بود. کمبود مسکن و نبود سیستم ساختمانی مناسب جهت جبران این کمبود، مهمترین دلیل انجام این تحقیق و ارائة راه حل، اصلی ترین هداف آن است. در راستای تحقق بخشیدن به این هدف، باید در نظر داشت که نه روش های رایج ساخت و ساز، و نه روش های مدرن وارداتی، هیچکدام به تنهایی نمی توانند مشکلات موجود را برطرف نمایند؛ بلکه برای حل این مشکلات ترکیبی از این دو لازم است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        2 - تاثیر مهاجرت در رشد جمعیت کلانشهرها نمونه موردی : کلانشهر تهران در سال های 1335 – 1385شمسی
        سید کمال الدین شهریاری
        مهاجرت از پدیدههای اجتماعی است که به مثابه یکی از مهمترین عوامل دگرگون کننده فضای شهری و روستاییاز نقطه نظر ساخت و کارکرد محسوب میشود . این پژوهش با اساس قرار دادن نظریههای محققین شهیر اینعرصه، به ویژه راون اشتاین ، هانری مندراس ، آرتور لوئیس ، گونار میردال ، اورت.اس.ال أکثر
        مهاجرت از پدیدههای اجتماعی است که به مثابه یکی از مهمترین عوامل دگرگون کننده فضای شهری و روستاییاز نقطه نظر ساخت و کارکرد محسوب میشود . این پژوهش با اساس قرار دادن نظریههای محققین شهیر اینعرصه، به ویژه راون اشتاین ، هانری مندراس ، آرتور لوئیس ، گونار میردال ، اورت.اس.ال موبو گنج و گری.الهانت و نظری به تجارب دیگر کشورها در این زمینه ، به بررسی رشد جمعیت کلانشهر تهران با توجه به عاملمهاجرت و مقایسه آن با میزان پیشبینی شده پرداخته و با تحلیل آماری تغییرات جمعیتی قابل توجه در اینزمینه از جمله افزایش سریع جمعیت شهری نسبت به جمعیت روستائی نتیجه میگیرد رشد نسبتاً سریع جمعیتکلانشهر تهران و افزایش آن نسبت به جمعیت تعیین شده در طرحهای جامع ، راهبردی و ساماندهی یکی ازعوامل ایجاد مشکل مسکن در این شهر میباشد . نهایتاً به اهمیت طرح آمایش سرزمین و برنامههای ملی ومنطقهای توجه داده میشود که به دلیل فقدان آن در گذشته ، ساختار رفتارهای جمعیتی نه تنها از کنترلسیاستگذاران ، مسئولین و برنامهریزان خارج بوده ، بلکه پیشبینیها نیز عملا درست از آب در نیامده است وساختار جمعیت کشور مرتباً در حال تغییر و نوسان بوده است تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        3 - ارزیابی میزان موفقیت احداث شهر جدید پردیس در جذب سرریز جمعیت از کلان شهر تهران
        رحیم سرور بیژن صفوی بهروز درویش‌‌‌‌‌ ورچه زاده
        مقدمه و هدف پژوهش: با توجه به افزایش جمعیت شهرنشینی شهرهای بزرگ در ایران دچار مشکلات فراوانی شده و به دنبال مسائل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در کلان شهر‌ها و در نتیجه افت کیفیت زندگی در آن‌ها به دلیل تراکم بیش از حد جمعیت و فعالیت، باعث شد تا شهرهای جدید در ایران با أکثر
