فهرس المقالات ریفاتر

• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  1 - دراسة سیمیائیة لقصیدة "هوامش علی دفتر النکسة" لنزار قباني علی ضوء نظریة القراءة الاستکشافیة والتأویلیة لمیکائیل ریفاتیر
  وجيهه گلين مقدم لیلا قاسمی حاجی‌آبادی كتايون فلاحي
  10.30495/cls.2023.1988727.1429
  وفقا لنظریة میکائیل ریفاتیر الناقد الفرنسوي الأمریکي، للشعرعمل غیر مباشر. یستلزم تحقق هذه النظریة عملیة مختلفة في قراءة الشعر. تدور النظریة هذه علی محور خلق شبکة دلالیة، والسعی لاکتشاف نواة الشعر، عبر تجاوز القراءة الاستکشافیة والوصول إلی القراءة التأویلیة. أما في القرا أکثر

  وفقا لنظریة میکائیل ریفاتیر الناقد الفرنسوي الأمریکي، للشعرعمل غیر مباشر. یستلزم تحقق هذه النظریة عملیة مختلفة في قراءة الشعر. تدور النظریة هذه علی محور خلق شبکة دلالیة، والسعی لاکتشاف نواة الشعر، عبر تجاوز القراءة الاستکشافیة والوصول إلی القراءة التأویلیة. أما في القراءة التأویلیة، بعد دراسة العناصر اللاقواعدیة، یقوم القارئ بتوضیح الارتباط الداخلي لعناصر الشعر، بالنظر إلی دلالات العبارات. إذ یساعد القارئ تحدید التعابیر المتراکمة والمنظومات الوصفیة في الحصول علی الهیبوغرامات. في النهایة، تسبب هذه العوامل إلی درک و استیعاب ماتریس الشعر أو نسیجه البنیوي. یقوم هذا البحث بإعادة قراءة قصیدة هوامش علی دفتر النکسة لنزار قباني الشاعر السوري، بأسلوب وصفي- تحلیلي، علی ضوء نظریة ریفاتیر. تعبر القراءة الاستکشافیة لهذه القصیدة عن خیبة أمل الشاعر وحزنه، لما تعرضت بلاد عربیة من الفوضی والاحتلال؛ بلغة ناقدة ومرة. أما القراءة التأویلیة، فتشیر إلی ثلاثة تعابیر تراکمیة، وهي العناصر البالیة والرجعیة، خیبة الأمل والهزیمة، وضرورة القیام والتحول. إن المنظومات الوصفیة للشعر تکمن في مأساة العرب بعد هزیمتهم أمام العدو المحتل، ویرسمها الشاعر في عبارات الکلام والعرب. ونستنتج من البحث أن الشعر المقاوم یمکن تحلیله علی ضوء نظریة ریفاتیر، وهو شعر ذو دلالات وطبقات مختلفة، ویمکن للقارئ أن یستوعب دلالات أعمق للقصیدة عبر هذه النظریة. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  2 - تحلیل نشانه‌شناسی «مار» در شعر«من آن روز می‌گفتم...» سیمین بهبهانی با تأکید بر نظریۀ مایکل ریفاتر
  مریم ارجمندی مهدی ظرافتکار
  هر شعر فاخری یک ایدۀ مسلّط دارد که بر سراسر اثر سایه افکنده است. شاعر این ایدۀ را در لابه لای فرم و ساختار، یک جمله و یا یک واژه پنهان می‌کند. بعد با هنرمندی برخی واژه‌ها را نشان‌دار می‌کند تا مخاطب از طریق آنها ایدۀ مسلّط را شناسایی نماید. آیا سیمین بهبهانی در شعرمن آ أکثر

  هر شعر فاخری یک ایدۀ مسلّط دارد که بر سراسر اثر سایه افکنده است. شاعر این ایدۀ را در لابه لای فرم و ساختار، یک جمله و یا یک واژه پنهان می‌کند. بعد با هنرمندی برخی واژه‌ها را نشان‌دار می‌کند تا مخاطب از طریق آنها ایدۀ مسلّط را شناسایی نماید. آیا سیمین بهبهانی در شعرمن آن روز... از این کارکردِ هنری بهره برده است؟ به نظر می‌رسد؛ برای رسیدن به پاسخ مناسب، بهره‌مندی از نظریۀ نشانه‌شناسی مایکل ریفاتر بیش از هر نظریه‌ای مناسب است. با توجّه به این سنخیّت، مقالۀ حاضر بر مبنای نظریۀ نشانه‌شناسی این اندیشمند و با روش توصیفی- تحلیلی شعر سیمین را بررسی نموده است. پس از بررسیِ عناصر غیر‌دستوری نتایج بیانگر آن است که انباشت‌هایی با معنا‌بنِ مار، ضحّاک و ترس با بسامد بالادر شعر حضور دارند. پس از بررسی منظومه‌های توصیفی با رویکرد خوشه‌های استعاری و با هسته‌های جامعۀ سنتی، خوی اهریمنی و جامعۀ شبه‌مدرن هیپوگرام‌های شعر مشخص شد که مهم‌ترین آنها عبارت بودند از: مار نماد خوی اهریمنی انسان‌هاست و در نظام‌های مرد‌سالار، بیشتر در وجود جنس مذکّر تجلّی می‌یابد. هم‌چنین مقایسۀ انباشت‌ها، منظومه‌های توصیفی و هیپوگرام‌ها با رویکرد بینامتنیّت، ماتریس ساختاری زیر را در ذهن نویسندگان ایجاد کرد: خوی اهریمنی نظامِ مرد‌سالار در جوامع سنتی از طریق بازی‌های فولکلوریک، ستم‌پذیری را به دختران القا می‌کند. در جامعۀ شبه‌مدرن آموزشِ ستم‌پذیری با روش‌های مدرن ادامه می‌یابد. تا وقتی که این خوی اهریمنی در ذهنیت جامعه وجود داشته باشد، ترس زنان ادامه دارد. تفاصيل المقالة