بررسی سرواپیدمیولوژی لپتوسپیروز در اسب های اطراف شهر رشت
محورهای موضوعی : باکتری شناسی
ارغوان شفائی
1
,
جلال شایق
2
*
,
غلامرضا عبداله پور
3
1 - گروه دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر، شبستر، ایران
2 - گروه دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر
3 - گروه بیماری های داخلی-دانشکده دامپزشکی -دانشگاه تهران
کلید واژه: لپتوسپیروز, اسب, تست میکروآگلاتیناسیون, رشت,
چکیده مقاله :
لپتوسپیروز یکی از خطرناک‌ترین بیماریهای باکتریایی زئونوز است که هم انسان و هم حیوانات را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با توجه به اهمیت این بیماری در اسب‌ها در مناطق شمالی کشور، از جمله شهر رشت، و این واقعیت که اسب‌ها میزبان برخی از سروتیپ‌های لپتوسپیرا هستند، این مطالعه با هدف انجام یک بررسی سرولوژیک-اپیدمیولوژیک از لپتوسپیروز در اسبهای اطراف رشت با استفاده از تست میکروآگلوتیناسیون (MAT) انجام شد. نمونه‌ها از ۱۲۹ اسب جمع‌آوری شدند. پس از جداسازی سرم، نمونه‌ها به آزمایشگاه تحقیقات لپتوسپیروز دانشگاه تهران ارسال شدند تا آزمایش‌های سرولوژیک و ارزیابی انجام شود. نتایج نشان داد که از ۱۲۹ نمونه، ۱۷ نمونه (۱۳٫۷٪) واکنش مثبت به سروتیپ‌های لپتوسپیرا داشتند. شایع‌ترین سروتیپ، گریپوتیفوزا (۴٫۶۵٪) بود، در حالی که کم‌شیوع‌ترین سروتیپ‌ها ایکتروهموراژیه و کنیکولا بودند که هر دو با فراوانی ۲٫۳۲٪ مشاهده شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که لپتوسپیروز یک مشکل مهم در جمعیت اسبهای رشت و مناطق اطراف آن است. اسب‌ها می‌توانند به عنوان میزبان برخی از سروتیپ‌های لپتوسپیرا عمل کنند. بنابراین، ضروری است که مسئولین سلامت حیوانات و کنترل بیماری‌ها اقدامات لازم را برای پیشگیری و کنترل لپتوسپیروز در جمعیت اسبهای این شهر انجام دهند.
Echinococcosis is one of the common parasitic diseases between humans and animals, whose symptoms appear with the long-term growth of the babies of this cestode in the body of the intermediate host, generally ruminants, and humans are known as the accidental and final host for this parasite. Although this disease in It is not reported in some countries, it has a global distribution, and considering the zoonotic importance of this disease, it is necessary to know the strains and determine the level of infection with this parasite in the intermediate hosts, because the interruption of the developmental cycle of the parasite in the intermediate hosts and the final host is very important and also this parasite has a number of species or strains within the species that this genetic diversity can be potentially important in epidemiology and disease control and making vaccines and therefore the study of mitochondrial DNA sequence and phylogenetic studies based on The DNA of this cestode is very important. 244 samples from ruminants (sheep, cows, camels, and goats) slaughtered in the industrial slaughterhouses of Isfahan province (61 infected liver samples, including two groups of 31 males and 30 females) were collected during the period from April to September of 2022 and After preparing protoscoleces from the existing hydatid cysts, DNA was extracted using a DNA extraction kit, PCR reaction using primers BD1 (Forward) and 4S (Reverse) which can amplify the ribosomal genome of the rDNA-ITS1 region. and led to the production of a PCR product with a length of 1000bp was used and subjected to enzymatic digestion (PCR-RFLP) using endonuclease enzymes AluI, RsaI, HpaII, and TaqI and finally the results were obtained using SPSS version 24 software and with Chi-square test (X2) was used for statistical analysis and the significance level of the research (P<0.05) was considered. The results show definite contamination with E. granulosus and sheep strain (G1) caused by the sheep-dog cycle in all the samples obtained from the liver of ruminants, and in the comparison and statistical analysis, there is a significant difference between the type of contamination with different strains between There was no male or female sex. This study can confirm the previous results about the predominance of the sheep strain in Iran, so it is recommended to pay special attention to this issue in order to control and prevent the transmission of this parasite in the sheep-dog cycle.
Abdollahpour, G. R. (2016). Leptospirosis (1st ed., pp. 46-61). Tehran University. (In Persian)
2. Abdollahpour, G. R., Shafighi, S. T., & Satari, T. S. (2009). Serodiagnosis of leptospirosis in cattle in north of Iran, Gilan. International Journal of Veterinary Research, 3(1), 7-10.
3. Ahangarcani, M., Farnaghi, M., Shirzadi, M. R., Pilesjö, P., & Mansourian, A. (2019). Predictive risk mapping of human leptospirosis using support vector machine classification and multilayer perceptron neural network. Geospatial Health, 14(1), 53-61.
4. Ali, H., & Saeid, S. (2012). Seroprevalence of leptospiral infection in horses, donkeys and mules in East Azerbaijan province. African Journal of Microbiology Research, 6(20), 4384-4387.
5. Anari, S., Jaydari, A., Shams, N., & Rahimi, H. (2023). Molecular detection of Leptospira spp. isolated from aborted ovine genital swabs in Lorestan, Iran, 2019-2020. Iranian Journal of Medical Microbiology, 17(1), 107-111.
6. Chavez-Sanchez, J. F., Galaviz-Silva, L., Molina-Garza, Z. J., Zapata-Benavides, P., Cedillo-Rosales, S., & Avalos-Ramírez, R. (2021). Seroprevalence and risk factors associated with leptospirosis in small ruminants in a semi-arid area of Mexico. Available at SSRN 4498252.
7. Eydi, J., Golchin, M., Sakhaee, E., Amiri, H. R., & Fayed, M. R. (2017). Detection of equine leptospiral antibodies by latex agglutination test in Iran. Comparative Clinical Pathology, 26, 647-650.