        مقدمه و هدف پژوهش: با توجه به افزایش جمعیت شهرنشینی شهرهای بزرگ در ایران دچار مشکلات فراوانی شده و به دنبال مسائل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در کلان شهر‌ها و در نتیجه افت کیفیت زندگی در آن‌ها به دلیل تراکم بیش از حد جمعیت و فعالیت، باعث شد تا شهرهای جدید در ایران با هدف تمرکززدایی، کنترل مهاجرت و جذب سرریز جمعیتی کلان شهرها در حوزه این شهرها مکان‌یابی و احداث شوند، پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان موفقیت احداث شهر جدید پردیس در جذب سرریز جمعیت از کلان شهر تهران انجام پذیرفته است. روش پژوهش: در این پژوهش از روش توصیفی _ تحلیلی استفاده شده است، به این صورت که ابتدا به جمع‌آوری اطلاعات پیرامون مطالعه موردی (توصیف) و سپس به تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده با استفاده از جدول SWOT، (تحلیل) پرداخته شده است. یافته‌ها: 1) یکی از مهم‌ترین عوامل مهاجرت به شهر جدید پردیس را می‌توان وجود آزاد راه تهرانپردیس به طولِ حدود 25 کیلومتر و با عرضِ باند 28 متر را نام برد که یکی از راه‌های اصلی دسترسی برون شهری، شهر جدید پردیس می‌باشد؛ 2) مهم‌ترین عامل تحریک کننده مهاجرت، اشتغال و کار است که طبق برآورد آخرین سرشماری سال 1390، پیروی از خانوار و جستجوی کار به ترتیب از بیشترین علت‌های مهاجرت به استان تهران بوده‌اند؛ 3) کمبود امکانات و خدمات به عنوان یکی از مهم‌ترین دلایل عدم موفقیت شهر جدید پردیس در جذب جمعیت پیش بینی شده خود و یا نارضایتی ساکنین می‌باشد؛ 4) نرخ رشد شهر تهران کمتر از نرخ رشد نقاط شهری استان تهران بوده است، به طوری که طی دهه‌های اخیر، افزایش جمعیت استان تهران بیشتر در شهرهای اطراف تهران پراکنده شده‌اند، علیرغم کاهش سهم شهر تهران از جمعیت شهری کل کشور، سهم استان تهران از جمعیت کشور افزایش پیدا کرده است. نتیجه گیری: با بررسی رشد جمعیتی کلان شهر تهران و سایر نقاط شهری استان تهران، به این نتیجه رسیده است که به طور کلی شهر جدید پردیس، تا کنون موفق به جذب جمعیت پیش بینی شده خود نشده و اگر هم جمعیتی وارد شهر جدید پردیس شده، تأثیر چندانی در کاهش رشد جمعیتی کلان شهر تهران نداشته است. همچنین در این تحقیق به این نتیجه رسیده است که شهر جدیدی که از عواملی نظیر مکان‌یابی مناسب، دسترسی‌های متعدد به پیرامون، فرصت اشتغال برای ساکنان و امکانات و خدمات وابسته به مسکن برخوردار باشد، می‌تواند جمعیت بیشتری را به خود جذب نماید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        4 - تبیین ژئوپلیتیک رشد جمعیت و امنیت ملی ایران
        علیرضا محرابی روح الله نیکزاد محمد ساسانی‌پور
        چکیده جمعیت و رشد آن، مؤلفه ای مؤثر در ژئوپلیتیک و امنیت ملی کشورهاست. نظریات عام در این مورد توجه به نرخ رشد جمعیت را مهم می‌داند و نه رقم مطلق آن. در این پژوهش شاخص های جمعیت ایران با تأکید بر رشد و اثرگذاری آن بر ضریب پایداری امنیت ملی مطالعه شده است. فرضیه وجود را أکثر
        چکیده جمعیت و رشد آن، مؤلفه ای مؤثر در ژئوپلیتیک و امنیت ملی کشورهاست. نظریات عام در این مورد توجه به نرخ رشد جمعیت را مهم می‌داند و نه رقم مطلق آن. در این پژوهش شاخص های جمعیت ایران با تأکید بر رشد و اثرگذاری آن بر ضریب پایداری امنیت ملی مطالعه شده است. فرضیه وجود رابطه معنادار بین افزایش نرخ رشد جمعیت و تنزل ضریب پایداری امنیت ملی، مورد ارزیابی واقع شده که با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و آزمون‌های آماری صورت گرفته است. یافته‌های پژوهش در ارتباط شاخص‌های جمعیتی ایران از قبیل بالابودن نرخ بیکاری و افزایش آن، افزایش تحصیل کردگان دانشگاهی و ضعف یا نبود زمینه‌های اشتغال و بیکاری در این مورد، فرضیه مزبور را تایید کرد. فرضیه مذکور در مناطق بحران‌خیز کشور نیز ارزیابی و نتیجه حاصله به تشدید ارتباط فرضیه در این مناطق انجامید. با تکیه بر تئوری گشتاور رشد جمعیت در ایران، کشور ما به خودی خود یک دوره افزایش نرخ رشد حدود 2 درصد، به دلیل ازدیاد تعداد دخترانی که به سن باروری می رسند را تجربه خواهد کرد. بنابراین در این پژوهش پرهیز از هرگونه آرمان‌گرایی درباره رشد جمعیت ایران توصیه شده و توجه به واقع‌بینی و توسعه شاخص‌های جمعیت حاضر پیشنهاد شده است تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        5 - دموگرافی زنبورTrichogramma brassicae (Bezdenko) (Hym.,Trichogrammatidae) روی سه گونه میزبان در شرایط آزمایشگاه
        علی‌اصغر لشگری علی اصغر طالبی یعقوب فتحی‎پور سمیرا فراهانی
        در این تحقیق آماره های جدول زندگی، تولیدمثل و رشد جمعیت زنبورTrichogramma brassicae (Bezdenko) روی کرم قوره پنبه،(Hubner) Helicoverpa armigera، به عنوان میزبان طبیعی و بید آرد، Zeller Ephestia kuehniella، و بید غلات، Sitotroga cerealella Oliver به عنوان دو میزبان آزم أکثر
        در این تحقیق آماره های جدول زندگی، تولیدمثل و رشد جمعیت زنبورTrichogramma brassicae (Bezdenko) روی کرم قوره پنبه،(Hubner) Helicoverpa armigera، به عنوان میزبان طبیعی و بید آرد، Zeller Ephestia kuehniella، و بید غلات، Sitotroga cerealella Oliver به عنوان دو میزبان آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش‌ در شرایط اتاق رشد با دمای 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±50 درصد و دوره نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی انجام شد. امید به زندگی زنبور در زمان ظهور حشرات کامل زنبور روی تخم‌های کرم قوزه پنبه، بید آرد و بید غلات به ترتیب 65/5 ، 45/9 و 95/4 روز بود. نرخ ناخالص باروری و میانگین تعداد تخم روزانه زنبور روی تخم‌های بید آرد از دو میزبان دیگر بیشتر بود. نرخ خالص تولیدمثل زنبور روی تخم‌های کرم قوزه پنبه، بید آرد و بید غلات به ترتیب 98/41، 65/55 و 17/42 ماده/ماده/نسل به دست آمد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت برای زنبور روی تخم کرم قوزه پنبه، بید آرد و بید غلات به ترتیب 298/0، 309/0 و 301/0 ماده/ماده/روز محاسبه گردید. متوسط زمان هر نسل زنبور روی تخم‌های بید آرد نسبت به دو میزبان دیگر بیشتر بود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        6 - مقایسه‏ ویژگی‏های زیستی دو جمعیت منطقه‏ای شته مومی کلم Brevicoryne brassicae (L.) (Hem., Aphididae) روی کلزا در شرایط آزمایشگاه
        فرناز اسکروچی علی‌اصغر طالبی اصغر حجگزار شیلا گلدسته
