برخی فرایندهای واجی در 15 گونه زبانی استان کرمان

الموضوعات :

عالیه کرد زغفرانلو کامبوزیا ¹ (دانشیار گروه زبان شناسی همگانی دانشگاه تربیت مدرس)
پریا رزم دیده ² (دانشجوی دکتری زبان شناسی همگانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان)

تاريخ الإرسال : 04 الجمعة , رمضان, 1434 تاريخ التأكيد : 20 الخميس , ذو القعدة, 1434 تاريخ الإصدار : 19 الجمعة , محرم, 1435

الکلمات المفتاحية: گونه‌های زبانی استان کرمان, واج‌شناسی زایشی, درج, انسدادی‌شدگی, سایشی‌شدگی,

ملخص المقالة :

پژوهش حاضر به بررسی برخی فرآیند های واجی مانند درج، انسدادی شدگی و سایشی شدگی در 15 گونه ی زبانی استان کرمان از جمله بافت، بردسیر، بم، جیرفت، رابُر، رفسنجان، رودبار جنوب، زرند، سیرجان، شهربابک، کرمان، کهنوج، گلباف، گوغِر و میمند بر اساس نظریه ی زایشی پرداخته است.برخی از نتایج حاصل عبارتند از: 1- بعد از حذف همخوان سایش چاکنایی پایانی /h/، اگر واژه ی بعدی با واکه آغاز شود، یکی از غلت های [j] یا [w] درج می شود که نوع غلت در جایگاه میان دو واکه، به مشخصه های واکه ی افزوده شده یعنی واکۀ دوم بستگی دارد. 2- در گونه های زبانی استان کرمان همخوان انسداد چاکنایی [?] در ابتدای واژه برای ترمیم ساخت هجا درج می شود تا واژه با واکه شروع نشود. توزیع این همخوان در گونه های زبانی مذکور ناقص است ، به طوری که در موضع میانی و پایانی واژه ها دیده نمی شود. 3- در برخی از گونه های کرمانی همخوان پیوسته، ملازی و واک دار [R] جایگزین جفت انسدادی خود /G/ در فارسی معیار در پایان واژه یا هجا می شود، به طوری که نوعی فرایند سایشی شدگی محسوب می شود.

المصادر:

آئینه­نگینی؛ ولی­الله. (1382) نگین سبز کرمان(فرهنگ گویش رابر بافت). کرمان: مرکز کرمان­شناسی.

ابراهیمی؛ کبری. (1386) میمند شاهکار جاودان. کرمان: مرکز کرمان­شناسی.

اسدی­گوکی؛ محمد­جواد. (1379) فرهنگ عامیانه­ی گلباف. کرمان: مرکز کرمان­شناسی.

انجم­شعاع؛ محمد. (1381) رایج­ترین اصطلاحات و گویش­های کرمان. کرمان: مرکز کرمان­شناسی.

برومند­سعید؛ جواد. (1370) واژه­نامه­ی گویش بردسیر. کرمان: مرکز کرمان­شناسی.

پرمون؛ یدالله. (1375) نظام آوایی گونه­ی کرمانی از دیدگاه واج­شناسی زایشی و واج­شناسی جزء­مستقل. پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد زبان­شناسی همگانی. دانشگاه علامه طباطبایی.

حسینی­موسی؛ زهرا. (1387) ضرب­المثل­های شهربابک. کرمان: مرکز کرمان­شناسی.

سلطانی­نژاد؛ فرشته. (1379) مقایسه­ی گونه­های زبانی بافتی و جیرفتی، پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد، دانشکده­ی علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

علویان؛ علی. (1388) مجموعه­ی طنز نسیم جنوب. یزد: انتشارات اندیشمندان یزد.

کامبوزیا؛ عالیه. ک. ز. (1381) فرایندهای واجی مشترک در گویش­های استان کرمان. نشریه­ی دانشکده­ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر، شماره­ی دوازدهم (پیاپی 9)؛ 130- 111.

................... (1385) واج­شناسی: رویکردهای قاعده­بنیاد. تهران: انتشارت سمت.

.................. و هادیان؛ بهرام. (1388) طبقات طبیعی در واکه­های زبان فارسی. پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره­ی پانزدهم. 143- 117.

مطلبی؛ محمد. (1385) بررسی گویش رودباری(کرمان)، رساله­ی دکتری، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

معین؛ محمد. (1364) فرهنگ فارسی(متوسط). تهران: انتشارات سپهر.

مؤید­محسنی؛ مهری. (1381) گویش مردم سیرجان(مجموعه­ی لغات و اصطلاحات و ضرب­المثل­ها). کرمان: مرکز کرمان­شناسی.

نقوی؛ اکبر. (1386) فرهنگ گویش گوغر. کرمان: مرکز کرمان­شناسی.

نیک­نفس دهقانی؛ اسلام. (1377) بررسی گویش جیرفت و کهنوج. کرمان: مرکز کرمان­شناسی

Baerquest؛ D. A )2001) phonological Analysis: A Functional approach. Texas: SIL International.

Carr؛ Philip. (1999) English Phonetic & Phonology. Blackwell.

Crystal؛ David. (1992) An Encyclopedic Dictionary of Language & Languages. Blackwell.

…………. (2003) A Dictionary of Linguistics And Phonetics. Blackwell.

Harris؛ J. & Lindsey؛ G )1995( The elements of phonological representation, in Hayes؛ B )2009( Introduction Phonology. London: Wiley- Blackwell.

Hyman؛ L. M )1975( Phonology: Theory and Analysis. USA. Holt: Rinehart & Winston Inc.

Kenstowicz؛ Michael. (1994) Phonology in Generative Grammer. USA: Blackwell Publishers