ساختار صرفی فعل در گویش کوپایی

الموضوعات :

فاطمه زهرا اسحقی کوپایی ¹ (دکتری زبان و ادبیّات فارسی و مدرّس دانشگاه فرهنگیان، پردیس فاطمه الزهرا، اصفهان، ایران.)
محمد رضا معصومی ² (گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.)
علی آسمند جونقانی ³ (گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران.)

تاريخ الإرسال : 30 السبت , جمادى الأولى, 1444 تاريخ التأكيد : 03 الأربعاء , رجب, 1444 تاريخ الإصدار : 03 الأربعاء , رجب, 1444

الکلمات المفتاحية: زمان, فعل, ساختار صرفی, کوهپایه, گویش کوپایی,

ملخص المقالة :

کوهپایه، با نام های قدیمی ویر و قُهپایه، شهری است که در هفتاد کیلومتری شرق شهر اصفهان و در حاشیۀ کویر مرکزی ایران واقع شده‌است. موقعیت جغرافیایی و طبیعی کوهپایه -که بنا به شواهد تاریخی، یادگار عهد ساسانیان است- در کنار حفظ گویش به‌جامانده از زبان پهلوی و تکلّم مردم شهر به این گویش، از قدمت و غنای فرهنگی کوهپایه حکایت دارد. نگارندگان این مقاله با هدف نگاهداشت و معرفی بخشی از گویش کهن کوپایی، به بررسی ساختار صرفی فعل در این گویش پرداخته‌اند. این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و گردآوری داده‌های آن با استناد به منابع کتابخانه‌ای و تحقیقات میدانی انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که ساختار فعل در گویش کوپایی تفاوت‌های بارزی با فارسی معیار دارد. در گویش کوپایی، ساخت ستاک مضارع و ساختار افعال آینده و امر از قاعدۀ خاصی پیروی نمی‌کند. جایگاه شناسه در افعال ماضی این گویش نیز یکسان نیست؛ بدین معنا که شناسه در ماضی ساده، بعید و نقلی قبل از ستاک و در بقیۀ افعال، بعد از ستاک می‌آید.

المصادر:

• آذرلی، غلامرضا.(1387). فرهنگ واژگان گویش های ایران، کرمان: انتشارات هزار با همکاری کتابفروشی بلخ.


• ارانسکی، یوسیف میخائیلوویچ.(1386). زبان های ایرانی، ترجمۀ علی اشرف صادقی، چاپ دوم، تهران: نشر سخن.


• اصغری طرقی، مژگان.(1398). « دستگاه صرف فعل در لهجۀ طَرقی از گویش راجی»، ادبیات و زبانهای محلی ایران‌زمین، 9(1)، 1-28.


• باقری، مهری.(1400). تاریخ زبان فارسی، تهران: نشر قطره.


• برجیان، حبیب. (1394). گنجینۀ گویش‌های ایرانی، استان اصفهان2، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.


• برجیان، حبیب.(1382). «نصاب ولایتی درویش رضا مداحی کوپایی»، نامۀ پارسی، 9(3)، 63-80.


• تجدّد، محمدرضا.(1346). ترجمۀ الفهرست ابن ندیم، تهران: چاپخانۀ بانک بازرگانی ایران.


• تکمیل همایون، ناصر.(1381). تاریخ ایران در یک نگاه، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.


• جعفری، عباس.(1379). گیتاشناسی ایران، جلد سوم، تهران: مؤسسۀ جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی.


• ریپکا، یان، اتالار کلیما و ایرژی بچکا.(1370). تاریخ ادبیات ایران، ترجمۀ کیخسرو کشاورزی، تهران: نشر گوتنبرگ و جاویدان خرد.


• سمیعی، احمد و صفوی، کوروش و یارمحمدی، لطف الله. (1386). کتاب مبانی زبان‌شناسی، تهران: نشر شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران .


• شریعت، محمدجواد.(1372). دستور زبان فارسی، چاپ ششم، تهران: اساطیر.


•  فرجی، عبدالرضا و جمعی از دبیران جغرافیای استان اصفهان.(1366). جغرافیای کامل ایران، تهران: شرکت چاپ و نشر ایران.


• کلباسی، ایران.(1389). فرهنگ توصیفی گونه‌های زبانی، تهران: نشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.


• معاونت سنجش از دور و جغرافیای اداره کل اطلاعات  جغرافیایی. (1379). فرهنگ کوه‌های کشور، جلد دوم، تهران: نشر سازمان جغرافیایی نیروهای مسلّح.