8. Haji, H. M., Nafisi, M. A., Lotfollazadeh, S., Ghorbanpour, M., & Abdollapour, G. (2016). Seroprevalence of Leptospira interrogans infection in horses from some horse clubs in Tehran by microscopic agglutination test (MAT). Veterinary Clinical Pathology The Quarterly Scientific Journal, 4(9), 347-365.
9. Hashemi, S. A., Arzamani, K., Abdollahpour, G., Beheshti, N., Alavinia, M., Azimian, A., Neela, V. K., van Belkum, A., & Ghasemzadeh-Moghaddam, H. (2021). Seroprevalence of Leptospira infection in occupational risk groups in North Khorasan province, Iran. Heliyon, 7(1).
10. Hedayati, M. A., & Bahmani, N. (2023). Most important bacterial and parasitic zoonotic diseases in Iran. Reviews and Research in Medical Microbiology, 34(1), 12-21.
11. Jahed, D. O., & Hassanpour, A. (2013). Survey of risk factors for the prevalence of leptospiral infection in horses of Gonbad area. Veterinary Clinical Pathology The Quarterly Scientific Journal. 7(26), 1844-1907.
12. Jeddi, M., Hassanpour, A., & Moghaddam, S. (2022). Seroepidemiological analysis of leptospirosis in sheep in Meshginshahr city, Iran using microscopic agglutination test. Journal of Zoonotic Diseases, 6(1), 17-24.
13. Khalili, M., Sakhaee, E., Amiri, F. B., Safat, A. A., Afshar, D., & Esmaeili, S. (2020). Serological evidence of leptospirosis in Iran; A systematic review and meta-analysis. Microbial Pathogenesis, 138, 103833.
14. Khousheh, Y., Hassanpour, A., Abdollahpour, G., & Mogaddam, S. (2012). Seroprevalence of leptospira infection in horses in Ardabil-Iran. Global Veterinaria, 9(5), 586-589.
15. Malalana, F., Blundell, R. J., Pinchbeck, G. L., & McGowan, C. M. (2017). The role of Leptospira spp. in horses affected with recurrent uveitis in the UK. Equine Veterinary Journal, 49(6), 706-709.
16. Maleki, S., Zakian, A., & Abdollahpour, G. (2021). Seroprevalence of Leptospira interrogans infection in equids of Lorestan Province: Investigation the role of probable risk factors. Iranian Veterinary Journal, 16(4), 108-118.
17. New Jr, J. C., Wathen, W. G., & Dlutkowski, S. (1993). Prevalence of leptospira antibodies in white-tailed deer, Cades Cove, Great Smoky Mountains National Park, Tennessee, USA. Journal of Wildlife Diseases, 29(4), 561-567.
18. Rafiei, A., Babamahmoodi, F., Alizqadeh Navaee, R., & Valadan, R. (2012). Review of leptospirosis in Iran. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences, 22(94), 102-110
19. Ramin, A., Abdollahpour, G. H., & Irannejad, S. (2013). Determination of seroprevalence of Leptospira serotypes in Urmia equine. Iranian Journal of Veterinary Clinical Sciences, 7(1), 59-66.
20. Ramin, A., Abdollahpour, G., Hosseinzadeh, A., Azizzadeh, F., Ramin, P., Sanajo, D., & Nezhad, S. I. (2023). Comparison of anti-Leptospira antibodies by microscopic agglutination test in ruminants and equines of Urmia, Iran. In Veterinary Research Forum, 14(4), p. 229.
21. Rycroft, A. N. (2023). Fundamentals of Veterinary Microbiology. John Wiley & Sons.
22. Tabatabayi, A. H., & Firouzi, R. (2001). Diseases of Animal Due to Bacteria (pp. 431-445). Tehran University Press. (In Persian)
23. Vandyousefi, J. (1994). New findings of leptospirosis in Razi Vaccine Institute. Pajouhesh va Sazandeghi Journal, 25, 72-75. (In Persian)
24. Varzegar, P., Bayani, M., Kalantari, N., Nasiri-Kenari, M., Navaie, B. A., Mollalo, A., & Rostami, A. (2021). Seroprevalence of Strongyloides stercoralis among patients with leptospirosis in northern Iran: A descriptive cross-sectional study. Journal of Helminthology, 95, e34.
25. Yasouri, S. R., Ghane, M., Doudi, M., Rezaei, A., & Naghavi, N. S. (2020). A study of leptospirosis epidemiology in Iran and diagnostic techniques for human, livestock and environment samples. Medical Laboratory Journal, 14(6).
26. Zahraie Salehi, J., & Shayegh, T. (2007). Veterinary Microbiology and Microbial Diseases (1st ed.). Tehran University. (In Persian)
27. Zakeri, S., Khorami, N., Ganji, Z. F., Sepahian, N., Malmasi, A. A., Gouya, M. M., & Djadid, N. D. (2010). Leptospira wolffii, a potential new pathogenic Leptospira species detected in human, sheep and dog. Infection, Genetics and Evolution, 10(2), 273-277.
28. Zaman, N., Hassanpour, A., & Abdollahpour, G. (2020). Serologic prevalence of leptospiral infection in the horses in Kurdistan Province in Iran. Journal of Zoonotic Diseases, 4(2), 25-38.
نشریه میکروبیولوژی دامپزشکی دوره بیستم، شماره اول، بهار و تابستان 1403، پیاپی 48 : 96-87 |
مقاله پژوهشی
بررسی سرو اپیدمیولوژی لپتوسپیروز در اسبهای اطراف شهر رشت
ارغوان شفایی1، جلال شایق*1، غلامرضا عبدالله پور2
1- دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شبستر، شبستر، ایران
2- گروه بیماریهای داخلی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
تاریخ دریافت:01/12/1403 تاریخ پذیرش:01/05/1404
چکیده
لپتوسپیروز یکی از خطرناک‌ترین بیماریهای باکتریایی زئونوز است که هم انسان و هم حیوانات را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با توجه به اهمیت این بیماری در اسب‌ها در مناطق شمالی کشور، از جمله شهر رشت، و این واقعیت که اسب‌ها میزبان برخی از سروتیپ‌های لپتوسپیرا هستند، این مطالعه با هدف انجام یک بررسی سرولوژیک-اپیدمیولوژیک از لپتوسپیروز در اسبهای اطراف رشت با استفاده از تست میکروآگلوتیناسیون (MAT) انجام شد. نمونه‌ها از ۱۲۹ اسب جمع‌آوری شدند. پس از جداسازی سرم، نمونه‌ها به آزمایشگاه تحقیقات لپتوسپیروز دانشگاه تهران ارسال شدند تا آزمایش‌های سرولوژیک و ارزیابی انجام شود. نتایج نشان داد که از ۱۲۹ نمونه، ۱۷ نمونه (۱۳٫۷٪) واکنش مثبت به سروتیپ‌های لپتوسپیرا داشتند. شایع‌ترین سروتیپ، گریپوتیفوزا (۴٫۶۵٪) بود، در حالی که کم‌شیوع‌ترین سروتیپ‌ها ایکتروهموراژیه و کنیکولا بودند که هر دو با فراوانی ۲٫۳۲٪ مشاهده شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که لپتوسپیروز یک مشکل مهم در جمعیت اسبهای رشت و مناطق اطراف آن است. اسب‌ها می‌توانند به عنوان میزبان برخی از سروتیپ‌های لپتوسپیرا عمل کنند. بنابراین، ضروری است که مسئولین سلامت حیوانات و کنترل بیماری‌ها اقدامات لازم را برای پیشگیری و کنترل لپتوسپیروز در جمعیت اسبهای این شهر انجام دهند.
کلمات کلیدی: لپتوسپیروز، اسب، تست میکروآگلاتیناسیون، رشت
* نویسنده مسئول :جلال شایق
آدرس: دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شبستر، شبستر، ایران
پست الکترونیک: Jalalshayegh@iau.ir
مقدمه
لپتوسپیروز یک بیماری عفونی و زئونوز با انتشار جهانی است که نشخوارکنندگان، تک سمی‌ها، شتر، جوندگان و حتی انسان به آن حساس هستند (Abdollahpour., 2016) عامل ایجاد بیماری باکتری گرم منفی لپتوسپیرا است که طبق آخرین طبقهبندی در سایت www.bacterio.net حاوی 87 گونه بوده که دو گونه لیپتوسپیرا انتروگانس (گونه بیماریزا) و لپتوسپیرا بیفلیکسا (گونه ساپروفیت) جز گونههای شاخص این جنس در پزشکی و دامپزشکی میباشد (Rycroft., 2024). اهمیت فراوان این بیماری از دو منظر اقتصادی و بهداشت عمومی مطرح است، زیرا این بیماری سبب مشکلات عمده‌ای در صنعت دامپروری شده است، از جمله این مشکلات می‌توان به مرده‌زایی، سقط، کاهش میزان تولید شیر، هموگلوبینوری و زردی اشاره کرد. شایان‌ذکر است که این بیماری در اسب در اکثر مواقع به شکل مزمن و خفیف به‌ویژه همراه با چشم‌درد دوره‌ای، کوری و سقط‌جنین می‌شود (Abdollahpour et al., 2009). در نتیجه هزینه‌های لازم جهت پیشگیری، کنترل و درمان لپتوسپیروز به اهمیت بررسی این بیماری می‌افزاید. بر اساس مطالعات انجام شده، این بیماري در کشور ما نیز رو به گسترش است که بهداشت عمومی و تولیدات دامی کشور را تهدید می‌کند.
در طبیعت هر حیوانی میزبان نگهدارنده سروتیپ خاصی است. برای مثال گاو میزبان نگهدارنده سروتیپ هارجو، سگ میزبان نگهدارنده سروتیپ کنیکولا، گراز و خوک میزبان نگهدارنده سروتیپ پومونا و موش میزبان نگهدارنده سروتیپ ایکتروهموراژیه است. اسب نیز میزبان نگهدارنده سروتیپ براتیسلاوا است . ممکن است این میزبانها در هر منطقه جغرافیایی بعد از مدتی از یک‌سویه خاص با یک‌گونه حیوانی هماهنگ شود و از آن به‌عنوان مخزن نگهدارنده استفاده کنند. چنانچه همین سروتیپ وارد بدن میزبان تصادفی گردد می‌تواند سبب عفونت شود (Abdollahpour., 2016).انسان همواره میزبان تصادفی برای سروتیپ‌های مختلف لپتوسپیرایی محسوب می‌شود. لپتوسپیرا از پرندگان، خزندگان، دوزیستان و بی‌مهرگان جدا شده است. از این میان جوندگان، مهم‌ترین و گسترده‌ترین مخازن این باکتری هستند و گوشتخوارن وحشی در درجه دوم اهمیت قرار دارند(Eydi et al.,2017). در نهایت در هر منطقه جغرافیایی و به‌خصوص در بروز همه‌گیری‌ها در انسان، یافتن حیوانات مخزن و ارتباط آنها با لپتوسپیروز بسیار ضروری است به‌این‌علت که هر حیوان آلوده‌ای می‌تواند منشأ آلودگی سایر حیوانات و یا انسان باشد (Ramin et al., 2013; Zahraie Salehi and Shayegh, 2007). مهم‌ترین راه انتقال لپتوسپیروز در انسان، تماس مستقیم و غیرمستقیم با حیوانات آلوده یا ترشحات آنها است (Zakeri et al.,2010).
مطالعات سرمی در ایران بیانگر حضور لپتوسپیرا در نشخوارکنندگان و تک سمیان است به‌ویژه حاشيه درياي خزر در استان گيلان، شرايط جلگه‌ای و آب‌وهوای معتـدل و مرطوب، زمینه زیست و شیوع ای باکتری را فراهم می‌سازد (New et al.,1993; Rafiei et al., 2012). ازاین‌رو به دلیل اهمیت بالای بیماری در ایران و به‌ویژه در استان گیلان، هدف از این تحقیق بررسی سرواپیدمیولوژیک لپتوسپیروز در اسبهای رشت است.
