مقایسه اثربخشی آموزش بهبود اعتیاد به هرزه نگاری و درمان شناختی رفتاری بر اهمالکاری تحصیلی، انعطاف¬پذیری روانشناختی و خودکارآمدی تحصیلی نوجوانان پسر

محورهای موضوعی : سلامت اجتماعي

زهرا شیرانی بیدآبادی ¹ , هادی فرهادی ^{2 *} , حمید آتش پور ³

1 - 1. دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، مرکز تحقیقات علوم رفتاری و روانشناختی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.
2 - دانشیار گروه روان شناسی، مرکز تحقیقات علوم رفتاری و روانشناختی، گروه روانشناسی، واحد اصفهان (خوراسگان)،دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان،ایران
3 - دانشیار گروه روان شناسی، مرکز تحقیقات علوم رفتاری و روانشناختی، گروه روانشناسی، واحد اصفهان (خوراسگان)،دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان،ایران

تاریخ دریافت : 1403/11/18 تاریخ پذیرش : 1404/01/30 تاریخ انتشار : 1404/03/31

کلید واژه: اعتیاد, انعطاف¬پذیری روانشناختی, اهمال¬کاری تحصیلی, خودکارآمدی تحصیلی, هرزه نگاری.,

چکیده مقاله :

هدف این پژوهش مقایسه اثربخشی آموزش بهبود اعتیاد به هرزه نگاری و درمان شناختی رفتاری بر اهمال­کاری تحصیلی، انعطاف­پذیری شناختی و خودکارآمدی تحصیلی نوجوانان پسر بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی سه گروهی با طرح پیش­آزمون، پس­آزمون و پیگیری دوماهه بود. جامعه آماری شامل همه نوجوانان پسر مبتلا به هرزه­نگاری در اصفهان و در بهار و تابستان 1403 بود. نمونه شامل 60 نفر از افرادی که دارای معیارهای ورود بودند که به روش هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی ساده در سه گروه جایگزین شدند. در این پژوهش از مقیاس­های اهمال­کاری تحصیلی(سولومون و روثبلوم، 1984)، مقیاس انعطاف­پذری روانشناختی (اکبری و همکاران، 2021) و خودکارآمدی تحصیلی(مورگان و جینکز، 1990) استفاده شد. داده ها به روش تحلیل اندازه­گیری مکرر­­­ به وسیله نرم­افزار SPSS نسخه 26 انجام شد. یافته­ها نشان داد، تفاوت میانگین نمره‌ها در مرحله پیش‌آزمون با دو مرحله دیگر آزمون معنادار بود که نشان‌دهنده تغییر معنادار میانگین نمرها در مراحل بعدی آزمون نسبت به پیش آزمون بود. تفاوت میانگین نمره‌ها در مرحله پیگیری تفاوت معناداری با پس‌آزمون نداشت (05/0<p)، که نشان‌دهنده پایدار بودن تغییر ایجاد شده بود. تفاوت میانگین نمره‌های اهمال‌کاری (05/0>p)، انعطاف‌پذیری و خودکارآمدی (01/0>p) در هر دو گروه درمانی با گروه کنترل معنادار بود که نشان‌دهنده اثربخش بودن هر دو درمان بود. تفاوت میانگین نمره‌های دو گروه درمانی تنها در متغیر انعطاف‌پذیری شناختی معنادار بود (05/0>p). به نظر می رسد آموزش مشخص انعطاف­پذیری شناختی در رابطه با تمایل به پورنوگرافی و عوامل زمینه­ای آن باشد که در جلسه چهارم این بسته گنجانده شده است. همچنین به دلیل اینکه در این بسته به راهبردهای ترکیبی رفتاری-هیجانی و رفتاری-اجتماعی در جلسات هفتم و هشتم پرداخته شده و در جلسه نهم آن به نقش معنویت پرداخته است که در کل راهبردهای بیشتری برای انعطاف­پذیری روانشناختی در اختیار نوجوان قرار داده است

چکیده انگلیسی:

The aim of this study was to compare the effectiveness of pornography addiction recovery training and cognitive-behavioral therapy on academic procrastination, cognitive flexibility, and academic self-efficacy among male adolescents. The research method was a quasi-experimental three-group design with pre-test, post-test, and a two-month follow-up. The statistical population included all male adolescents with pornography addiction in Esfahan during spring and summer of 2024. The sample consisted of 60 individuals who met the inclusion criteria, selected through purposive sampling and randomly assigned to three groups. In this study, the Academic Procrastination Scale (Solomon & Rothblum, 1984), Psychological Flexibility Scale (Akbari et al., 2021), and Academic Self-Efficacy Scale (Morgan & Jinks, 1990) were used. Data were analyzed using repeated measures ANOVA in SPSS version 26. Findings showed significant differences between mean scores in pre-test and the two subsequent stages, indicating meaningful changes in mean scores compared to pre-test. The follow-up stage showed no significant difference with post-test (p>0.05), indicating stability of changes. Mean score differences in procrastination (p<0.05), flexibility, and self-efficacy (p<0.01) between both treatment groups and control group were significant, confirming effectiveness of both treatments. The only significant difference between the two treatment groups was in cognitive flexibility (p<0.05). It appears that the specific training on cognitive flexibility regarding pornography consumption tendencies and its underlying factors, which was included in the fourth session of this program, played a significant role. Furthermore, since this program addressed combined behavioral-emotional and behavioral-social strategies in the seventh and eighth sessions and discussed the role of spirituality in the ninth session, it ultimately provided adolescents with more comprehensive strategies for enhancing psychological flexibility.