        شته مومی کلم، Brevicoryne brassicae (L.) یکی ازآفات مهم کلزا و سایر چلیپاییان در بسیاری از مناطق جهان به شمار می‌رود. در این تحقیق، آماره های دموگرافیک شته B. brassicae شامل جدول زندگی ، تولید مثل و رشد جمعیت روی دو جمعیت شیراز و گرگان مورد بررسی قرار گرفت. مطالعات آزم أکثر
        شته مومی کلم، Brevicoryne brassicae (L.) یکی ازآفات مهم کلزا و سایر چلیپاییان در بسیاری از مناطق جهان به شمار می‌رود. در این تحقیق، آماره های دموگرافیک شته B. brassicae شامل جدول زندگی ، تولید مثل و رشد جمعیت روی دو جمعیت شیراز و گرگان مورد بررسی قرار گرفت. مطالعات آزمایشگا هی در دمای 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. داده ها بر اساس روش جک نایف و با استفاده از نرم افزارهای SAS و MINITAB تجزیه شدند. بر اساس نتایج به دست آمده بین میانگین طول دوره قبل از بلوغ شته در دو جمعیت شیراز و گرگان تفاوت معنی دار مشاهده شد. بین دوره زندگی شته در دو جمعیت شیراز و گرگان تفاوت معنی دار وجود داشت. امید به زندگی در زمان ظهور حشرات کامل در دو جمعیت شیراز و گرگان به ترتیب 92/7 و 46/9 روز بود. بین نرخ ناخالص باروری در دو جمعیت شیراز و گرگان تفاوت معنی دار مشاهده شد. نرخ خالص تولید مثل شته در دو جمعیت شیراز و گرگان به ترتیب 22/9 و 54/7 ماده/ماده/ نسل به دست آمد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت شته در دو جمعیت شیراز و گرگان به ترتیب 21/0 و 19/0 ماده/ ماده/ روز و نرخ متناهی افزایش جمعیت در دو جمعیت شیراز و گرگان به ترتیب 23/1 و 21/1 روز تعیین شد. متوسط زمان نسل شته در دو جمعیت شیراز و گرگان به ترتیب 58/10و 48/10 روز محاسبه گردید. مدت زمان لازم برای دو برابر شدن جمعیت در دو جمعیت شیراز و گرگان به‌ ترتیب 3/3 و 59/3 روز به‌ دست آمد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        7 - اثـــر کود نیتروژن بر تغییرات جمعیت و پارامترهـــــای رشدی کنه تارتن قرمز Tetranychus cinnabarinus Boisd. (Acari: Tetranychidae) روی ارقام مختلف گل رز
        رضا نامداری رضا وفایی شوشتری شیلا گلدسته جهانشیر شاکرمی
        کنه تارتن قرمز گلخانه، Tetranychus cinnabarinus Boisduval، در بسیاری از نقاط دنیا به عنوان یک آفت جدی روی اکثر گیاهان زینتی از جمله گل رز مطرح می باشد. در این تحقیق، تغییرات جمعیت و پارامترهای رشدی این آفت درنسبت های مختلف نیتروژن (0، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار) روی س أکثر
        کنه تارتن قرمز گلخانه، Tetranychus cinnabarinus Boisduval، در بسیاری از نقاط دنیا به عنوان یک آفت جدی روی اکثر گیاهان زینتی از جمله گل رز مطرح می باشد. در این تحقیق، تغییرات جمعیت و پارامترهای رشدی این آفت درنسبت های مختلف نیتروژن (0، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار) روی سه رقم گل رز (قرمز رقم مجیک رد، صورتی رقم پولار استار و سفید رقم دلسی ویتا) در دمای 2 ± 27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 70 درصد و دوره نوری 16 :8 ساعت (روشنایی: تاریکی) مورد ارزیابی قرار گرفت. بیش ترین و کمترین فراوانی جمعیت کنه به ترتیب در سطح نیتروژنی 100 و 0 کیلوگرم نیتروژن (شاهد) در هکتار به دست آمد. در تمام سطوح نیتروژن، رز قرمـــز دارای بیش ترین (25/79) و رز سفید دارای کم ترین تراکم آفت (75/46) بودند. نتایج همچنین نشان داد که روی همه رقم ها، کنه ها در سطح نیتروژنی 100 کیلوگرم در هکتار دارای بیش ترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) و نرخ خالص تولید مثل (R0) بودند. به دنبال افزایش میزان کوددهی، مدت زمان لازم برای دو برابر شدن جمعیت (DT) کاهش یافت و کنه ها در مدت زمان کم تری یک نسل (T) خود را کامل کردند. این مطالعه نشان داد که استفـاده از سطوح بالای نیتروژن در گلخانه های رز می تواند جمعیت و توان تولیدمثلی کنه تارتن قرمز گلخانه را روی این گیاه به میزان قابل توجهی افزایش دهد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        8 - بررسی اثر عنصر بورون روی پارامتر‌های رشد جمعیت کنه‌ تارتن دولکه‌‌ای Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae) روی لوبیا قرمز رقم اختر
        الهه صادقی رضا وفایی شوشتری حمید مدنی
        پارامترهای رشد جمعیت کنه تارتن دولکه ای Tetranychus urticae Koch روی لوبیا قرمز رقم اختر محلول پاشی شده با عنصر بورون در شرایط آزمایشگاهی (D۸ :L۱۶ ،RH٪۵±۷۰ ،ᵒC۲±۲۷) به مدت دوسال بررسی گردید. در این بررسی چهار دز ۰، ۱، ۵/۱ و۲ پی پی ام از عنصر مذکور به ک أکثر
        پارامترهای رشد جمعیت کنه تارتن دولکه ای Tetranychus urticae Koch روی لوبیا قرمز رقم اختر محلول پاشی شده با عنصر بورون در شرایط آزمایشگاهی (D۸ :L۱۶ ،RH٪۵±۷۰ ،ᵒC۲±۲۷) به مدت دوسال بررسی گردید. در این بررسی چهار دز ۰، ۱، ۵/۱ و۲ پی پی ام از عنصر مذکور به کار گرفته شد. نتایج نشان داد که مدت زمان رشد کنه های نر و ماده نابالغ به طور معنی داری متاثر از کارگیری این عنصر می باشد. درصد تفریخ تخم ها بین ۸۸/۲۵ تا ۹۴/۲۵ روز نوسان داشت. بیشترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) ۱/۰±۲۱۰/۰ (نتاج ماده به ازای هر فرد ماده در روز) در تیمار شاهد و کمترین آن ۲/۰±۷۳/۰ (نتاج ماده به ازای هر فرد در یک نسل) در تیمار دو پی پی ام ثبت شد. کمترین نرخ خالص تولید مثل (R0) ۰۴/۲±۲۰/۴ (نتاج ماده به ازای هر فرد ماده تازه متولد شده) در تیمار دو پی پی ام و بیشترین آن ۰/۰۶±۱۰/۱۲ (نتاج ماده به ازای هر فرد در یک نسل) در تیمار شاهد مشاهده شد. کمترین نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) ۰۴/۰±۹۲/۰ ( نتاج ماده به ازای هر فرد ماده در روز) در تیمار دو پی پی ام و بیشترین آن ۲۶/۰±۲۳۰/۱ ( نتاج ماده به ازای هر فرد ماده در روز) در تیمار شاهد ثبت گردید. کمترین متوسط مدت زمان یک نسل (T) ۵/۰±۶۵/۱۱ روز در تیمار شاهد و بیشترین آن در ۲۴/۰±۰۲/۱۵ روز در تیمار دو پی پی ام مشاهده شد. کمترین مدت زمان دو برابر شدن جمعیت (DT) ۴۱/۱± ۳۵/۲۳ روز در تیمار شاهد و بیشترین آن ۶۲/۲±۸۲/۳۴ روز در تیمار ۲ پی پی ام ثبت شد. بنابراین مصرف دز دو پی پی ام از دزهای کنترل، ۱ و۵ /۱ پی پی ام از عنصر بورون می تواند بهترین برای کنترل کنه تارتن دولکه ای روی لوبیا قرمز رقم اختر در مدیریت تلفیقی آفات محسوب می شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        9 - تحقیقی در حوزه جامعه شناسی اقتصادی: بررسی اثر رشد جمعیت و ساختار جمعیتی بر رشد اقتصادی در ایران
        محمدرضا علیزاده امامزاده
        جامعه شناسی اقتصادی به مطالعه موضوعات اصلی اقتصادی بازارها، بنگاه های اقتصادی، مراکز صنعتی تا تولید، مصرف و توزیع می‌پردازد. تمرکز جامعه شناسی اقتصادی جدید بر نقش روابط و نهادها و ساخت اجتماعی در اقتصاد است. جمعیت به عنوان یکی از مصادیق جامعه شناسی اقتصادی و از عوامل مه أکثر
        جامعه شناسی اقتصادی به مطالعه موضوعات اصلی اقتصادی بازارها، بنگاه های اقتصادی، مراکز صنعتی تا تولید، مصرف و توزیع می‌پردازد. تمرکز جامعه شناسی اقتصادی جدید بر نقش روابط و نهادها و ساخت اجتماعی در اقتصاد است. جمعیت به عنوان یکی از مصادیق جامعه شناسی اقتصادی و از عوامل مهم در فرآیند رشد و توسعه اقتصادی کشورها محسوب می‌شود. در کنار رشد جمعیت، ساختار سنی جمعیت نیز از طریق تغییر سهم جمعیت در سن کار، بر بازار کار و سرمایه انسانی اثرات مهم و تعیین‌کننده‌ای بر رشد اقتصادی دارد. در این مقاله به بررسی اثر رشد جمعیت بر رشد اقتصادی با تأکید بر ساختار جمعیتی ایران طی دوره 1394-1345 با استفاده از روش خود رگرسیون برداری مارکوف ـ سویچینگ پرداخته شده است. برآوردها برای سه گروه سنی 15-0 سال، 64-15 سال و بالای 64 سال و در 3 وضعیت (قبل از جنگ، دوران جنگ و دستور افزایش جمعیت، دوران بعد از بازسازی جنگ و دستور کاهش جمعیت) انجام شد. نتایج به دست آمده نشان داد که گروه جمعیتی 15-0 سال اثری را بر رشد اقتصادی در هیچ وضعی نداشته ،گروه جمعیتی 64-15 سال و بالای 64 سال و رشد جمعیت بر رشد اقتصادی در وضعیت 1 و 3 اثر مثبت بر رشد اقتصادی و در وضعیت 2 اثر منفی بر رشد اقتصادی داشته‌اند. با توجه به نتایج به دست آمده بایستی سیاست‌های صحیح جمعیتی در جهت حمایت و کمک به رشد اقتصادی و جلوگیری از بروز ناهماهنگی و عدم تعادل در بخش‌های مختلف اقتصادی اعمال شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        10 - تحلیلی بر اثرات و پیامدهای اجتماعی ناشی از افزایش بلندمرتبه‌سازی در کلان‌شهرهای ایران (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز)
        ویدا حسین‌پور حسین اصغری علیرضا پورشیخیان سیده صدیقه حسنی‌مهر
        در عصر حاضر با توجه به افزایش فزاینده‌ی جمعیت شهری و کمبود زمین خالی به اندازه‌ی کافی برای ساخت‌وساز، موجب توسعه‌ی عمودی شهرها و بلندمرتبه‌سازی در ایران گردیده است. گرایش به بلندمرتبه‌سازی در شهرهای بزرگ ایران ضمن اثرات مثبت خود، دارای اثرات و پیامدهای زیان‌باری در ابعا أکثر