مواد و روشها
در طی تیرماه تابستان سال 1401 تا اواخر مرداد ماه همان سال با همکاری شبکه دامپزشکی شهر رشت تعداد 129 نمونه سرمی از اسبهای باشگاه‌های سوارکاری شهر رشت و اسب‌هایی که به طور آزاد در باغ‌های اطراف این شهر نگهداری می‌شدند، جمع‌آوری گردید. اين نمونه‌هاي سرمي با آزمايش آگلوتيناسيون ميكروسكوپي (MAT) با استفاده از 5 نوع آنتي ژن لپتوسپيرائي شامل سروتيپ‌هاي كانيكولا، گريپوتيفوزا، پومونا، هارجو و ايكتروهموراژيه مورد ارزيابي قرار گرفتند.
شایان‌ذکر است که از فرمول برآورد حجم نمونه (n=(z2pq)/d2) با ضریب اطمینان 95% در این پژوهش استفاده شد و طبق فرمول تعداد نمونه‌ها، 129 نمونه برآورد شد.
p= 0.5 q= 0.5 d= 0.086
پس از خون‌گیری، لوله‌های موردنظر کدگذاری شده و کد موردنظر در فرم مخصوص مشخصات همراه با وضعیت ویژه هر دام ثبت گردید. جهت نگهداری کوتاه‌مدت میکروتیوب‌های حاوی سرم به یخچال 4 درجه سانتیگراد و به‌منظور نگهداری بلندمدت به فریزر 18- درجه سانتیگراد منتقل شدند و سپس انتقال نمونه‌ها به‌منظور انجام تست میکروآگلاتیناسیون به آزمایشگاه تحقیقاتی لپتوسپیروز واقع در بیمارستان آموزشی و پژوهشی محمد شهر دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران صورت گرفت. اولین مرحله از این آزمایش جداسازی آنتی‌ژن‌هاست. در مطالعه حاضر از پنج سروتیپ لپتوسپیرا با تراکم استاندارد 108×2 باکتری در هر میلی‌لیتر استفاده شده است. در ضمن تراکم باکتری‌ها در نمونه‌ای که از محیط برداشت می‌شود به کمک میکروسکوپ زمینه تاریک و با استفاده از لام مخصوص شمارش باکتری ارزیابی شده و درصورتی‌که تراکم باکتری‌ها بیش از حد استاندارد باشد به آن مقدار مناسب محیط رقیق‌کننده استریل اضافه می‌شود. تعداد باکتری توسط لام مخصوص شمارش لپتوسپیرا شمارش شده و رقت آن با افزودن PBS در حد موردنظر تنظیم شد. مرحله بعدی تهیة رقت 1:50 از سرم‌های مورد آزمایش است. در این مرحله از هر نمونة سرم رقت 1:50 تهیه گردید. به‌این‌ترتیب که به میزان 980 میکرولیتر PBS به درون میکروتیوب انتقال داده شد، سپس 20 میکرولیتر از سرم مورد آزمایش به آن افزوده، به‌این‌ترتیب رقت 1:50 از سرم مورد آزمایش به دست آمد. آزمایش MAT به‌طورکلی مطابق با روش پیشنهادی WHO و با اندکی تغییرات در آزمایشگاه تحقیقاتی لپتوسپیروز واقع در بیمارستان آموزشی و پژوهشی محمد شهر دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران انجام گردیده و جزئیات آزمایش به شرح زیر است:
1- 10 میکرولیتر از میکروتیوب حاوی آنتی‌ژن در هر مربع لام به‌صورت قطره‌ای کوچک قرار داده شد. 8 بار این کار تکرار می‌شود تا در نهایت در هر مربع یک قطره آنتی‌ژن قرار داشته باشد.
2-ابتدا سرسمپلر تعویض گردید، سپس 10 میکرولیتر از هر یک از 8 نمونه سرم مورد آزمایش، با رقت 1:50 به شکل قطره‌ای دیگر، در مجاورت قطره آنتی‌ژن قرار داده شد. در انتهای این مرحله رقت نهائی 1:100 از هر یک از نمونه‌های سرمی در مجاورت آنتی‌ژن به دست آمد. لازم به ذکر است که در هر لام 8 نمونه سرمی، مطابق با تعداد مربع‌ها، قابل‌بررسی است که همگی هر بار تنها با یک سروتیپ مشخص مجاور می‌گردند. برای آزمایش سروتیپ‌های دیگر، آزمایش تکرار می‌شود.
3- پس از مخلوط‌کردن هر 8 نمونه سرمی با آنتی‌ژن موردنظر، به‌منظور جلوگیری از خشک‌شدن مخلوط آنتی‌ژن و آنتی‌بادی، بلافاصله لام در داخل بوات به روی پایه‌های شیشه‌ای قرار داده شد.
4- بوات دوپتری برای مدت 90 دقیقه در گرم‌خانه با دمای 30 درجه سانتیگراد، برای ایجاد دمای مناسب به‌منظور واکنش آنتی‌ژن و آنتی‌بادی قرار داده شد.
5-.سپس با بزرگ‌نمایی 100 تمام قسمت‌های هر قطره موجود در هر مربع، مورد بررسی قرار داده می‌شوند.
بر پایه استاندارد WHO نمونه‌های با درجه آگلوتیناسیون 1+ منفی، با درجه آگلوتیناسیون 2+ مشکوک، و با درجه آگلوتیناسیون 3+ و 4+ مثبت در نظر گرفته شدند. در مرحله دوم آزمون آگلوتیناسیون میکروسکوپی در نمونه‌های سرمی با درجه آگلوتیناسیون 3+ و 4+ با روش تیتراسیون، تیترهای سرمی بیش از 1:100 جست‌وجو گردید.
آنالیز آماری
برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS استفاده می‌گردد. در این تحقیق ارتباط بین میزان شیوع لپتوسپیروزیس با جنسیت، سن و محل نگهداری اسب‌ها مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج
در طی بررسی انجام شده از مجموع 129 نمونه اخذ شده از اسبهای منطقه تعداد 17 نمونه (13.17%) از نظر میکرو آگلوتیناسیون مثبت ارزیابی شدند(نمودار -1). نمونه ها به ترتیب شامل سروتیپ های گريپوتيفوزا ، هارجو، ايكتروهموراژيه و كانيكولا بودند. بیشترین واکنش مثبت سرمی مربوط به سروتیپ گریپتوتیفوزا با 4.65 درصد و پس از آن کمترین واکنش مثبت سرمی مربوط به سروتیپ های ایکتروهموراژیه و کنیکولا که هر دو 2.32 درصد را شامل می شوند، می باشد. سروتیپ هارجو نیز 3.88 درصد را شامل می شود ، شایان ذکر است که سروتیپ پومونا هیچ سهمی از 17 نمونه مثبت را به خود اختصاص نداشت.
جدول 1: توزيع فراواني و درصد نمونه هاي مثبت و منفي با آنتي ژن هاي مورد استفاده در كل دام ها
| مثبت | منفی | جمع کل |
تعداد | 17 | 112 | 129 |
درصد | 13.17% | 86.83 | 100 |
جدول2. بررسی تعداد و درصد فراوانی سروتیپ های لپتوسپیرا
نام سروتيپ | موارد واكنش سرمي مثبت | |
تعداد | درصد | |
گريپوتيفوزا | 6 | 4.65 |
هارجو | 5 | 3.88 |
كانيكولا | 3 | 2.32 |
ايكتروهموراژيه | 3 | 2.32 |
بررسی‌های آماری هیچ ارتباط معناداری میان جنسیت (جدول3)، سن(جدول4) و محل نگهداری(جدول5) با میزان شیوع بیماری در منطقه مورد مطالعه را نشان نمی دهد.
جدول3. بررسی توزیع فراوانی ابتلا به بیماری در اسبهای مورد تحقیق بر حسب جنسیت
| مثبت | منفي | جمع كل | |||
جنس حيوان | تعداد | درصد | تعداد | درصد | تعداد | درصد |
نریان | 6 | 65/4 | 45 | 89/34 | 51 | 54/39 |
مادیان | 11 | 52/8 | 67 | 94/51 | 78 | 46/60 |
جمـــع | 17 | 17/13 | 112 | 83/86 | 129 | 100 |
جدول 4. بررسی توزیع فراوانی ابتلا به بیماری در اسبهای مورد تحقیق بر حسب سن
گروه سني | تعداد كل | مثبت | منفي | ||
تعداد | درصد | تعداد | درصد | ||
1 تا 3 سال | 40 | 6 | 65/4 | 34 | 35/26 |
3 تا 6 سال | 48 | 4 | 10/3 | 44 | 10/34 |
6 تا 9 سال | 25 | 4 | 10/3 | 21 | 28/16 |
بالای 9 سال | 16 | 3 | 32/2 | 13 | 07/10 |
جمـــع كل | 129 | 17 | 17/13 | 112 | 83/86 |
جدول 5. بررسی توزیع فراوانی ابتلا به بیماری در اسبهای مورد تحقیق بر حسب محل نگهداری
محل نگهداری | تعداد كل | مثبت | منفي | ||
تعداد | درصد | تعداد | درصد | ||
باغ | 74 | 11 | 52/8 | 63 | 84/48 |
باشگاه | 55 | 6 | 65/4 | 49 | 99/37 |
بحث و نتیجه‌گیری
در مطالعه حاضر ارتباط آماری معنی‌داری بین جنسیت، سن و محل نگهداری با میزان آلودگی به لپتوسپیروزیس مشاهده نگردید. علی‌رغم نتایج این مطالعه در مطالعات داخلی و خارجی حداقل ارتباط معنادار بین آلودگی و جنسیت نشان‌داده‌شده است. برخی این تفاوت را به شرایط فیزیولوژی و هورمونی جنس ماده نسبت داده‌اند، مطالعات حاکی از وجود اختلاف معنادار میزان آلودگی با سن دارد طوریکه با افزایش سن میزان آلودگی بیشتر می‌شود و بیشترین آلودگی را در اسبهای بالای 10 سال گزارش کرده‌اند(Zaman et al., 2020). این بیماری خسارات زیادی را به سیستم دامپروری کشور تحمیل می‌کند که ناشی از مرگ دام، کاهش تولید شیر، سقط‌جنین و سایر اختلالات تولیدمثلی است (Abdollahpour 2016). از سوی دیگر مشترک بودن لپتوسپیرا بین انسان و دام و انتقال بیماری از این طریق به انسان، اهمیت این بیماری را دوچندان می‌کند که نیاز به تأمل و تدبیر راهکارهایی برای کنترل عفونت و تأمین بهداشت عمومی دارد(Malalana et al., 2017).
لپتوسپیروزیس یکی از مهم‌ترین بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان همراه با طیف گسترده شیوع در نقاط مختلف جهان است. در کشور ما مطالعات متعددی که در دهة اخیر انجام شده است که بیانگر افزایش شیوع این بیماری و افزایش تنوع سروتیپ‌های موجود در کشور ما از 8 سروتیپ به 12 سروتیپ است (Khalili et al., 2020; Chavez-Sanchez et al., 2021; Hedayati and Bahmani 2023).
مطالعه حاضر اولین مطالعه مستقل در شهر رشت بر روی اسب جهت بررسی نقش آن در اپیدمیولوژی بیماری لیپتوسپیروزیس است. وضعیت اقلیمی مساعد شهر رشت و استان گیلان از نظر بارندگی فراوان و برخورداری از آب و هوا ی مرطوب و معتدل اهمیت مطالعه را بالا می برد چرا که مناطق دارای آب و هواي معتدل و باراني ، نظیر استان های شمالی کشورمان مستعد بیماری یاد شده هستند (Eydi et al.,2017). استان گيلان به دليل آب و هواي معتدل و باراني و وجود مزارع وسيع شاليزار يكي از استان هاي مستعد جهت شيوع بعضي از بيماري ها از جمله لپتوسپيروزيس مي باشد كه عامل آن نياز به محيط مرطوب و پربارش دارد (Constable et al., 2016). آلوده بودن آب های سطحی استان به سروارهای مختلف لیپتوسپیرا در استان گیلان و اهمیت این بیماری در این استان سابق بر این مورد تاکید قرار گرفته است(Anari et al., 2023).
میزان شیوع سرمی بیماری در این مطالعه 13.17% گزارش شده است. مطالعه دیگر در ایران شیوع های مختلفی را در اسب گزارش نموده اند از جمله در بررسی در استان البرز این میزان 7/37% ، شهر تال (تالش) 33/38 %، اسب داری های اطراف تهران 13/15 %، منطقه گنبد کاووس 12%، لرستان 38/18 % ،خوزستان 88/27%، گلستان 7/7 %، کردستان 6/9 %، اردبیل 77/7 %، استان آذربایجان غربی 3/16 % و در آذربایجان شرقی 18/39 %گزارش گردیده است (Khousheh et al.,2012 ; HAJI et al., 2016; Zaman, Hassanpour and Abdollahpour 2020; Hashemi et al., 2021; Jeddi et al., 2022; Maleki et al., 2021; Ramin et al., 2023 )
این تنوع نشان از اکولوژی متفاوت بیماری تحت‌تأثیر جغرافیا و تنوع میزبان مخزن دارد طور یکه احتمالاً اهمیت اسب به‌عنوان میزبان مخزن در شهر رشت و بروز عفونت لپتوسپیرای در آن کمتر از سایر میزبانها است.
سروتیپ های مورد مشاهده در مطالعه حاضر شامل سروتیپ های گريپتوتيفوزا (65/4%)، هارجو(88/3%)، ايكتروهموراژيه (32/2%) و كانيكولا (32/2%) گزارش شده است. در این مطالعه گریپتوتیفوزا به عنوان سروتیپ شایع تشخیص داده شد.
همچنین این سروار در شهرستانهای تالش و طارم که از نظر نزدیکی و آب و هوای به استان گیلان مشابهت دارند. نیز سروار غالب است. هر چند سروارهای غالب مناطق مختلف دیگر با الگوی به دست آمده در اسبهای شهر رشت متفاونتد چنانکه در تبریز پومونا، در ارومیه هارجو و گریپتوتیفوزا، در لرستان کانیکولا و گریپتوتیفوزا، در گنبد کانیکولا و در اسبداریهای اطراف تهران ايكتروهموراژيه سروتیپ غالب می باشند(Vandyousefi 1994; Tabatabayi and Firouzi 2001; Ali and Saeid 2012; JAHED and Hassanpour 2013; Yasouri., Ghane, Doudi, Rezaei, and Naghavi, 2020 Varzegar et al., 2021; Ramin et al., 2023;). در مطالعه دیگری که در استان گیلان بر روی جمعیت گاوها انجام شده است سروارهای کانیکولا، پومونا و گریپتوتیفوزا را به عنوان سروتیپ غالب مورد تاکید قرار داده است. این امر امکان متفاوت بودن الگوی حضور سروتیپ ها در میزبانهای یک منطقه جعرافیای را می تواند تایید نماید. اگر چه میزبان مخزن سروارها از منطقه ای به منطقه دیگر متغییر است. اما بیشترین گزارش ها از مخزن بودن جوندگان برای سروار گريپتوتيفوزا حکایت دارد. که این خود می تواند به بررسی نقش جوندگان در آلودگی میزبانهای دیگر منطقه اشاره نماید این ادعا نیاز به مطالعات تکمیلی دارد (Ahangarcani et al., 2019)
در این مطالعه از مجموع نمونه‌های مثبت سرمی، 11 نمونه (52/8%) مربوط به مادیان و 6 نمونه (65/4%) مربوط به نریان بود و اختلاف معنی‌داری بین جنسیت و شیوع بیماری در منطقه یافت نشد. در مطالعه‌ای در استان اردبیل از مجموع 7 نمونه مثبت از جمعیت ۹۰تایی اسب‌ها، 5 نمونه مربوط به نریان و 2 نمونه مربوط به مادیان گزارش شد ((Khousheh et al., 2012، درحالی‌که در مطالعه‌ای در بین اسبهای شهرستان تال میزان شیوع سرمی عفونت لپتوسپیرایی در بین اسب‌ها 38/33 ٪ بود و 35٪ از اسبهای نر و 45٪ از اسبهای ماده از لحاظ سرولوژیکی مثبت بودند و اختلاف معنی‌داری بین آلودگی سرولوژیک اسبهای نر و ماده وجود داشت (Yasouri et al., 2020). در مطالعه‌ای در استان لرستان که بر روی تک سمیان صورت گرفت، نشان داده شد بین گونههای مختلف تک سمیان از نظر آلودگی سرمی اختلاف آماری وجود دارد. ارزیابی آماری و نتایج نشان داد فراوانی واکنش سرمی در اسبهای نر /76 9 درصد و در اسبهای ماده 90/24 درصد است، اما در قاطر و الاغ هیچ مورد مثبتی از واکنش سرمی بر علیه سرووارهای مختلف لپتوسپیرا اینتروگانس در جنس نر دیده نشد و مشخص شد بین جنس نر و ماده در گونههای مختلف تک سمی از نظر آماری اختلاف معنی‌داری وجود دارد (Anari et al., 2023).
در مطالعه حال حاضر،6 نمونه (4.65%) مثبت در رده سنی 1 تا 3 سال، 4 نمونه (3.1%) مثبت در رده سنی 3 تا 6، 4 نمونه (3.1%) مثبت متعلق به رده سنی 6 تا 9 سال و 3 نمونه (2.32%) مثبت مربوط به گروه سنی 9 سال به بالا بودند و ارتباط معنی‌داری بین سن و شیوع بیماری یافت نشد درحالی‌که در مطالعه‌ای در شهر گنبد نتایج نشان دادند بیشترین فراواني نمونه‌های مثبت دامي در محدوده سني 3 تا 6 سال قرار داشتند. به عبارتي ديگر با افزايش سن حيوانات، ميزان شيوع اين بيماري هم‌افزایش يافته است. پس باتوجه‌به نتايج به‌دست‌آمده، افزايش سن حيوانات، می‌تواند به‌عنوان یکی از فاكتورهاي خطر رخداد شيوع سرولوژيك لپتوسپيروز مورد اهميت و تأکید قرار داد (Jahed and Hassanpour, 2013). در مطالعه‌ای در استان اردبیل، 7.77% از جمعیت ۹۰تایی اسب‌ها واکنش سرمی مثبت نشان دادند، 14.28% از نمونه‌ها مربوط به گروه سنی یک تا سه سال، 42.85% نمونه‌ها در رده سنی 3 تا 6 سال، 28.85% نمونه‌ها در رده سنی 6 تا 9 سال و 14.28% از اسب‌ها مربوط به 9 سال به بالا بودند (Jeddi et al., 2022; Khousheh et al., 2012). در مطالعه‌ای در استان لرستان به دنبال گروه‌بندی تک سمیان به 4 گروه سنی مشخص شد 7.32 درصد از اسبهای مبتلا زیر 4 سال، 7.32 درصد 4 تا 7 سال، 24.39% درصد 7 تا 10 سال و 60.97% درصد بالای 10 سال سن داشتند. از این نظر بین گروه سنی کمتر از 7 سال با گروه‌های سنی بالاتر از 7 سال اختلاف آماری معنی‌داری برقرار بود (Maleki et al., 2021). در این مطالعه از مجموع 129 نمونه، 17 نمونه (13.17%) واکنش سرمی مثبت نشان دادند. از این 17 نمونه، 11 نمونه (8.52%) مربوط به جمعیت مادیان و 6 نمونه (4.65%) مربوط به نریان بود. 6 نمونه مثبت مربوط به گروه سنی 1 تا 3 سال، 4 نمونه در گروه سنی 3 تا 6 سال، 4 نمونه مربوط به 6 تا 9 سال و 3 نمونه بالای 9 سال بودند. از نظر محل نگهداری، 11 نمونه (8.52%) با واکنش سرمی مثبت در باغ و 6 نمونه (4.65%) در باشگاه بودند.
سوابق موجود در مراکز علمی کشور حاکی از آن است که این عفونت در اکثر نقاط ایران به‌عنوان یکی از مشکلات دامداری‌ها مطرح است. عفونت با سروتیپ‌های مختلف لپتوسپیرا در مناطق جغرافیایی مختلف بر روی اپیدمیولوژی و پاتوژنز بیماری اهمیت دارد.
نتیجه گیری کلی
با توجه به نتايج حاصل از اين بررسي و بررسي هاي مشابه بر روي دامها، می توان به این نکته پی برد که میزان نمونه های با واکنش سرمی مثبت، پایین تر از میزان مورد انتظاردر اسب به دست آمده است. با توجه به آلودگی بالای آبهای سطحی و موارد ابتلا در این منطقه لزوم بررسی سایر میزبانها بمانند جوندگان، سگها و نشخوارکنندگان و غیره اهمیت فراوانی دارد.
سپاسگزاری
این مقاله برگرفته از پایان نامه نویسنده اول است. نویسندگان از مساعی همکاران دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران و نیز معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر نهایت امتنان را دارند.
منابع
1. Abdollahpour, G. R. (2016). Leptospirosis (1st ed., pp. 46-61). Tehran University. (In Persian)
2. Abdollahpour, G. R., Shafighi, S. T., & Satari, T. S. (2009). Serodiagnosis of leptospirosis in cattle in north of Iran, Gilan. International Journal of Veterinary Research, 3(1), 7-10.
3. Ahangarcani, M., Farnaghi, M., Shirzadi, M. R., Pilesjö, P., & Mansourian, A. (2019). Predictive risk mapping of human leptospirosis using support vector machine classification and multilayer perceptron neural network. Geospatial Health, 14(1), 53-61.
4. Ali, H., & Saeid, S. (2012). Seroprevalence of leptospiral infection in horses, donkeys and mules in East Azerbaijan province. African Journal of Microbiology Research, 6(20), 4384-4387.
5. Anari, S., Jaydari, A., Shams, N., & Rahimi, H. (2023). Molecular detection of Leptospira spp. isolated from aborted ovine genital swabs in Lorestan, Iran, 2019-2020. Iranian Journal of Medical Microbiology, 17(1), 107-111.
6. Chavez-Sanchez, J. F., Galaviz-Silva, L., Molina-Garza, Z. J., Zapata-Benavides, P., Cedillo-Rosales, S., & Avalos-Ramírez, R. (2021). Seroprevalence and risk factors associated with leptospirosis in small ruminants in a semi-arid area of Mexico. Available at SSRN 4498252.
7. Eydi, J., Golchin, M., Sakhaee, E., Amiri, H. R., & Fayed, M. R. (2017). Detection of equine leptospiral antibodies by latex agglutination test in Iran. Comparative Clinical Pathology, 26, 647-650.
8. Haji, H. M., Nafisi, M. A., Lotfollazadeh, S., Ghorbanpour, M., & Abdollapour, G. (2016). Seroprevalence of Leptospira interrogans infection in horses from some horse clubs in Tehran by microscopic agglutination test (MAT). Veterinary Clinical Pathology The Quarterly Scientific Journal, 4(9), 347-365.
9. Hashemi, S. A., Arzamani, K., Abdollahpour, G., Beheshti, N., Alavinia, M., Azimian, A., Neela, V. K., van Belkum, A., & Ghasemzadeh-Moghaddam, H. (2021). Seroprevalence of Leptospira infection in occupational risk groups in North Khorasan province, Iran. Heliyon, 7(1).
10. Hedayati, M. A., & Bahmani, N. (2023). Most important bacterial and parasitic zoonotic diseases in Iran. Reviews and Research in Medical Microbiology, 34(1), 12-21.
11. Jahed, D. O., & Hassanpour, A. (2013). Survey of risk factors for the prevalence of leptospiral infection in horses of Gonbad area. Veterinary Clinical Pathology The Quarterly Scientific Journal. 7(26), 1844-1907.
12. Jeddi, M., Hassanpour, A., & Moghaddam, S. (2022). Seroepidemiological analysis of leptospirosis in sheep in Meshginshahr city, Iran using microscopic agglutination test. Journal of Zoonotic Diseases, 6(1), 17-24.
13. Khalili, M., Sakhaee, E., Amiri, F. B., Safat, A. A., Afshar, D., & Esmaeili, S. (2020). Serological evidence of leptospirosis in Iran; A systematic review and meta-analysis. Microbial Pathogenesis, 138, 103833.
14. Khousheh, Y., Hassanpour, A., Abdollahpour, G., & Mogaddam, S. (2012). Seroprevalence of leptospira infection in horses in Ardabil-Iran. Global Veterinaria, 9(5), 586-589.
15. Malalana, F., Blundell, R. J., Pinchbeck, G. L., & McGowan, C. M. (2017). The role of Leptospira spp. in horses affected with recurrent uveitis in the UK. Equine Veterinary Journal, 49(6), 706-709.
16. Maleki, S., Zakian, A., & Abdollahpour, G. (2021). Seroprevalence of Leptospira interrogans infection in equids of Lorestan Province: Investigation the role of probable risk factors. Iranian Veterinary Journal, 16(4), 108-118.
17. New Jr, J. C., Wathen, W. G., & Dlutkowski, S. (1993). Prevalence of leptospira antibodies in white-tailed deer, Cades Cove, Great Smoky Mountains National Park, Tennessee, USA. Journal of Wildlife Diseases, 29(4), 561-567.
18. Rafiei, A., Babamahmoodi, F., Alizqadeh Navaee, R., & Valadan, R. (2012). Review of leptospirosis in Iran. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences, 22(94), 102-110
19. Ramin, A., Abdollahpour, G. H., & Irannejad, S. (2013). Determination of seroprevalence of Leptospira serotypes in Urmia equine. Iranian Journal of Veterinary Clinical Sciences, 7(1), 59-66.
20. Ramin, A., Abdollahpour, G., Hosseinzadeh, A., Azizzadeh, F., Ramin, P., Sanajo, D., & Nezhad, S. I. (2023). Comparison of anti-Leptospira antibodies by microscopic agglutination test in ruminants and equines of Urmia, Iran. In Veterinary Research Forum, 14(4), p. 229.
21. Rycroft, A. N. (2023). Fundamentals of Veterinary Microbiology. John Wiley & Sons.
22. Tabatabayi, A. H., & Firouzi, R. (2001). Diseases of Animal Due to Bacteria (pp. 431-445). Tehran University Press. (In Persian)
23. Vandyousefi, J. (1994). New findings of leptospirosis in Razi Vaccine Institute. Pajouhesh va Sazandeghi Journal, 25, 72-75. (In Persian)
24. Varzegar, P., Bayani, M., Kalantari, N., Nasiri-Kenari, M., Navaie, B. A., Mollalo, A., & Rostami, A. (2021). Seroprevalence of Strongyloides stercoralis among patients with leptospirosis in northern Iran: A descriptive cross-sectional study. Journal of Helminthology, 95, e34.
25. Yasouri, S. R., Ghane, M., Doudi, M., Rezaei, A., & Naghavi, N. S. (2020). A study of leptospirosis epidemiology in Iran and diagnostic techniques for human, livestock and environment samples. Medical Laboratory Journal, 14(6).
26. Zahraie Salehi, J., & Shayegh, T. (2007). Veterinary Microbiology and Microbial Diseases (1st ed.). Tehran University. (In Persian)
27. Zakeri, S., Khorami, N., Ganji, Z. F., Sepahian, N., Malmasi, A. A., Gouya, M. M., & Djadid, N. D. (2010). Leptospira wolffii, a potential new pathogenic Leptospira species detected in human, sheep and dog. Infection, Genetics and Evolution, 10(2), 273-277.
28. Zaman, N., Hassanpour, A., & Abdollahpour, G. (2020). Serologic prevalence of leptospiral infection in the horses in Kurdistan Province in Iran. Journal of Zoonotic Diseases, 4(2), 25-38.
A sero-epidemiologic study of leptospirosis in horses in Rasht
Argavan Shafaei1, Jalal shayegh*1, Gholamreza Abdollahpour2
1Department of Veterinary Medicine, Shab.C, Islamic Azad Univesrsity, Shabestar, Iran
2Department of Internal Medicine, Faculty of Veterinary Medicine, University of Tehran, Tehran, Iran
Received: 19 Feburary 2025 Accepted: 23 July 2025
Abstract
Echinococcosis is one of the common parasitic diseases between humans and animals, whose symptoms appear with the long-term growth of the babies of this cestode in the body of the intermediate host, generally ruminants, and humans are known as the accidental and final host for this parasite. Although this disease in It is not reported in some countries, it has a global distribution, and considering the zoonotic importance of this disease, it is necessary to know the strains and determine the level of infection with this parasite in the intermediate hosts, because the interruption of the developmental cycle of the parasite in the intermediate hosts and the final host is very important and also this parasite has a number of species or strains within the species that this genetic diversity can be potentially important in epidemiology and disease control and making vaccines and therefore the study of mitochondrial DNA sequence and phylogenetic studies based on The DNA of this cestode is very important. 244 samples from ruminants (sheep, cows, camels, and goats) slaughtered in the industrial slaughterhouses of Isfahan province (61 infected liver samples, including two groups of 31 males and 30 females) were collected during the period from April to September of 2022 and After preparing protoscoleces from the existing hydatid cysts, DNA was extracted using a DNA extraction kit, PCR reaction using primers BD1 (Forward) and 4S (Reverse) which can amplify the ribosomal genome of the rDNA-ITS1 region. and led to the production of a PCR product with a length of 1000bp was used and subjected to enzymatic digestion (PCR-RFLP) using endonuclease enzymes AluI, RsaI, HpaII, and TaqI and finally the results were obtained using SPSS version 24 software and with Chi-square test (X2) was used for statistical analysis and the significance level of the research (P<0.05) was considered. The results show definite contamination with E. granulosus and sheep strain (G1) caused by the sheep-dog cycle in all the samples obtained from the liver of ruminants, and in the comparison and statistical analysis, there is a significant difference between the type of contamination with different strains between There was no male or female sex. This study can confirm the previous results about the predominance of the sheep strain in Iran, so it is recommended to pay special attention to this issue in order to control and prevent the transmission of this parasite in the sheep-dog cycle.
Keywords: Echinococcus granulosus, hydatid cyst, strain determination, Isfahan, Iran
* Corresponding Author: Jalal shayegh
Address: Department of Veterinary Medicine, Shab.C, Islamic Azad Univesrsity, Shabestar, Iran
Email: Jalalshayegh@iau.ir