فهرس المقالات ادبیّات شفاهی

• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  1 - بررسی و تحلیل عناصر داستانی در افسانه‌های تخیّلی بختیاری (مطالعۀ موردی: قصّۀ گنجشک به لهجۀ محلّیِ فارسانی)
  حمزه محمدی ده چشمه حمید رضایی الهام محمودی
  10.30495/irll.2020.675324
  افسانه‌های بختیاری با گویشی ساده و نزدیک به زبان فارسی و با تلفیقی از زبان محلّی روایت می‌شوند. این در حالی است که در بیان وجوه دیگر ادبیّات عامه؛ یعنی زبان‌زدها و ضرب‌المثل‌ها، افسانه‌ها و قصّه‌ها، پایۀ اصلی در روایت، گویش منطقۀ مورد نظر است. قصّه‌های بختیاری علاوه بر أکثر

  افسانه‌های بختیاری با گویشی ساده و نزدیک به زبان فارسی و با تلفیقی از زبان محلّی روایت می‌شوند. این در حالی است که در بیان وجوه دیگر ادبیّات عامه؛ یعنی زبان‌زدها و ضرب‌المثل‌ها، افسانه‌ها و قصّه‌ها، پایۀ اصلی در روایت، گویش منطقۀ مورد نظر است. قصّه‌های بختیاری علاوه بر نزدیکی زبانی با افسانه‌های مناطق مرکزی ایران، از شباهت معنایی و ساختاری برخوردارند؛ به‌طوری که با انجام تغییراتی اندک در این افسانه‌ها، می‌توان اغلب آن‌ها را به مَتَل‌هایی قابل‌فهم برای شنوندگان و مخاطبان دیگر مناطق تبدیل کرد. جمع‌آوری این‌گونه قصّه‌ها گذشته از اهمیّتی که در زمینۀ مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی، تاریخ اجتماعی اقوام و ... دارد، از نظر زبانی؛ یعنی دربرگرفتن نحو، واژگان و نوع تلفّظ آ‌ن‌ها، از اهمیّت شایانی برخوردار است؛ چراکه با حفظ و ضبط این قصّه‌ها می‌توان ساختار نحوی، واژگان و تلفّظ آن‌ها را ثبت کرد و در دوره ‌ای که بیشتر گرایش به استفاده از زبان رسمی است و کم‌کم لهجه‌ها و گویش‌ها در حال نابودی هستند، از این طریق به حفظ لهجه‌ها و گویش‌های مختلف کمک کرد. بر همین اساس، در این پژوهش یکی از افسانه‌های محلّی بختیاری (قصّۀ گنجشک) به لهجۀ فارسانی جمع‌آوری و آوانویسی گردیده و سپس با استفاده از روش توصیفی و تحلیل محتوا، عناصر داستانی در این قصّه، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌ است. با توجّه به از بین‌رفتن بسیاری از لهجه‌ها و گویش‌ها در عصر جدید، هدف از پژوهش پیشِ رو ضرورت حفظ این‌گونه قصّه‌ها و گویش مورد استفاده در آن‌هاست. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  2 - ریخت شناسی قصه های عامیانه بختیاری بر اساس الگوی ولادیمیر پراپ
  مهرانگیز محمودی کوهی شبنم حاتم پور
  قوم بختیاری ادبیّات شفاهی پرباری دارد امّا در دهه های اخیر به دلایل فرهنگی متعدد بسیاری از سنّت ها و ادبیّات شفاهی آن ها رو به فراموشی نهاده است از آنجایی که تاکنون هیچ گونه بررسی ساختاری بر روی قصّه های بختیاری صورت نگرفته است. هدف پژوهش حاضر گردآوری این بخش از زندگی ا أکثر

  قوم بختیاری ادبیّات شفاهی پرباری دارد امّا در دهه های اخیر به دلایل فرهنگی متعدد بسیاری از سنّت ها و ادبیّات شفاهی آن ها رو به فراموشی نهاده است از آنجایی که تاکنون هیچ گونه بررسی ساختاری بر روی قصّه های بختیاری صورت نگرفته است. هدف پژوهش حاضر گردآوری این بخش از زندگی این قوم و ریخت شناسی قصه های بختیاری براساس الگوی ولادیمیر پراپ است. در این پژوهش 24 قصّۀ پریان بختیاری از میان 53 قصّۀ گویشی، انتخاب گردید و بر اساس الگوی ریخت شناسی پراپ بررسی شد. شیوۀ پژوهش کیفی است و پژوهشگر با ابزار مصاحبه تمام قصه ها را از 35 نفر گویشور سالمند با میانگین سنی 67 سال جمع آوری نموده است. داده ها با روش تحلیل محتوا مورد تجزیه قرار گرفتند. و چهار قصّۀ بسیار معروف بختیاری به عنوان نمونه در این مقاله آورده شد.نتایج این تحقیق نشان می دهد که قصّه های پریان بختیاری به میزان قابل توجّهی از الگوی پراپ پیروی می کنند. کارکرد موجود در این قصّه ها خارج از 31 کارکرد پراپ نیست. اغلب این قصّه ها با خویشکاری نیاز و غیبت و مصیبت آغاز می شوند و با خویشکاری های رفع کمبود ، پاداش ، پیروزی و ازدواج پایان می پذیرند این قصّه ها بیشتر ساختاری ساده و شبیه به هم دارند و اغلب یک، دو و سه حرکتی هستند و همچنین این بررسی نشان داد که قصّه های بختیاری شامل تیپ های مختلف قصّه های ایرانی از قبیل حکایت های افسانه ای ، جانوران ، اسطوره ای و جن و پری است. تفاصيل المقالة