        در عصر حاضر با توجه به افزایش فزاینده‌ی جمعیت شهری و کمبود زمین خالی به اندازه‌ی کافی برای ساخت‌وساز، موجب توسعه‌ی عمودی شهرها و بلندمرتبه‌سازی در ایران گردیده است. گرایش به بلندمرتبه‌سازی در شهرهای بزرگ ایران ضمن اثرات مثبت خود، دارای اثرات و پیامدهای زیان‌باری در ابعاد مختلف به‌ویژه بعد اجتماعی بوده است. در این راستا، هدف از پژوهش حاضر بررسی اثرات و پیامدهای اجتماعی ناشی از افزایش بلندمرتبه‌سازی در کلان‌شهر تبریز می‌باشد. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی می‌باشد که در راستای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش حداقل مربعات جزئی در نرم‌افزار Warp-pls و آزمون F یا تحلیل واریانس استفاده شده است. جامعه‌ی آماری تحقیق شامل شهروندان منطقه 1، 2 و 5 تبریز و به عبارتی ساکنان برج‌های آفتاب در ولیعصر (منطقه 1)، برج‌های آسمان در ائل‌گلی (منطقه 2) و برج‌های مهر در شهرک رشدیه (منطقه 5) می‌باشد که در راستای تعیین حجم نمونه از روش کوکران استفاده شده و حجم نمونه 384 نفر تعیین گردیده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که مهمترین پیامدهای اجتماعی ناشی از بلندمرتبه‌سازی در کلان‌شهر تبریز مربوط به مؤلفه‌های اختلال در تعاملات اجتماعی، کاهش حس تعلق به مکان، اختلال در اجتماعی شدن، کاهش سلامت روحی-روانی و اختلال در حریم خصوصی بوده که ضرایب حاصل از مدل ساختاری برای هرکدام 651/0، 574/0، 433/0، 411/0 و 383/0 می‌باشد. همچنین در بین مؤلفه‌های فرعی نیز بیشترین تأثیرگذاری بلندمرتبه‌سازی مربوط به کاهش ارتباطات اجتماعی با دوستان و همسایگان، کاهش هویت مکان و حس تعلق مکانی و عدم شکل‌گیری مشارکت و اعتماد اجتماعی بین ساکنان بوده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        11 - تبیین ژئوپلیتیک رشد جمعیت و امنیت ملی ایران
        علیرضا محرابی روح الله نیکزاد محمد ساسانی‌پور
        چکیده جمعیت و رشد آن، مؤلفه ای مؤثر در ژئوپلیتیک و امنیت ملی کشورهاست. نظریات عام در این مورد توجه به نرخ رشد جمعیت را مهم می‌داند و نه رقم مطلق آن. در این پژوهش شاخص های جمعیت ایران با تأکید بر رشد و اثرگذاری آن بر ضریب پایداری امنیت ملی مطالعه شده است. فرضیه وجود را أکثر
        چکیده جمعیت و رشد آن، مؤلفه ای مؤثر در ژئوپلیتیک و امنیت ملی کشورهاست. نظریات عام در این مورد توجه به نرخ رشد جمعیت را مهم می‌داند و نه رقم مطلق آن. در این پژوهش شاخص های جمعیت ایران با تأکید بر رشد و اثرگذاری آن بر ضریب پایداری امنیت ملی مطالعه شده است. فرضیه وجود رابطه معنادار بین افزایش نرخ رشد جمعیت و تنزل ضریب پایداری امنیت ملی، مورد ارزیابی واقع شده که با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و آزمون‌های آماری صورت گرفته است. یافته‌های پژوهش در ارتباط شاخص‌های جمعیتی ایران از قبیل بالابودن نرخ بیکاری و افزایش آن، افزایش تحصیل کردگان دانشگاهی و ضعف یا نبود زمینه‌های اشتغال و بیکاری در این مورد، فرضیه مزبور را تایید کرد. فرضیه مذکور در مناطق بحران‌خیز کشور نیز ارزیابی و نتیجه حاصله به تشدید ارتباط فرضیه در این مناطق انجامید. با تکیه بر تئوری گشتاور رشد جمعیت در ایران، کشور ما به خودی خود یک دوره افزایش نرخ رشد حدود 2 درصد، به دلیل ازدیاد تعداد دخترانی که به سن باروری می رسند را تجربه خواهد کرد. بنابراین در این پژوهش پرهیز از هرگونه آرمان‌گرایی درباره رشد جمعیت ایران توصیه شده و توجه به واقع‌بینی و توسعه شاخص‌های جمعیت حاضر پیشنهاد شده است تفاصيل المقالة