دشت میناب در استان هرمزگان، در دهههای اخیر رشد جمعیت را در کنار توسعه کشاورزی داشته است. بارش کمسالهای اخیر، خشکسالیهای متوالی و محدودیت منابع آب سطحی، موجب حفر بیرویه چاههای آب در منطقه شده است. برداشت بیرویه از این چاهها، موجب عدم تعادل آبخوان منطقه شده و پای أکثر
دشت میناب در استان هرمزگان، در دهههای اخیر رشد جمعیت را در کنار توسعه کشاورزی داشته است. بارش کمسالهای اخیر، خشکسالیهای متوالی و محدودیت منابع آب سطحی، موجب حفر بیرویه چاههای آب در منطقه شده است. برداشت بیرویه از این چاهها، موجب عدم تعادل آبخوان منطقه شده و پایین رفتن سطح آب زیرزمینی را به دنبال داشته است. پیامدهای این روند، باعث ایجاد و گسترش فرونشست زمین در منطقه شده است. هدف از این تحقیق، استفاده از تصاویر ماهوارهای راداری Semtinel-1 سالهای 1393 و 1397 و روش تداخلسنجی تفاضلی راداری در بررسی میزان و گسترش فرونشست زمین است. نتایج پردازشهای انجامشده بر روی این تصاویر نشان داد که در دوره مطالعاتی، حدود 13سانتیمتر فرونشست داشته است. بعد از صحتسنجی پهنهبندی انجامشده با واقعیتهای زمینی (شهریور 1397)، بهمنظور تشخیص رابطه فرونشست با میزان تغییرات و افت سطح آب زیرزمینی، ارتفاع سطح زمین و شیب، تحلیلهای فضایی انجام و میزان همبستگی هر یک از فاکتورهای مذکور با تراکم رخداد فرونشست محاسبه گردید. تحلیل خودهمبستگی فضایی و شاخص موران خوشه ای بودن رخداد فرونشست تحت تأثیر تغییرات سطح آب در منطقه موردمطالعه را به میزان 0.925 نشان داد. همچنین بالا بودن امتیاز توزیع نرمال استاندارد (z) و پایین بودن مقدار سطح معنیداری (p_value) نشاندهنده رابطه خودهمبستگی قوی 1.89 و 0.06 بین عناصر موردمطالعه است.
تفاصيل المقالة
فرونشست زمین، براثر فعالیتهای طبیعی و انسانی رخ میدهد. یکی از علل اصلی فرونشست استفاده بیشازحد از منابع آب زیرزمینی است. در محدوده موردمطالعه به دلیل قرارگیری در ناحیه خشک و کویری، بارندگی کم و نبود رودخانههای دائمی، بیشترین استفاده از منابع آبهای زیرزمینی است، به أکثر
فرونشست زمین، براثر فعالیتهای طبیعی و انسانی رخ میدهد. یکی از علل اصلی فرونشست استفاده بیشازحد از منابع آب زیرزمینی است. در محدوده موردمطالعه به دلیل قرارگیری در ناحیه خشک و کویری، بارندگی کم و نبود رودخانههای دائمی، بیشترین استفاده از منابع آبهای زیرزمینی است، بهطوریکه در این محدوده شاهد تعداد زیادی حلقه چاه برای مصارف کشاورزی هستیم. انواع مختلفی از روشهای بررسی تغییر شکل بهطور گسترده برای اندازهگیری الگوی فرونشست زمین استفاده شده است این پژوهش متکی بر روش سنجش از دور راداری و مطالعه میدانی است. ابتدا با استفاده از روش سنجش از دور به بررسی و پردازش دادهها و تصاویر ماهوارهای پرداخته شد. ﺑﺮای بررسی ﻧﺮخ و داﻣﻨﻪ ﻓﺮوﻧﺸﺴﺖ، از تکنیک تداخلسنجی راداری در بازه زمانی خاص برای پردازش تصاویر راداری استفاده گردید. تصاویر مورد استفاده مربوط به ماهواره انویست ( Envisat ) سنجندِ ASAR در باند C در بازه زمانی 2003 تا 2010 و زوج تصاویر ماهواره سنتینل (Sentinel1) در باند C در بازه 2019 تا 2020 است. نتایج حاصله از این فن نشان میدهد که بیشترین میزان فرونشست مربوط به محدودهی زمینهای کشاورزی در مرکز و شمال دشت، حدود 13.4 سانتیمتر در بازه زمانی 2007 تا2010 است و همچنین در بازه 2007 تا 2008 حدود 13.1 سانتیمتر فرونشست را شاهد هستیم. این محدوده در بررسی جدید تصاویر ماهواره Sentinel1 در بازهی زمانی 2019 تا 2020 نیز فرونشست 5.9 سانتیمتر را تجربه کرده است که نشان دهنده تداوم فرونشست در این منطقه است. برای صحتسنجی نتایج از آمار مربوط به چاههای پیزومتر استفاده گردید و نتایج نشاندهنده افت سطح آبهای زیرزمینی در محدوده موردمطالعه در بازه 2007 تا 2010 است.
تفاصيل المقالة
پیشینه و هدف زلزله یکی از مهم ترین وقایع طبیعی است که هر ساله خسارات مالی و جانی فراوانی در سراسر جهان از خود به جای می گذارد. زلزله عبارت است از لرزش زمین در اثر آزادسازی سریع انرژی که اغلب موارد در اثر لغزش در امتداد یک گسل در پوسته زمین اتفاق می افتد. در اثر رخداد أکثر
پیشینه و هدف زلزله یکی از مهم ترین وقایع طبیعی است که هر ساله خسارات مالی و جانی فراوانی در سراسر جهان از خود به جای می گذارد. زلزله عبارت است از لرزش زمین در اثر آزادسازی سریع انرژی که اغلب موارد در اثر لغزش در امتداد یک گسل در پوسته زمین اتفاق می افتد. در اثر رخداد زمین لرزه ناپایداری های زمین شناختی ژئوتکنیکی بسیاری مانند ریزش های سنگی متعدد، لغزش های خاکی و سنگی، جریان واریزهای و گل روانه، فرونشست غارهای آهکی، روانگرایی و گسیختگی گسترشی روی می دهد. یکی از مهم ترین اثرات زمین لرزه جابجایی زمین و تغییرات مورفولوژی حاصل از آن است. برآورد میزان جابجایی زمین و پایش تغییرات مورفولوژی این پدیده به منظور مدیریت بحران یکی از اقدامات اساسی بعد از وقوع زلزله محسوب می گردد. در دهه های اخیر، تلاش های گسترده ای جهت پایش تغییرات و جا به جایی پوسته زمین صورت گرفته است. با ترازیابی دقیق و مشاهدات زمینی، می توان تغییرات را با دقت زیاد اندازه گیری کرد که اندازه گیری زمینی مستلزم هزینه و به صورت نقطه ای و پراکنده قابل اندازه گیری است. استفاده از فن آوری سنجش از دور در علوم مختلف زمین به دلیل پوشش وسیع تصاویر ماهواره ای، بهنگام بودن تصاویر و هزینه پایین آن نسبت به روش های زمینی بسیار متداول است. یکی از کاربردهای سنجش از دور نمایش و کنترل جابجایی های پوسته زمین در اثر عواملی چون زلزله، رانش، فرونشست است. استفاده از تصاویر ماهواره ای راداری و روش تداخل سنجی راداری، به دلیل پوشش گسترده و تصویر برداری دوره ای و با استفاده دقتی در حدود سانتی متر، ابزار مناسبی جهت در پایش تغییرات پوسته زمین است. در حال حاضر تصاویر ماهواره های منظومه ماهواره Sentinel-1، که از سال 2014 توسط آژانس فضایی اروپا به صورت رایگان در اختیار عموم قرارگرفته است و نیز به طور مداوم نیز در حال تصویربرداری است، ابزاری مناسب جهت پایش زلزله پایش تغییرات پوسته زمین است. در تحقیق حاضر جهت نیل به هدف فوق با استفاده از داده های ماهواره ای و تکنیک تداخل سنجی راداری، به بررسی میزان تغییر شکل پوسته زمین ناشی از حرکات بعد از لرزه ای شهرستان سرپل ذهاب پرداخته شده است.مواد و روش ها در این پژوهش با استفاده از تکنیک تداخل سنجی راداری، میزان تغییر شکل ناشی از حرکات بعد لرزه شهرستان سرپل ذهاب در بازه زمانی 7 روزه 2017/11/11 تا 2017/11/17 بعد از وقوع زلزله با استفاده از داده های راداری (S_1A-IW-SLC)، با بیس لاین مکانی 100 متر و تجزیه و تحلیل در نرم افزار SNAP SANTINEL ، ArcGIS و گوگل ارث استفاده شده است.نتایج و بحث بررسی نتایج تغییر شکل پوسته زمین پس از زمینلرزه نشان می دهد؛ بیشترین میزان فرونشست زمین در شمال، شمال غرب شهر سرپل ذهاب (حدود 90 سانتیمتر جابجایی عمودی پوسته زمین) به سمت غرب، و بالاآمدگی زمین در اطراف کانون زلزله (شمال ازگله)، حدود 30 سانتی متر جابجایی عمودی پوسته زمین (بهطرف دربندی خان) به وقوع پیوسته است. اثرات فرونشست و بالاآمدگی پوسته زمین ناشی از زلزله در محدوده منطقه موردمطالعه علاوه بر تغییرات مرفولوژیکی در سطح منطقه بر روی هیدرولوژی منابع آب منطقه نیز اثرگذار بوده است. به عنوان مثال زلزله باعث تغییرات محسوس کاهشی حجم آب در سد تنگه حمام و افزایش حجم منابع آب در رودخانه سیروان شده است.نتیجه گیری نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده از تکنیک تداخل سنجی راداری علاوه بر اینکه می تواند ابزار کارآمدی در برآورد میزان جابجایی پوسته زمین قلمداد گردد، می تواند در برآورد نسبتاً دقیق تغییرات کمی منابع آب حاصل از جابجایی پوسته زمین استفاده گردد.
تفاصيل المقالة
فرونشت سطح زمین از جمله مخاطرات محیطی است که در اثر عوامل مختلف ایجاد شده، و به خصوص در سال های اخیر خسارت های زیادی را به جوامع انسانی وارد نموده است. آبخوان دشت خانمیرزا نیز در سالهای اخیر به صورت چشمگیر با این پدیده روبرو شده است. ایجاد درز و شکاف های وسیع در سطح دش أکثر
فرونشت سطح زمین از جمله مخاطرات محیطی است که در اثر عوامل مختلف ایجاد شده، و به خصوص در سال های اخیر خسارت های زیادی را به جوامع انسانی وارد نموده است. آبخوان دشت خانمیرزا نیز در سالهای اخیر به صورت چشمگیر با این پدیده روبرو شده است. ایجاد درز و شکاف های وسیع در سطح دشت و خروج گاز از آنها ، مسئله بررسی فرونشست را حائز اهمیت می نماید. به همین علت پژوهش حاضر سعی دارد ضمن پایش و سنجش میزان فرونشست زمین در دشت خانمیرزا، ارتباط آن را با برداشت مازاد از منابع آب زیرزمینی ارزیابی و تحلیل نماید. بدین منظور جهت بررسی تغییرات سطح آب زیرزمینی در طی 10 سال و در دوبازه ی زمانی متفاوت از مدل زمین آمار IDW ، و برای برآورد میزان فرونشست سطح زمین از روش تداخل سنجی تفاضلی راداری و از تصاویر راداری Sentinel-1A در طی 5 سال و در سه بازه ی زمانی متفاوت استفاده شد. نتایج تحقیق حاکی از آنست که میزان جابجایی سطح زمین در بازه های زمانی مختلف، متفاوت بوده و از یک روند ثابت برخوردار نمی باشد، درحالیکه روند افت سطح آب های زیرزمینی در تمام بازه زمانی روند افزایشی داشته است. بر همین اساس طبق نتایج تحقیق ارتباط معناداری بین برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی با مناطق دارای فرونشست در دشت خانمیرزا وجود ندارد.
تفاصيل المقالة
انرژی آزادشده به هنگام حرکت سریع گسل، عامل وقوع اغلب زمینلرزهها است. در کشور ما که دارای گسلهای فعال و مناطق زلزله خیزی فراوانی است، شناخت حرکات گسل نتایج حاصل از این حرکات، دارای اهمیت ویژهای است. دراین پژوهش با استفاده از تصاویر بالارو و پایین رو ماهواره Sentinel- أکثر
انرژی آزادشده به هنگام حرکت سریع گسل، عامل وقوع اغلب زمینلرزهها است. در کشور ما که دارای گسلهای فعال و مناطق زلزله خیزی فراوانی است، شناخت حرکات گسل نتایج حاصل از این حرکات، دارای اهمیت ویژهای است. دراین پژوهش با استفاده از تصاویر بالارو و پایین رو ماهواره Sentinel-1 و بکارگیری فنهای تداخل سنجی راداری چند دیافراگمی و تداخل سنجی راداری معمولی به زلزله 1397 یاسوج پرداخته و تغییر شکل هم لرزهای را در دو راستای خط دید ماهواره و مسیر آزیموتی تهیه؛ و سه مؤلفه متعامد میدان جابجایی را با استفاده از اندازهگیریهای ژئودتیک استخراج شد. سپس برای به دست آوردن هندسه گسلی و توزیع لغزشی روی صفحه گسل، این مؤلفهها را، با استفاده از روشی بهینهسازی کالوکیشن و مدل تحلیلی نیم فضای الاستیک آکادا تحلیل گردید. جابجاییهای صورت گرفتهشده بر اثر جابهجایی گسل در اثر زلزله یاسوج در منطقه مورد مطالعه را نشان میدهد، تغییر ساختار زمینشناسی منطقه پس از زلزله با ساختار آن در قبل از زلزله از 80 تا 20- سانتیمتر بوده است. مؤلفههای ارتفاعی جابجایی سطحی حاصل از مدل، میزان جابجاییها برای گسل یاسوج در محدوده مطالعاتی هر چه از گسل سراسر زاگرس فاصله گرفته شود، میزان جابجایی کمتر و کمتر، و با نزدیک شدن به گسلهای مجاور، میزان جابجاییها افزایش مییابد، ماکزیمم جابجایی ارتفاعی برای کل فریم تصویر برابر 45/0 تا 45/0- متر و ماکزیمم مقدار جابجایی افقی حدود 18 سانتیمتر که هر چه از گسل به سمت مناطق دشتی حرکت شود، بیشتراست.
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications