بیتردید جهان و آنچه در آن است برای وصول به کمال بنا شده است؛ بنابراین، بهرهبرداری از دنیا اگر در مسیر کمال باشد، مقدمة کمال نیز محسوب میشود. در نظرگاه حضرت علی، علیهالسّلام، دنیا، آن زمان مذموم است که به هوسهای زودگذر آن دل بسته شود و متعلّقات آن در راه رضای حق تعا أکثر
بیتردید جهان و آنچه در آن است برای وصول به کمال بنا شده است؛ بنابراین، بهرهبرداری از دنیا اگر در مسیر کمال باشد، مقدمة کمال نیز محسوب میشود. در نظرگاه حضرت علی، علیهالسّلام، دنیا، آن زمان مذموم است که به هوسهای زودگذر آن دل بسته شود و متعلّقات آن در راه رضای حق تعالی مورد استفاده قرار نگیرد.
از نظر مولوی دنیا همچون زن جادوگری است که سحر و جادویش باعث فریب آدمیان میشود. زندان است و انسانها زندانیان گرفتار در این زندان؛ صحرای خشک و لم یزرعی است و انسانها همچون قوم بنیاسرائیل گرفتار در این صحرا. جویندۀ دنیا دچار شقاوت است و جویندۀ آخرت دارندۀ سعادت.
تفاصيل المقالة
آیه شریفه ﴿... أخرَجنا لَهُم دابةً مِن الأرض تُکَلِّمُهُم اَنَّ الناسَ کانُوا بِآیاتِنا لایُوقِنونَ﴾(نمل/82) بسیار پرسش برانگیز، و از جمله آیاتی است که معرکه آرای مفسران است. نوشتار حاضر بر آن است که تبیین نماید این آیه حاکی از وقوع چه رخدادی است، و آیا غرض از آن انذار أکثر
آیه شریفه ﴿... أخرَجنا لَهُم دابةً مِن الأرض تُکَلِّمُهُم اَنَّ الناسَ کانُوا بِآیاتِنا لایُوقِنونَ﴾(نمل/82) بسیار پرسش برانگیز، و از جمله آیاتی است که معرکه آرای مفسران است. نوشتار حاضر بر آن است که تبیین نماید این آیه حاکی از وقوع چه رخدادی است، و آیا غرض از آن انذار و دعوت است و یا گواهی و شهادت در دادگاه عدل الهی؛ و منظور از دابة انسان است یا غیر انسان، و تکلم او چگونه تکلمی است و مخاطبان او چه کسانی هستند. در پایان بر این اعتقاد تأکید شده است که اصل خروج دابة الارض از جمله وعدههای الهی و تحققپذیر است، اما کیفیت آن رازناک است و خداوند آن را در لفافه بیان کرده، و مفسران نیز با بهرهگیری از روایات و قرائن، هر کدام دیدگاههایی را در این زمینه بیان کردهاند.
تفاصيل المقالة
پیشرفت علوم در ذهن هر انسان منصفی این پرسش را تداعی میکند که چگونه در کتاب آسمانی قرآن و نهجالبلاغه، باران به طور دقیق، علمی و شیوا بیان شده است. این بدان معنی است که این کتب، آیات و سخنان مطابق سطح دانش و درک موضوعات علمیِ زمان خود، به تشریح عناصر طبیعی پرداختهاند. أکثر
پیشرفت علوم در ذهن هر انسان منصفی این پرسش را تداعی میکند که چگونه در کتاب آسمانی قرآن و نهجالبلاغه، باران به طور دقیق، علمی و شیوا بیان شده است. این بدان معنی است که این کتب، آیات و سخنان مطابق سطح دانش و درک موضوعات علمیِ زمان خود، به تشریح عناصر طبیعی پرداختهاند. لذا در این پژوهش با بهرهگیری از آیات قرآن و تفسیر گهربار حضرت علی(ع) در خطبه 115 کتاب نهج البلاغه به بررسی علوم موجود در این خطبه در باب بارش نزولات جوی و درخواست آن از خالق هستی پرداخته شده است. هدف از این پژوهش مقایسه عبارات دقیق حضرت علی(ع) در خطبه باران با علم روز آب و هواشناسی در مورد مکانیزم شکلگیری، حرکت، و اشکال مختلف بارش در کره زمین است. در نهایت با بررسی دقیق خطبه حضرت به انواع مختلف باران و نظریه تشکیل قطرات باران(همآمیزی و برژرون) و باران مؤثر اشاره میشود.
تفاصيل المقالة
از دیدگاه شیعیان و مفسران شیعی، واقعه غدیرخم و اعلام جانشینی حضرت علی(ع) از سوی پیامبر اکرم(ص)، یکی از بزرگ ترین وقایع تاریخی صدر اسلام به شمار آمده و از اهمیت خاصی، بویژه برای اثبات حقانیت ولایت امیرالمومنین(ع)، برخوردار بوده است. در میان شرح حدیث و روایت غدیر خم، اشار أکثر
از دیدگاه شیعیان و مفسران شیعی، واقعه غدیرخم و اعلام جانشینی حضرت علی(ع) از سوی پیامبر اکرم(ص)، یکی از بزرگ ترین وقایع تاریخی صدر اسلام به شمار آمده و از اهمیت خاصی، بویژه برای اثبات حقانیت ولایت امیرالمومنین(ع)، برخوردار بوده است. در میان شرح حدیث و روایت غدیر خم، اشارات بسیاری نیز به آیات نازل شده از سوی خداوند در این زمینه از جمله آیه تبلیغ و آیه اکمال شده است. این واقعه به دلیل اهمیت و جایگاه خود در میان شیعیان در عرصههای مختلف هنری، اجتماعی، سیاسی و نیز در زندگی عادی مردم، بازخوردی ویژه داشته است.
در این میان، نگارگری اسلامی- ایرانی نیز مجال و فرصتی مناسب برای به تصویر کشیدن و متجلی ساختن داستانها و مضامین مختلف، بویژه مضامین دینی- مذهبی در اختیار نگارگران قرار داده است. از جمله مضامینی که با سفارش حاکمان و حامیان شیعی مذهب کتابت و مصور شده، واقعه غدیرخم است. بیشتر نگارههای به دست آمده از این مضمون، متعلق به نسخ خطی دوره صفویه با نگرش خاص شیعی است. این کتب شامل آثارالباقیه، حبیبالسیر، فالنامه، آثار المظفر، احسنالکبار، روضه الصفا، حمله حیدری و اثر استاد فرشچیان میباشد. اکثر نگارههای به دست آمده از این نسخ، واقعه را تقریباً با همان شرح و تفسیر حدیث غدیر در دشتی فراخ نمایش داده اند، اما برخی نگارهها نیز با نماد و مفهومی متفاوت، شأن ولایت حضرت را با توجه به احادیث، روایات و آیات قرآنی نشان دادهاند. این مقاله نیز با توجه به شأن و جایگاه ولایت حضرت علی(ع)، به شرح و بررسی روایت غدیر در آثار نگارگری و نمونههای به دست آمده، پرداخته است.
تفاصيل المقالة
تغییر مرکز خلافت اسلامی از مدینه – نخستین مرکزیت حاکمیت اسلام – به شهر تازه تأسیس کوفه، یکی از رویدادهای مهم دورهی خلافت حضرت علی(ع) به شمار میآید که نقش موثری در شکل گیری تحولات سیاسی سالهای ۳۵ تا ۴۰ هجری داشته است. این شهر که در سال ۱۷ هجری – مقارن أکثر
تغییر مرکز خلافت اسلامی از مدینه – نخستین مرکزیت حاکمیت اسلام – به شهر تازه تأسیس کوفه، یکی از رویدادهای مهم دورهی خلافت حضرت علی(ع) به شمار میآید که نقش موثری در شکل گیری تحولات سیاسی سالهای ۳۵ تا ۴۰ هجری داشته است. این شهر که در سال ۱۷ هجری – مقارن با دورهی خلافت عمر – به عنوان یک پایگاه نظامی و مرکز پشتیبانی به منظور تداوم جریان فتوحات اعراب بنیان نهاده شد، به تدریج با افزایش روند مهاجرت قبایل عرب به آنجا، به عنوان یک کانون مهم سیاسی در دورهی خلافت علی(ع) اثرگذار و حائز موقعیت ممتاز اجتماعی در راستای تحقق عدالت و مبارزه با اشرافیت جدید بوده است. بر این اساس، مقالهی حاضر بر این باور است که، صرف نظر از علل جانبی ناشی از ضرورتهای سیاسی دورۀ مورد بحث، هدف اصلی علی(ع) از انتقال مرکز خلافت از مدینه به کوفه، ایجاد پایگاهی برای مبارزه با بقایای اشرافیت دوره عثمان و فراهم آوردن بستری مناسب برای تحقق عدالت اجتماعی بوده است.
تفاصيل المقالة
چکیده نبرد با اژدها یکی از مهیجترین ماجراهایی است که در تاریخ اساطیری و پهلوانی، همواره کانون توجه بوده و رفتهرفته به اشعار آیینی نیز راه یافته است؛ بهگونهای که گاه برای قهرمانان دینی نیز نبرد با اژدها و کشتن آن، یکی از افتخارات مهم قلم داد می شده است؛ چنانکه بسیار أکثر
چکیده نبرد با اژدها یکی از مهیجترین ماجراهایی است که در تاریخ اساطیری و پهلوانی، همواره کانون توجه بوده و رفتهرفته به اشعار آیینی نیز راه یافته است؛ بهگونهای که گاه برای قهرمانان دینی نیز نبرد با اژدها و کشتن آن، یکی از افتخارات مهم قلم داد می شده است؛ چنانکه بسیاری از شاعران آیینی از سدۀ هفتم تا به امروز به ماجرای کشتن اژدها در مهد توسط حضرت علی (ع) اشاره کرده اند. قدیمی ترین منبع روایی این قصّه، مناقب ابن شهرآشوب در سدۀ ششم هجری است؛ اما در دیگر منابع و متون معتبر شیعه و سنی مانند شواهد التنزیل حسکانی و مناقب خوارزمی و مناقب علی بن ابیطالب (ع) الجلابی الشافعی به این داستان اشاره نشده است. در این پژوهش، سعی شده تا علاوه بر توجه به سیر تاریخی این داستان و حضور پررنگ اژدها در داستانهای اساطیری-حماسی به تحلیل و بررسی داستان نبرد با اژدها در مهد توسط حضرت علی (ع) و دلایل رشد چشم گیر آن در شعر آیینی هم پرداخته شود. البـته شهـرت داستـان نبرد با اژدها در حوزۀ ادیان الهی می تواند بحثی سمبولیک باشد و اژدها نماد همان دشمنان بیرونی (اهریمن، دشمنان دین و...) و درونی (نفس) باشد که تمام قدیسان دینی توانستهاند بر این دشمن چیره شوند و در مورد حضرت علی (ع) هم میتواند علاوه بر دشمن درونی شامل دشمنان بیرونی هم باشد. این داستان به سبب داشتن قالب حماسی و مفاخره آمیز، نهتنها در طول تاریخ بشریت، بلکه در حوزۀ شعر آیینی هم بسیار مورد اقبال قرار گرفته است.
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications